Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

SAJI NI OBLAHII KƐ OBLAYEI BIƆ

Te Mafee Tɛŋŋ Maye Mihiɛ Ni Gboɔ Lɛ Nɔ?

Te Mafee Tɛŋŋ Maye Mihiɛ Ni Gboɔ Lɛ Nɔ?

 Nɔ ni ehiii yɛ sane lɛ mli: Kɛ́ ohiɛ gboɔ lɛ, ebaanyɛ ehã hegbɛ ni obaaná kɛbɔ naanyo ni oná niiashikpamɔi komɛi lɛ abɔ bo.

 Nɔ ni hi yɛ sane lɛ mli: Jeee be fɛɛ be kɛ́ ohiɛ gboɔ lɛ, eji nɔ ko gbonyo. Ebaanyɛ eye ebua bo ni osusu nii ahe dani owie, ni ebaanyɛ ehã okwɛ nii jogbaŋŋ ni onyɛ obo sane toi jogbaŋŋ hu.

 Nɔ ni hi fe fɛɛ yɛ sane lɛ mli: Anɔkwale ni eji akɛ ohiɛ gboɔ lɛ etsɔɔɔ akɛ nakai obaafee kɛya naanɔ, no hewɔ lɛ, obaanyɛ okwɛ koni ohiɛ ni gboɔ lɛ akagba onaa yɛ gbɛ gbonyo nɔ. Sane nɛɛ baatsɔɔ bo bɔ ni obaafee enɛ ohã.

 Esa akɛ ole nɔ ni hãa ohiɛ gboɔ lɛ

 Kɛ́ ohiɛ gboɔ lɛ, ebaanyɛ ehã oshe gbeyei akɛ okɛ mɛi baawie hiɛ kɛ hiɛ po. Kɛ́ eba lɛ nakai lɛ, obaanu he akɛ otse ohe kɛje mɛi ahe oookɛɛ eshwɛ okome too yɛ tsũ ko ni mli ewo duŋ mli. Ebaanyɛ efee gbeyei waa. Shi, kɛ́ oná ole nɔ ni hãa ohiɛ gboɔ lɛ, ekolɛ, obaana akɛ ehe ehiaaa ni ohiɛ gboɔ kwraa. Naa enɛ he nɔkwɛmɔnii etɛ komɛi.

  •   Nɔ ni hãa ohiɛ gboɔ 1: “Mileee nɔ ni he ni mawie.”

     Anɔkwa sane: Bei pii lɛ, jeee nɔ ni okɛɔ lɛ ji nɔ ni mɛi kaiɔ titri, moŋ lɛ bɔ ni ohãa amɛnuɔ he amɛhãa. Obaanyɛ oye nɔ ni hãa ohiɛ gboɔ lɛ nɔ kɛ́ okase bɔ ni aboɔ sane toi jogbaŋŋ ahãa, ni obo mɛi krokomɛi atoi jogbaŋŋ kɛ́ amɛmiiwie.

     Kɛhã he susumɔ: Mɛɛ naanyo nɛkɛ osumɔɔ​—mɔ ni sumɔɔ wiemɔ loo mɔ ni boɔ sane toi jogbaŋŋ?

  •   Nɔ ni hãa ohiɛ gboɔ 2: “Mɛi susuɔ akɛ mihe bɛ miishɛɛ.”

     Anɔkwa sane: Kɛ́ ohiɛ gboɔ jio, ohiɛ gbooo jio, mɛi baaná susumɔ ko kɛ̃ yɛ ohe. Obaanyɛ oye nɔ ni hãa ohiɛ gboɔ lɛ nɔ kɛ́ owie kɛtsɔɔ osusumɔ​—ebaahã mɛi ale mɔ tuuntu ni oji, ni amɛbaaná ohe jwɛŋmɔ ni ja.

     Kɛhã he susumɔ: Kɛ́ osusuɔ akɛ mɔ fɛɛ mɔ kwraa ewieee ohe ekpakpa lɛ, ekolɛ, bo moŋ ji mɔ ni ohiɛɛɛ amɛhe jwɛŋmɔ kpakpa akɛni osusuɔ akɛ amɛsumɔɔɔ osane lɛ hewɔ.

  •   Nɔ ni hãa ohiɛ gboɔ 3: “Kɛ́ miwie nɔ ko ni ejaaa lɛ, mihiɛ baashwie shi.”

     Anɔkwa sane: Bei komɛi lɛ, nakai ebaa lɛ yɛ mɔ fɛɛ mɔ gbɛfaŋ. Kɛ́ owie nɔ ko ni otɔ̃ lɛ, obaanyɛ oŋɔ lɛ akɛ hegbɛ ni oná ni okɛbaatsɔɔ mɛi krokomɛi akɛ, onaaa ohe akɛ mɔ ko ni yeɔ emuu.

     Kɛhã he susumɔ: Kɛ́ okɛ mɛi ni kpɛlɛɔ nɔ akɛ amɛyeee emuu shãra lɛ, ani omii shɛɛɛ ohe?

 Ani ole? Mɛi komɛi nuɔ he akɛ, akɛni amɛsumɔɔ mɛseji sɛndimɔ waa hewɔ lɛ, amɛhiɛ gbooo. Shi kɛ́ okɛ mɛi fɔɔ sanegbaa hiɛ kɛ hiɛ lɛ, efeɔ mlɛo akɛ obaale amɛ jogbaŋŋ ni okɛ amɛ abɔ naanyo. Sherry Turkle, ni eji mɔ ko ni ekase adesai ajwɛŋmɔ he nii waa, ni ebe hu yɛ tɛknɔlɔji mli lɛ ŋma akɛ: “Kɛ́ wɔnaa wɔhe hiɛ kɛ hiɛ, ni mɔ nɛ boɔ mɔ nɛ toi jogbaŋŋ lɛ, no dani naanyobɔɔ ni kã wɔteŋ lɛ feɔ gbagbalii.” a

Once you take control of your fears, you may find that face-to-face conversation is not as frightening as it once seemed

 Nɔ ni obaanyɛ ofee

  •   Okɛ ohe akato mɛi krokomɛi ahe. Ehe ehiaaa ni obatsɔ mɔ ni sumɔɔ wiemɔ waa. Moŋ lɛ, esa akɛ okɛfee oti ni ma ohiɛ akɛ obaahã bɔ ni ohiɛ gboɔ lɛ naa aba shi fioo, bɔ ni afee ni hegbɛ ni obaaná kɛbɔ naanyo, ni oná niiashikpamɔi lɛ akaŋmɛɛ bo.

     “Ehe ehiaaa ni sanegbaa lɛ sɛɛ akɛ, loo esɛɛ agbala shi, ni ehe ehiaaa hu ni ofeɔ mɔ ni mɔ fɛɛ mɔ baagbala ejwɛŋmɔ kɛya enɔ. Kɛ́ ona mɔ ko ni oleee lɛ lɛ, jiemɔ ohe shi otsɔɔ lɛ, loo bi lɛ saji fioo kɛkɛ.”​—Alicia.

     Biblia mli shishitoo mla: “Mɔ fɛɛ mɔ apɛi enifeemɔi amli ekwɛ, kɛkɛ lɛ ebaana nɔ ko yɛ lɛ diɛŋtsɛ ehe ni baahã emii ashɛ ehe, shi jeee ni ekɛ ehe baato mɔ kroko he.”​—Galatiabii 6:4.

  •   Okɛ ohiɛ afɔ̃ shi okwɛ. Kwɛmɔ mɛi ni nyɛɔ amɛkɛ mɛi shãraa waa lɛ, ni okadi bɔ ni amɛkɛ mɛi krokomɛi gbaa sane amɛhãa. Mɛni hãa amɛnyɛɔ amɛkɛ mɛi gbaa sane nakai? Mɛni yeee ebuaaa amɛ jogbaŋŋ? Mɛɛ hesai kpakpai komɛi amɛyɔɔ ni obaanyɛ okase?

     “Kwɛmɔ mɛi ni nyɛɔ amɛkɛ mɛi feɔ naanyo mra lɛ ni okase amɛ. Kwɛmɔ bɔ ni amɛfeɔ amɛnii amɛhãa kɛ nɔ ni amɛwieɔ kɛ́ amɛna mɔ ko klɛŋklɛŋ kwraa lɛ.”​—Aaron.

     Biblia mli shishitoo mla: “Bɔ ni dade jɔɔ dade naa lɛ, nakai nɔŋŋ gbɔmɔ hu jɔɔ enaanyo naa.”​—Abɛi 27:17.

  •   Bi saji. Bei pii lɛ, mɛi sumɔɔ ni amɛtsɔɔ amɛsusumɔ yɛ saji ahe, no hewɔ lɛ, kɛ́ obi saji lɛ, efeɔ mlɛo akɛ okɛ amɛ baaje sanegbaa shishi. Agbɛnɛ hu, ehãaa mɛi kɛ amɛjwɛŋmɔ ama onɔ tsɔ.

     “Kɛ́ otsɔ hiɛ osaa ohe oto lɛ, no hãŋ oye otsui tsɔ. Dani obaaya nifeemɔ ko loo henaabuamɔ ko shishi lɛ, tsɔ hiɛ osusu saji fioo komɛi loo sanebimɔi komɛi ahe, bɔ ni afee ni kɛ́ okɛ mɛi hei kpe lɛ, oná lɛ mlɛo akɛ okɛ amɛ baagba sane.”​—Alana.

     Biblia mli shishitoo mla: ‘Nyɛtaoa nibii ni hi hã mɛi krokomɛi, shi jeee nibii ni hi hã nyɛ pɛ.’​—Filipibii 2:4.

a Aná kɛjɛ wolo ni ji Reclaiming Conversation lɛ mli.