Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

“Be ni aŋɔ mi hɔ beebe lɛ, ohiŋmɛii na mi.”​—LALA 139:16

Ani Nyɔŋmɔ Nuɔ Bo Shishi?

Ani Nyɔŋmɔ Nuɔ Bo Shishi?

NƆ NI ADEBƆƆ TSƆƆ WƆ

Susumɔ wekukpaa ni yɔɔ haaji ni je amɛhe lɛ ateŋ lɛ he okwɛ. Wekukpaa nɛɛ mli wa waa, ni eyɛ srɔto kwraa. Yoo ko ni atsɛɔ lɛ Nancy Segal, ní haaji ji lɛ, ní eji skul ko (Twin Studies Center) nɔkwɛlɔ lɛ tsɔɔ mli akɛ, haaji komɛi “le akɛ amɛbaanyɛ amɛkɛɛ nɔ ko ni mɔ kroko lɛ baanu shishi pɛpɛɛpɛ ni ehe ehiaaa ni amɛgbála mli.” Yoo ko ni ekɛ enyɛmi yoo ji haaji ní je amɛhe lɛ wie wekukpaa ni yɔɔ amɛteŋ lɛ he akɛ: “Wɔle wɔhe nɔ fɛɛ nɔ.”

Mɛni hãa haaji ni je amɛhe lɛ nuɔ amɛhe shishi waa nakai lɛ? Niiamlitaomɔ tsɔɔ akɛ, eyɛ mli akɛ he ni amɛdara yɛ kɛ bɔ ni atsɔse amɛ ahã lɛ baanyɛ ahã amɛnu amɛhe shishi waa moŋ, shi etamɔ nɔ ni amɛwala yibii ni je amɛhe waa lɛ ji nɔ titri ni hãa ebaa lɛ nakai lɛ.

SUSUMƆ ENƐ HE OKWƐ: Ekã shi faŋŋ akɛ, mɔ ni bɔ wala yibii ni yɔɔ naakpɛɛ nɛɛ le wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ jogbaŋŋ fe bɔ ni wɔ diɛŋtsɛ wɔle wɔhe po. Lalatsɛ David wie akɛ: “Okɛ afabaŋ fo mihe yɛ minyɛ musuŋ. Akɛ miwui lɛ eteee bo be ni afee mi yɛ teemɔŋ. . . . Be ni aŋɔ mi hɔ beebe lɛ, ohiŋmɛii na mi; aŋmala ehe nibii lɛ fɛɛ yɛ owolo lɛ mli.” (Lala 139:13, 15, 16) Nyɔŋmɔ pɛ le bɔ ni wala yibii ni yɔɔ wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ mli lɛ yɔɔ hã, kɛ nibii fɛɛ ni etee nɔ yɛ wɔshihilɛ mli ni ehã wɔji mɛi ni wɔji amrɔ nɛɛ, ni lɛ pɛ enuɔ nibii nɛɛ ashishi jogbaŋŋ. Bɔ ni Nyɔŋmɔ le wɔ kɛ wɔwala yibii lɛ jogbaŋŋ lɛ hãa wɔnaa akɛ, enuɔ wɔ shishi waa diɛŋtsɛ.

NƆ NI YƆƆ BIBLIA LƐ MLI NI HÃA WƆNAA AKƐ NYƆŊMƆ NUƆ WƆ SHISHI

David sɔle akɛ: “Ao Yehowa, otao mimli, ni ole mi. Ole mishitamɔ kɛ mishitee fɛɛ. Onaa misusumɔi yɛ shɔŋŋ. Dani wiemɔ ko baaba mililɛi nɔ lɛ, naa! Bo Yehowa, ole momo.” (Lala 139:1, 2, 4) Agbɛnɛ hu, Yehowa le bɔ ni wɔnuɔ he wɔhãa diɛŋtsɛ, ni “eyɔseɔ nɔ ni mɔ fɛɛ mɔ shweɔ kɛ nɔ ni esusuɔ yɛ etsui mli.” (1 Kronika 28:9; 1 Samuel 16:6, 7) Mɛni ŋmalɛi nɛɛ tsɔɔ wɔ yɛ Nyɔŋmɔ he?

Eyɛ mli akɛ ekolɛ kɛ́ wɔmiisɔle lɛ, wɔnyɛŋ wɔwie nibii ni yɔɔ wɔjwɛŋmɔ mli kɛ bɔ ni wɔnuɔ he wɔhãa lɛ fɛɛ moŋ, shi wɔ-Bɔlɔ lɛ naa ni wɔfeɔ, ni enuɔ nɔ hewɔ ni wɔfeɔ nakai lɛ shishi. Kɛ́ wɔmiitao wɔfee nɔ kpakpa ko, shi nɔ ko eŋmɛɛɛ wɔ gbɛ ni wɔfee nɔ ni kã wɔtsui nɔ lɛ po lɛ, enuɔ wɔ shishi. Akɛni Nyɔŋmɔ kɛ suɔmɔ wo wɔtsui mli hewɔ lɛ, ekã shi faŋŋ akɛ, eyɛ he miishɛɛ, ni ekã etsui nɔ waa po akɛ ebaana susumɔi kpakpai ni wɔhiɛ, kɛ nɔ hewɔ ni wɔtaoɔ wɔfee nɔ ko lɛ, ní enu shishi hu.​—1 Yohane 4:7-10.

Nɔ ko kwraa bɛ ni Nyɔŋmɔ enaaa. Ele naagbai ni wɔkɛkpeɔ lɛ, kɛji ekolɛ mɛi krokomɛi leee loo amɛnuuu shishi jogbaŋŋ po

Ŋmalɛ lɛ kɛɔ wɔ akɛ

  • “Yehowa hiŋmɛi kã jalɔi ahe, ni kɛ́ amɛsɔle kɛ hiɛdɔɔ kɛkpa lɛ fai lɛ, ekɛ etoi boɔ amɛ toi.”​—1 PETRO 3:12.

  • Nyɔŋmɔ kɛɛ: “Mahã oná sɛɛyoomɔ ni matsɔɔ bo gbɛ ni otsɔ nɔ. Mawo bo ŋaa ni mihiŋmɛi baakã ohe.”​—LALA 32:8.

NYƆŊMƆ MUSUŊ TSƆƆ LƐ WAA

Kɛ́ wɔná wɔle akɛ Nyɔŋmɔ nuɔ shihilɛ mli ni wɔyɔɔ, kɛ bɔ ni wɔnuɔ he wɔhãa lɛ shishi lɛ, ani no baanyɛ awa wɔ ni wɔdamɔ naagbai anaa? Susumɔ nɔ ni ba Anna, ni jɛ Nigeria lɛ nɔ lɛ he okwɛ. Ewie akɛ: “Shihilɛi ni mli wala ni mikɛkpe lɛ hã mibi mihe kɛji sɛɛnamɔ yɛ he akɛ mahi wala mli.” Ekɛfata he akɛ: “No mli lɛ, okulafo ji mi, ni miikwɛ mibiyoo ni miiye hela ko ni ehã e-ansɔ lɛ eyi obɔ kɛ nu, ní atsĩ enaa yɛ helatsamɔhe lɛ. Nakai beiaŋ nɔŋŋ lɛ, akɛɛ mi hu miná kansa yɛ mifufɔ mli, ni esa akɛ afee mi opireshɛŋ, ní ahã mi tsofãi ni naa wala, ní akɛ kansa tsɔji akwɛ mi. Ewa waa kɛhã mi akɛ abaatsĩ mi kɛ mibiyoo ni bɛ hewalɛ lɛ fɛɛ naa yɛ helatsamɔhe yɛ be kome too mli.”

Mɛni ye ebua Anna ni ekpee naagba nɛɛ naa? Ewie akɛ: “Mijwɛŋ ŋmalɛi tamɔ Filipibii 4:6, 7 lɛ ni kɛɔ akɛ, ‘Nyɔŋmɔ toiŋjɔlɛ ni fe niiashishinumɔi fɛɛ lɛ baabu nyɛtsuii kɛ nyɛjwɛŋmɔi ahe’ lɛ nɔ. Be fɛɛ be ni ŋmalɛ nɛɛ baaba mijwɛŋmɔŋ lɛ, minuɔ he akɛ mibɛŋkɛ Yehowa kpaakpa, ejaakɛ mile akɛ enuɔ mi shishi fe bɔ ni mi diɛŋtsɛ minuɔ mihe shishi po. Nyɛmimɛi ni misumɔɔ ni mikɛyɔɔ asafo lɛ mli lɛ hu wo mi hewalɛ waa.

“Eyɛ mli akɛ mihe wako mi jogbaŋŋ moŋ, shi ehi fioo ehã mi kɛ mibiyoo lɛ. Akɛni Yehowa yɛ wɔmasɛi hewɔ lɛ, wɔkase akɛ, kɛ́ wɔkɛ naagbai kpe lɛ, esaaa akɛ wɔnáa jwɛŋmɔ ni ejaaa. Yakobo 5:11 lɛ kɛɔ akɛ: ‘Wɔbuɔ mɛi ni fiɔ shi lɛ akɛ amɛyɛ miishɛɛ. Nyɛnu Hiob shifimɔ lɛ he, ni nyɛna bɔ ni Yehowa hã enaagbee fee ehã, akɛ Yehowa musuŋ tsɔɔ lɛ waa [loo “dɔɔ mɔ he waa,” shishigbɛ niŋmaa] ni enaa mɔbɔ hu.’” Yehowa nu Hiob shihilɛ lɛ shishi jogbaŋŋ, no hewɔ lɛ, wɔbaanyɛ wɔná nɔmimaa akɛ, enuɔ shihilɛi ni mli wala ni wɔ hu wɔkɛkpeɔ lɛ shishi.