Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Hewalɛ Ni Ŋamɔ Yɔɔ

Hewalɛ Ni Ŋamɔ Yɔɔ

“ANYƐMI! Te oyɔɔ tɛŋŋ?”

Ekã shi faŋŋ akɛ, okɛ wiemɔi nɛɛ loo ekrokomɛi ni tamɔ nakai ŋaa mɛi. Kɛ́ oŋa amɛ lɛ, ekolɛ otaa amɛdɛ̃ loo ofuaa amɛ po. He fɛɛ he kɛ nɔ ni awieɔ loo afeɔ kɛŋaa mɛi, shi nibii titrii ni hãa ŋamɔ feɔ ŋamɔ lɛ tsakeee tsɔ ko. Ni yɛ hei komɛi lɛ, kɛ́ oŋaaa mɛi loo mɛi ŋa bo ni ohereee nɔ lɛ, ekolɛ amɛbaanu he akɛ osumɔɔɔ amɛsane aloo obuuu mɔ.

Shi jeee mɛi fɛɛ sumɔɔ ŋamɔ. Mɛi komɛi sumɔɔɔ ŋamɔ ejaakɛ amɛhiɛ gboɔ loo amɛnaa amɛhe akɛ amɛjeee mɛi komɛi. Mɛi komɛi hu yɛ ni ewa hã amɛ akɛ amɛbaaŋa mɛi ni esoro amɛhewolonɔ su, loo amɛjɛ maŋ kroko nɔ, loo amɛkɛ amɛ ehiɛɛɛ gbɛnaa kome. Shi sɛɛnamɔ yɛ he waa akɛ wɔbaahe, kɛ́ hooo kwraa lɛ, be fioo ni wɔkɛŋa mɛi.

Bi ohe akɛ: ‘Kɛ́ miŋa mɛi lɛ, mɛɛ nɔ kpakpa baanyɛ ajɛ mli kɛba? Ni mɛni manyɛ makase yɛ ŋamɔ he yɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ mli?’

ŊA “GBƆMƐI SRƆTOI FƐƐ”

Be ni bɔfo Petro here Kornelio, ni ji klɛŋklɛŋ Jeŋmajiaŋnyo ni batsɔ Kristofonyo lɛ atuu kɛba Kristofoi asafo lɛ mli lɛ, Petro wie akɛ: “Nyɔŋmɔ kwɛɛɛ mɛi ahiɛiaŋ.” (Bɔf. 10:34) Sɛɛ mli lɛ, Petro ŋma akɛ Nyɔŋmɔ ‘miisumɔ ni mɛi fɛɛ atsake amɛtsui.’ (2 Pet. 3:9) Ekolɛ, wɔbaasusu akɛ ŋmalɛi nɛɛ kɔɔ mɛi ni kpaako amɛkaseɔ anɔkwale lɛ pɛ ahe. Shi Petro wo Kristofoi hu hewalɛ akɛ: “Nyɛkɛ woo ahãa gbɔmɛi srɔtoi fɛɛ, nyɛsumɔa nyɛmimɛi asafo muu lɛ fɛɛ.” (1 Pet. 2:17) No hewɔ lɛ, kɛ́ okwɛ lɛ, ani esaaa akɛ wɔŋaa mɛi fɛɛ ekɔɔɔ he eko amɛhewolonɔ su, maŋ nɔ ni amɛjɛ, loo gbɛnaa ni amɛhiɛ? Kɛ́ wɔŋa mɛi fɛɛ lɛ, no ji gbɛ kome ni wɔtsɔɔ nɔ wɔkɛwoo hãa amɛ ni wɔtsɔɔ akɛ wɔsumɔɔ amɛ.

Bɔfo Paulo wo Kristofoi hewalɛ akɛ: “Nyɛhereherea nyɛhe atuu, tamɔ bɔ ni Kristo hu here wɔ atuu lɛ.” (Rom. 15:7) Paulo tsĩ nyɛmimɛi komɛi ni ‘waje lɛ’ lɛ atã. Amrɔ nɛɛ ni Satan mli efu Nyɔŋmɔ webii waa diɛŋtsɛ lɛ, ehe miihia waa ni wɔ hu wɔwowoo wɔhe hewalɛ.​—Kol. 4:11, shn.; Kpo. 12:12, 17.

Mɛi komɛi ahe saji ni aŋmala yɛ Biblia lɛ mli lɛ hãa wɔnaa akɛ, ŋamɔ yɛ hewalɛ waa.

MIISHƐJEMƆ, HEWALƐWOO, KƐ SUƆMƆ

Be ni eshwɛ fioo ni Nyɔŋmɔ baahã afɔ e-Bi lɛ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ, etsu bɔfo ko ni ekɛ Maria ayawie. Be ni bɔfo lɛ tee lɛ, eŋa Maria. Ekɛɛ lɛ akɛ: “Miiŋa bo, bo mɔ ni adro bo babaoo, Yehowa kɛ bo yɛ.” Wiemɔi nɛɛ hã Maria ‘hao waa,’ ejaakɛ eleee nɔ hewɔ ni bɔfo lɛ kɛ lɛ wieɔ. Shi bɔfo lɛ kɛɛ lɛ akɛ: “Kaashe gbeyei, Maria, ejaakɛ ohiɛ eba nyam yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ.” Kɛkɛ ni ehã ele akɛ, Nyɔŋmɔ eto eyiŋ akɛ ebaahã lɛ, Maria lɛ, efɔ Mesia lɛ. Maria haooo dɔŋŋ, ejɛ heshibaa mli ekɛɛ bɔfo lɛ akɛ: “Naa! Yehowa nyɔŋ yoo ji mi! Bɔ ni owie lɛ, aba mli nakai ahã mi.”​—Luka 1:26-38.

Hegbɛ ni bɔfo nɛɛ ná akɛ Yehowa baatsu lɛ ni ekɛ shɛɛ ayahã mɔ ko lɛ ji hegbɛ wulu. Kɛ̃lɛ, bɔfo nɛɛ nuuu he akɛ enɔ kwɔ tsɔ bɔ ni ekɛ adesa ni yeee emuu baawie. Dani ekɛ shɛɛ lɛ baahã po lɛ, eŋa Maria. Mɛni wɔkaseɔ yɛ nɔ ni efee lɛ mli? Esa akɛ wɔŋa mɛi be fɛɛ be, ni wɔwo amɛ hewalɛ. Kɛ́ wɔkɛ wiemɔi fioo ko pɛ po tsu nii lɛ, no baanyɛ awo mɛi hewalɛ, ni amɛnu he akɛ amɛfata Yehowa webii lɛ ahe.

Paulo ná nanemɛi pii yɛ asafoi ni yɔɔ Asia Bibioo lɛ kɛ Yuropa lɛ amli. Yɛ ewoji ni eŋmala lɛ amli lɛ, etsĩ mɛi pii agbɛ́ii atã ni eŋa amɛ. Wɔnaa enɛ he nɔkwɛmɔnɔ yɛ Romabii yitso 16 lɛ mli. Paulo tsĩ enyɛmimɛi Kristofoi babaoo agbɛ́ii atã ni eŋa amɛ. Etsĩ Foibe, “wɔnyɛmi yoo” lɛ tã, ni ewo nyɛmimɛi lɛ hewalɛ ni ‘amɛhere lɛ atuu yɛ Nuŋtsɔ lɛ mli bɔ ni sa mɛi krɔŋkrɔŋi lɛ, ni amɛye amɛbua lɛ hu kɛ nɔ fɛɛ nɔ ni he baahia lɛ.’ Paulo ŋa Priska kɛ Akwila, ni ekɛɛ akɛ: “Jeee mi kɛkɛ midaa amɛ shi, shi moŋ jeŋmaji lɛ amli asafoi lɛ fɛɛ hu daa amɛ shi.” Mɛi ni ekɛ ŋamɔ maje lɛ ateŋ mɛi komɛi po yɛ ni wɔleee amɛhe saji pii​—mɔ ko tamɔ Epaineto, mɔ ni ewie yɛ ehe akɛ ‘esumɔɔ’ esane lɛ, kɛ “Trifaina kɛ Trifosa, yei ni tsuɔ nii waa yɛ Nuŋtsɔ lɛ mli lɛ.” Anɔkwa, Paulo ŋa enyɛmimɛi Kristofoi lɛ be fɛɛ be.​—Rom. 16:1-16.

Ekã shi faŋŋ akɛ, nyɛmimɛi nɛɛ amii shɛ amɛhe waa akɛ Paulo hiɛ kpako amɛnɔ. Ni ŋwanejee ko bɛ he akɛ, no hã suɔmɔ ni amɛyɔɔ kɛhã Paulo lɛ kɛ suɔmɔ ni yɔɔ amɛteŋ lɛ mli wa waa! Nyɛmimɛi krokomɛi hu nu ŋamɔ ni Paulo jɛ suɔmɔ mli ekɛmaje lɛ, ni enɛ wo amɛ hewalɛ koni amɛya nɔ amɛhiɛ amɛhemɔkɛyeli lɛ mli kpɛŋŋ. Kɛ́ wɔŋa wɔnyɛmimɛi Kristofoi lɛ ni wɔwie nibii ni baahã amɛna akɛ wɔsusuɔ amɛhe ni wɔhiɛ sɔɔ amɛmɔdɛŋbɔi lɛ, naanyobɔɔ ni yɔɔ wɔ kɛ amɛ teŋ lɛ mli baawa ni ekomefeemɔ baahi wɔteŋ.

Be ni Paulo yashɛ Puteoli ni eeshi kɛya Roma lɛ, nyɛmimɛi ni yɔɔ jɛmɛ lɛ ba koni amɛkɛ lɛ abakpe. Be ni Paulo na amɛ kɛjɛ shɔŋŋ lɛ, “eda Nyɔŋmɔ shi ni ená ekãa.” (Bɔf. 28:13-15) Bei komɛi lɛ, ekolɛ nɔ pɛ ni wɔbaanyɛ wɔfee ji ni wɔŋmɔ wɔtsɔɔ mɔ ko loo wɔfɔ̃ lɛ nine. Shi no pɛ po kɛkɛ baanyɛ ashɛje mɔ lɛ, ni ekolɛ ewerɛ eho ehe loo ehao lɛ, mii ni ewo lɛ hewalɛ.

ESAA MƐI ATSUI KƐ AMƐJWƐŊMƆ

Kristofoi ni hi shi yɛ Yesu kaselɔ Yakobo beiaŋ lɛ ateŋ mɛi komɛi kɛ je lɛ bɔi naanyobɔɔ ni no hã amɛbatsɔmɔ mfonirifeemɔŋ gbalafitelɔi. (Yak. 4:4) No hewɔ lɛ, ehe bahia ni Yakobo aŋma amɛ wolo ni ekɛbɔ amɛ kɔkɔ. Shi kadimɔ bɔ ni eje ewolo lɛ shishi ehã:

“Yakobo, Nyɔŋmɔ kɛ Nuŋtsɔ Yesu Kristo nyɔŋ, kɛ wolo nɛɛ miimaje wekui 12 ni egbɛ eshwã lɛ: Miiŋa nyɛ!” (Yak. 1:1) Bɔ ni eje wolo lɛ shishi lɛ hã nyɛmimɛi lɛ na akɛ, enaaa ehe akɛ enɔ kwɔ fe amɛ yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ, ni ekã shi faŋŋ akɛ, enɛ hã efee mlɛo kɛhã amɛ akɛ amɛbaabo eŋaawoo lɛ toi. Mɛni wɔkaseɔ yɛ enɛ mli? Kɛ́ wɔkɛ mɛi yaasusu saji ni yɔɔ hiɛdɔɔ po ahe, ni wɔjɛ heshibaa mli wɔŋa amɛ lɛ, no baanyɛ ahã sanegbaa lɛ aya lɛ jogbaŋŋ.

Kɛ́ wɔŋamɔ lɛ sɛɛ kɛɛɛ po lɛ, esa akɛ efee nɔ ni jɛ wɔtsuiŋ tɔ̃ɔ ni baahã mɔ ni wɔŋaa lɛ ana akɛ wɔsusuɔ ehe lɛɛlɛŋ. Kɛ́ wɔfee nakai lɛ, ebaawo yibii kpakpai, kɛ́ efee tamɔ nɔ ni mɔ lɛ jwɛŋmɔ bɛ ŋamɔ lɛ nɔ po. (Mat. 22:39) Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, be ko lɛ, nyɛmi yoo ko ni yɔɔ Ireland lɛ yashɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ nɔŋŋ ni aje asafoŋ kpee lɛ shishi. Be ni eshaa ehe ni eyata shi lɛ, nyɛmi nuu ko tsɔ ehe ekwɛ lɛ, eŋmɔ fioo, ni ekɛɛ lɛ akɛ: “Te oyɔɔ tɛŋŋ? Eŋɔɔ minaa akɛ mina bo.” Nyɛmi yoo lɛ ewieee nɔ ko ni eyata shi.

Otsii fioo komɛi asɛɛ lɛ, nyɛmi yoo lɛ kɛɛ nyɛmi nuu lɛ akɛ, be saŋŋ nɛɛ ni ekɛ naagbai miikpe yɛ shĩa. Ekɛɛ lɛ akɛ: “Nakai gbɛkɛ lɛ, no mli lɛ mimli efu waa, ni eshwɛ sharao kulɛ mibaaa asafoŋ kpee. Nɔ pɛ ni mikaiɔ jogbaŋŋ yɛ nakai kpee lɛ shishi ji oŋamɔ lɛ. Ehã minu he akɛ miba shĩa lɛɛlɛŋ. Oyiwaladɔŋŋ.”

Nyɛmi nuu lɛ leee kwraa akɛ ŋamɔ kuku nɛɛ tsu nɔ ko kpakpa. Ewie akɛ: “Be ni ekɛɛ mi bɔ ni wiemɔi fioo ni mikɛɛ lɛ lɛ hã enu he ehã lɛ, mina akɛ ehi akɛ miŋa lɛ. Ehã mi hu miná miishɛɛ waa.”

Solomon ŋma akɛ: “Shɛ oblodo lɛ ofɔ̃ nui lɛ ahiɛ, ejaakɛ gbii babaoo sɛɛ lɛ, onine baashɛ nɔ ekoŋŋ.” (Jaj. 11:1) Kɛ́ wɔhã ehi wɔjwɛŋmɔ mli akɛ sɛɛnamɔ yɛ he akɛ wɔbaaŋa mɛi, titri lɛ, wɔnyɛmimɛi Kristofoi lɛ, amɛbaaná miishɛɛ, ni wɔ hu wɔbaaná miishɛɛ. Ŋamɔ yɛ hewalɛ waa. No hewɔ lɛ, ekaba kɔkɔɔkɔ akɛ wɔbaabu lɛ akɛ nɔ ko ni he ehiaaa.