Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

NIKASEMƆ 4

Feemɔ Nibii Ni Baahã Osumɔ Onyɛmimɛi Lɛ Waa

Feemɔ Nibii Ni Baahã Osumɔ Onyɛmimɛi Lɛ Waa

“Nyɛjɛa nyɛmimɛi asuɔmɔ mli nyɛsumɔsumɔa nyɛhe.”—ROM. 12:10.

LALA 109 Nyɛjɛa Nyɛtsui Mli Nyɛsumɔsumɔa Nyɛhe Waa

NƆ NI ABAASUSU HE *

1. Mɛni hãa wɔnaa akɛ ŋmɛnɛ lɛ, mɛi pii bɛ suɔmɔ kɛhã amɛweku mli bii?

BIBLIA lɛ gba akɛ yɛ naagbee gbii lɛ amli lɛ, “mɛi ni bɛ suɔmɔ kɛhã amɛweku mli bii” lɛ ayi baafa. (2 Tim. 3:1, 3) Gbalɛ nɛɛ miiba mli ŋmɛnɛ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, mɛi pii amli efu amɛhefatalɔi ni amɛtse amɛ gbãla, ni enɛ ehã amɛbii lɛ miinu he akɛ asumɔɔɔ amɛsane. Mɛi komɛi hu yɛ ni amɛtseko gbãla. Amɛkɛ amɛhefatalɔ lɛ kɛ amɛbii lɛ yɛ shĩa kome mli, shi amɛbɛ dekã kɛhã amɛhe. Nuu ko ni mɛi kɛ amɛgbalashihilɛ mli naagbai yahãa lɛ koni ewo amɛ ŋaa lɛ wie akɛ: “Mami lɛ, papa lɛ, kɛ bii lɛ ateŋ mɔ ko kwraa bɛ dekã kɛhã enyɛmi, ejaakɛ amɛmiifite be lɛ fɛɛ yɛ kɔmpiutai, fon, tablɛti loo vidio gemisii ahe.” Ekɛshi sɛɛ akɛ: “Amɛyɛ shĩa kome mli, shi suɔmɔ bɛ amɛteŋ.”

2-3. (a) Yɛ nɔ ni awie yɛ Romabii 12:10 lɛ naa lɛ, namɛi esa akɛ wɔsumɔ waa? (b) Mɛni he wɔbaasusu yɛ nikasemɔ nɛɛ mli?

2 Esa akɛ wɔkwɛ jogbaŋŋ ni wɔsuɔmɔ lɛ he akajɔ, tamɔ eba lɛ yɛ mɛi pii ni yɔɔ je lɛ mli lɛ agbɛfaŋ lɛ. (Rom. 12:2) Moŋ lɛ, esa akɛ wɔsumɔ wɔweku lɛ mli bii lɛ, kɛ mɛi ni etsɔmɔ wɔwekumɛi yɛ hemɔkɛyeli lɛ mli lɛ waa. (Kanemɔ Romabii 12:10.) Shi te esa akɛ suɔmɔ ni wɔyɔɔ kɛhã wɔnyɛmimɛi Kristofoi lɛ mli awa ahã tɛŋŋ? Esa akɛ emli awa tamɔ suɔmɔ ni yɔɔ weku ko ni sumɔɔ amɛhe waa lɛ mli bii lɛ ateŋ lɛ. Kɛ́ wɔsumɔɔ wɔnyɛmimɛi lɛ waa nakai lɛ, no baahã wɔkɛ amɛ afee ekome kɛsɔmɔ Yehowa kɛ miishɛɛ.​—Mika 2:12.

3 Nyɛhãa wɔsusua Yehowa kɛ mɛi komɛi ni awie amɛhe yɛ Biblia lɛ mli lɛ ahe, koni no aye abua wɔ ni wɔna nibii ni wɔbaanyɛ wɔfee koni no aye abua wɔ koni suɔmɔ ni yɔɔ wɔ kɛ wɔnyɛmimɛi Kristofoi lɛ ateŋ lɛ mli awa.

YEHOWA “DƆƆ MƆ HE WAA”

4. Mɛɛ gbɛ nɔ Yakobo 5:11 lɛ hãa wɔnaa akɛ Yehowa sumɔɔ wɔ waa?

4 Biblia lɛ hãa wɔleɔ Yehowa sui ni nɔ bɛ lɛ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, ekɛɔ akɛ: “Nyɔŋmɔ lɛ, suɔmɔ ji lɛ.” (1 Yoh. 4:8) Enɛ ni wɔle lɛ kɛkɛ po hãa wɔsumɔɔ lɛ waa. Shi naa nɔ kroko ni Biblia lɛ kɛɔ wɔ yɛ Yehowa he. Ekɛɛ Yehowa “dɔɔ mɔ he waa.” (Kanemɔ Yakobo 5:11 kɛ shishigbɛ niŋmaa lɛ.) Wiemɔi nɛɛ hãa wɔnaa bɔ ni Yehowa sumɔɔ wɔ waa ehãa!

5. Mɛni Yehowa feɔ ni tsɔɔ akɛ enaa mɔbɔ? Ni mɛɛ gbɛ nɔ wɔbaanyɛ wɔkase lɛ?

5 Ani okadi su kroko ni awie yɛ Yakobo 5:11 lɛ akɛ Yehowa jieɔ lɛ kpo? No ji mɔbɔnalɛ. (2 Mo. 34:6) Nɔ kome ni Yehowa feɔ ni hãa wɔnaa akɛ enaa mɔbɔ ji, ekɛ wɔtɔmɔi keɔ wɔ. (Lala 51:1) Shi yɛ Biblia lɛ mli lɛ, kɛ́ akɛɛ mɔ ko naa mɔbɔ lɛ, jeee eshaifaa pɛ he ekɔɔ. Etsɔɔ hu akɛ, mɔ lɛ nuɔ he waa ehãa mɛi ni miipiŋ ni efeɔ nɔ ni ebaanyɛ kɛyeɔ ebuaa amɛ. Yehowa nuɔ he ehãa wɔ waa ni eesumɔ ni eye ebua wɔ. Enuɔ he ehãa wɔ waa po fe bɔ ni yoofɔyoo nuɔ he ehãa ebi. (Yes. 49:15) Kɛ́ wɔhao lɛ, Yehowa naa wɔ mɔbɔ ni eyeɔ ebuaa wɔ. (Lala 37:39; 1 Kor. 10:13) Esa akɛ wɔ hu wɔna wɔnyɛmimɛi Kristofoi lɛ mɔbɔ, ni kɛ́ amɛtɔ̃ wɔnɔ lɛ, wɔkɛ amɛhe ake amɛ, ni wɔŋmɛɛ sane lɛ he kwraa. (Efe. 4:32) Nɔ kroko ni he hiaa ni wɔbaanyɛ wɔfee kɛtsɔɔ akɛ wɔnaa wɔnyɛmimɛi lɛ mɔbɔ ji, ni wɔbaaye wɔbua amɛ kɛ́ amɛkɛ naagbai kpe. Kɛ́ wɔna wɔnyɛmimɛi lɛ mɔbɔ yɛ suɔmɔ ni wɔyɔɔ kɛhã amɛ lɛ hewɔ lɛ, belɛ wɔmiikase Yehowa, mɔ ni sumɔɔ wɔ waa fe mɔ fɛɛ mɔ lɛ.​—Efe. 5:1.

“YONATAN KƐ DAVID BATSƆMƆ NANEMƐI KPAAKPA”

6. Mɛni obaanyɛ owie yɛ Yonatan kɛ David naanyobɔɔ lɛ he?

6 Biblia lɛ gbaa wɔ mɛi komɛi ni nyɛ amɛkɛ amɛhe bɔ naanyo kpaakpa, eyɛ mli akɛ amɛyeee emuu tamɔ wɔ nɔŋŋ lɛ ahe sane, tamɔ Yonatan kɛ David nɛkɛ. Ekɛɔ akɛ: “Yonatan kɛ David batsɔmɔ nanemɛi kpaakpa, ni Yonatan sumɔ lɛ tamɔ esumɔɔ lɛ diɛŋtsɛ ehe lɛ.” (1 Sam. 18:1) Yehowa hã afɔ David mu akɛ mɔ ni baaye Saul sɛɛ akɛ maŋtsɛ. Sɛɛ mli lɛ, Saul mli fu David aahu akɛ, eka akɛ ebaagbe lɛ. Shi Saul binuu Yonatan eyafataaa epapa he ni agbɔbi David. Moŋ lɛ, ekɛ David batsɔmɔ nanemɛi ni amɛwo amɛhe shi akɛ amɛbaaye amɛbua amɛhe be fɛɛ be, ni amɛhãŋ nɔ ko agbála amɛteŋ.​—1 Sam. 20:42.

Eyɛ mli akɛ jeee David tipɛŋ kwraa ji Yonatan moŋ, shi amɛbatsɔmɔ nanemɛi ni sumɔɔ amɛhe waa diɛŋtsɛ (Kwɛmɔ kuku 6-9)

7. Mɛni ji nɔ kome ni kulɛ ebaanyɛ ehã ewa kɛhã Yonatan akɛ ekɛ David baabɔ naanyo?

7 Naanyo ni Yonatan kɛ David bɔ lɛ sa kadimɔ waa, titri lɛ, kɛ́ wɔsusu nibii komɛi ni kulɛ ebaanyɛ ehã ewa kɛhã amɛ akɛ amɛbaabɔ naanyo lɛ ahe. Nibii nɛɛ ateŋ ekome ji afii abɔ ni amɛye lɛ. Yonatan ye David onukpa aaafee afii 30 sɔŋŋ. Shi ejie bulɛ kpo etsɔɔ David, ni enuuu he akɛ akɛni David jeee etipɛŋ ni ebɛ niiashikpamɔ tamɔ lɛ hewɔ lɛ, enyɛŋ ekɛ lɛ abɔ naanyo.

8. Mɛɛ sui Yonatan jie lɛ kpo ni hãa onaa akɛ naanyo kpakpa ji lɛ?

8 Akɛni Yonatan lɛ, Maŋtsɛ Saul binuu ji lɛ hewɔ lɛ, kulɛ ebaanyɛ enu he akɛ lɛ esa akɛ eye epapa sɛɛ akɛ maŋtsɛ. Ni eji enu he nakai kulɛ, ebaaye David he awuŋa. (1 Sam. 20:31) Shi akɛni Yonatan baa ehe shi ni eesumɔ ni eye Yehowa anɔkwa hewɔ lɛ, efi David mɔ ni Yehowa ehala akɛ ebaaye Saul sɛɛ akɛ maŋtsɛ lɛ sɛɛ. Eye David anɔkwa, eyɛ mli akɛ enɛ hã epapa Saul mli fu lɛ waa moŋ.​—1 Sam. 20:32-34.

9. Ani Yonatan ye David he awuŋa? Tsɔɔmɔ mli.

9 Akɛni Yonatan sumɔɔ David waa tamɔ enyɛmi hewɔ lɛ, eyeee ehe awuŋa. Yonatan he esa waa kɛ gãitsɛmɔ, ni eji tawulɔ ni yɔɔ ekãa waa. Awie yɛ lɛ kɛ epapa Saul he akɛ: “Amɛhe yɛ oya fe okropɔŋi, ni amɛhe wa fe jatai.” (2 Sam. 1:22, 23) Shi Yonatan kɛ nibii ni enyɛ efee lɛ eshwãaa. Ekɛ David etswaaa, ni eyeee nibii kpakpai ni David enyɛ efee lɛ ahe awuŋa. Moŋ lɛ, ehiɛ sɔ David waa yɛ ekãa ni eyɔɔ, kɛ bɔ ni ekɛ ehiɛ fɔ̃ɔ Yehowa nɔ lɛ hewɔ. Anɔkwa, be ni David gbe Goliat lɛ sɛɛ, dani awie akɛ Yonatan basumɔ lɛ waa. Mɛni wɔbaanyɛ wɔfee kɛtsɔɔ akɛ wɔsumɔɔ wɔnyɛmimɛi Kristofoi lɛ waa tamɔ bɔ ni Yonatan sumɔɔ David lɛ?

MƐNI WƆBAANYƐ WƆFEE KƐTSƆƆ AKƐ WƆSUMƆƆ WƆNYƐMIMƐI KRISTOFOI LƐ WAA?

10. Kɛ́ akɛɛ ‘wɔjɛ wɔtsuiŋ wɔsumɔsumɔɔ wɔhe waa’ lɛ, te atsɔɔ tɛŋŋ?

10 Biblia lɛ kɛɛ ‘wɔjɛ wɔtsuiŋ wɔsumɔsumɔɔ wɔhe waa.’ (1 Pet. 1:22) Yehowa efee nɔkwɛmɔnɔ kpakpa ehã wɔ yɛ enɛ gbɛfaŋ. Esumɔɔ wɔ aahu akɛ, kɛ́ wɔye lɛ anɔkwa lɛ, nɔ ko nɔ ko bɛ ni baanyɛ atse wɔ kɛje esuɔmɔ lɛ he. (Rom. 8:38, 39) Greek wiemɔ ni atsɔɔ shishi akɛ “waa” yɛ ŋmalɛ nɛɛ mli lɛ, tsɔɔ ni mɔ ko baakpã emli loo emia ehiɛ efee nɔ ko. Bei komɛi lɛ, wɔnáaa lɛ mlɛo akɛ wɔbaasumɔ wɔnyɛmi Kristofonyo ko, ni ja wɔmia wɔhiɛ dã. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kɛ́ wɔnyɛmimɛi lɛ fee wɔ nɔ ko ni edɔ wɔ lɛ, esa akɛ ‘wɔná tsui wɔhã amɛ yɛ suɔmɔ mli, ni wɔbɔ mɔdɛŋ waa wɔhiɛ ekomefeemɔ ni wɔtsɔ mumɔ lɛ nɔ wɔná lɛ mli yɛ toiŋjɔlɛ ni tamɔ kpãa ni fiɔ wɔ efeɔ wɔ ekome lɛ mli.’ (Efe. 4:1-3) Kɛ́ wɔmia wɔhiɛ waa akɛ wɔbaabaa toiŋjɔlɛ ni yɔɔ wɔ kɛ wɔnyɛmimɛi lɛ ateŋ lɛ yi lɛ, wɔkɛ wɔjwɛŋmɔ emaŋ amɛtɔmɔi lɛ anɔ. Moŋ lɛ, wɔbaabɔ mɔdɛŋ akɛ wɔbaana wɔnyɛmimɛi lɛ tamɔ bɔ ni Yehowa naa amɛ lɛ.​—1 Sam. 16:7; Lala 130:3.

Paulo wo Evodia kɛ Sintika ŋaa akɛ amɛhã amɛjwɛŋmɔ afee ekome. Ni anɔkwa, jeee be fɛɛ be enɛ feemɔ yɔɔ mlɛo (Kwɛmɔ kuku 11)

11. Mɛni hewɔ bei komɛi lɛ wɔnáaa lɛ mlɛo akɛ wɔbaasumɔ wɔnyɛmimɛi lɛ waa lɛ?

11 Bei komɛi lɛ, ebaanyɛ ewa kɛhã wɔ akɛ wɔbaasumɔ wɔnyɛmimɛi lɛ waa, titri lɛ, kɛ́ wɔle amɛfatɔi. Etamɔ nɔ ni nakai eba lɛ yɛ blema Kristofoi lɛ ateŋ mɛi komɛi ateŋ, tamɔ Evodia kɛ Sintika nɛkɛ. Ekã shi faŋŋ akɛ, nyɛmimɛi yei nɛɛ nyɛ amɛkɛ Paulo ‘fee ekome kɛshiɛ sane kpakpa lɛ’ ni amɛnáaa naagba ko kwraa. Shi nɔ ko hewɔ lɛ, amɛnyɛɛɛ amɛkɛ amɛhe ahi shi yɛ toiŋjɔlɛ mli. No hewɔ lɛ, Paulo wo amɛ hewalɛ ni “amɛjwɛŋmɔ afee ekome yɛ Nuŋtsɔ lɛ mli.”​—Fip. 4:2, 3.

Asafoŋ onukpai baanyɛ abatsɔmɔ nanemɛi waa, kɛ́ mɔ kome ye mɔ kroko lɛ onukpa kwraa po (Kwɛmɔ kuku 12)

12. Mɛni ji nɔ kome ni baanyɛ aye abua wɔ ni wɔsumɔ wɔnyɛmimɛi lɛ waa?

12 Mɛni kɛ́ wɔfee lɛ, no baaye abua wɔ ni wɔsumɔ wɔnyɛmimɛi Kristofoi lɛ waa? Ekome ji, ni wɔbaale wɔnyɛmimɛi lɛ jogbaŋŋ. Kɛ́ wɔbale wɔnyɛmimɛi lɛ jogbaŋŋ lɛ, no baanyɛ aye abua wɔ ni wɔnu amɛ shishi, ni wɔsumɔ amɛ waa, ekɔɔɔ he eko afii abɔ ni wɔye loo he ni wɔjɛ. Kɛ́ obaakai lɛ, Yonatan ye David onukpa aaafee afii 30, ni kɛ̃lɛ, enyɛ ekɛ lɛ bɔ naanyo kpaakpa. Ani bo hu obaanyɛ okɛ nyɛmi ko ni ye bo onukpa loo nyɛmi ko ni oye lɛ onukpa lɛ abɔ naanyo? Kɛ́ ofee nakai lɛ, no baatsɔɔ akɛ ‘osumɔɔ onyɛmimɛi asafo muu lɛ fɛɛ.’​—1 Pet. 2:17.

Kwɛmɔ kuku 12 *

13. Mɛni baanyɛ ahã wɔkɛ nyɛmimɛi komɛi abɔ gbagbalii fe mɛi krokomɛi?

13 Eyɛ mli akɛ wɔsumɔɔ wɔnyɛmimɛi Kristofoi lɛ fɛɛ waa moŋ, shi bɔ fɛɛ bɔ ni fee lɛ, naanyobɔɔ ni yɔɔ wɔ kɛ amɛteŋ mɛi komɛi ateŋ lɛ mli baawa fe naanyobɔɔ ni yɔɔ wɔ kɛ amɛteŋ mɛi krokomɛi ateŋ, akɛni ekolɛ amɛsumɔɔ nibii ni wɔ hu wɔsumɔɔ lɛ hewɔ. Tɔmɔ bɛ enɛ he. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, susumɔ Yesu he okwɛ. Eyɛ mli akɛ etsɛ ebɔfoi lɛ fɛɛ akɛ ‘enanemɛi’ moŋ, shi no mli lɛ, esumɔɔ Yohane sane waa. (Yoh. 13:23; 15:15; 20:2) Kɛ̃lɛ bɔ ni Yesu kɛ bɔfoi krokomɛi lɛ ye ehã lɛ, nakai nɔŋŋ ekɛ Yohane hu ye ehã; ekwɛɛɛ hiɛiaŋ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, be ni Yohane kɛ enyɛmi Yakobo yabi Yesu ni ehã amɛ gbɛhei krɛdɛi yɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ mli lɛ, Yesu kɛɛ amɛ akɛ: “Mininejurɔ kɛ mibɛku nɔ taramɔ lɛ, jeee minɔŋ ni mikɛbaahã.” (Mar. 10:35-40) Esa akɛ wɔkase Yesu. Bɔ ni wɔkɛ wɔnanemɛi ni bɛŋkɛ wɔ kpaakpa lɛ yeɔ wɔhãa lɛ, nakai nɔŋŋ esa akɛ wɔkɛ nyɛmimɛi ni bɛŋkɛɛɛ wɔ kpaakpa lɛ hu aye ahã. Esaaa akɛ wɔkwɛɔ hiɛiaŋ. (Yak. 2:3, 4) Kɛ́ wɔkwɛ hiɛiaŋ lɛ, ekɛ mligbalamɔ baaba asafo lɛ mli, ni eyeŋ ebuaŋ ni toiŋjɔlɛ ahi wɔ kɛ wɔnyɛmimɛi lɛ ateŋ.​—Yuda 17-19.

14. Yɛ nɔ ni awie yɛ Filipibii 2:3 lɛ naa lɛ, mɛni baaye abua wɔ ni wɔkaye wɔnyɛmimɛi lɛ ahe awuŋa?

14 Kɛ́ wɔsumɔɔ wɔnyɛmimɛi lɛ waa lɛ, wɔkɛ amɛ eshiŋ akaŋ. Ani okaiɔ bɔ ni Yonatan fee enii ehã lɛ? Eyeee David he awuŋa; ekɛ lɛ epeleee maŋtsɛ sɛi lɛ he. Wɔ fɛɛ wɔbaanyɛ wɔkase lɛ. Esaaa akɛ wɔyeɔ wɔnyɛmimɛi Kristofoi lɛ ahe awuŋa yɛ hesai komɛi ni amɛyɔɔ lɛ hewɔ. Moŋ lɛ, esa akɛ ‘wɔkɛ heshibaa abu mɛi krokomɛi akɛ amɛnɔ kwɔlɔ fe wɔ.’ (Kanemɔ Filipibii 2:3.) Kaahã ohiɛ kpa nɔ kɔkɔɔkɔ akɛ, mɔ fɛɛ mɔ yɛ nɔ ko ni efeɔ kɛyeɔ ebuaa asafo lɛ. Kɛ́ wɔtee nɔ wɔba wɔhe shi lɛ, wɔbaana sui kpakpai ni wɔnyɛmimɛi lɛ yɔɔ lɛ, ni no baahã wɔnyɛ wɔkase amɛ.​—1 Kor. 12:21-25.

15. Mɛni okaseɔ yɛ Tanya kɛ ebii lɛ aniiashikpamɔ lɛ mli?

15 Kɛ́ naagbai banina wɔ trukaa lɛ, wɔnyɛmimɛi lɛ jieɔ suɔmɔ kpo amɛtsɔɔ wɔ, ni amɛfeɔ nɔ ni amɛbaanyɛ kɛyeɔ amɛbuaa wɔ. Enɛ ji gbɛ kome ni Yehowa tsɔɔ nɔ eshɛjeɔ wɔmii. Susumɔ niiashikpamɔ nɛɛ ni nyɛmi yoo ko ni atsɛɔ lɛ Tanya lɛ kɛ ebii etɛ ná lɛ he okwɛ. Amɛjɛ afi 2019 “‘Suɔmɔ Sɛɛ Efooo Kɔkɔɔkɔ’!” Majimaji Ateŋ Kpeei ni afee yɛ United States lɛ eko shishi amɛmiiba shĩa Hɔɔ ni oshãra nina amɛ. Tanya wie akɛ: “Wɔta tsɔne mli wɔmiiku wɔsɛɛ kɛmiiya gbɔiatoohe lɛ, ni tsɔne ko je egbɛ lɛ nɔ ni ebashi wɔnɔ lɛ. Eyɛ mli akɛ wɔteŋ mɔ ko mɔ ko epilaaa moŋ, shi wɔtsui fã waa. Wɔyi shi kɛjɛ tsɔne lɛ mli wɔbadamɔ gbɛ lɛ nɔ, kɛkɛ ni wɔna ni mɔ ko miitsɛ wɔ ni wɔbata etsɔne lɛ mli koni wɔfee shweshweeshwe. Asomoaŋ, nyɛmi ko ni lɛ hu ejɛ kpee lɛ shishi eeya shĩa lɛ ni. Ni naakpɛɛ sane ji akɛ, jeee lɛ pɛ ewa edamɔ shi koni eye ebua wɔ. Nyɛmimɛi enumɔ komɛi ni jɛ Sweden amɛba kpee lɛ shishi lɛ hu wa amɛdamɔ shi koni amɛye amɛbua wɔ. Nyɛmimɛi yei ni yɔɔ amɛteŋ lɛ fua mi kɛ mibiyoo lɛ waa diɛŋtsɛ, ni no hã wɔtsui nyɔ wɔmli. Mihã nyɛmimɛi lɛ le akɛ nɔ fɛɛ nɔ baahi, no hewɔ lɛ amɛbaanyɛ amɛshi wɔ. Shi amɛkpɛlɛɛɛ. Amɛmɛ aahu kɛyashi datrɛfoi lɛ ba, ni amɛkwɛ akɛ ato nɔ fɛɛ nɔ ni he hiaa wɔ lɛ he gbɛjianɔ lo, dani amɛtee. Bɔ ni nibii tee lɛ lɛ hã wɔna akɛ, Yehowa sumɔɔ wɔ waa, ni ehã suɔmɔ ni wɔyɔɔ kɛhã Yehowa kɛ wɔnyɛmimɛi Kristofoi lɛ mli ewa waa.” Ani okaiɔ be ko ni yelikɛbuamɔ he miihia bo waa ni onyɛmi Kristofonyo ko ye ebua bo lɛ? Ani no hãaa ona akɛ esumɔɔ bo waa?

16. Kɛ́ wɔsumɔsumɔɔ wɔhe lɛ, mɛɛ nibii kpakpai jɛɔ mli kɛbaa?

16 Kɛ́ wɔsumɔɔ wɔnyɛmimɛi lɛ waa lɛ, mɛɛ nibii kpakpai jɛɔ mli kɛbaa? Wɔnyɛɔ wɔshɛjeɔ wɔnyɛmimɛi lɛ amii kɛ́ amɛkɛ naagbai kpe. Agbɛnɛ hu, ehãa ekomefeemɔ ni yɔɔ wɔteŋ lɛ mli waa. Kɛfata he lɛ, ehãa anaa faŋŋ akɛ, Yesu kaselɔi ji wɔ, ni egbalaa mɛi ni hiɛ tsui kpakpa lɛ kɛbaa anɔkwale lɛ he. Nɔ ni fe fɛɛ lɛ, ewoɔ Yehowa, ni ji “musuŋtsɔlɛi a-Tsɛ lɛ kɛ miishɛjemɔ fɛɛ Nyɔŋmɔ lɛ” hiɛ nyam. (2 Kor. 1:3) No hewɔ lɛ, nyɛhãa wɔ fɛɛ wɔyaa nɔ wɔfea nibii ni baahã wɔsumɔ wɔnyɛmimɛi lɛ waa!

LALA 130 Okɛ Eshai Ake

^ kk. 5 Yesu kɛɛ kɛ́ ekaselɔi lɛ sumɔ amɛhe lɛ, no baahã ana akɛ ekaselɔi ji amɛ lɛɛlɛŋ. Ni wɔ fɛɛ wɔmiimia wɔhiɛ ni wɔfee nakai. Nɔ kome ni baahã naanyobɔɔ ni yɔɔ wɔ kɛ wɔnyɛmimɛi Kristofoi lɛ ateŋ lɛ mli awa ji, ni wɔbaasumɔ amɛ tamɔ wɔwekumɛi ni bɛŋkɛ wɔ kpaakpa. Yɛ nikasemɔ nɛɛ mli lɛ, abaatsɔɔ wɔ nibii komɛi ni baaye abua wɔ ni wɔsumɔ wɔnyɛmimɛi Kristofoi lɛ waa be fɛɛ be.

^ kk. 55 NƆ NI WƆNAA YƐ MFONIRII LƐ AMLI: Asafoŋ onukpa ko ni eda lɛ yeɔ ebuaa asafoŋ onukpa ko ni edako tsɔ lɛ. Asafoŋ onukpa ni edako tsɔ lɛ kɛ eŋa etee amɛyasara asafoŋ onukpa ni eda lɛ kɛ eŋa yɛ amɛshĩa. Amɛ fɛɛ amɛhiɛ nɔ ko ni amɛkɛbaafee amɛnyɛmi ejurɔ, ni oona akɛ suɔmɔ yɛ amɛteŋ.