Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Aakpã Tɛtɛrɛmantɛrɛ Lɛ Mɛni Obaafee?

Aakpã Tɛtɛrɛmantɛrɛ Lɛ Mɛni Obaafee?

WƆ FƐƐ wɔle akɛ, yɛ “naagbee gbii” nɛɛ amli lɛ, Yehowa miitsɔɔ wɔ gbɛ ni eehã wɔ nibii fɛɛ ni baahã wɔhemɔkɛyeli lɛ mli awa. (2 Tim. 3:1) Nɔ pɛ ni shwɛɔ ji, ni wɔbaabo lɛ toi. Yɛ gbɛ ko nɔ lɛ, wɔtamɔ Israelbii lɛ. Be ni amɛyɔɔ ŋa lɛ nɔ lɛ, akpãa tɛtɛrɛmantɛrɛ kɛtsɔɔ amɛ nɔ ni esa akɛ amɛfee, ni ehe bahia ni amɛbo toi.

Yehowa hã Mose kɛ hamlɛ tswia jwiɛtɛi kɛfee tɛtɛrɛmantɛrɛi enyɔ koni ‘ekɛbua maŋbii lɛ anaa ni ekɛhã amɛfã nyiɛmɔ.’ (4 Mo. 10:2) Atsɔɔ osɔfoi lɛ gbɛi srɔtoi ni amɛbaanyɛ amɛtsɔ nɔ amɛkpã tɛtɛrɛmantɛrɛi lɛ kɛ nɔ ni eko fɛɛ eko baabi ni maŋbii lɛ afee. (4 Mo. 10:3-8) Ŋmɛnɛ lɛ, Nyɔŋmɔ tsɔɔ gbɛi srɔtoi anɔ ekɛ gbɛtsɔɔmɔi hãa ewebii lɛ. Naa gbɛi nɛɛ ateŋ etɛ kɛ bɔ ni amɛkaiɔ wɔ tɛtɛrɛmantɛrɛi ni akpãa yɛ blema lɛ. Klɛŋklɛŋ lɛ, atoɔ henaabuamɔi wuji ahe gbɛjianɔ, ni afɔ̃ɔ Nyɔŋmɔ webii lɛ nine ni amɛba. Nɔ ni ji enyɔ lɛ, atsɔseɔ mɛi ni ahala akɛ nɔkwɛlɔi lɛ. Nɔ ni ji etɛ lɛ, akɛ gbɛtsɔɔmɔi hei hãa asafoi fɛɛ, loo atsakeɔ gbɛtsɔɔmɔi komɛi ni yɔɔ momo lɛ ahiɛ.

HENAABUAMƆI WUJI

Kɛ́ Yehowa miitao ni “maŋbii lɛ fɛɛ ababua amɛhe naa” yɛ kpee buu lɛ bokãgbɛ yɛ shinaa lɛ naa lɛ, osɔfoi lɛ kpãa tɛtɛrɛmantɛrɛi enyɔ lɛ fɛɛ. (4 Mo. 10:3) Ajara Israelbii lɛ awo kui ejwɛ amli, ni wekui etɛ yɔɔ kui nɛɛ eko fɛɛ eko mli. Kui ejwɛ nɛɛ bɔ nsara kɛbɔle kpee buu lɛ he kɛkpe, ni no hewɔ lɛ, kɛ́ akpã tɛtɛrɛmantɛrɛi lɛ, amɛ fɛɛ amɛnuɔ. Ŋwanejee ko bɛ he akɛ, mɛi ni bɛŋkɛ kpee buu lɛ shinaa lɛ naa lɛ nyɛ amɛbashɛ oya. Shi ekolɛ ebi ni mɛi ni yɔɔ shɔŋŋ lɛ afo gbɛ, ni ehe amɛ be fioo dani amɛbashɛ. Kɛ̃lɛ, Yehowa bi ni maŋbii lɛ fɛɛ abakpe, mɛi ni bɛŋkɛ kɛ mɛi ni yɔɔ shɔŋŋ lɛ fɛɛ, koni ekɛ gbɛtsɔɔmɔi ahã amɛ.

Ŋmɛnɛ lɛ, wɔbuaaa wɔhe naa yɛ kpee buu ko shinaa naa, shi afɔ̃ɔ wɔ nine ni wɔya henaabuamɔi srɔtoi ni ato he gbɛjianɔ ahã Nyɔŋmɔ webii lɛ, tamɔ kpokpaa wulu nɔ kpeei, kɛ kpeei krɛdɛi nɛkɛ. Kɛ́ wɔtee henaabuamɔi nɛɛ ashishi lɛ, ahãa wɔleɔ saji ni he hiaa, ni akɛ gbɛtsɔɔmɔi hãa wɔ. Ekɔɔɔ he eko he ni wɔyɔɔ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ, nɔ kome too lɛ nɔŋŋ atsɔɔ wɔ fɛɛ. No hewɔ lɛ, kɛ́ wɔtee henaabuamɔi nɛɛ ashishi lɛ, etamɔ nɔ ni wɔkɛ wɔnyɛmimɛi ni yɔɔ jeŋ fɛɛ lɛ ekpe yɛ he kome kɛ miishɛɛ. Mɛi komɛi bɛŋkɛ hei ni afeɔ kpeei lɛ yɛ lɛ, shi mɛi komɛi hu jɛ shɔŋŋ. Kɛ̃lɛ, mɔ fɛɛ mɔ ni bɔɔ mɔdɛŋ eyaa henaabuamɔi nɛɛ ashishi lɛ náa he sɛɛ waa.

Ni nyɛmimɛi ni yɔɔ hei ni etse amɛhe banee lɛ hu? Ani amɛ hu amɛbaanyɛ amɛná henaabuamɔi wuji nɛɛ ahe sɛɛ? Hɛɛ, amɛbaanyɛ. Ŋmɛnɛ lɛ, ilɛtrɔniki tsɔji komɛi ni afee lɛ ahewɔ lɛ, amɛ hu amɛbaanyɛ amɛná nibii ni yaa nɔ yɛ henaabuamɔi nɛɛ ashishi lɛ ahe sɛɛ, ni amɛnu he po akɛ amɛfata amɛnyɛmimɛi lɛ ahe yɛ jɛmɛ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, be ko be ni nitsumɔhe yitso najiaŋdamɔlɔ ko yasara Benin nitsumɔhe nine lɛ, ato henaabuamɔ krɛdɛɛ ko he gbɛjianɔ. Nyɛmimɛi 5 kɛ mɛi 16 ni yɔɔ wiemɔ lɛ he miishɛɛ, ni yɔɔ maŋ ko ni yɔɔ Niger, ni atsɛɔ lɛ Arlit lɛ nɔ lɛ nyɛ amɛkwɛ nifeemɔ lɛ eko. Maŋ nɛɛ yɛ Sahara Shia Ŋa lɛ nɔ tɔ̃ɔ. He ni amɛyɔɔ lɛ jekɛ waa, shi amɛnu he akɛ amɛkɛ mɛi 44,131 ni bua amɛhe naa yɛ he ni afeɔ nifeemɔ lɛ yɛ lɛ efee ekome. Nyɛmimɛi lɛ ateŋ mɔ kome wie akɛ: “Wɔmiijɛ wɔtsuiŋ tɔ̃ɔ wɔmiida nyɛ shi waa akɛ nyɛto gbɛjianɔ koni wɔnyɛ wɔkwɛ nifeemɔ nɛɛ eko. Ehã wɔna shi kome ekoŋŋ akɛ, wɔsane kã nyɛtsui nɔ waa.”

ATSƆSEƆ MƐI NI AHALA AKƐ NƆKWƐLƆI LƐ

Kɛ́ Israel osɔfoi lɛ kpã tɛtɛrɛmantɛrɛ kome pɛ lɛ, “wekunukpai lɛ, ni ji Israel akpei abɔ lɛ anɔ onukpai lɛ pɛ” babuaa amɛhe naa yɛ kpee buu lɛ naa. (4 Mo. 10:4) Kɛ́ amɛba lɛ, Mose tsɔseɔ amɛ ni ekɛ gbɛtsɔɔmɔi hãa amɛ. Enɛ ye ebua amɛ ni amɛnyɛ amɛtsu sɔ̃i ni jwere amɛnɔ yɛ amɛwekui lɛ amli lɛ ahe nii. Eji oyɛ jɛmɛ yɛ nakai beiaŋ, ni wekunukpa ji bo kulɛ, ani ofeŋ bɔ fɛɛ bɔ ni obaanyɛ koni onyɛ oya kpeei nɛɛ ashishi ni bo hu oná amɛhe sɛɛ?

Asafoŋ onukpai lɛ jeee “wekunukpai,” ni amɛyeee Nyɔŋmɔ webii ni etu ewo amɛdɛŋ akɛ amɛkwɛ amɛnɔ lɛ anɔ nuŋtsɔmɛi asane. (1 Pet. 5:1-3) Shi amɛbɔɔ mɔdɛŋ fɛɛ ni amɛbaanyɛ koni amɛkwɛ asafoŋbii lɛ anɔ jogbaŋŋ. No hewɔ lɛ, kɛ́ ato gbɛjianɔ ko, tamɔ Maŋtsɛyeli Sɔɔmɔ Skul lɛ nɛkɛ, ni afɔ̃ nine atsɛ amɛ akɛ amɛba koni atsɔɔ amɛ nii lɛ, amɛyaa. Yɛ skul nɛɛ kɛ ekrokomɛi ni tamɔ nakai lɛ ashishi lɛ, atsɔɔ asafoŋ onukpai lɛ bɔ ni amɛbaafee amɛtsu sɔ̃i ni atu awo amɛdɛŋ yɛ asafo lɛ mli lɛ ahe nii jogbaŋŋ. Enɛ tswaa asafo muu lɛ fɛɛ emaa shi. Kɛ́ oyako skul nɛɛ eko po lɛ, ŋwanejee ko bɛ he akɛ, ooná tsɔsemɔ ni mɛi ni etee eko lɛ anine eshɛ nɔ lɛ he sɛɛ.

KƐ́ EHE BAHIA NI WƆFEE TSAKEMƆI

Bei komɛi lɛ, Israel osɔfoi lɛ kpãa tɛtɛrɛmantɛrɛ lɛ bɔ ni egbɛɛmɔ lɛ bɛ ŋɛlɛ kome nɔ. Kɛ́ maŋbii lɛ nu enɛ pɛ, etsɔɔ akɛ Yehowa miitao ni amɛfã nyiɛmɔ. (4 Mo. 10:5, 6) Kɛ́ nsara lɛ miifã nyiɛmɔ lɛ, onaa faŋŋ akɛ, ato amɛhe gbɛjianɔ jogbaŋŋ diɛŋtsɛ. Shi yɛ nakai beiaŋ nɔŋŋ lɛ, ekɛ nitsumɔ pii baa. Anɔkwa, eeenyɛ efee po akɛ, bei komɛi lɛ, fãa kɛ shitoo lɛ jeɔ mɛi komɛi atsine. Mɛni hewɔ?

Ekolɛ mɛi komɛi nu he akɛ aafã nyiɛmɔ kpitiokpitio tsɔ, ni akɛ, ahãaa amɛ be ni fa bɔ ni sa koni amɛkɛto nibii ahe gbɛjianɔ dani afã. “Bei komɛi lɛ, atatu lɛ hiɔ shi kɛjɛ gbɛkɛ kɛyashi leebi pɛ.” Bei komɛi hu lɛ, ehiɔ shi gbii enyɔ, nyɔɔŋ kome, loo nɔ ni fa fe nakai dani ewóɔ ehe nɔ kɛyaa he kroko. (4 Mo. 9:21, 22) Shii enyiɛ Israelbii lɛ fã nyiɛmɔ? Mose Wolo Ni Ji Ejwɛ yitso 33 lɛ hãa wɔnaa akɛ, amɛbɔ nsara yɛ hei aaafee 40 sɔŋŋ.

Eeenyɛ efee akɛ, bei komɛi lɛ, kɛ́ afã lɛ, mɛi komɛi yanáa he ko ni hɔɔŋ yɔɔ. Kɛ́ oná he ko nakai yɛ “ŋa kpele ni nɔ yɔɔ gbeyei” lɛ nɔ lɛ, esoro miishɛɛ ni onáa. (5 Mo. 1:19) No hewɔ lɛ, kɛ́ eba lɛ akɛ abaafã nyiɛmɔ lɛ, ekolɛ ebaadɔ mɛi ni eyaná hɔɔŋ lɛ, ejaakɛ amɛbaanu he akɛ amɛyanáŋ he ko tamɔ nakai yɛ he ni ayaa lɛ.

Kɛ́ akpã tɛtɛrɛmantɛrɛ lɛ, Israel wekui lɛ fɛɛ nuɔ. Shi akɛni amɛ fɛɛ amɛfãaa shi kome hewɔ lɛ, ehe bahia ni mɛi ni baafã sɛɛkpee lɛ ato amɛtsui shi amɛmɛ kɛyashi ebaashɛ amɛnɔ. Kɛ́ tɛtɛrɛmantɛrɛ lɛ gbɛɛ lɛ, kuu ni ebɔ nsara yɛ bokãgbɛ lɛ, ni ji Yuda weku lɛ, Isakar weku lɛ, kɛ Zebulon weku lɛ, klɛŋklɛŋ ni fãa. (4 Mo. 2:3-7; 10:5, 6) No sɛɛ lɛ, osɔfoi lɛ kpãa tɛtɛrɛmantɛrɛ lɛ ekoŋŋ, nɔ ni ji shii enyɔ nɔ, kɛkɛ lɛ, kuu ni ji enyɔ lɛ, mɛi ni ebɔ nsara yɛ wuoyigbɛ lɛ, hu efã. Nakai amɛfeɔ kɛyashi maŋ muu lɛ fɛɛ baafã.

Bei komɛi lɛ, ewaa kɛhãa wɔ akɛ wɔkɛ gbɛtsɔɔmɔ hee ko ni asafo lɛ kɛhã lɛ baatsu nii. Ani eba lɛ nakai yɛ ogbɛfaŋ pɛŋ? Mɛni hã eba lɛ nakai? Ekolɛ, gbɛtsɔɔmɔ lɛ bi ni ofee tsakemɔi pii yɛ be kukuoo mli. Aloo ekolɛ, bɔ ni afeɔ nibii ahãa tsutsu ko lɛ ŋɔɔ onaa, ni oná kulɛ, atee lɛ nakai nɔŋŋ. Bɔ fɛɛ bɔ ni sane lɛ ji lɛ, ekolɛ ehe be dani onyɛ okɛ gbɛtsɔɔmɔ lɛ tsu nii, ni ehe bahia ni oto otsui shi waa. Kɛ́ ewa kɛhã wɔ akɛ wɔkɛ gbɛtsɔɔmɔ ko baatsu nii, shi wɔmia wɔhiɛ wɔkɛtsu nii lɛ, ekolɛ wɔbaana Nyɔŋmɔ nine yɛ mli ni ebaajɔɔ wɔ.

Yɛ Mose beiaŋ lɛ, Yehowa tsɔɔ Israelbii hii, yei kɛ gbekɛbii akpekpei abɔ gbɛ yɛ ŋa lɛ nɔ. Eji efeee nakai kulɛ, amɛ fɛɛ amɛhiɛ baakpãtã. Ŋmɛnɛ lɛ, Yehowa miitsɔɔ wɔ gbɛ yɛ jeŋ fɔŋ nɛɛ mli. Eeye eebua wɔ koni wɔhi emasɛi daa, ni wɔhemɔkɛyeli lɛ mli awa. No hewɔ lɛ, nyɛhãa wɔ fɛɛ wɔtswaa wɔfai shi akɛ wɔbaabo gbɛtsɔɔmɔi fɛɛ ni ekɛhãa wɔ lɛ toi, tamɔ bɔ ni Israelbii anɔkwafoi lɛ fee be fɛɛ be ni amɛnu tɛtɛrɛmantɛrɛ lɛ gbɛɛmɔ lɛ!