Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Namɔ Ji Nyɔŋmɔ Webii Ni Yɔɔ Ŋmɛnɛ Lɛ Ahiɛnyiɛlɔ?

Namɔ Ji Nyɔŋmɔ Webii Ni Yɔɔ Ŋmɛnɛ Lɛ Ahiɛnyiɛlɔ?

“Nyɛkaia mɛi ni nyiɛɔ hiɛ yɛ nyɛteŋ [lɛ].”HEB. 13:7.

LALAI: 125, 43

1, 2. Mɛni eeenyɛ efee akɛ kaselɔi lɛ bi amɛhe be ni Yesu tee ŋwɛi lɛ?

BE NI Yesu kɛ ebɔfoi lɛ ehi shi aaafee afii enyɔ sɛɛ lɛ, eku esɛɛ etee ŋwɛi. Kwɛ bɔ ni bɔfoi lɛ baanu he ahã be ni amɛdamɔ Oliv Gɔŋ lɛ nɔ ni amɛkwɛɔ amɛnuŋtsɔ kɛ amɛnaanyo lɛ, ni atatu woɔ lɛ kɛyaa ŋwɛi lɛ! (Bɔf. 1:9, 10) Kulɛ Yesu ni tsɔɔ amɛ nii ni ewoɔ amɛ hewalɛ, ni lɛ nɔŋŋ ji amɛhiɛnyiɛlɔ. No hewɔ lɛ, amrɔ nɛɛ ni etee lɛ, mɛni amɛbaafee?

2 Dani Yesu baaya lɛ, ekɛ nitsumɔ ko wo esɛɛnyiɛlɔi lɛ adɛŋ. Ekɛɛ amɛ akɛ: “Nyɛbaatsɔmɔ midasefoi yɛ Yerusalem, kɛ Yudea kɛ Samaria fɛɛ, kɛ agbɛnɛ, kɛyashi shikpɔŋ lɛ nɔ hei ni yɔɔ shɔŋŋshɔŋŋ lɛ.” (Bɔf. 1:8) Te amɛbaafee tɛŋŋ amɛtsu nitsumɔ nɛɛ? Eyɛ mli akɛ Yesu ewo amɛ shi akɛ ebaahã amɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ moŋ, shi namɔ baatsɔɔ amɛ gbɛ ni eto nitsumɔ lɛ he gbɛjianɔ? (Bɔf. 1:5) Yɛ blema lɛ, Yehowa hala adesai komɛi koni amɛnyiɛ ewebii lɛ ahiɛ. No hewɔ lɛ, eeenyɛ efee akɛ, bɔfoi lɛ bi amɛhe akɛ, ‘Ani Yehowa baahala mɔ ko koni eye Yesu sɛɛ akɛ wɔhiɛnyiɛlɔ?’

3. (a) Be ni Yesu tee ŋwɛi lɛ, mɛɛ sane ni he hiaa waa bɔfoi anɔkwafoi lɛ kpɛ yiŋ yɛ he? (b) Mɛɛ sanebimɔi wɔbaahã hetoo yɛ nikasemɔ nɛɛ mli?

3 Eyeee otsii enyɔ ni Yesu kaselɔi lɛ hala Matia koni eye Yuda Iskariot najiaŋ ni bɔfoi lɛ ayi afee 12 ekoŋŋ. Dani amɛbaahala lɛ lɛ, amɛpɛi Ŋmalɛi lɛ amli, ni amɛsɔle koni Yehowa atsɔɔ amɛ gbɛ. (Bɔf. 1:15-26) Mɛni hewɔ kaselɔi lɛ kɛ Yehowa fɛɛ bu Matia halamɔ lɛ akɛ nɔ ko ni he hiaa waa lɛ? Kaselɔi lɛ yɔse akɛ ehe miihia ni bɔfoi lɛ ayi afee 12. * Yesu halaaa bɔfoi lɛ koni amɛfata ehe kɛya shiɛmɔ kɛkɛ. Ehala amɛ koni amɛtsu nitsumɔ ko ni he hiaa waa yɛ Nyɔŋmɔ webii lɛ ateŋ. Mɛni ji nitsumɔ nɛɛ, ni mɛɛ gbɛ nɔ Yehowa tsɔ Yesu nɔ esaa amɛ koni amɛnyɛ amɛtsu lɛ jogbaŋŋ? Ŋmɛnɛ lɛ, namɛi tsuɔ nitsumɔ nɛɛ yɛ Nyɔŋmɔ webii lɛ ateŋ? Mɛni wɔbaanyɛ wɔfee kɛtsɔɔ akɛ ‘wɔkaiɔ mɛi ni nyiɛɔ hiɛ’ yɛ wɔteŋ lɛ, titri lɛ, amɛteŋ mɛi ni feɔ “nyɔŋ anɔkwafo kɛ hiɛshikalɔ lɛ”?Heb. 13:7; Mat. 24:45.

YESU NYIƐ GBƐTSƆƆMƆ KUU LƐ HIƐ

4. Mɛni bɔfoi lɛ kɛ asafoŋ onukpai krokomɛi ni yɔɔ Yerusalem yɛ klɛŋklɛŋ afii 100 lɛ mli lɛ tsu?

4 Kɛjɛ afi 33 Ŋ.B. Pentekoste gbi lɛ nɔ kɛbaa lɛ, bɔfoi lɛ ji mɛi ni nyiɛ hiɛ yɛ Kristofoi asafo lɛ mli. Nakai gbi lɛ, “Petro kɛ Mɛi Nyɔŋma kɛ Ekome lɛ te shi damɔ shi” ni amɛshiɛ yiwalaheremɔ sane kpakpa lɛ amɛhã Yudafoi kɛ mɛi ni etsake amɛbatsɔmɔ Yudafoi ni ebabua shi lɛ. (Bɔf. 2:14, 15) Mɛi nɛɛ ateŋ mɛi babaoo batsɔmɔ Kristofoi, ni kɛjɛ nakai be lɛ nɔ kɛyaa lɛ, “amɛtee nɔ amɛhiɛ bɔfoi lɛ atsɔɔmɔ lɛ mli.” (Bɔf. 2:42) Bɔfoi lɛ kwɛ asafo lɛ shika lɛ nɔ. (Bɔf. 4:34, 35) Kɛfata he lɛ, amɛtsɔɔ Nyɔŋmɔ webii lɛ nii ni amɛsɔle amɛhã amɛ. Amɛwie akɛ: “Wɔbaahiɛ sɔlemɔ kɛ wiemɔ lɛ he sɔɔmɔ lɛ mli.” (Bɔf. 6:4) Bɔfoi lɛ hala Kristofoi ni yɔɔ niiashikpamɔ koni amɛyashiɛ sane kpakpa lɛ yɛ hei ni mɛi nuko sane lɛ yɛ. (Bɔf. 8:14, 15) Sɛɛ mli lɛ, asafoŋ onukpai krokomɛi ni afɔ amɛ mu bafata bɔfoi lɛ ahe. Amɛkɛ bɔfoi lɛ fee ekome kɛsɔmɔ akɛ gbɛtsɔɔmɔ kuu kɛkwɛ asafo lɛ nɔ.Bɔf. 15:2.

5, 6. (a) Mɛɛ gbɛ nɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ ye ebua gbɛtsɔɔmɔ kuu lɛ? (Kwɛmɔ mfoniri ni yɔɔ nikasemɔ lɛ shishijee lɛ.) (b) Mɛɛ gbɛ nɔ ŋwɛibɔfoi ye amɛbua gbɛtsɔɔmɔ kuu lɛ? (d) Mɛɛ gbɛ nɔ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ kudɔ gbɛtsɔɔmɔ kuu lɛ?

5 Nyɛmimɛi ni hi shi yɛ klɛŋklɛŋ afii 100 lɛ mli lɛ ayiŋ efeee amɛ kɔshikɔshi kwraa akɛ, Yehowa Nyɔŋmɔ ji mɔ ni kudɔɔ gbɛtsɔɔmɔ kuu lɛ, ni akɛ eefee nakai kɛmiitsɔ Yesu, ni ji amɛ-Hiɛnyiɛlɔ lɛ nɔ. Mɛni hewɔ? Klɛŋklɛŋ lɛ, amɛna akɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ yɛ gbɛtsɔɔmɔ kuu lɛ nɔ. (Yoh. 16:13) Eyɛ mli akɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ akɛfɔ Kristofoi fɛɛ ni afɔ amɛ mu lɛ mu moŋ, shi eye ebua bɔfoi lɛ kɛ asafoŋ onukpai ni yɔɔ Yerusalem lɛ yɛ gbɛ krɛdɛɛ nɔ. No ji, eye ebua amɛ koni amɛnyɛ amɛkwɛ asafo lɛ nɔ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, yɛ afi 49 Ŋ.B. lɛ, mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ ye ebua gbɛtsɔɔmɔ kuu lɛ ni amɛkpɛ yiŋ ni ja yɛ ketiafoo sane lɛ he. Asafoi lɛ kɛ gbɛtsɔɔmɔ ni amɛkɛhã yɛ sane nɛɛ he lɛ tsu nii. Enɛ hewɔ lɛ, “asafoi lɛ tee nɔ amɛhe wa yɛ hemɔkɛyeli lɛ mli ni amɛyibɔ lɛ tee nɔ efa daa gbi.” (Bɔf. 16:4, 5) Wolo ni gbɛtsɔɔmɔ kuu lɛ ŋma kɛyahã asafoi lɛ yɛ sane nɛɛ he lɛ hãa wɔnaa akɛ, amɛjie mumɔ lɛ yibii, tamɔ suɔmɔ kɛ hemɔkɛyeli kpo.Bɔf. 15:11, 25-29; Gal. 5:22, 23.

6 Nɔ ni ji enyɔ lɛ, ŋwɛibɔfoi ye amɛbua gbɛtsɔɔmɔ kuu lɛ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, ŋwɛibɔfo ko jie ehe kpo etsɔɔ Kornelio, ni ekɛɛ lɛ ni etsu ni ayatsɛ Petro kɛba. Be ni Petro ba ni ebashiɛ ehã Kornelio kɛ ewekumɛi lɛ, mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ ba amɛnɔ, eyɛ mli akɛ no mli lɛ, afolɔko Kornelio kɛ hii krokomɛi ni fata ehe lɛ ketia. No sɛɛ lɛ, abaptisi Kornelio, ni lɛ ebafee klɛŋklɛŋ jeŋmajiaŋnyo ni afoko lɛ ketia ni batsɔ Kristofonyo. Be ni bɔfoi lɛ kɛ nyɛmimɛi krokomɛi lɛ nu Kornelio sane lɛ, amɛna akɛ Nyɔŋmɔ miisumɔ ni ahere jeŋmajiaŋbii ni afolɔko amɛ ketia lɛ atuu kɛba Kristofoi asafo lɛ mli, ni no hewɔ lɛ, amɛkpɛlɛ nɔ nakai, ni amɛhere amɛ. (Bɔf. 11:13-18) Kɛfata he lɛ, ŋwɛibɔfoi lɛ ye amɛbua waa ni shiɛmɔ nitsumɔ lɛ, ni no mli lɛ gbɛtsɔɔmɔ kuu lɛ kwɛɔ nɔ lɛ shwere. (Bɔf. 5:19, 20) Nɔ ni ji etɛ lɛ, Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ ni kudɔ gbɛtsɔɔmɔ kuu lɛ yɛ yiŋ srɔtoi fɛɛ ni amɛkpɛ yɛ Kristofoi ahemɔkɛyelii kɛ bɔ ni esa akɛ ato asafo lɛ he gbɛjianɔ ahã lɛ he lɛ mli.Bɔf. 1:20-22; 15:15-20.

7. Mɛni hewɔ wɔbaanyɛ wɔkɛɛ akɛ Yesu ni nyiɛ Kristofoi asafo lɛ hiɛ yɛ klɛŋklɛŋ afii 100 lɛ mli?

7 Eyɛ mli akɛ gbɛtsɔɔmɔ kuu lɛ ni tsɔɔ asafoi lɛ nɔ ni amɛfee moŋ, shi amɛkpɛlɛ nɔ akɛ Yesu ji amɛ-Hiɛnyiɛlɔ. Te wɔfeɔ tɛŋŋ wɔleɔ enɛ? Nɔ kome ji sane ko ni bɔfo Paulo wie yɛ Yesu he lɛ. Ewie akɛ Kristo “eŋɔ mɛi komɛi ehã akɛ bɔfoi,” kɛkɛ ni ekɛfata he akɛ: “Nyɛhãa wɔtsɔa suɔmɔ nɔ wɔdaraa yɛ nibii fɛɛ mli kɛbotea mɔ ni ji yitso lɛ, ni ji Kristo lɛ mli.” (Efe. 4:11, 15) Yɛ nɔ najiaŋ ni kaselɔi lɛ baaŋɔ bɔfoi lɛ ateŋ mɔ ko gbɛ́i amɛfɔ̃ amɛnɔ lɛ, “yɛ Nyɔŋmɔ gbɛtsɔɔmɔ naa” lɛ, atsɛ amɛ akɛ Kristofoi. (Bɔf. 11:26) Paulo kɛɛ nyɛmimɛi lɛ akɛ, ehe miihia ni amɛhiɛ “kusumii” loo “gbɛtsɔɔmɔi” ni damɔ Ŋmalɛi lɛ anɔ ni bɔfoi lɛ kɛ hii krokomɛi ni nyiɛ hiɛ yɛ asafo lɛ mli lɛ kɛhã amɛ lɛ amli. Shi ekɛfata he akɛ: “Miisumɔ ni nyɛle akɛ nuu fɛɛ nuu [ni gbɛtsɔɔmɔ kuu lɛ mlibii hu fata he lɛ] yitso ji Kristo lɛ; . . . ni Kristo lɛ hu yitso ji Nyɔŋmɔ.” (1 Kor. 11:2, 3, sh. niŋ.) Wiemɔi nɛɛ hãa wɔnaa faŋŋ akɛ, Yehowa Nyɔŋmɔ ni nyiɛ asafo lɛ hiɛ kɛtsɔ e-Bi Kristo Yesu nɔ.

“NITSUMƆ NƐƐ, JEEE GBƆMƆ NƆ NI”

8, 9. Mɛɛ nitsumɔ ni he hiaa Yehowa kɛ Yesu tsɔ Nyɛminuu Russell nɔ amɛtsu?

8 Yɛ afi 1870 lɛ, Charles Taze Russell kɛ enanemɛi komɛi bɔi Biblia lɛ mli pɛimɔ koni amɛnyɛ amɛjá Nyɔŋmɔ yɛ gbɛ ni ekpɛlɛɔ nɔ lɛ nɔ, ní amɛye amɛbua mɛi krokomɛi hu ni amɛfee nakai. Yɛ afi 1884 lɛ, amɛtse Zion’s Watch Tower Tract Society lɛ ni amɛkɛwo mla shishi, bɔ ni afee ni amɛná hegbɛ amɛkala Biblia kasemɔ woji yɛ wiemɔi srɔtoi amli ni amɛjara. * Nyɛminuu Russell sɔmɔ akɛ nitsumɔhe nɛɛ sɛinɔtalɔ. Ekɛ hiɛdɔɔ kase Biblia lɛ, ni ekɛ ekãa wie eshi tsɔɔmɔi tamɔ Triniti lɛ kɛ susuma ni gbooo lɛ, ni ehã ana faŋŋ akɛ amɛdamɔɔɔ Ŋmalɛi lɛ anɔ. Ŋmalɛi lɛ ni ekase lɛ hã eyɔse akɛ, kɛ́ Kristo ba ekoŋŋ lɛ, adesai enaŋ lɛ kɛ amɛhiŋmɛii. Eyɔse hu akɛ, “jeŋmaji lɛ abei ni ato lɛ baaba naagbee” yɛ afi 1914. (Luka 21:24) Nyɛminuu Russell kɛ ebe, ehewalɛ, kɛ eshika fɛɛ wo shiɛmɔ kɛ nitsɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli. Enɛ hewɔ lɛ, wɔbaanyɛ wɔwie kɛ nɔmimaa akɛ, yɛ nɛkɛ be ni he hiaa waa nɛɛ mli lɛ, Yehowa kɛ Yesu kɛ Nyɛminuu Russell tsu nii kɛnyiɛ Nyɔŋmɔ webii lɛ ahiɛ.

9 Nyɛminuu Russell taooo gbɔmɛi ahiɛnyam. Yɛ afi 1896 lɛ, ewie akɛ: “Wɔtaooo woo loo bulɛ srɔto ko wɔhãaa wɔhe loo nibii ni wɔŋmala lɛ, ni asaŋ, wɔsumɔɔɔ ni mɔ ko tsɛɔ wɔ Reverend loo Rabi. Mɔ ko mɔ ko akaŋɔ wɔteŋ mɔ ko gbɛ́i efɔ̃ enɔ.” Sɛɛ mli lɛ, ewie akɛ: “Nitsumɔ nɛɛ, jeee gbɔmɔ nɔ ni.”

10. (a) Mɛɛ be Yesu ŋɔ “nyɔŋ anɔkwafo kɛ hiɛshikalɔ lɛ” eto ewebii lɛ anɔ? (b) Tsɔɔmɔ bɔ ni fee ni ahã srɔto ni yɔɔ Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ kɛ Watch Tower Society lɛ teŋ lɛ fee faŋŋ.

10 Nyɛminuu Russell gbo yɛ afi 1916. No sɛɛ afii etɛ, yɛ afi 1919 lɛ, Yesu ŋɔ “nyɔŋ anɔkwafo kɛ hiɛshikalɔ lɛ . . . eto ewebii anɔ koni ehã amɛ amɛniyenii yɛ be ni sa mli.” (Mat. 24:45) Yɛ nakai afii lɛ amli beebe lɛ, nyɛmimɛi hii fioo komɛi ni afɔ amɛ mu esɔmɔ akɛ kuu yɛ asafo lɛ yitso lɛ yɛ Brooklyn, yɛ New York, ni amɛto mumɔŋ niyenii he gbɛjianɔ amɛhã Yesu sɛɛnyiɛlɔi fɛɛ. Akɛ wiemɔ ni ji “gbɛtsɔɔmɔ kuu” lɛ bɔi nitsumɔ yɛ asafo lɛ woji kɛ nibii amli yɛ afi 1940 sɛɛ. No mli lɛ, wɔhiɛ jwɛŋmɔ lɛ akɛ, nitsumɔ kome too lɛ nɔŋŋ gbɛtsɔɔmɔ kuu lɛ kɛ Watch Tower Bible and Tract Society lɛ tsuɔ. Shi yɛ afi 1971 lɛ, ahã efee faŋŋ akɛ, esoro nitsumɔ ni Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ tsuɔ lɛ yɛ nɔ ni Watch Tower Society lɛ tsuɔ lɛ he. Watch Tower Society lɛ tsuɔ asafo lɛ mla saji ahe nii, shi Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ tsuɔ Nyɔŋmɔjamɔ saji ahe nii. No hewɔ lɛ, kɛjɛ nakai beiaŋ lɛ, nyɛmimɛi hii ni afɔ amɛ mu ni fataaa Watch Tower Society lɛ ajinafoi lɛ ahe lɛ nyɛ amɛsɔmɔ akɛ Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ mli bii. Yɛ afii fioo ni eho nɛɛ amli lɛ, “gwantɛŋi krokomɛi” lɛ ateŋ mɛi komɛi ni edara yɛ mumɔŋ lɛ esɔmɔ akɛ ajinafoi yɛ gbɛjianɔtoi ni tsuɔ asafo lɛ mla saji ahe nii lɛ amli. Enɛ ehã Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ ená be babaoo kɛtsu Nyɔŋmɔ webii lɛ amumɔŋ hiamɔ nii ahe nii. (Yoh. 10:16; Bɔf. 6:4) July 15, 2013, Buu-Mɔɔ lɛ wie akɛ, “nyɔŋ anɔkwafo kɛ hiɛshikalɔ lɛ” ji nyɛmimɛi hii ni afɔ amɛ mu lɛ ateŋ mɛi fioo ko ni feɔ Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ.

Gbɛtsɔɔmɔ kuu lɛ mli bii yɛ aaafee afi 1950

11. Te ato Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ he gbɛjianɔ ahã tɛŋŋ?

11 Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ mli bii lɛ kpeɔ daa otsi kɛkpɛɔ amɛyiŋ yɛ saji ni he hiaa ahe. Yɛ kpeei nɛɛ ashishi lɛ, amɛgbaa sane, ni enɛ hãa ekomefeemɔ hiɔ amɛteŋ. (Abɛi 20:18) Daa afi lɛ, esoro Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ mli bii lɛ ateŋ mɔ ni sɔmɔɔ akɛ sɛinɔtalɔ yɛ amɛkpeei lɛ ashishi, ejaakɛ amɛteŋ mɔ ko mɔ ko nɔ ekwɔɔɔ fe enyɛmi. (1 Pet. 5:1) Nakai nɔŋŋ Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ ajinafoi akui ekpaa lɛ hu feɔ. Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ mli bii lɛ ateŋ mɔ ko mɔ ko enaaa ehe akɛ lɛ ji Nyɔŋmɔ webii lɛ ahiɛnyiɛlɔ. Moŋ lɛ, amɛ fɛɛ amɛbuɔ amɛhe akɛ amɛfata Kristo webii lɛ ahe, ni enɛ hewɔ lɛ, amɛbaa amɛhe shi amɛhãa nyɔŋ anɔkwafo lɛ, ni amɛboɔ egbɛtsɔɔmɔi atoi.

Kɛjɛ be ni Yesu ŋɔ nyɔŋ anɔkwafo lɛ eto Nyɔŋmɔ webii lɛ anɔ yɛ afi 1919 lɛ, nyɔŋ lɛ etee nɔ ehã amɛ mumɔŋ niyenii (Kwɛmɔ kuku 10, 11)

“NAMƆ TUUNTU JI NYƆŊ ANƆKWAFO KƐ HIƐSHIKALƆ LƐ?”

12. Amrɔ nɛɛ, mɛɛ sanebimɔi wɔbaahã hetoo?

12 Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ mli bii lɛ yeee emuu, ni asaŋ Yehowa tsɔɔɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ nɔ ekɛ amɛ ewieee tɛ̃ɛ. No hewɔ lɛ, amɛbaanyɛ amɛtɔ̃ yɛ bɔ ni amɛgbalaa Ŋmalɛi lɛ amli amɛhãa loo bɔ ni amɛtoɔ nibii ahe gbɛjianɔ amɛhãa lɛ mli. Kɛ́ okwɛ Watch Tower Publications Index lɛ mli lɛ, obaana saneyitso ko ni kɛɛ “Beliefs Clarified.” * Ato tsakemɔi srɔtoi ni afee yɛ bɔ ni wɔnuɔ Ŋmalɛi lɛ ashishi wɔhãa lɛ mli kɛjɛ afi 1870 lɛ anaa yɛ jɛmɛ. Kadimɔ akɛ, Yesu ekɛɛɛ akɛ nyɔŋ anɔkwafo lɛ baahã ewebii lɛ mumɔŋ niyenii ni eye emuu. No hewɔ lɛ, te wɔbaahã Yesu sanebimɔ nɛɛ hetoo wɔhã tɛŋŋ: “Namɔ tuuntu ji nyɔŋ anɔkwafo kɛ hiɛshikalɔ lɛ”? (Mat. 24:45) Ani nɔ ko yɛ ni yeɔ odase akɛ Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ ji nyɔŋ anɔkwafo lɛ? Nyɛhãa wɔgbalaa wɔjwɛŋmɔ kɛyaa nibii etɛ ni ye ebua klɛŋklɛŋ afii 100 lɛ mli gbɛtsɔɔmɔ kuu lɛ anɔ ekoŋŋ.

13. Mɛɛ gbɛ nɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ eye ebua Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ?

13 Mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ yeɔ ebuaa amɛ. Mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ eye ebua Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ ni amɛnu ŋmalɛi komɛi ni be ko ni eho lɛ wɔnuuu shishi lɛ ashishi. Tsakemɔi ni afee yɛ bɔ ni wɔnuɔ Ŋmalɛi lɛ ashishi wɔhãa ni atsĩ tã yɛ kuku ni tsɔ hiɛ lɛ mli lɛ yeɔ enɛ he odase. Eji jeee mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ kulɛ, mɛɛ adesa baanyɛ anu “Nyɔŋmɔ nibii ni mli kwɔlɔ” nɛɛ ashishi ni egbala mli ehã mɛi krokomɛi? (Kanemɔ 1 Korintobii 2:10.) Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ kɛ nɔ ni bɔfo Paulo wie lɛ kpãa gbee, akɛ: “Jeee wiemɔi ni gbɔmɛi ahiɛshikamɔ tsɔɔ wɔ wɔkɛwieɔ, shi moŋ nɔ ni mumɔ lɛ tsɔɔ wɔ.” (1 Kor. 2:13) Be ni mɛi kwa anɔkwa jamɔ lɛ, afii ohai abɔ baho ni mɛi nuuu Ŋmalɛi lɛ ashishi jogbaŋŋ. No hewɔ lɛ, te fee tɛŋŋ ni kɛjɛ afi 1919 lɛ, wɔnu ŋmalɛi babaoo ashishi jogbaŋŋ lɛ? Ekã shi faŋŋ akɛ, Yehowa mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ ni ye ebua Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ!

14. Yɛ nɔ ni aŋma yɛ Kpojiemɔ 14:6, 7 lɛ naa lɛ, mɛɛ gbɛ nɔ ŋwɛibɔfoi yeɔ amɛbuaa Nyɔŋmɔ webii ŋmɛnɛ?

14 Ŋwɛibɔfoi yeɔ amɛbuaa amɛ. Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ ni kwɛɔ shiɛmɔ nitsumɔ ni shiɛlɔi fe akpekpei kpaanyɔ tsuɔ yɛ jeŋ fɛɛ lɛ nɔ. Nitsumɔ nɛɛ miishwere waa. Mɛni hewɔ? Ejaakɛ ŋwɛibɔfoi miiye amɛmiibua wɔ. (Kanemɔ Kpojiemɔ 14:6, 7.) Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, bei pii lɛ, shiɛlɔi yaa mɛi aŋɔɔ, ni mɛi lɛ kɛɔ amɛ akɛ amɛsɔle amɛbi Nyɔŋmɔ dɛŋ yelikɛbuamɔ amɛgbe naa nɔŋŋ ni amɛba lɛ. * Bɔ ni shiɛmɔ kɛ nitsɔɔmɔ nitsumɔ lɛ shwereɔ yɛ maji ni shiteekɛwolɔi fa yɛ jɛmɛ waa lɛ po anɔ lɛ hu yeɔ odase akɛ ŋwɛibɔfoi lɛ yɛ wɔsɛɛ.

15. Mɛɛ srɔto yɔɔ Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ kɛ Kristendom hiɛnyiɛlɔi lɛ ateŋ? Okɛ enɛ he nɔkwɛmɔnɔ ahã.

15 Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ kudɔɔ amɛ. (Kanemɔ Yohane 17:17.) Susumɔ nɔ ko ni ba yɛ afi 1973 lɛ he okwɛ. June 1, 1973 Blɔfo Buu-Mɔɔ lɛ (November 1, 1973 Ga Buu-Mɔɔ lɛ) bi kɛji “abaanyɛ abaptisi mɛi ni kpako tawa shɛremɔ.” Buu-Mɔɔ lɛ hã hetoo akɛ: “Ŋmalɛi lɛ hãa wɔnaa faŋŋ akɛ, anyɛŋ abaptisi amɛ.” No sɛɛ lɛ, Buu-Mɔɔ lɛ tsĩ ŋmalɛi srɔtoi atã, ni ewie akɛ, yɛ nɔ ni ŋmalɛi nɛɛ wieɔ lɛ anaa lɛ, kɛ́ mɔ ko shɛreɔ tawa, ni akɛ lɛ wie shi etsakeee lɛ, esa akɛ ashwie lɛ kɛje asafo lɛ mli. (1 Kor. 5:7; 2 Kor. 7:1) Buu-Mɔɔ lɛ saa ewie akɛ: “Jeee gbɔmɔ ko ni kɛ gbɛtsɔɔmɔi nɛɛ hãa. Yehowa diɛŋtsɛ ji mɔ ni kɛ gbɛtsɔɔmɔi nɛɛ hãa wɔ yɛ e-Wiemɔ ni aŋma lɛ mli.” Yɛ Yehowa webii asɛɛ lɛ, ani jamɔ ko yɛ ni kɛ nɔ ni Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ kɛɔ lɛ tsuɔ nii be fɛɛ be, kɛji emli bii lɛ ekomɛi náaa lɛ mlɛo akɛ amɛkɛbaatsu nii po? Wolo ko ni aŋma nyɛsɛɛ nɛɛ yɛ jamɔi ni yɔɔ United States lɛ ahe lɛ wie akɛ: “Nɔ ni sɔlemɔi lɛ ahiɛnyiɛlɔi lɛ feɔ ji akɛ, amɛtsakeɔ amɛtsɔɔmɔi lɛ ni amɛfeɔ nɔ ni amɛsɔlemɔŋbii lɛ kɛ maŋbii krokomɛi lɛ sumɔɔ amɛhãa amɛ.” Eji Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ shiɔ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ sɛɛ, ni amɛfeɔ nɔ ni maŋbii lɛ sumɔɔ amɛhãa amɛ kulɛ, ani wɔbaanyɛ wɔwie akɛ Nyɔŋmɔ ni tsɔɔ ewebii lɛ gbɛ?

‘NYƐKAIA MƐI NI NYIƐƆ HIƐ YƐ NYƐTEŊ LƐ’

16. Mɛni ji nɔ kome ni wɔbaanyɛ wɔfee kɛtsɔɔ akɛ wɔkaiɔ Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ?

16 Kanemɔ Hebribii 13:7. Nɔ kome ni wɔbaanyɛ wɔfee kɛtsɔɔ akɛ ‘wɔkaiɔ mɛi ni nyiɛ hiɛ lɛ’ ji, ni wɔbaasɔle wɔhã Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ. (Efe. 6:18) Nibii ni Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ tsuɔ lɛ fa waa. Amɛtoɔ mumɔŋ niyenii he gbɛjianɔ, amɛkwɛɔ shiɛmɔ nitsumɔ ni atsuɔ yɛ jeŋ fɛɛ lɛ nɔ, ni amɛkwɛɔ koni akɛ oniai srɔtoi ni wɔtsuɔ lɛ atsu nii jogbaŋŋ. Kɛ́ wɔhe be kɛjwɛŋ nɔ ni amɛtsuɔ lɛ he lɛ, no baatsirɛ wɔ ni wɔsɔle wɔhã amɛ waa be fɛɛ be!

17, 18. (a) Mɛni wɔbaanyɛ wɔfee kɛtsɔɔ akɛ wɔbuɔ Yesu, wɔ-Hiɛnyiɛlɔ lɛ? (b) Mɛni wɔbaanyɛ wɔfee kɛye wɔbua nyɔŋ anɔkwafo lɛ kɛ Yesu yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli?

17 Shi jeee sɔlemɔ ni wɔbaasɔle wɔhã Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ pɛ kɛkɛ baatsɔɔ akɛ wɔkaiɔ amɛ. Esa akɛ wɔkɛ gbɛtsɔɔmɔi ni amɛkɛhãa wɔ lɛ hu atsu nii. Gbɛtsɔɔmɔi ni akɛhãa wɔ yɛ wɔwoji kɛ vidio lɛ amli, kɛ nɔ ni akɛhãa wɔ yɛ asafoŋ kpeei, kpeei bibii, kɛ kpeei wuji ashishi lɛ fɛɛ jɛ Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ dɛŋ. Kɛfata he lɛ, Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ ni halaa kpokpaa nɔkwɛlɔi, ni kpokpaa nɔkwɛlɔi nɛɛ ji mɛi ni halaa asafoŋ onukpai. Kɛ́ kpokpaa nɔkwɛlɔi kɛ asafoŋ onukpai kɛ gbɛtsɔɔmɔi fɛɛ ni Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ kɛhãa amɛ lɛ tsu nii lɛ, no baatsɔɔ akɛ amɛkaiɔ amɛ. Kɛ́ wɔ fɛɛ wɔba wɔhe shi wɔhã mɛi ni wɔ-Hiɛnyiɛlɔ Yesu ehala koni amɛnyiɛ wɔhiɛ lɛ ni wɔbo amɛ toi lɛ, no tsɔɔ akɛ wɔbuɔ lɛ.Heb. 13:17.

18 Nɔ kroko ni wɔbaanyɛ wɔfee kɛtsɔɔ akɛ wɔkaiɔ Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ ji, ni wɔkɛ wɔhewalɛ fɛɛ baashiɛ. Paulo wo Kristofoi hewalɛ ni amɛkase mɛi ni nyiɛɔ hiɛ yɛ amɛteŋ lɛ ahemɔkɛyeli. Ekãa ni nyɔŋ anɔkwafo lɛ kɛshiɛɔ Maŋtsɛyeli lɛ he sane kpakpa lɛ kɛ nibii fɛɛ ni amɛfeɔ koni nitsumɔ nɛɛ ashwere lɛ hãa wɔnaa akɛ, amɛhemɔkɛyeli mli wa waa. Ani ofata gwantɛŋi krokomɛi ni miiye amɛmiibua mɛi ni afɔ amɛ mu lɛ yɛ nitsumɔ nɛɛ mli lɛ ahe? No lɛ, kwɛ bɔ ni omii baashɛ ohe be ni wɔ-Hiɛnyiɛlɔ Yesu baakɛɛ wɔ akɛ: “Gbii abɔ ni nyɛfee nyɛhã minyɛmimɛi nɛɛ ateŋ mɛi bibii fe fɛɛ lɛ ateŋ mɔ kome lɛ, mi nɔŋŋ nyɛfee nyɛhã lɛ.”Mat. 25:34-40.

19. Mɛni hewɔ otswa ofai shi akɛ obaanyiɛ Yesu, wɔ-Hiɛnyiɛlɔ lɛ sɛɛ?

19 Be ni Yesu ku esɛɛ kɛtee ŋwɛi lɛ, eshiii esɛɛnyiɛlɔi lɛ efolo. (Mat. 28:20) Yesu le akɛ, be ni eyɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ, mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ, ŋwɛibɔfoi lɛ, kɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ ni ye ebua lɛ ni enyiɛ Nyɔŋmɔ webii lɛ ahiɛ. No hewɔ lɛ, ŋmɛnɛ lɛ, ekɛ nibii nɛɛ nɔŋŋ miiye eebua nyɔŋ anɔkwafo lɛ. Nyɔŋ anɔkwafo lɛ ‘yaa nɔ enyiɛɔ Gwantɛŋbi lɛ sɛɛ kɛyaa he fɛɛ he ni eyaa,’ tamɔ bɔ ni mɛi fɛɛ ni afɔ amɛ mu lɛ feɔ lɛ. (Kpoj. 14:4) Kɛ́ wɔbo nyɔŋ lɛ toi lɛ, belɛ wɔ hu wɔmiinyiɛ Yesu, wɔ-Hiɛnyiɛlɔ lɛ sɛɛ. Etsɛŋ, Yesu baahã mɛi fɛɛ ni nyiɛɔ esɛɛ lɛ nɔ ko ni adesa hiɛnyiɛlɔ ko kwraa nyɛŋ ahã amɛ. No ji, naanɔ wala!Kpoj. 7:14-17.

^ kk. 3 Eeenyɛ efee akɛ, Yehowa to gbɛjianɔ ni aná bɔfoi 12, koni sɛɛ mli lɛ, amɛsɔmɔ akɛ Yerusalem Hee lɛ “faneshi tɛi” 12 lɛ. (Kpoj. 21:14) Enɛ hewɔ ahalaaa mɛi koni amɛye bɔfoi lɛ ateŋ mɛi ni ye anɔkwa kɛtee gbele mli lɛ anajiaŋ lɛ.

^ kk. 8 Yɛ afi 1955 lɛ, atsake nitsumɔhe nɛɛ gbɛ́i ni afee lɛ Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania.

^ kk. 12 Kwɛmɔ Niiamlitaomɔ Wolo Kɛhã Yehowa Odasefoi lɛ mli saneyitso ni ji “Wɔhemɔkɛyelii Amlitsɔɔmɔ” lɛ hu.