Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

NIKASEMƆ 15

Nɔ Ni Wɔkaseɔ Yɛ Naagbee Wiemɔi Ni Yesu Wie Lɛ Amli

Nɔ Ni Wɔkaseɔ Yɛ Naagbee Wiemɔi Ni Yesu Wie Lɛ Amli

“Mɔ nɛ ji mi-Bi ni misumɔɔ lɛ lɛ, mɔ ni miná ehe miishɛɛ lɛ. Nyɛboa lɛ toi.”​—MAT. 17:5.

LALA 17 “Miisumɔ”

NƆ NI ABAASUSU HE *

1-2. Mɛɛ shihilɛ mli Yesu yɔɔ be ni ewie enaagbee wiemɔi lɛ?

FEEMƆ nɔ ni tee nɔ yɛ Nisan 14, 33 Ŋ.B. lɛ he mfoniri okwɛ. Afolɔ Yesu naa ni abu lɛ fɔ, shi efeko efɔŋ ko. Aye ehe fɛo, apiŋ lɛ, ni agbɛnɛ lɛ, akala lɛ akpɛtɛ piŋmɔ tso he, ni plɛkoobii ni akala awo eniji kɛ enaji amli lɛ pɛ ni hiɛ lɛ kɛtsotsoro shi. Kɛ́ ebaamu lɛ, etɔɔ lɛ waa. Ni akɛni kɛ́ mɔ ko miitao ewie lɛ ja emu hewɔ lɛ, epiŋɔ waa kɛ́ eewie. Shi yɛ piŋmɔ ni epiŋɔ lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, eyɛ nibii komɛi ni eetao ewie ejaakɛ nakai nibii lɛ ahe miihia waa.

2 Nyɛhãa wɔsusua nibii ni Yesu wie be ni etsotsoro piŋmɔ tso lɛ nɔ ni eshwɛ fioo ni ebaagbo lɛ ahe, ni wɔkwɛ nɔ ni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ mli. Kɛ́ wɔbaawie yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ, ‘nyɛhãa wɔboa lɛ toi.’​—Mat. 17:5.

“ATAA, KƐKE AMƐ”

3. Be ni Yesu sɔle akɛ, “Ataa, kɛke amɛ” lɛ, namɛi eeenyɛ efee akɛ amɛyɔɔ ejwɛŋmɔ mli?

3 Mɛni Yesu wie? Be ni akala Yesu akpɛtɛ tso lɛ he lɛ, esɔle ekɛɛ Yehowa akɛ: “Ataa, kɛke amɛ.” Namɛi Yesu kɛɛ akɛke lɛ? Nɔ ni ewie kɛtsa nɔ lɛ hãa wɔnaa mɛi ni eeenyɛ efee akɛ ekɛɛ akɛke lɛ. Ewie akɛ: “Amɛleee nɔ ni amɛfeɔ lɛ.” (Luka 23:33, 34) Eeenyɛ efee akɛ, Roma asraafoi ni kala Yesu niji kɛ enaji kɛkpɛtɛ tso lɛ he lɛ ahe Yesu wieɔ lɛ, ejaakɛ amɛleee mɔ tuuntu ni eji. Agbɛnɛ hu, eeenyɛ efee akɛ, mɛi ni bolɔ akɛ ayagbe lɛ lɛ hu yɛ ejwɛŋmɔ mli, ejaakɛ sɛɛ mli lɛ amɛteŋ mɛi komɛi he enɔ amɛye. (Bɔf. 2:36-38) Yesu hãaa sane fɔŋ ni akɛye lɛ lɛ ahã emli afu ni ebɛ mɛi ewo emli. (1 Pet. 2:23) Moŋ lɛ, ebi Yehowa ni ekɛ mɛi ni sɛŋ lɛ lɛ kɛ mɛi ni fi sɛɛ akɛ ayagbe lɛ lɛ ahe ake amɛ.

4. Mɛni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ ke ni Yesu kɛ mɛi ni te shi amɛwo lɛ lɛ ahe ke amɛ lɛ mli?

4 Mɛni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ nɔ ni Yesu wie lɛ mli? Esa akɛ wɔkɛ mɛi atɔmɔi ake amɛ tamɔ bɔ ni Yesu fee lɛ. (Kol. 3:13) Bei komɛi lɛ, wɔwekumɛi kɛ mɛi krokomɛi teɔ shi amɛwoɔ wɔ ejaakɛ amɛnuuu wɔhemɔkɛyelii lɛ ashishi loo amɛsumɔɔɔ bɔ ni wɔhiɔ shi wɔhãa lɛ. Ekolɛ amɛbaamale wɔhe, amɛbaashwie wɔhiɛiaŋ shi, amɛbaatserɛ wɔwoji lɛ amli, loo amɛbaaka akɛ amɛbaaye wɔ awui po. Nɔ najiaŋ ni wɔmli baafu mɛi ni teɔ shi amɛwoɔ wɔ lɛ, wɔbaanyɛ wɔkpa Yehowa fai ni egbele amɛhiŋmɛii koni amɛbale anɔkwale lɛ. (Mat. 5:44, 45) Bei komɛi lɛ, kɛ́ mɛi ye wɔ sane fɔŋ lɛ, ewa hã wɔ akɛ wɔkɛbaake amɛ. Shi kɛ́ wɔbɛ amɛ wɔwo wɔmli loo wɔkɛ amɛhe mlifu to wɔtsui mli lɛ, wɔmiiye wɔ diɛŋtsɛ wɔhe awui. Nyɛmi yoo ko wie akɛ: “Mile akɛ kɛ́ mikɛ mɔ ko tɔmɔ ke lɛ lɛ, no etsɔɔɔ akɛ naagba ko bɛ nɔ ni efee lɛ he loo miisumɔ ni aye mi sane fɔŋ. Nɔ ni etsɔɔ kɛkɛ ji, mijie ehe mlifu kɛje mimli.” (Lala 37:8) Kɛ́ wɔkɛ mɔ ko he ke lɛ lɛ, etsɔɔ akɛ wɔjie nɔ fɔŋ ni ba lɛ he mlifu kɛje wɔmli koni wɔkabɛ lɛ wɔwo wɔmli.​—Efe. 4:31, 32.

“OBAAFATA MIHE YƐ PARADEISO”

5. Mɛɛ shi Yesu wo ojotswalɔi enyɔ lɛ ni asɛŋ yɛ emasɛi lɛ ateŋ mɔ kome? Ni mɛni hewɔ ewo lɛ nakai shi lɛ?

5 Mɛni Yesu wie? Be ni asɛŋ Yesu lɛ, asɛŋ ojotswalɔi enyɔ hu afata ehe. Ojotswalɔi nɛɛ hu bɔi Yesu he fɛoyeli. (Mat. 27:44) Shi sɛɛ mli lɛ, amɛteŋ mɔ kome tsake etsui ni ekpa nɔ ni efeɔ lɛ. Eyɔse akɛ Yesu “efeko nɔ ko ni esaaa.” (Luka 23:40, 41) Kɛfata he lɛ, ewie nɔ ko ni tsɔɔ akɛ eheɔ eyeɔ akɛ abaatee Yesu shi, ni wɔsɛɛ ko lɛ Yesu baatsɔ Maŋtsɛ. Ekɛɛ Yesu akɛ: “Yesu, kɛ́ oba o-Maŋtsɛyeli lɛ mli lɛ, kaimɔ mi.” (Luka 23:42) Nuu nɛɛ tsɔɔ akɛ eyɛ hemɔkɛyeli waa diɛŋtsɛ. No hewɔ lɛ, Yesu kɛɛ lɛ akɛ: “Lɛɛlɛŋ, miikɛɛ bo ŋmɛnɛ akɛ, obaafata mihe yɛ Paradeiso.” * (Luka 23:43) Wiemɔi ni Yesu kɛtsu nii, tamɔ “bo” kɛ “obaafata mihe” lɛ tsɔɔ akɛ nuu lɛ tuuntu ji mɔ ni ekɛwieɔ lɛ. Akɛni Yesu le akɛ e-Tsɛ naa mɔbɔ hewɔ lɛ, ehã ojotswalɔ ni asɛŋ lɛ yɛ emasɛi lɛ ná hiɛnɔkamɔ.​—Lala 103:8.

6. Mɛni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ nɔ ni Yesu kɛɛ ojotswalɔ lɛ mli?

6 Mɛni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ nɔ ni Yesu wie lɛ mli? Yesu tamɔ e-Tsɛ lɛ pɛpɛɛpɛ. (Heb. 1:3) Kɛ́ wɔshwa wɔhe yɛ nibii ni wɔfee be ko ni eho lɛ ahe, ni wɔhe wɔye akɛ Yehowa baanyɛ atsɔ e-Bi Yesu Kristo kpɔmɔ afɔleshaa lɛ nɔ ekɛ wɔhe eshai lɛ ake wɔ lɛ, Yehowa kɛbaake wɔ aahu, ni ebaana wɔ mɔbɔ. (1 Yoh. 1:7) Mɛi komɛi nuɔ he akɛ Yehowa kɛ tɔmɔi ni amɛtɔ̃ be ko ni eho lɛ ekeŋ amɛ kɔkɔɔkɔ. Kɛ́ nakai bo hu onuɔ he bei komɛi lɛ, susumɔ enɛ he. Be ni eshwɛ fioo ni Yesu baagbo lɛ, ena ojotswalɔ ko ni kpaako kwraa ená emli hemɔkɛyeli lɛ mɔbɔ. No hewɔ lɛ, ani Yehowa enaŋ etsuji anɔkwafoi ni miimia amɛhiɛ ni amɛye ekitãi lɛ anɔ lɛ mɔbɔ? Ebaana amɛ mɔbɔ aahu!​—Lala 51:1; 1 Yoh. 2:1, 2.

“NAA! OBINUU NƐ! . . . NAA! OMAMI NƐ!”

7. Tamɔ wɔnaa yɛ Yohane 19:26, 27 lɛ, mɛni Yesu kɛɛ Maria kɛ Yohane? Ni mɛni hewɔ ekɛɛ amɛ nakai?

7 Mɛni Yesu wie? (Kanemɔ Yohane 19:26, 27.) No mli lɛ, Yesu miisusu emami ni eeenyɛ efee akɛ amrɔ nɛɛ eji okulafo lɛ he waa. Yesu nyɛmimɛi lɛ baanyɛ akwɛ Maria yɛ heloŋ gbɛfaŋ. Shi namɔ baaye abua lɛ ni enyɛ eya nɔ ejá Yehowa jogbaŋŋ? Nɔ ko bɛ ni tsɔɔ akɛ yɛ nɛkɛ beiaŋ lɛ, enyɛmimɛi lɛ ebatsɔmɔ ekaselɔi. Shi no mli lɛ, Yohane ji ebɔfoi anɔkwafoi lɛ ateŋ mɔ kome, ni enaanyo kpaakpa hu ji lɛ. Yesu na mɛi ni jáa Yehowa lɛ akɛ eweku. (Mat. 12:46-50) Enɛ hewɔ lɛ, Yesu tu Maria ewo Yohane dɛŋ koni eye ebua lɛ ni eya nɔ ejá Nyɔŋmɔ. Enɛ hãa wɔnaa akɛ Yesu sumɔɔ Maria waa, ni esane kã etsui nɔ. Ekɛɛ emami akɛ: “Naa! Obinuu nɛ!” No sɛɛ lɛ, ekɛɛ Yohane akɛ: “Naa! Omami nɛ!” Kɛjɛ nakai gbi lɛ nɔ kɛyaa lɛ, Yohane ŋɔ Maria akɛ emami ni ekwɛ lɛ. Ni Maria hu ŋɔ lɛ akɛ ebinuu. Yesu jie suɔmɔ kpele kpo etsɔɔ Maria, yoo ni kwɛ lɛ be ni eji abifao lɛ, ni amrɔ nɛɛ, edamɔ emasɛi be ni asɛŋ lɛ lɛ!

8. Mɛni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ nɔ ni Yesu kɛɛ Maria kɛ Yohane lɛ mli?

8 Mɛni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ nɔ ni Yesu wie lɛ mli? Wekukpaa ni yɔɔ wɔ kɛ wɔnyɛmimɛi Kristofoi lɛ ateŋ lɛ mli baanyɛ awa kwraa fe wekukpaa ni yɔɔ wɔ kɛ wɔwekumɛi ni bɛŋkɛ wɔ kpaakpa ni jáaa Yehowa lɛ ateŋ. Wɔwekumɛi baanyɛ ate shi awo wɔ loo amɛkpoo wɔ po. Shi tamɔ bɔ ni Yesu wo shi lɛ, kɛ́ wɔkpɛtɛ Yehowa kɛ esafo lɛ, wɔbaaná nibii fɛɛ ni eŋmɛɛ wɔ lɛ “toi 100.” Wɔbaaná bihii, biyei, nyɛmɛi, loo tsɛmɛi pii ni sumɔɔ wɔ. (Mar. 10:29, 30) Ani eŋɔɔɔ onaa akɛ okɛ onyɛmimɛi Kristofoi lɛ efee ekome akɛ weku yɛ hemɔkɛyeli ni nyɛyɔɔ kɛ suɔmɔ ni nyɛyɔɔ kɛhã Yehowa kɛ nyɛhe lɛ hewɔ?​—Kol. 3:14; 1 Pet. 2:17.

“MI-NYƆŊMƆ, MƐNI HEWƆ OKWA MI?”

9. Mɛni Yesu wiemɔi ni yɔɔ Mateo 27:46 lɛ tsɔɔ wɔ?

9 Mɛni Yesu wie? Be ni eshwɛ fioo ni Yesu baagbo lɛ, ebo akɛ: “Mi-Nyɔŋmɔ, mi-Nyɔŋmɔ, mɛni hewɔ okwa mi?” (Mat. 27:46) Biblia lɛ etsɔɔɔ wɔ nɔ hewɔ ni Yesu wie enɛ lɛ. Shi hã wɔsusu yiŋtoi ahewɔ ni eeenyɛ efee akɛ ewie nakai lɛ ekomɛi ahe wɔkwɛ. Klɛŋklɛŋ lɛ, nɔ ni Yesu wie nɛɛ hã gbalɛ ni yɔɔ Lala 22:1 lɛ ba mli. * Agbɛnɛ hu, wiemɔi nɛɛ fee lɛ faŋŋ akɛ Yehowa ejie ‘afabaŋ ni ekɛbuɔ’ e-Bi lɛ he lɛ kɛje ehe. (Hiob 1:10) Yesu na akɛ e-Tsɛ lɛ ejie enine yɛ ehe kwraa agbɛnɛ koni ehenyɛlɔi lɛ aka lɛ kɛmɔ shi bɔ ni akako adesa ko yɛ nakai gbɛ nɔ dã. Kɛfata he lɛ, bɔ ni kɛ́ mɔ ko miipiŋ yɛ nɔ ko ni efeko hewɔ lɛ eboɔ akɛ ‘Mɛɛba’ lɛ, Yesu wiemɔi nɛɛ hã efee faŋŋ akɛ efeko nɔ ko ni sa gbele.

10. Mɛni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ nɔ ni Yesu kɛɛ e-Tsɛ lɛ mli?

10 Mɛni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ nɔ ni Yesu wie lɛ mli? Nɔ kome ni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ mli ji, esaaa akɛ wɔkpaa gbɛ akɛ Yehowa baabu wɔhe kɛje shihilɛi ni mli wawai ahe. Bɔ ni aka Yesu ni eye anɔkwa kɛyashi gbele mli lɛ, esa akɛ wɔ hu wɔfee klalo akɛ wɔbaaye Yehowa anɔkwa kɛyashi gbele mli. (Mat. 16:24, 25) Shi wɔle akɛ Nyɔŋmɔ hãŋ aka wɔ fe bɔ ni wɔbaanyɛ naa wɔdamɔ. (1 Kor. 10:13) Nɔ kroko ni wɔkaseɔ yɛ mli ji akɛ, tamɔ bɔ ni eba lɛ yɛ Yesu gbɛfaŋ lɛ, bei komɛi lɛ, abaaye wɔ sane ni ejaaa. (1 Pet. 2:19, 20) Mɛi ni waa wɔ yi lɛ le akɛ wɔfeko nɔ ko. Shi amɛwaa wɔ yi ejaakɛ wɔfataaa je lɛ he, ni wɔyeɔ anɔkwale lɛ he odase. (Yoh. 17:14; 1 Pet. 4:15, 16) Yesu le nɔ hewɔ ni Yehowa ŋmɛ gbɛ ni apiŋ lɛ lɛ. Shi bei komɛi lɛ, Yehowa tsuji ni kɛ shihilɛi ni mli wawai miikpe lɛ ekomɛi enaaa nɔ hewɔ ni Yehowa eŋmɛ gbɛ ni amɛkɛ shihilɛi ni tamɔ nakai miikpe. (Hab. 1:3) Yehowa naa mɔbɔ, ni etoɔ etsui shi waa. No hewɔ lɛ, ele akɛ enɛ etsɔɔɔ akɛ mɛi ni tamɔ nakai lɛ bɛ hemɔkɛyeli. Moŋ lɛ etsɔɔ akɛ, miishɛjemɔ ni Nyɔŋmɔ hãa lɛ he miihia amɛ.​—2 Kor. 1:3, 4.

“KUMAI MIIYE MI”

11. Mɛni hewɔ Yesu wie wiemɔi ni yɔɔ Yohane 19:28 lɛ?

11 Mɛni Yesu wie? (Kanemɔ Yohane 19:28.) Mɛni hewɔ Yesu kɛɛ akɛ ‘kumai miiye lɛ’ lɛ? Efee nakai bɔ ni afee ni ŋmalɛ ni yɔɔ Lala 22:15 lɛ aba mli. Jɛmɛ kɛɔ akɛ: “Mihewalɛ egbi tamɔ sũ nii koikoi; mililɛi ekpɛtɛ midaaŋ.” Agbɛnɛ hu, eeenyɛ efee akɛ nibii amli ni Yesu etsɔmɔ kɛ piŋmɔ ni epiŋɔ yɛ tso lɛ nɔ hewɔ lɛ, no mli lɛ kumai miiye lɛ waa lɛɛlɛŋ. Eetao mɔ ko aye abua lɛ ni egbe ekumai lɛ.

12. Mɛni wɔkaseɔ yɛ wiemɔ ni Yesu wie akɛ ‘kumai miiye lɛ’ lɛ mli?

12 Mɛni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ nɔ ni Yesu wie lɛ mli? Yesu nuuu he akɛ eyɛ hiɛgbele akɛ ebaahã mɛi ale bɔ ni enuɔ he ehãa lɛ. Ni wɔ hu esaaa akɛ efeɔ wɔ hiɛgbele. Wɔteŋ mɛi komɛi yɛ ni ewa kɛhã wɔ akɛ wɔbaabi ni mɛi aye abua wɔ. Shi kɛ́ eshɛ he ko ni wɔna akɛ yelikɛbuamɔ he miihia wɔ lɛ, esaaa akɛ wɔshashaoɔ shi akɛ wɔbaabi ni aye abua wɔ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kɛ́ wɔgbɔlɔ loo wɔbɛ hewalɛ lɛ, ekolɛ ja wɔbi wɔnaanyo ko ni eye ebua wɔ dani wɔbaanyɛ wɔya helatsamɔhe lɛ loo wɔyaye jara. Agbɛnɛ hu, kɛ́ wɔnijiaŋ eje wui loo wɔhao lɛ, wɔbaanyɛ wɔgba asafoŋ onukpa ko loo wɔnaanyo Kristofonyo ko ni hiɛ dɔɔ yɛ Yehowa sɔɔmɔ lɛ mli koni ewo wɔ hewalɛ. (Abɛi 12:25) Nyɛhãa wɔkaia akɛ wɔnyɛmimɛi lɛ sumɔɔ wɔ, ni amɛfee klalo akɛ amɛbaaye amɛbua wɔ yɛ “haomɔ beiaŋ.” (Abɛi 17:17) Shi amɛnyɛŋ amɛle nɔ ni yɔɔ wɔyitsoŋ. Enɛ hewɔ lɛ, kɛ́ yelikɛbuamɔ he miihia wɔ lɛ, ja wɔ wɔwie dani amɛbaale ni amɛye amɛbua wɔ.

“AGBE NAA!”

13. Mɛni anɔkwa ni Yesu ye kɛtee gbele mli lɛ hã enyɛ efee?

13 Mɛni Yesu wie? Nisan 14 lɛ shwane aaafee ŋmɛji etɛ lɛ, Yesu bo ekɛɛ: “Agbe naa!” (Yoh. 19:30) Yesu wiemɔi lɛ hãa wɔnaa akɛ, be ni eshwɛ fioo ni ebaagbo lɛ, lɛ diɛŋtsɛ ena akɛ etsu nɔ fɛɛ nɔ ni Yehowa tsu lɛ kɛba shikpɔŋ lɛ nɔ akɛ ebatsu lɛ egbe naa. Anɔkwa ni Yesu ye kɛtee gbele mli lɛ hã enyɛ efee nibii babaoo. Klɛŋklɛŋ lɛ, ehã ana Satan akɛ amalelɔ. Yesu hã ana akɛ adesa ni eye emuu baanyɛ aye Yehowa anɔkwa kɛyashi gbele mli ekɔɔɔ he eko nɔ ni Satan baafee. Nɔ ni ji enyɔ lɛ, ekɛ ewala hã akɛ kpɔmɔnɔ. Ewala ni ekɛsha afɔle lɛ hewɔ lɛ, adesai ni yeee emuu baanyɛ amɛkɛ Nyɔŋmɔ abɔ naanyo kpaakpa, ni amɛná hiɛnɔkamɔ akɛ amɛbaahi shi kɛya naanɔ. Yesu tsɔɔ akɛ gbɛ ni Yehowa tsɔɔ nɔ eyeɔ nɔ lɛ ja. Ni agbɛnɛ hu, etse e-Tsɛ lɛ gbɛ́i lɛ he.

14. Gbi fɛɛ gbi lɛ, mɛni esa akɛ wɔmia wɔhiɛ akɛ wɔbaafee? Ni mɛni hewɔ?

14 Mɛni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ nɔ ni Yesu wie lɛ mli? Esa akɛ wɔtswa wɔfai shi akɛ wɔbaaye Yehowa anɔkwa daa gbi. Naa nɔ ko ni Nyɛminuu Maxwell Friend ni sɔmɔ akɛ tsɔɔlɔ yɛ Watch Tower Bible School of Gilead lɛ wie yɛ majimaji ateŋ kpee ko shishi. No mli lɛ eehã wiemɔ ko ni kɔɔ anɔkwayeli he, ni ewie akɛ: “Kɛ́ oyɛ nɔ ko wiemɔ loo nɔ ko feemɔ lɛ, feemɔ ŋmɛnɛ, kaatsi oto wɔ́, ejaakɛ ekolɛ wɔ́ ninaŋ bo. Naa gbi fɛɛ gbi akɛ naagbee hegbɛ ni oná ni okɛbaatsɔɔ Yehowa akɛ osa mɔ ni ehãa lɛ naanɔ wala.” Nyɛhãa wɔtswaa wɔfai shi akɛ wɔbaana gbi fɛɛ gbi akɛ naagbee hegbɛ ni wɔná ni wɔkɛbaatsɔɔ Yehowa akɛ anɔkwafoi ji wɔ. Kɛ́ wɔfee nakai ni eba lɛ akɛ wɔbaagboi po lɛ, wɔbaanyɛ wɔkɛɛ Yehowa akɛ, “Yehowa, mimia mihiɛ miye bo anɔkwa, mihã ana akɛ Satan ji amalelɔ, ni mitse ogbɛ́i lɛ he!”

“BO ODƐŊ MIKƐ MIMUMƆ LƐ WOƆ”

15. Yɛ nɔ ni aŋma yɛ Luka 23:46 lɛ naa lɛ, mɛni Yesu yɔɔ nɔmimaa akɛ e-Tsɛ lɛ baafee?

15 Mɛni Yesu wie? (Kanemɔ Luka 23:46.) Yesu kɛ ehiɛ fɔ̃ Yehowa nɔ kwraa ni ewie akɛ: “Ataa, bo odɛŋ mikɛ mimumɔ lɛ woɔ.” Yesu le akɛ Yehowa baanyɛ etee lɛ shi. Ni ehe eye akɛ ebaakai lɛ ni ekɛ lɛ aba wala mli ekoŋŋ.

16. Mɛni okaseɔ yɛ Joshua sane lɛ mli?

16 Mɛni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ nɔ ni Yesu wie lɛ mli? Esa akɛ wɔye Yehowa anɔkwa kɛ́ wɔwala yaje oshãra mli po. Ja wɔkɛ ‘wɔhiɛ efɔ̃ Yehowa nɔ kɛ wɔtsui fɛɛ’ dani wɔbaanyɛ wɔfee nakai. (Abɛi 3:5) Naa nɔ ni nyɛmi nuu ko ni eye afii 15 ni atsɛɔ lɛ Joshua lɛ fee. No mli lɛ, eeye hela ko ni baanyɛ agbe lɛ. Shi eŋmɛɛɛ gbɛ ni akɛ tsofafeemɔ gbɛ ko ni teɔ shi ewoɔ Nyɔŋmɔ mla lɛ atsu nii ahã lɛ. Be ni eshwɛ fioo ni ebaagbo lɛ, ekɛɛ emami akɛ: “Mama, mikɛ miwala ewo Yehowa dɛŋ. . . . Mama, manyɛ mawie kɛ nɔmimaa akɛ: Mile akɛ bɔ fɛɛ bɔ ni fee lɛ, Yehowa baatee mi shi. Yehowa le mitsuiŋ, ni ele akɛ misumɔɔ lɛ.” * Esa akɛ wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ abi ehe akɛ, ‘Kɛ́ ebalɛ akɛ miwala baaŋmɛɛ mi yɛ mihemɔkɛyeli lɛ hewɔ lɛ, ani maye Yehowa anɔkwa ni mikɛ mihiɛ afɔ̃ enɔ akɛ ebaakai mi?’

17-18. Mɛni wɔkase? (Kwɛmɔ akrabatsa ni yitso ji, “ Nɔ Ni Wɔkaseɔ Yɛ Naagbee Wiemɔi Ni Yesu Wie Lɛ Amli.”)

17 Wɔkase nibii ni he hiaa waa yɛ naagbee wiemɔi ni Yesu wie lɛ amli. Wɔna akɛ esa akɛ wɔkɛ mɛi atɔmɔi ake amɛ ni wɔhe wɔye akɛ Yehowa kɛ wɔtɔmɔi baake wɔ. Agbɛnɛ hu, wɔna akɛ wɔyɛ nyɛmimɛi Kristofoi babaoo ni tamɔ weku kɛhã wɔ ni miisumɔ ni amɛye amɛbua wɔ. Shi kɛ́ yelikɛbuamɔ he miihia wɔ lɛ, esaaa akɛ wɔshashaoɔ shi akɛ wɔbaabi. Kɛfata he lɛ, wɔna akɛ Yehowa baaye abua wɔ ni wɔfi shi yɛ shihilɛ fɛɛ shihilɛ ni wɔkɛbaakpe lɛ mli. Ni naagbee kwraa lɛ, wɔna akɛ, ehe miihia ni wɔna gbi fɛɛ gbi akɛ naagbee hegbɛ ni wɔná ni wɔkɛbaatsɔɔ Yehowa akɛ anɔkwafoi ji wɔ, ni wɔhe wɔye akɛ, kɛ́ wɔgboi po lɛ ebaatee wɔ shi.

18 Lɛɛlɛŋ nibii pii yɛ ni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ naagbee wiemɔi ni Yesu wie yɛ piŋmɔ tso lɛ nɔ lɛ amli. Kɛ́ wɔkɛ nibii ni wɔkase lɛ tsu nii lɛ, no baatsɔɔ akɛ wɔmiiye famɔ ni Yehowa kɛhã akɛ ‘wɔbo e-Bi lɛ toi’ lɛ nɔ.​—Mat. 17:5.

LALA 126 Nyɛshia Kpe, Nyɛdamɔa Shi Shiŋŋ, Nyɛhe Awaa

^ kk. 5 Mateo 17:5 lɛ hãa wɔnaa akɛ Yehowa miisumɔ ni wɔbo e-Bi lɛ toi. Yɛ nikasemɔ nɛɛ mli lɛ, wɔbaakwɛ nibii komɛi ni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ naagbee wiemɔi ni Yesu wie be ni etsotsoro piŋmɔ tso lɛ nɔ ni eshwɛ fioo ni ebaagbo lɛ amli.

^ kk. 5 Yesu ekɛɛɛ ojotswalɔ lɛ akɛ ebaaya ŋwɛi, moŋ lɛ ekɛɛ lɛ akɛ ebaahi Paradeiso lɛ mli yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ.

^ kk. 9 Kɛ́ ootao ole nɔ hewɔ ni ekolɛ Yesu tsɛ wiemɔi ni yɔɔ Lala 22:1 lɛ yisɛɛ lɛ, kwɛmɔ “Sanebimɔi Ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ” ni yɔɔ Buu-Mɔɔ nɛɛ mli lɛ.

^ kk. 16 Joshua sane lɛ je kpo yɛ January 22, 1995 Awake! lɛ mli, bf. 11-15.