Mǎna wɛ nyí nǔɖuɖu tají e Izlayɛ́li ví lɛ́ ɖu ɖo xwe 40 e yě bló ɖo gbětótló mɛ é bǐ hwenu é. (Tín. 16:35) Jexóva lɛ́ ná yě káyi azɔn we. (Tín. 16:12, 13; Kɛ́n. 11:31) Amɔ̌, Izlayɛ́li ví lɛ́ lɛ́ ɖó nǔɖuɖu ɖěvo lɛ́, bo sixú ɖu.

Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hweɖélɛ́nu ɔ, Jexóva kplá togun tɔn yi “fí e yě ná gbɔjɛ́ ɖe ɔ,” énɛ́ wɛ nyí fí e sin kpó nǔɖuɖu kpó ɖe é. (Kɛ́n. 10:33) Fí énɛ́ lɛ́ ɖokpó wɛ nyí Elímu; “tɔjɔtɛn wěwe kpó dětín kanɖé gban (70) kpó ɖo fínɛ́.” Atín énɛ́ lɛ́ ɔ, dǎtitín lɛ́ wɛ. (Tín. 15:27) Wěma Plants of the Bible ɖɔ ɖɔ dǎtitín, éé nyí atín ɖé bo nɔ su ɖo fí gěgé é, wɛ nyí atín e sín sínsɛ́n è nɔ ɖu hú gǎn ɖo gbětótló mɛ é. È nɔ ɖu, é nɔ ná ami, bo nɔ lɛ́ nyí gbɔjɛtɛn nú mɛ gěgé.

Izlayɛ́li ví lɛ́ sixú ko lɛ́ nɔ te ɖo gbɔjɛtɛn ɖaxó e è nɔ ylɔ́ ɖɔ Feiran égbé é; akpáxwé tɔjɔtɛn Feiran tɔn ɖé wɛ fínɛ́ nyí. a Wěma Discovering the World of the Bible ɖɔ ɖɔ tɔjɔtɛn énɛ́ ɔ, “kilomɛ́tlu 130 wɛ é ɖi ga ná, bo ɖo tɔjɔtɛn e ɖi ga hú gǎn, nyɔ́ ɖɛkpɛ hú gǎn, bɔ è lɛ́ tuun hú gǎn ɖo Sinai lɛ́ é mɛ.” É ɖɔ gɔ́ ná ɖɔ: “Ényí è gosín fí e tɔjɔtɛn ɔ kplé xá xu ɔ ɖe é, bo bló kilomɛ́tlu 45 mɔ̌ ɔ, è ná yi fí e gbɔjɛtɛn Feiran tɔn ɖe é. Mɛ̌tlu 610 mɔ̌ wɛ é ɖe dó xu ɔ tanu, bo ɖi ga nú kilomɛ́tlu 5 mɔ̌. Gbɔjɛtɛn ɔ nyɔ́ ɖɛkpɛ tawun; dǎtitín gěgé wɛ gɔ́ mɛ; è tlɛ sɔ́ ɛ jlɛ́ dó jikpá Edɛ́ni tɔn wú. Sín hwexónu wɛ mɛ gěgé nɔ wá fínɛ́, ɖó dǎtitín afatɔ́n mɔ̌kpán e ɖo fínɛ́ lɛ́ é wú.”

Hwenu e Izlayɛ́li ví lɛ́ gosín Ejípu é ɔ, yě hɛn linfín nyinya, nǔ e mɛ yě nɔ nya linfín ɖe é, bɔ vlafo ɔ, yě lɛ́ hɛn nǔkún kpó ami kpó. É ɖo wɛn ɖɔ, nǔ énɛ́ lɛ́ kún hɛn yě nú hwenu línlín ó. Gɔ́ ná ɔ, “gbɔ̌ kpó nyibú kpó” e togun ɔ hɛn lɛ́ é “sukpɔ́ ɖésú.” (Tín. 12:34-39) Amɔ̌, ɖó lěe ninɔmɛ lɛ́ syɛ́n sɔ ɖo gbětótló ɔ mɛ é wútu ɔ, kanlin gěgé ná ko kú. Izlayɛ́li ví lɛ́ sixú ko hu ɖé lɛ́ bo ɖu. Yě sixú ko sɔ́ ɖěvo lɛ́ dó sá vɔ̌, é tlɛ sixú nyí nú vodún lɛ́. b (Mɛ. 7:39-43) É ɖo mɔ̌ có, Izlayɛ́li ví lɛ́ nyi gbɔ̌ kpó nyibú kpó ɖé lɛ́. Énɛ́ jɛ wě ɖo xósin élɔ́ e Jexóva ná yě ɖó gbejí e yě ma nɔ n’i ǎ é wú é mɛ: “Vǐ mitɔn lɛ́ ná húzú lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ lɛ́ ɖo gbětótló mɛ xɔ xwe 40.”  (Kɛ́n. 14:33, nwt) Énɛ́ wú ɔ, kanlin yětɔn lɛ́ sixú ko ná yě anɔ̌sin, bɔ ɖo hweɖélɛ́nu ɔ, yě ná ɖu lan yětɔn, amɔ̌, é ɖo wɛn ɖɔ, énɛ́ kún jɛ fí ɖé nú yě mɛ lǐvi atɔn mɔ̌ nú xwe 40 ó. c

Fítɛ́ kanlin lɛ́ ka nɔ mɔ nǔɖuɖu kpó sin kpó ɖe? d Hwe ɔ nu ɔ, jǐ gěgé sixú ko nɔ ja, bɔ gběhan kpó ama kpó gěgé ná ko tíin ɖo gbětótló ɔ mɛ. Étude perspicace des Écritures, Volume 1 ɖɔ ɖɔ xwe 3500 ɖíe ɔ, “sin sukpɔ́ tawun ɖo fí e Izlayɛ́li ví lɛ́ nɔ é hú lěe é ɖe gbɔn din é. Tɔhwín e gɔ́ngɔ́n é gěgé ɖo fí énɛ́ lɛ́ égbé bɔ sin sɔ́ nɔ sa gbɔn yě mɛ ǎ; tɔhwín énɛ́ lɛ́ nyí kúnnuɖenú e xlɛ́ ɖɔ ɖo hwexónu ɔ, jǐ gěgé nɔ ja, bo sixú zɔ́n bɔ tɔ ɖi sin é.” Nǔ ɖo mɔ̌ có, nɔtɛn e nǔkún ma nɔ nyɔ́ ɖe ǎ, bo lɛ́ dó xɛsi é ɖé wɛ gbětótló mɛ nyí. (Sɛ́n. 8:14-16) Sin e Jexóva ná yě ɖo nǔjíwǔ linu é mɛvo ɔ, é ɖo wɛn ɖɔ, Izlayɛ́li ví lɛ́ kpó kanlin yětɔn lɛ́ kpó bǐ ná kú.—Tín. 15:22-25; 17:1-6; Kɛ́n. 20:2, 11.

Mɔyízi ɖɔ nú Izlayɛ́li ví lɛ́ ɖɔ Jexóva ná yě mǎna bɔ yě ɖu, ‘bo dó ɖe xlɛ́ [yě] ɖɔ é kún nyí nǔɖuɖu kɛ́ɖɛ́ wɛ gbɛtɔ́ nɔ ɖu bo nɔ nɔ gbɛ ó, loɔ, xó e tɔ́n sín Jexóva nu mɛ ɔ bǐ wɛ nɔ hɛn mɛ ɖó gbɛ.’—Sɛ́n. 8:3.