1. Nǔníná tɛ́ lɛ́ mɔ̌ Jezu ka ná mǐ?

 GBƐTƆ́ ɖěbǔ ko ná nǔ mɛ sɔ Jezu kpɔ́n ǎ. Hwenu e é ɖo ayǐkúngban jí é ɔ, é nɔ vo fɛɛ bo nɔ zán hlɔ̌nhlɔ́n e é ɖó bo nɔ dó bló nǔjíwǔ ná é dó d’alɔ mɛ ɖěvo lɛ́. (Luk. 9:12-17) É sɔ́ gbɛ tɔn jó dó ta mǐtɔn mɛ, bɔ mɔ̌ mɛ ɔ, é ná mǐ nǔníná e d’agba hú nǔníná lɛ́ bǐ é. (Jaan 15:13) Sín hwenu e Jezu fɔ́n sín kú é ɔ, é kpo ɖo nǔ ná mɛ wɛ. Lěe é ko dó akpá tɔn gbɔn é ɔ, é byɔ́ Jexóva ɖɔ é ní gba gbigbɔ mímɛ́ tɔn kɔn nyi mǐ jí dó kplɔ́n nǔ mǐ, bo lɛ́ dó gbɔ nú mǐ. (Jaan 14:16, 17, tínmɛ e ɖo do é; 16:13) Gɔ́ ná ɔ, gbɔn kplé agun tɔn mǐtɔn lɛ́ gblamɛ ɔ, Jezu kpo ɖo nǔ sɔ́ nú mǐ wɛ, bónú mǐ ná kplɔ́n nǔ mɛ lɛ́ gbɔn gbɛ ɔ bǐ mɛ, lobonú yě ná húzú ahwanvú.—Mat. 28:18-20.

2. Mɛ ɖětɛ́ lɛ́ ka ɖo ‘súnnu e è ná bɔ yě nyí nǔníná,’ bɔ Efɛ́zinu lɛ́ 4:7, 8 ɖɔ xó tɔn lɛ́ é mɛ?

² Jezu lɛ́ ná nǔ ɖěvo mǐ. Mɛsɛ́dó Pɔ́lu wlán ɖɔ ée Jezu yi jǐxwé gúdo é ɔ, “é ná súnnu lɛ́ bɔ yě nyí nǔníná lɛ́.” (Xa Efɛ́zinu lɛ́ 4:7, 8.) Pɔ́lu tínmɛ ɖɔ Jezu ná nǔníná énɛ́ lɛ́, bónú yě ná nɔ gǔdo nú agun ɔ ɖo ali vovo nu. (Efɛ́. 1:22, 23; 4:11-13) Égbé ɔ, mɛsɛntɔ́ agun tɔn lɛ́, mɛxó agun tɔn lɛ́ kpó nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn lɛ́ kpó ɖo súnnu énɛ́ lɛ́ e è ná bɔ yě nyí nǔníná lɛ́ é mɛ. a É ɖo wɛn ɖɔ hwɛhutɔ́ wɛ nyí súnnu énɛ́ lɛ́, énɛ́ wú ɔ, yě nɔ wa nǔ nyi do. (Ja. 3:2) Amɔ̌, Aklúnɔ mǐtɔn Jezu Klísu nɔ zán yě dó d’alɔ mǐ; nǔníná wɛ yě nyí bɔ é ná mǐ.

3. Jlɛ̌ lěe mǐ mɛ bǐ sixú nɔ gǔdo nú azɔ̌ e wa wɛ ‘súnnu e è ná bɔ yě nyí nǔníná’ lɛ́ é ɖe é gbɔn é dó nǔɖé wú.

³ Jezu sɔ́ azɔ̌ d’así nú súnnu énɛ́ lɛ́ e nyí nǔníná lɛ́ é, nú yě ná bló bónú agun ɔ ná lí dǒ. (Efɛ́. 4:12) Amɔ̌, mǐ mɛ e kpo lɛ́ é sixú  d’alɔ yě, bɔ yě ná kpé nukún dó azɔ̌ tají énɛ́ wú. Mǐ sixú sɔ́ énɛ́ jlɛ́ dó kpléxɔ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn ɖé gbígbá wú. Mɛɖé lɛ́ nɔ ɖo xɔzɔ́ ɔ wa wɛ. Mɛ ɖěvo lɛ́ nɔ nɔ gǔdo nú azɔ̌ ɔ gbɔn nǔɖuɖu níná, axi xwíxwlé kpó nǔ ɖěvo lɛ́ wiwa kpó gblamɛ. Ðo ali ɖokpó ɔ nu ɔ, mǐ bǐ sixú nɔ gǔdo nú gǎn e dó wɛ mɛsɛntɔ́ agun tɔn lɛ́, mɛxó agun tɔn lɛ́ kpó nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn lɛ́ kpó ɖe é gbɔn nǔ e mǐ nɔ ɖɔ lɛ́ é kpó nǔ e mǐ nɔ wa lɛ́ é kpó gblamɛ. Mi nú mǐ ní kpɔ́n lěe mǐ nɔ ɖu le azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n e wa wɛ yě ɖe é tɔn gbɔn é kpó lěe mǐ sixú ɖe nǔsumɛnukúnmɛ xlɛ́ súnnu énɛ́ lɛ́ e nyí nǔníná lɛ́ é kpó Jezu e ná yě mǐ é kpó gbɔn é.

MƐSƐNTƆ́ AGUN TƆN LƐ́ “NƆ D’ALƆ MƐ ÐĚVO LƐ́”

4. Alɔ tɛ́ lɛ́ mɔ̌ mɛsɛntɔ́ agun tɔn xwe kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ́ ka dó mɛ ɖěvo lɛ́?

⁴ Ðo xwe kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ ɔ, è sɔ́ nɔví súnnu ɖé lɛ́ bɔ yě nyí mɛsɛntɔ́ agun tɔn. (1 Tim. 3:8) É cí ɖɔ yě wɛ nyí mɛ ɖěɖěe wú Pɔ́lu wlán nǔ dó bo ɖɔ yě “d’alɔ mɛ ɖěvo lɛ́” é ɖɔhun. (1 Kɔ. 12:28) É ɖo wɛn ɖɔ, mɛsɛntɔ́ agun tɔn lɛ́ kpé nukún dó azɔ̌ tají gěgé wú, bɔ énɛ́ zɔ́n bɔ mɛxó agun tɔn lɛ́ sɔ́ ayi ɖó mɛkplɔ́nkplɔ́nzɔ́ kpó lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́zɔ́ kpó jí. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛsɛntɔ́ agun tɔn lɛ́ sixú ko d’alɔ bɔ è vɔ́ Mawuxówéma ɔ wlán, alǒ sixú ko xɔ nǔ e sín hudó è ɖó bá vɔ́ wlán lɛ́ é.

5. Alɔ tawun tawun tɛ́ lɛ́ mɔ̌ mɛsɛntɔ́ agun tɔn lɛ́ ka nɔ dó mɛ ɖěvo lɛ́ ɖo égbé?

⁵ Lin tamɛ dó nǔ e mɛsɛntɔ́ agun tɔn lɛ́ nɔ wa dó d’alɔ mɛ ɖo agun towe mɛ é ɖé lɛ́ jí. (1 Pi. 4:10) È sixú sɔ́ azɔ̌ d’así nú yě bɔ yě ná kpé nukún dó kɔ́ntu agun ɔ tɔn lɛ́, alǒ fí e agun ɔ nɔ ɖɔ mawuxó gbɔn lɛ́ é wú, nɔ zɔ́n wěma lɛ́ bo lɛ́ nɔ bló bɔ wɛnjlátɔ́ lɛ́ nɔ mɔ, nɔ kpé nukún dó mɔ gbezéyiaga tɔn wú, nɔ wa tɛnmɛnámɛtɔ́zɔ́, alǒ nɔ d’alɔ bɔ è nɔ kpé nukún dó kpléxɔ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn wú. Azɔ̌ énɛ́ lɛ́ bǐ ɖo tají, bónú nǔ lɛ́ ná dó sixú yi ganjí ɖo agun ɔ mɛ. (1 Kɔ. 14:40) Gɔ́ ná ɔ, mɛsɛntɔ́ agun tɔn ɖé lɛ́ nɔ kpé nukún dó kplé Gbɛzán kpó sinsɛnzɔ́ kpó tɔn sín akpáxwé ɖé lɛ́ wú, bo nɔ lɛ́ xwlé xóɖiɖɔ nú mɛ bǐ mɛ. È sixú lɛ́ sɔ́ mɛsɛntɔ́ agun tɔn ɖé b’ɛ ná d’alɔ nukúnkpénǔwútɔ́ gbɛ̌ta ɖé tɔn. Hweɖélɛ́nu ɔ, mɛsɛntɔ́ agun tɔn e jɛxá lɛ́ é nɔ kplá mɛxó agun tɔn lɛ́ yi mɛbakpɔ́n lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ tɔn lɛ́.

6. Ðɔ hwɛjijɔ e wú azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n e wa wɛ mɛsɛntɔ́ agun tɔn mǐtɔn lɛ́ ɖe é nɔ su nukún mǐtɔn mɛ é ɖé lɛ́.

⁶ Nɛ̌ agun ɔ ka nɔ ɖu le azɔ̌ e mɛsɛntɔ́ agun tɔn lɛ́ nɔ wa lɛ́ é tɔn gbɔn? Nɔví nyɔ̌nu ɖé nɔ nyí Beberly b, bo nɔ nɔ Bolivie, bo ɖɔ: “É ná cɛ nú mɛsɛntɔ́ agun tɔn mǐtɔn lɛ́, ɖó un nɔ ɖu vǐví kplé lɛ́ tɔn tawun. Ðó azɔ̌ e yě nɔ wa é wútu ɔ, un sixú ji han, ná xósin lɛ́, ɖótó xóɖiɖɔ lɛ́, bɔ video lɛ́ kpó fɔtóo lɛ́ kpó ná lɛ́ kplɔ́n nǔ mì. Yě nɔ tɛ́n kpɔ́n bɔ mɛ e wá kplé ɔ lɛ́ é nɔ nɔ ayijayǐ mɛ. Mɛ e ma sixú wá kplé lɛ́ domɛ cɔɔ lě ǎ lɛ́ é nɔ kpɔ́n tuto ɔ sín xwégbe. Ðo kplé gúdo ɔ, yě nɔ d’alɔ bɔ è nɔ hɛn kpléxɔ ɔ ɖó mǐmɛ́ jí, nɔ d’alɔ ɖo kɔ́ntu sín akpáxwé, bo nɔ lɛ́ tɛ́n kpɔ́n bɔ è nɔ mɔ wěma e sín hudó è ɖó lɛ́ é. Azɔ̌ e yě nɔ wa lɛ́ é nɔ su nukún ce mɛ!” Leslie e nɔ nɔ Colombie, bɔ asú tɔn nyí mɛxó agun tɔn é ɖɔ: “Asú ce ɖó hudó alɔdó mɛsɛntɔ́ agun tɔn lɛ́ tɔn, bo ná dó wa azɔ̌ vovo e é ɖó lɛ́ é. Yě mɛvo ɔ, alɔnu tɔn ná lɛ́ ján hú gǎn, énɛ́ wú ɔ, akpakpa e nɔ sɔ́ yě é kpó gbesisɔmɛ e yě nɔ ɖe bá d’alɔ é kpó nɔ su nukún ce mɛ.” É ɖo wɛn ɖɔ, xó énɛ́ lɛ́ ɖe lěe nǔ nɔ cí nú hwi lɔ dó yě wú é xlɛ́.—1 Tim. 3:13.

7. Nɛ̌ mǐ ka sixú ɖe nǔsumɛnukúnmɛ xlɛ́ mɛsɛntɔ́ agun tɔn mǐtɔn lɛ́ gbɔn? (Kpɔ́n ɖiɖe ɔ lɔmɔ̌.)

⁷ Nǔ e mɛsɛntɔ́ agun tɔn lɛ́ nɔ wa lɛ́ é sixú nɔ su nukún towe mɛ, amɔ̌, Biblu dó wǔsyɛ́n élɔ́ lanmɛ nú mǐ: “Mi ní nɔ ɖe nǔsumɛnukúnmɛ xlɛ́.” (Koló. 3:15) Kristofer e nyí mɛxó agun tɔn ɖé, bo nɔ nɔ Finlande é ɖe nǔsumɛnukúnmɛ  tɔn xlɛ́ gbɔn lě: “Un wlán nǔ sɛ́dó mɛsɛntɔ́ agun tɔn ɖé, bɔ ɖo nǔ e un wlán sɛ́dó è é mɛ ɔ, un ɖe xó sín wěmafɔ Biblu tɔn ɖokpó mɛ, bo ɖɔ ali tají e nu é dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú mì ɖe é, alǒ nǔ e wú sinsɛnzɔ́ e wa wɛ é ɖe é su nukún ce mɛ é ɖokpó xó.” Pascal kpó Jael kpó e nɔ nɔ Nouvelle Calédonie é nɔ xo ɖɛ hwɛhwɛ dó mɛsɛntɔ́ agun tɔn lɛ́ tamɛ. Pascal tínmɛ ɖɔ: “Agaɖanu din ɔ, nǔbyɔ́byɔ́ mǐtɔn lɛ́, vosisa mǐtɔn lɛ́ kpó kúdídó sín ɖɛ mǐtɔn lɛ́ kpó ɔ, súnnu énɛ́ lɛ́ e è sɔ́ bɔ yě ɖo agun mǐtɔn mɛ lɛ́ é sín tamɛ wɛ mǐ xo dó.” Jexóva nɔ se ɖɛ mɔ̌hun lɛ́, bɔ agun ɔ blěbú nɔ ɖu le tɔn.—2 Kɔ. 1:11.

MƐXÓ AGUN TƆN LƐ́ “ÐO AZƆ̌ SYƐ́NSYƐ́N WA WƐ ÐO TƐ́NTIN MITƆN”

8. Étɛ́wú Pɔ́lu ka sixú wlán ɖɔ mɛxó agun tɔn xwe kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ́ “ɖo azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n wa wɛ”? (1 Tɛsaloníkinu lɛ́ 5:12, 13)

⁸ Mɛxó agun tɔn xwe kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ́ wa azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n dó agun ɔ tamɛ. (Xa 1 Tɛsaloníkinu lɛ́ 5:12, 13; 1 Tim. 5:17) Yě nɔ “xlɛ́ ali” agun ɔ, énɛ́ wɛ nyí ɖɔ kplékplé mɛxó lɛ́ tɔn nɔ kpé nukún dó kplé lɛ́ wú, bo nɔ lɛ́ wá gbeta lɛ́ kɔn. Yě nɔ “ɖe wě” xá nɔví súnnu kpó nɔví nyɔ̌nu kpó yětɔn lɛ́, énɛ́ wɛ nyí ɖɔ yě nɔ ɖe wě tawun tawun lɛ́ xá yě, bo ka nɔ wa mɔ̌ kpó wǎnyíyí kpó, bo ná dó nya xɛ ɖo agun ɔ jí. (1 Tɛ. 2:11, 12; 2 Tim. 4:2) É ɖo wɛn ɖɔ, súnnu énɛ́ lɛ́ wa azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n dó kpé nukún dó xwédo yětɔn lɛ́ wú, bo lɛ́ tɛ́n kpɔ́n bo nɔ ganjí ɖo gbigbɔ lixo.—1 Tim. 3:2, 4; Ti. 1:6-9.

9. Azɔ̌ tɛ́ lɛ́ mɔ̌ mɛxó agun tɔn lɛ́ ka nɔ wa ɖo égbé?

⁹ Égbé ɔ, mɛxó agun tɔn lɛ́ sín alɔnu nɔ ján. Wɛnɖagbejlátɔ́ lɛ́ wɛ yě nyí. (2 Tim. 4:5) Yě nɔ nɔ nukɔn ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ kpó kanɖódónǔwú kpó, nɔ bló tuto nú wɛnjíjlázɔ́ ɔ ɖo xá e mɛ yě ɖe é, bo nɔ kplɔ́n azɔ̌ mǐ nú mǐ ná jlá wɛn ɔ, lobo kplɔ́n nǔ mɛ kpó azɔ̌tuuntuun kpó. Yě lɛ́ nyí hwɛɖɔtɔ́ nǔbláwǔkúnúmɛtɔ́ e ma nɔ ɖe mɛɖé ɖó vo ɖo mɛɖé mɛ ǎ lɛ́ é. Ényí klisánwun ɖé hu hwɛ syɛ́nsyɛ́n ɖé ɔ, mɛxó agun tɔn lɛ́ nɔ tɛ́n kpɔ́n bo nɔ d’alɔ ɛ bónú xɔ́ntɔn e é zun xá Jexóva é ná lɛ́ jɛ tɛn tɔn mɛ. Ðo hwe ɖokpó ɔ nu ɔ, yě nɔ ɖó ayi te, bo nɔ bló bɔ agun ɔ nɔ nɔ mǐmɛ́ jí. (1 Kɔ. 5:12, 13; Ga. 6:1) Tají hú gǎn ɔ, mɛxó agun tɔn lɛ́ ɔ, lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ lɛ́ wɛ yě nyí. (1 Pi. 5:1-3) Yě nɔ xwlé xóɖiɖɔ e jínjɔ́n Biblu jí bɔ è sɔ́ nǔ ná ganjí lɛ́ é mɛ, nɔ tɛ́n kpɔ́n bo nɔ tuun mɛ e ɖo agun ɔ mɛ lɛ́ é ɖokpó ɖokpó, lobo nɔ bló mɛbakpɔ́n lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ tɔn lɛ́. Mɛxó agun tɔn ɖé lɛ́ nɔ lɛ́ nɔ gǔdo nú kpléxɔ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn lɛ́ gbígbá kpó nukúnkpíkpé dó yě wú kpó, nɔ bló tuto nú kpléɖókpɔ́ ɖaxó lɛ́, nɔ wa azɔ̌ xá Wěɖegbɛ́ e nɔ kpé nukún dó dotóoxwéxó lɛ́ wú lɛ́ é kpó Gbɛ̌ta e nɔ ba azinzɔnnɔ lɛ́ kpɔ́n lɛ́ é kpó, gɔ́ nú azɔ̌ ɖěvo lɛ́. Mɛxó agun tɔn lɛ́ nɔ wa azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n dó ta mǐtɔn mɛ!

10. Ðɔ hwɛjijɔ e wú azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n e mɛxó agun tɔn mǐtɔn lɛ́ nɔ wa lɛ́ é nɔ su nukún mǐtɔn mɛ é ɖé lɛ́.

¹⁰ Jexóva ko ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ lɛ́ ná kpé nukún dó mǐ wú ganjí, bɔ mǐ kún “sɔ́ ná ɖi xɛsi nú nǔɖé [ó].” (Jel. 23:4) Johanna e nyí nɔví nyɔ̌nu ɖé, bo nɔ nɔ Finlande é mɔ nǔgbó xó énɛ́ lɛ́ tɔn hwenu e nɔ tɔn ɖí xwi xá lanmɛzɔn syɛ́nsyɛ́n ɖé é. É ɖɔ: “Lěe nǔ cí nú mì é ɖiɖɔ nú mɛ ɖěvo lɛ́ nɔ vɛ́ wǔ nú mì có, mɛxó agun tɔn e un ma tuun ganjí ǎ é ɖé ɖótó mì kpó suúlu kpó, xo ɖɛ xá mì, bo lɛ́ ná gǎnjɛwú mì ɖɔ Jexóva yí wǎn nú mì. Un sɔ́ flín nǔ e é ɖɔ é pɛ́pɛ́pɛ́ ǎ, amɔ̌, un flín ɖɔ un mɔ ɖɔ un ɖo ayijayǐ mɛ. Un mɔ ɖɔ Jexóva wɛ sɛ́ ɛ dó, bónú é ná d’alɔ mì ɖo hwenu e un ɖó hudó tɔn dó é pɛ́pɛ́pɛ́.” Nɛ̌ mɛxó agun tɔn e ɖo agun towe mɛ lɛ́ é ka ko d’alɔ we gbɔn?

11. Nɛ̌ mǐ ka sixú ɖe nǔsumɛnukúnmɛ xlɛ́ mɛxó agun tɔn lɛ́ gbɔn? (Kpɔ́n ɖiɖe ɔ lɔmɔ̌.)

¹¹ Jexóva ba ɖɔ mǐ ní ɖe nǔsumɛnukúnmɛ xlɛ́ mɛxó agun tɔn lɛ́ kpó akpakpa sɔ́ mɛ kpó, “ɖó azɔ̌ yětɔn wútu.” (1 Tɛ. 5:12, 13) Henrietta e é lɔ nɔ nɔ Finlande é ɖɔ: “Mɛxó agun tɔn lɛ́ nɔ d’alɔ mɛ ɖěvo lɛ́ kpó jlǒ kpó, amɔ̌, énɛ́ xlɛ́ ɖɔ yě ɖó hwenu kpó hlɔ̌nhlɔ́n kpó hú mǐ, alǒ ɖɔ yě  kún ɖo tagba lɛ́ ɖí xwi xá wɛ ɖo gbɛzán yětɔn mɛ ó ǎ. Hweɖélɛ́nu ɔ, un nɔ ɖɔ nú yě kpowun ɖɔ: ‘A tuun a? Mɛxó agun tɔn ɖagbe ɖé wɛ nú we nǔgbó. Un ba ɖɔ a ní tuun mɔ̌.’” Nɔví nyɔ̌nu ɖé nɔ nɔ Turquie, bo nɔ nyí Sera, bo ɖɔ: “Mɛxó agun tɔn lɛ́ ɖó hudó wǔsyɛ́n dó lanmɛ nú mɛ tɔn, bo ná dó sixú kpo ɖo azɔ̌ yětɔn wa wɛ. Énɛ́ wú ɔ, mǐ sixú wlán nǔɖé sɛ́dó yě, ylɔ́ yě nú nǔɖuɖu ɖé, alǒ, wa azɔ̌ xá yě ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ.” Mɛxó agun tɔn ɖé ka ɖe bɔ gǎndídó tɔn lɛ́ nɔ su nukún towe mɛ tawun a? Ba ali ɖěɖěe nu a ná ɖe nǔsumɛnukúnmɛ énɛ́ xlɛ́ ɖe lɛ́ é.—1 Kɔ. 16:18.

NUKÚNKPÉNǓWÚTƆ́ LƐ̌DÓ TƆN LƐ́ NƆ HƐN MƐ LÍ DǑ

12. Tuto tɛ́ ka hɛn agun lɛ́ lí dǒ ɖo xwe kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ? (1 Tɛsaloníkinu lɛ́ 2:7, 8)

¹² Klísu Jezu “ná súnnu lɛ́ bɔ yě nyí nǔníná” nú agun ɔ, bo nɔ wa sinsɛnzɔ́ ɖo ali ɖěvo nu. É xlɛ́ ali mɛxó agun tɔn e ɖo Jeluzalɛ́mu lɛ́ é bɔ yě sɛ́ Pɔ́lu, Baanabási kpó mɛ ɖěvo lɛ́ kpó dó, bɔ yě wa lɛ̌dózɔ́. (Mɛ. 11:22) Étɛ́wú? Hwɛjijɔ e wú è sɔ́ mɛsɛntɔ́ agun tɔn lɛ́ kpó mɛxó agun tɔn lɛ́ kpó é ɖokpó ɔ wú wɛ: è ná hɛn agun ɔ lí dǒ. (Mɛ. 15:40, 41) Súnnu énɛ́ lɛ́ sɔ́ nǔ gěgé dó sá vɔ̌, bo tlɛ sɔ́ gbɛ yětɔn ɖ’axɔ́ nu, bo ná dó kplɔ́n nǔ mɛ ɖěvo lɛ́, bo lɛ́ dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú yě.—Xa 1 Tɛsaloníkinu lɛ́ 2:7, 8.

13. Azɔ̌ tɛ́ lɛ́ mɔ̌ nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn lɛ́ ka ɖó?

¹³ Nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn lɛ́ nɔ ɖo tɛn sɛ wɛ hwebǐnu. Yě mɛɖé lɛ́ nɔ zɔn ali nú kilomɛ́tlu kanweko mɔ̌kpán sín agun ɖé mɛ jɛ ɖěvo mɛ. Ðo aklúnɔzángbla ɖokpó ɖokpó mɛ ɔ, nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn ɖé nɔ xwlé xóɖiɖɔ gěgé mɛ, nɔ bló mɛbakpɔ́n lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ tɔn lɛ́, nɔ kpé nukún dó kplé gběxosín-alijítɔ́ lɛ́ tɔn wú, nɔ bló kplé ɖé xá mɛxó agun tɔn lɛ́, bo nɔ lɛ́ kpé nukún dó kplé kúnnuɖegbé tɔn lɛ́ wú. É nɔ sɔ́ nǔ nú xóɖiɖɔ lɛ́, bo nɔ bló tuto nú  kpléɖókpɔ́ lɛ̌dó tɔn lɛ́ kpó kpléɖókpɔ́ ɖaxó lɛ́ kpó. É nɔ kplɔ́n nǔ mɛ ɖo wěmaxɔmɛ gběxosín-alijítɔ́ lɛ́ tɔn lɛ́, nɔ bló tuto kplé bǔnɔ ɖé tɔn nú gběxosín-alijítɔ́ e ɖo lɛ̌dó ɔ mɛ lɛ́ é, bo nɔ lɛ́ kpé nukún dó xó ɖěvo lɛ́, hweɖélɛ́nu ɔ, xó e myá nukún bɔ alaxɔ byɔ́ ɛ ɖɔ é ní kpé nukún d’é wú lɛ́ é wú.

14. Hwɛjijɔ tɛ́ lɛ́ mɔ̌ wú azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n e nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn mǐtɔn lɛ́ nɔ wa lɛ́ é ka nɔ su nukún mǐtɔn mɛ?

¹⁴ Nɛ̌ agun lɛ́ ka nɔ ɖu le nǔníná e nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn lɛ́ nyí é tɔn gbɔn? Nɔví súnnu ɖé nɔ nɔ Turquie, bo ɖɔ xó élɔ́ dó mɛbakpɔ́n e nukúnkpénǔwútɔ́ tomɛyitɔ́ lɛ́ nɔ bló é wú: “Mɛbakpɔ́n yětɔn lɛ́ bǐ nɔ dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú mì, nú má zán hwenu d’é jí dó d’alɔ nɔví ce lɛ́. Un ko xo go nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn gěgé kpɔ́n, amɔ̌, yě mɛ ɖěbǔ wa nǔ cí nǔ ɖɔ è kún sixú sɛkpɔ́ yě gbeɖé ó ɖɔhun, alǒ, wa nǔ xá mì ɖo ali ɖé nu bɔ un mɔ ɖɔ alɔnu yětɔn nɔ ján dín ɖɔhun ǎ.” Johanna e xó mǐ ɖɔ wá yi é wa azɔ̌ xá nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn ɖé ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ, amɔ̌, yě mɔ mɛɖé ɖo xwégbe ǎ. É ɖɔ: “Amɔ̌, un ná wɔn azǎn énɛ́ kpɔ́n gbeɖé ǎ. Nɔví ce nyɔ̌nu we lɛ́ bǐ wɛ sɛ tɛn, bɔ un jɛ do yětɔn tawun. Nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn ɔ dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú mì kpó akpakpa sɔ́ mɛ kpó, bo d’alɔ mì bɔ un mɔ ɖɔ, din hwɛ̌ ɔ, mǐ sixú nɔ ma kpé wú bo nɔ kpɔ́ xá xwédo mǐtɔn kpó xɔ́ntɔn mǐtɔn lɛ́ kpó, amɔ̌, ɖo gbɛ yɔ̌yɔ́ ɔ mɛ ɔ, ali maxamaxa lɛ́ ná hun nú mǐ bɔ mǐ ná nɔ kpɔ́.” Mǐ mɛ gěgé nɔ flín nǔ mɔ̌hun lɛ́ dó nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn mǐtɔn lɛ́ wú, b’ɛ nɔ dó awǎjijɛ nú mǐ.—Mɛ. 20:37–21:1.

15. (a) Sɔgbe xá 3 Jaan 5-8 ɔ, nɛ̌ mǐ ka sixú ɖe nǔsumɛnukúnmɛ xlɛ́ nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn lɛ́ gbɔn? (Kpɔ́n ɖiɖe ɔ lɔmɔ̌.) (b) Étɛ́wú mǐ ka ɖó ná nɔ ɖe nǔsumɛnukúnmɛ xlɛ́ asi súnnu e è sɔ́ lɛ́ é tɔn lɛ́? Nɛ̌ mǐ ka sixú wa mɔ̌ gbɔn? (Kpɔ́n gbǎví “ Nɔ flín asi yětɔn lɛ́” ɔ.)

¹⁵ Mɛsɛ́dó Jaan dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú Gayiwúsi ɖɔ é ní nɔ yí nɔví ɖěɖěe nɔ wá ba agun lɛ́ kpɔ́n lɛ́ é, bónú ‘yě wá xweyǐgbe hǔn, é ní kɛnklɛ́n  d’alɔ yě, lěe é jɛxá Mawu gbɔn é.’ (Xa 3 Jaan 5-8.) Ali e nu mǐ sixú wa mɔ̌ ɖe é ɖokpó wɛ nyí ɖɔ, mǐ ná ylɔ́ nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn ɔ nú nǔɖuɖu ɖé. Ali ɖěvo e nu mǐ sixú lɛ́ wa mɔ̌ ɖe é wɛ nyí ɖɔ mǐ ná nɔ gǔdo nú tuto e è bló nú sinsɛnzɔ́ ɔ ɖo mɛbakpɔ́n tɔn hwenu é. Leslie e xó mǐ ɖɔ wá yi é ɖe nǔsumɛnukúnmɛ xlɛ́ ɖo ali ɖěvo lɛ́ nu. É ɖɔ: “Un nɔ xo ɖɛ ɖɔ Jexóva ní kpé nukún dó hudó yětɔn lɛ́ wú. Nyi kpó asú ce kpó lɛ́ wlán wěma lɛ́ sɛ́dó yě, bo ɖɔ lě do mɛbakpɔ́n yětɔn lɛ́ d’alɔ mǐ sɔ é nú yě.” Flín ɖɔ gbɛtɔ́ wɛ nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn lɛ́ lɔmɔ̌ nyí. Hweɖélɛ́nu ɔ, yě nɔ se azɔn wúvɛ́, nɔ ɖó linkpɔ́n, bɔ awakanmɛ tlɛ nɔ kú yě. Bóyá, xomɛnyínyɔ́xó towe lɛ́, alǒ nǔ kléwún e a ná yě é ná nyí sin nú ɖɛ e nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn towe xo dó byɔ́ alɔdó é!—Nǔx. 12:25.

MǏ ÐÓ HUDÓ ‘SÚNNU E È NÁ BƆ YĚ NYÍ NǓNÍNÁ LƐ́ É’ TƆN

16. Sɔgbe xá Nǔnywɛ́xó 3:27 ɔ, nǔkanbyɔ́ tɛ́ lɛ́ nɔví súnnu lɛ́ ka sixú kanbyɔ́ yěɖée?

¹⁶ Gbɔn gbɛ ɔ bǐ mɛ ɔ, mǐ ɖó hudó nɔví súnnu lɛ́ tɔn d’é jí bɔ yě ná nyí ‘súnnu e è ná bɔ yě nyí nǔníná lɛ́ é.’ Ényí nɔví súnnu e ko bló batɛ́mu é ɖé wɛ nú we ɔ, a ka ná kpé wú bo d’alɔ ɖo ali mɔ̌hun nu a? (Xa Nǔnywɛ́xó 3:27.) A ka ɖo gbesisɔmɛ bo ná jɛxá bá nyí mɛsɛntɔ́ agun tɔn a? A ka ná sixú nya mɛxó agun tɔn nyínyí gbé bá d’alɔ nɔví towe lɛ́ a? c A ka ná sixú kpé wú bo bló hǔzúhúzú lɛ́ bá d’alɔ wěma mɛ nú Wěmaxɔmɛ nú wɛnɖagbejlátɔ́ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn lɛ́ tɔn a? Wěmaxɔmɛ énɛ́ ná d’alɔ we bɔ a ná tlɛ lɛ́ jɛ alɔ nú Jezu hú gǎn bǐ mlɛ́mlɛ́. Ényí a mɔ ɖɔ émí kún kpé nǔ wú ó hǔn, xo ɖɛ sɛ́dó Jexóva. Xo ɖɛ bo byɔ́ gbigbɔ mímɛ́ tɔn sín alɔdó, bo ná dó sixú kpé nukún dó azɔ̌ ɖěbǔ e è sɔ́ dó alɔ mɛ nú we é wú ganjí.—Luk. 11:13; Mɛ. 20:28.

17. Étɛ́ ‘súnnu e è ná bɔ yě nyí nǔníná lɛ́ é’ ka ɖe xlɛ́ dó Axɔ́sú mǐtɔn Klísu Jezu wú?

¹⁷ Nɔví súnnu ɖěɖěe Jezu sɔ́ bɔ yě nyí “nǔníná lɛ́ é” xlɛ́ ɖɔ é ɖo ali xlɛ́ mǐ wɛ ɖo azǎn gǔdo gúdo tɔn élɔ́ lɛ́ mɛ. (Mat. 28:20) É su nukún towe mɛ ɖɔ mǐ ɖó Axɔ́sú e yí wǎn nú mɛ, nɔ ná nǔ mɛ, bɔ nǔ mɛtɔn nɔ ɖu ayi mɛ n’i, lobɔ é lɛ́ sɔ́ nɔví súnnu e jɛxá lɛ́ é bɔ yě ɖo nukún kpé dó hudó mǐtɔn lɛ́ wú wɛ é ǎ cé? Ényí mɔ̌ hǔn, ba ali ɖěɖěe nu a ná ɖe nǔsumɛnukúnmɛ xlɛ́ súnnu azɔ̌syɛ́nsyɛ́nwatɔ́ énɛ́ lɛ́ ɖe lɛ́ é. Gɔ́ ná ɔ, ma wɔn bo gɔn kú dó nú Jexóva, éé nyí “nǔníná ɖagbe ɖagbe bǐ kpó nǔníná e nǔ bǐ vɔ ɖ’é wú é bǐ kpó” sín Jɔtɛn é gbeɖé ó.”—Ja. 1:17.