Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Yohane Baptisilɔ Lɛ​—Ehãaa Nɔ Ko Nɔ Ko Afite Emiishɛɛ

Yohane Baptisilɔ Lɛ​—Ehãaa Nɔ Ko Nɔ Ko Afite Emiishɛɛ

ANI mɔ ko yɛ sɔɔmɔ hegbɛ ko yɛ asafo lɛ mli ni ooshwe waa ni oná eko shi oshihilɛ eŋmɛŋ bo gbɛ ni onine ashɛ nɔ? Ani be ko ni eho lɛ, oyɛ sɔɔmɔ hegbɛ ko shi amrɔ nɛɛ gbɔlɛ, hela, shika he naagbai, loo weku sɔ̃i ahewɔ lɛ ehe ebahia ni okɛfɔ̃ shi? Ani tsakemɔi komɛi ni afee yɛ asafo lɛ mli lɛ ehã sɔɔmɔ hegbɛ ko ni okɛ afii abɔ etsu he nii lɛ eje odɛŋ? Kɛ́ nakai ni lɛ, ekolɛ amrɔ nɛɛ onuɔ he akɛ onyɛɛɛ otsu babaoo yɛ Nyɔŋmɔ sɔɔmɔ lɛ mli tamɔ bɔ ni otsui shweɔ, ni ekolɛ enɛ gbaa onaa bei komɛi. Mɛni obaanyɛ ofee koni onijiaŋ akaje wui loo omli fu bo diɛŋtsɛ ohe loo mɛi krokomɛi yɛ shihilɛ ni oyaje mli lɛ hewɔ? Mɛni obaafee koni omiishɛɛ akatã?

Yohane Baptisilɔ lɛ wala shihilɛ he sane baanyɛ aye abua wɔ ni wɔna nɔ ni esa akɛ wɔfee koni wɔmiishɛɛ akatã. Yohane ná hegbɛi ni nɔ bɛ yɛ Yehowa sɔɔmɔ lɛ mli. Shi ekã shi faŋŋ akɛ, bɔ ni ekpa gbɛ akɛ nibii baaya lɛ ahã yɛ esɔɔmɔ lɛ mli lɛ, jeee nakai kwraa etee lɛ. Ŋwanejee ko bɛ he akɛ, Yohane kãaa shi elaaa kɔkɔɔkɔ akɛ, abaawo lɛ tsuŋ be kplaŋŋ fe be falɛ ni ekɛbaatsu esɔɔmɔ nitsumɔ lɛ. Kɛ̃lɛ, ehãaa nɔ ko nɔ ko afite emiishɛɛ ewala beiaŋ fɛɛ. Mɛni ye ebua lɛ ni enyɛ efee nakai? Ni kɛ́ nibii eyaaa lɛ bɔ ni wɔkpaa gbɛ po lɛ, mɛɛ gbɛ nɔ esane lɛ baanyɛ aye abua wɔ ni wɔmiishɛɛ akatã?

YOHANE NÁ ESƆƆMƆ LƐ HE MIISHƐƐ

Yehowa kɛ nitsumɔ wo Yohane dɛŋ akɛ esaa gbɛ eto Mesia lɛ, ni aaafee April afi 29 Ŋ.B. lɛ, Yohane je nitsumɔ nɛɛ shishi. Eshiɛ ekɛɛ mɛi akɛ: “Nyɛtsakea nyɛtsui, ejaakɛ ŋwɛi Maŋtsɛyeli lɛ ebɛŋkɛ.” (Mat. 3:2; Luka 1:12-17) Mɛi babaoo jɛ hei srɔtoi amɛbabo lɛ toi, ni amɛteŋ mɛi pii tsake amɛtsui ni amɛhã abaptisi amɛ. Agbɛnɛ hu, Yohane kɛ ekãa bɔ jamɔŋ hiɛnyiɛlɔi ni buɔ amɛhe jalɔi lɛ kɔkɔ akɛ, kɛ́ amɛtsakeee amɛtsui lɛ, amɛjeŋ hiɛkpatamɔ ni baa lɛ mli. (Mat. 3:5-12) Nifeemɔ ni sa kadimɔ fe fɛɛ yɛ Yohane sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli ji, baptisimɔ ni ebaptisi Yesu lɛ. Enɛ tee nɔ aaafee October afi 29 Ŋ.B. Kɛjɛ nakai be lɛ nɔ kɛyaa lɛ, Yohane kɛɛ mɛi akɛ amɛnyiɛ Yesu, Mesia ni awo ehe shi lɛ sɛɛ.​—Yoh. 1:32-37.

Nitsumɔ krɛdɛɛ ni Nyɔŋmɔ kɛwo Yohane dɛŋ lɛ hewɔ lɛ, Yesu wie yɛ ehe akɛ: “Mɛi ni yei fɔ amɛ lɛ ateŋ mɔ ko eteko shi ni fe Yohane Baptisilɔ lɛ.” (Mat. 11:11) Ŋwanejee ko bɛ he akɛ, jɔɔmɔi krɛdɛi ni Yohane ná lɛ hã ená miishɛɛ waa. Ŋmɛnɛ hu lɛ, Yehowa ejɔɔ nyɛmimɛi pii yɛ gbɛi krɛdɛi anɔ, ni enɛ hãa amɛnáa miishɛɛ waa. Amɛteŋ mɔ kome ji nyɛmi nuu ko ni atsɛɔ lɛ Terry lɛ. Terry kɛ eŋa Sandra kɛ nɔ ni fe afii 50 ehi be fɛɛ sɔɔmɔ lɛ mli. Ewie akɛ: “Miná sɔɔmɔ hegbɛi pii ni nɔ bɛ. Misɔmɔ pɛŋ akɛ gbɛgbalɔ, Betel weku lɛ mli nyo, gbɛgbalɔ krɛdɛɛ, kpokpaa nɔkwɛlɔ, kɛ kpokpaa wulu nɔkwɛlɔ, ni amrɔ nɛɛ miisɔmɔ ekoŋŋ akɛ gbɛgbalɔ krɛdɛɛ.” Kɛ́ wɔná sɔɔmɔ hegbɛi lɛ, wɔnáa miishɛɛ. Shi mɛni baaye abua wɔ ni wɔya nɔ wɔná miishɛɛ kɛ́ sɔɔmɔ hegbɛ ko je wɔdɛŋ po? Nyɛhãa wɔtsaa Yohane sane lɛ nɔ wɔkwɛa.

OHIƐ ASƆ HEGBƐI FƐƐ NI YEHOWA EHÃ BO LƐ

Nɔ titri ni hã Yohane Baptisilɔ lɛ ná esɔɔmɔ lɛ he miishɛɛ ji, ehiɛ sɔ hegbɛi fɛɛ ni Yehowa hã lɛ lɛ. Naa nɔ ko ni tsɔɔ nakai. Yɛ Yesu baptisimɔ lɛ sɛɛ lɛ, Yohane sɛɛnyiɛlɔi lɛ anɔ bɔi gbɔmɔ, shi Yesu sɛɛnyiɛlɔi lɛ ayi bɔi famɔ. Enɛ gba Yohane kaselɔi lɛ anaa, ni no hewɔ lɛ, amɛkɛɛ lɛ akɛ: “Naa, mɔ nɛɛ miibaptisi, ni mɛi fɛɛ miiya eŋɔɔ.” (Yoh. 3:26) Yohane jie amɛnaa akɛ: “Mɔ fɛɛ mɔ ni hiɛ ayemforo lɛ, lɛ ji ayemforo wu lɛ. Shi ayemforo wu lɛ naanyo lɛ, kɛ́ edamɔ shi ni enu ehe lɛ, emii shɛɔ ehe naakpa yɛ ayemforo wu lɛ gbee lɛ hewɔ. No hewɔ lɛ, mimiishɛɛ lɛ eyi obɔ.” (Yoh. 3:29) Yohane kɛ Yesu etswaaa, ni eyɛ mli akɛ, Yesu nitsumɔ lɛ he hiaa kwraa fe enɔ lɛ moŋ, shi enuuu he akɛ Yesu ebahe ehiɛnyam. Moŋ lɛ, ehiɛ sɔ hegbɛ ni ená akɛ “ayemforo wu lɛ naanyo lɛ,” ni ehãaa nɔ ko nɔ ko afite emiishɛɛ.

Yohane ná esɔɔmɔ nitsumɔ lɛ he jwɛŋmɔ kpakpa. No hewɔ lɛ, eyɛ mli akɛ enitsumɔ lɛ kãaa shi akɔɔɔ moŋ, shi ená he miishɛɛ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, akɛni Yohane ji Nazirnyo kɛjɛ fɔmɔ mli hewɔ lɛ, enuuu dãa. (Luka 1:15) Anɔkwa, Yohane kama ehe nibii pii. Yesu wie yɛ ehe akɛ: “Yohane ba, eyeee nii ni enuuu nii.” Shi Yesu kɛ ekaselɔi lɛ jeee Nazirbii, ni no hewɔ lɛ, amɛkamaaa amɛhe nibii ni Yohane kama ehe lɛ. (Mat. 11:18, 19) Agbɛnɛ hu, Yohane efeee naakpɛɛ nii, shi Yesu hã ekaselɔi lɛ fɛɛ, ni Yohane kaselɔi ni batsɔmɔ ekaselɔi lɛ hu fata he lɛ hewalɛ koni amɛkɛfee naakpɛɛ nii. (Mat. 10:1; Yoh. 10:41) Shi Yohane hãaa nibii nɛɛ agbala ejwɛŋmɔ kɛje nitsumɔ ni Yehowa kɛwo edɛŋ lɛ nɔ. Moŋ lɛ, etee nɔ etsu kɛ ekãa.

Kɛ́ wɔ hu wɔhiɛ sɔ nɔ ni wɔtsuɔ amrɔ nɛɛ yɛ Yehowa sɔɔmɔ lɛ mli lɛ, wɔmiishɛɛ etãŋ. Terry, ni wɔtsĩ etã kɛtsɔ hiɛ lɛ wie akɛ, “Mikɛ mijwɛŋmɔ ma nitsumɔ fɛɛ nitsumɔ ni ahã mi lɛ nɔ.” Ewie yɛ nɔ ni enyɛ etsu yɛ be fɛɛ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ he akɛ, “Kɛ́ mikai nɔ ni minyɛ mitsu lɛ, mináa miishɛɛ waa, ni mishwako mihe akɛ mikɛ mihe wo be fɛɛ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli.”

Ekɔɔɔ he eko nɔ ni wɔtsuɔ loo sɔ̃ ni kã wɔnɔ yɛ Yehowa sɔɔmɔ lɛ mli lɛ, “Nyɔŋmɔ nanemɛi nitsulɔi ji wɔ.” (1 Kor. 3:9) Enɛ ji nɔ titri hewɔ ni Yehowa sɔɔmɔ lɛ ji hegbɛ kpele lɛ. Kɛ́ wɔjwɛŋ anɔkwa sane nɛɛ nɔ lɛ, wɔbaaná miishɛɛ waa yɛ esɔɔmɔ lɛ mli. Bɔ ni mɛi shaa shika gai, kuɛnii, loo nibii krokomɛi ni jara wa ni amɛnine eshɛ nɔ akɛ gboshinii lɛ ahe koni amɛkpɛlɛ be fɛɛ be lɛ, nakai nɔŋŋ kɛ́ wɔjwɛŋ hegbɛ kpele ni wɔná akɛ wɔmiisɔmɔ Nyɔŋmɔ lɛ he be fɛɛ be lɛ, wɔhãŋ susumɔi gbohii afite wɔmiishɛɛ. Wɔkɛ nɔ ni wɔnyɛɔ wɔtsuɔ yɛ Yehowa sɔɔmɔ lɛ mli lɛ etoŋ mɛi krokomɛi anɔ he; ni asaŋ, wɔnuŋ he akɛ nɔ ni wɔtsuɔ lɛ he bɛ sɛɛnamɔ kɛ́ akɛto nɔ ni mɛi krokomɛi tsuɔ lɛ he.​—Gal. 6:4.

OKƐ OJWƐŊMƆ AMA YEHOWA NƆ

Be ko lɛ, Yohane wie nɔ ko ni tsɔɔ akɛ, etamɔ nɔ ni ele akɛ etsɛŋ ni esɔɔmɔ nitsumɔ lɛ baaba naagbee. Shi ekolɛ be kɛ gbɛ ni etsɔ nɔ eba naagbee lɛ, jeee nakai kwraa ekpa gbɛ. (Yoh. 3:30) Be ni Yohane baptisi Yesu lɛ sɛɛ aaafee nyɔji ekpaa, yɛ afi 30 Ŋ.B. lɛ, Maŋtsɛ Herode wo lɛ tsuŋ. Kɛ̃lɛ, yɛ tsuŋwoo mli po lɛ, Yohane tee nɔ etsɔɔ mɛi ni amɛfee nɔ ni sa Yehowa hiɛ. (Mar. 6:17-20) Ekɛ ejwɛŋmɔ ma Yehowa nɔ, ni enɛ ye ebua lɛ ni emiishɛɛ etãaa.

Be ni Yohane yɔɔ tsuŋwoohe lɛ, agba lɛ Yesu shiɛmɔ nitsumɔ lɛ kɛ nibii krokomɛi ni etsuɔ lɛ he sane. (Mat. 11:2; Luka 7:18) Yohane le akɛ Yesu ji Mesia lɛ. Shi ekolɛ ebi ehe akɛ, ‘Ani Yesu baanyɛ atsu nibii fɛɛ ni awie yɛ Ŋmalɛ lɛ mli akɛ Mesia lɛ baatsu lɛ?’ Ele akɛ Mesia lɛ baaye nɔ akɛ Maŋtsɛ. Shi mɛɛ be ebaabɔi nɔyeli? Ani ebaaje shishi nɔŋŋ, koni ehã ajie lɛ kɛje tsuŋwoo mli? Yohane shwe waa ni ele Yesu sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ he saji pii. No hewɔ lɛ, etsu ekaselɔi enyɔ ni amɛyabi Yesu akɛ: “Ani bo ji Mɔ Ni Baa lɛ, aloo wɔkpa mɔ kroko gbɛ?” (Luka 7:19) Yesu fee naakpɛɛ nii pii yɛ Yohane kaselɔi lɛ ahiɛ, ni no sɛɛ lɛ, ekɛɛ amɛ akɛ amɛyakɛɛ Yohane akɛ: “Shwilafoi miina nii agbɛnɛ, obubuafoi miinyiɛ, aahã kpitiyelɔi ahe miitse, toimulɔi miinu nii, aatee gbohii ashi, ni aajaje sane kpakpa lɛ aatsɔɔ ohiafoi.” (Luka 7:20-22) Ŋwanejee ko bɛ he akɛ, be ni kaselɔi nɛɛ ku amɛsɛɛ amɛyagba Yohane nibii nɛɛ, ebo amɛ toi jogbaŋŋ diɛŋtsɛ.

Ekã shi faŋŋ akɛ, hetoo ni kaselɔi nɛɛ kɛba lɛ wo Yohane hewalɛ waa. Ehã ena akɛ, Yesu miihã gbalɛi ni kɔɔ Mesia lɛ he lɛ miiba mli. Eyɛ mli akɛ, Yesu ejieee Yohane kɛjeee tsuŋwoo mli moŋ, shi Yohane na akɛ enitsumɔ lɛ efeko efolo. Enɛ hewɔ lɛ, ená miishɛɛ, tsɛ awo lɛ tsuŋ.

Kɛ́ wɔkɛ wɔjwɛŋmɔ ma bɔ ni shiɛmɔ nitsumɔ lɛ shwereɔ yɛ je lɛŋ fɛɛ lɛ nɔ lɛ, wɔhãŋ nɔ ko nɔ ko afite wɔmiishɛɛ

Kɛ́ wɔkɛ wɔjwɛŋmɔ ma Yehowa kɛ nibii ni kɔɔ esɔɔmɔ lɛ he lɛ anɔ, tamɔ bɔ ni Yohane fee lɛ, no baaye abua wɔ ni wɔkɛ miishɛɛ kɛ tsuishitoo afi shi. (Kol. 1:9-11) Nɔ kome ni baaye abua wɔ ni wɔfee nakai ji, ni wɔbaakane Biblia lɛ daa ni wɔjwɛŋ nɔ. Kɛ́ wɔfee nakai lɛ, wɔnuŋ he kɔkɔɔkɔ akɛ nibii ni wɔtsuɔ yɛ Nyɔŋmɔ sɔɔmɔ lɛ mli lɛ he bɛ sɛɛnamɔ. (1 Kor. 15:58) Sandra wie akɛ: “Mikaneɔ Biblia lɛ yitso kome daa gbi, ni enɛ ehã mi kɛ Yehowa teŋ naanyobɔɔ lɛ mli ewa. Eye ebua mi koni mikafo mi pɛ minɔ mli, shi moŋ misusu Yehowa he titri.” Nɔ kroko ni wɔbaanyɛ wɔfee ji, ni wɔbaakane ni wɔkwɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ he amaniɛbɔi. Amaniɛbɔi nɛɛ baaye abua wɔ ni wɔkajwɛŋ wɔ pɛ wɔhe, ejaakɛ amɛbaagbala wɔjwɛŋmɔ kɛya nɔ ni wɔnyɛmimɛi ni yɔɔ je lɛŋ hei krokomɛi lɛ tsuɔ yɛ Yehowa sɔɔmɔ lɛ mli lɛ nɔ. Sandra wie akɛ: “JW Broadcasting® daa nyɔɔŋ nɔ nifeemɔi lɛ yeɔ amɛbuaa wɔ ni wɔnuɔ he akɛ wɔkɛ wɔnyɛmimɛi ni yɔɔ jeŋ fɛɛ lɛ efee ekome, ni enɛ yeɔ ebuaa wɔ koni wɔkahã nɔ ko fite wɔmiishɛɛ yɛ wɔsɔɔmɔ lɛ mli.”

Yohane sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ sɛɛ etsɛɛɛ. Kɛ̃lɛ, ekɛ “Elia mumɔ lɛ kɛ ehewalɛ lɛ” tsu kɛjɛ shishijee kɛyashi naagbee. (Luka 1:17) Yohane ji “gbɔmɔ ni yɔɔ henumɔi tamɔ wɔ nɔŋŋ,” tamɔ bɔ pɛ ni awie yɛ Elia hu he lɛ. (Yak. 5:17) Kɛ̃lɛ, akɛni ehiɛ sɔ nitsumɔ ni Yehowa kɛwo edɛŋ lɛ ni ekɛ ejwɛŋmɔ ma Yehowa nɔ hewɔ lɛ, ehãaa nɔ ko nɔ ko afite emiishɛɛ. Kɛ́ wɔkase lɛ lɛ, wɔ hu wɔhãŋ nɔ ko nɔ ko afite wɔmiishɛɛ yɛ Yehowa sɔɔmɔ lɛ mli.