Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

NIKASEMƆ 42

Ná Nɔmimaa Akɛ Anɔkwale Lɛ Nɛ

Ná Nɔmimaa Akɛ Anɔkwale Lɛ Nɛ

“Nyɛkaa nii fɛɛ nyɛkwɛa; nyɛmɔa nɔ ni hi lɛ mli kpɛŋŋ.”—1 TES. 5:21.

LALA 142 Nyɛhãa Wɔmɔa Wɔhiɛnɔkamɔ Lɛ Mli Kpɛŋŋ

NƆ NI ABAASUSU HE *

1. Mɛni hewɔ ŋmɛnɛ lɛ mɛi babaoo ayiŋ efutu amɛ lɛ?

ŊMƐNƐ lɛ, sɔlemɔi babaoo tsɛɔ amɛhe Kristofoi ni amɛkɛɔ akɛ amɛjamɔ lɛ sa Nyɔŋmɔ hiɛ. Enɛ ehã mɛi pii ayiŋ efutu amɛ ni amɛbiɔ akɛ, “Ani jamɔi lɛ fɛɛ sa Nyɔŋmɔ hiɛ aloo ekome pɛ ni sa ehiɛ?” Ani oheɔ oyeɔ akɛ Yehowa Odasefoi ni hiɛ anɔkwale lɛ, ni amɛjamɔ lɛ pɛ ji nɔ ni sa Yehowa hiɛ? Te obaafee tɛŋŋ oná nɔmimaa akɛ nakai eji? Hã wɔtao mli wɔkwɛ.

2. Mɛni hã bɔfo Paulo ná nɔmimaa akɛ eyɛ anɔkwale lɛ mli? (1 Tesalonikabii 1:5)

2 Bɔfo Paulo ná nɔmimaa ni mli wa akɛ eyɛ anɔkwale lɛ mli. (Kanemɔ 1 Tesalonikabii 1:5.) Enɛ jeee henumɔ folo ko kɛkɛ ni ená. Ekase Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ jogbaŋŋ diɛŋtsɛ, ni ehe eye akɛ “Ŋmalɛ muu lɛ fɛɛ jɛ Nyɔŋmɔ mumɔ lɛŋ.” (2 Tim. 3:16) Be ni Paulo kase Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ, mɛni ena? Ena akɛ Ŋmalɛ lɛ tsɔɔ faŋŋ akɛ Yesu ji Mesia ni awo shi akɛ ebaaba lɛ. Shi Yudafoi lɛ ajamɔŋ hiɛnyiɛlɔi lɛ ku amɛhiɛ amɛshwie nɔ ni Ŋmalɛ lɛ ewie yɛ Mesia lɛ he lɛ nɔ. Amɛkɛɛ amɛmiitsɔɔ mɛi Nyɔŋmɔ he nii, shi amɛkɛ amɛnitsumɔi tsɔɔ akɛ amɛje esɛɛ. (Tito 1:16) Paulo efeee enii tamɔ amɛ. Ehe nɔ fɛɛ nɔ ni Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ tsɔɔ lɛ eye. Etsɔɔ mɛi nibii ni yɔɔ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ mli lɛ, ni ehi shi yɛ naa hu.​—Bɔf. 20:27.

3. Ani ja wɔná wɔsanebimɔi fɛɛ ahetoo dani wɔbaanyɛ wɔhe wɔye akɛ anɔkwale lɛ nɛ? (Kwɛmɔ akrabatsa ni ji, “ Yehowa Nitsumɔi Kɛ Jwɛŋmɔ Ni Ehiɛ Lɛ ‘Fa Fe Bɔ Ni Abaanyɛ Akane.’”)

3 Mɛi komɛi susuɔ akɛ ja anɔkwa jamɔ lɛ mli bii lɛ enyɛ ehã amɛsanebimɔi fɛɛ hetoo, kɛji Biblia lɛ ewieko nɔ ko yɛ sanebimɔi nɛɛ ahe po, dani amɛbaahe amɛye akɛ no ji anɔkwale lɛ? Shi ani nilee yɛ mli akɛ mɔ ko baasusu nakai? Dabi. Hã wɔsusu Paulo nɔkwɛmɔnɔ lɛ he wɔkwɛ. Paulo wo enyɛmimɛi Kristofoi lɛ hewalɛ akɛ, ‘amɛka nii fɛɛ amɛkwɛ.’ Shi ehã amɛle hu akɛ nibii pii yɛ ni enuuu shishi. (1 Tes. 5:21) Ewie akɛ: “Nilee ni wɔyɔɔ lɛ, fã kɛ fã ni,” kɛkɛ ni ekɛfata he akɛ, “amrɔ nɛɛ, wɔkwɛɔ dade ashwishwɛ mli ni wɔnaaa nii jogbaŋŋ.” (1 Kor. 13:9, 12; shn.) No mli lɛ, jeee nɔ fɛɛ nɔ Paulo nuɔ shishi tamɔ bɔ ni eji yɛ wɔ hu wɔgbɛfaŋ lɛ. Shi enu nibii ni he hiaa waa ni kɔɔ Yehowa he lɛ ashishi, ni no hã ená nɔmimaa ni mli wa akɛ ena anɔkwale lɛ.

4. Mɛni baanyɛ ahã nɔmimaa ni wɔyɔɔ akɛ wɔna anɔkwale lɛ mli awa? Ni mɛni nikasemɔ nɛɛ baatsɔɔ wɔ yɛ anɔkwa Kristofoi ahe?

4 Nɔ kome ni baanyɛ ahã nɔmimaa ni wɔyɔɔ akɛ Yehowa Odasefoi ni hiɛ anɔkwale lɛ mli awa ji, ni wɔkɛ bɔ ni amɛhiɔ shi amɛhãa kɛ bɔ ni amɛjáa Nyɔŋmɔ amɛhãa lɛ, baato bɔ ni Yesu hi shi ehã kɛ bɔ ni ejá Nyɔŋmɔ ehã lɛ he. Yɛ nikasemɔ nɛɛ mli lɛ, wɔbaana akɛ anɔkwa Kristofoi (1) jáaa amagai, (2) amɛshwɛɛɛ Nyɔŋmɔ gbɛ́i lɛ he kwraa, (3) amɛsumɔɔ anɔkwale lɛ, ni (4) amɛsumɔɔ amɛhe waa.

WƆJÁAA AMAGAI

5. Ani Yesu já amagai? Ni te wɔbaafee tɛŋŋ wɔkase lɛ?

5 Yesu sumɔɔ Yehowa Nyɔŋmɔ waa. No hewɔ lɛ, be ni eyɔɔ ŋwɛi kɛ sɛɛ mli be ni eba shikpɔŋ lɛ nɔ fɛɛ lɛ, ejá Yehowa kome too pɛ. (Luka 4:8) Etsɔɔ ekaselɔi lɛ ni amɛ hu amɛfee nakai. Yesu kɛ ekaselɔi lɛ fɛɛ kɛ amagai tsuuu nii. Nyɔŋmɔ lɛ mumɔ ni, no hewɔ lɛ, mɔ ko mɔ ko nyɛŋ afee amaga ko ni baaje lɛ! (Yes. 46:5) Ni kɛ́ mɔ ko fee mɛi ni abuɔ amɛ akɛ hetselɔi lɛ ahe amagai ni esɔle ehã amɛ hu? Ani tɔmɔ yɛ he? Yɛ Kitãi Nyɔŋma lɛ mli lɛ, Yehowa kɛɛ ewebii lɛ akɛ, ‘amɛkafee amaga ko loo nɔ ko ni tamɔ nii ni yɔɔ ŋwɛi loo nii ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ eko amɛhã amɛhe, ni amɛkakoto amɛ hu.’ (2 Mo. 20:4, 5) Kitã nɛɛ hãa wɔnaa faŋŋ akɛ, mɛi ni miitao amɛfee nɔ ni sa Nyɔŋmɔ hiɛ lɛ kɛ amagai tsuuu nii.

6. Namɛi Yehowa Odasefoi kaseɔ ŋmɛnɛ? Ni mɛni hewɔ okɛɔ nakai?

6 Mɛi ni ekase Kristofoi ayinɔsane lɛ kɛɔ akɛ blema Kristofoi lɛ jáaa amagai, amɛjá Nyɔŋmɔ kome too pɛ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, yinɔsane wolo ko wie akɛ, blema Kristofoi lɛ baana amagai ni akɛmaa sɔlemɔ tsũi amli lɛ akɛ “eji nihiinii.” Ŋmɛnɛ lɛ, Yehowa Odasefoi kaseɔ blema Kristofoi lɛ. Wɔdamɔɔɔ mɛi ni mɛi tsɛɔ amɛ hetselɔi loo ŋwɛibɔfoi amagai ahiɛ wɔsɔleee wɔhãaa amɛ, ni wɔsɔleee wɔhãaa Yesu po. Agbɛnɛ hu, wɔfeee nɔ ko ni tsɔɔ akɛ wɔkɛ woo krɛdɛɛ ko miihã wɔmaŋ lɛ, tamɔ aflaŋaa ŋamɔ nɛkɛ. Yesu wie akɛ: “Yehowa, o-Nyɔŋmɔ lɛ, esa akɛ ojá,” ni wɔtswa wɔfai shi akɛ wɔbaafee nɔ ni Yesu wie nɛɛ pɛpɛɛpɛ.​—Mat. 4:10.

7. Mɛni hãa esoroɔ Yehowa Odasefoi kwraa yɛ mɛi krokomɛi ni tsɛɔ amɛhe Kristofoi lɛ ahe?

7 Ŋmɛnɛ lɛ, mɛi pii nyiɛɔ osɔfoi ni ehe gbɛ́i lɛ asɛɛ. Mɛi nyaa osɔfoi nɛɛ ahe aahu akɛ amɛbatsɔmɔɔ tamɔ Nyɔŋmɔ amɛhãa amɛ. Daa nɛɛ, amɛsɔlemɔ tsũi lɛ amli eyi obɔ kɛ gbɔmɛi, ahéɔ amɛwoji waa, ni mɛi hãa amɛ shika loo amɛkɛ amɛshika woɔ nitsumɔi ni amɛto shishi lɛ amli. Nɔ fɛɛ nɔ ni amɛbaawie lɛ, mɛi nyiɛ sɛɛ. Kɛ́ osɔfoi nɛɛ asɔlemɔbii lɛ na amɛ lɛ, etamɔ nɔ ni amɛna Yesu. Shi Yehowa Odasefoi enyiɛɛɛ gbɔmɛi asɛɛ, wɔbɛ osɔfoi yɛ wɔteŋ po. Eyɛ mli akɛ wɔbuɔ mɛi ni nyiɛ hiɛ yɛ asafo lɛ mli lɛ moŋ, shi wɔle akɛ wɔ fɛɛ lɛ ‘nyɛmimɛi ji wɔ’ tamɔ bɔ ni Yesu wie lɛ pɛpɛɛpɛ. (Mat. 23:8-10) Wɔjáaa gbɔmɛi, kɛ́ amɛji jamɔŋ hiɛnyiɛlɔi jio, nɔyelɔi jio, ni wɔfiii amɛsɛɛ hu. Wɔkɛ wɔhe wooo je lɛ saji amli ejaakɛ wɔfataaa je lɛ he. Enɛ hãa esoroɔ wɔ kwraa yɛ sɔlemɔyalɔi ni tsɛɔ amɛhe Kristofoi lɛ ahe.​—Yoh. 18:36.

WƆSHWƐƐƐ NYƆŊMƆ GBƐ́I LƐ HE KWRAA

Anɔkwa Kristofoi miisumɔ ni amɛgba mɛi Yehowa he sane (Kwɛmɔ kuku 8-10) *

8. Te wɔfeɔ tɛŋŋ wɔleɔ akɛ Yehowa miisumɔ ni wɔwo egbɛ́i lɛ hiɛ nyam ni wɔhã mɛi fɛɛ ale?

8 Be ko lɛ, Yesu sɔle ekɛɛ Yehowa akɛ: “Ataa, wo ogbɛ́i lɛ hiɛ nyam.” Yehowa diɛŋtsɛ jɛ ŋwɛi ekɛ gbee ni wa hã sɔlemɔ nɛɛ hetoo ni ewo shi akɛ ebaawo egbɛ́i lɛ hiɛ nyam. (Yoh. 12:28) Yɛ Yesu sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli fɛɛ lɛ, ewo e-Tsɛ lɛ gbɛ́i lɛ hiɛ nyam. (Yoh. 17:26) No hewɔ lɛ, anɔkwa Kristofoi naa lɛ akɛ eji hegbɛ kpele ni amɛná akɛ amɛkɛ Nyɔŋmɔ gbɛ́i lɛ baatsu nii ni amɛhã mɛi krokomɛi hu ale.

9. Mɛni blema Kristofoi lɛ fee ni tsɔɔ akɛ amɛshwɛɛɛ Nyɔŋmɔ gbɛ́i lɛ he kwraa?

9 Be ni ato Kristofoi asafo lɛ shishi lɛ sɛɛ etsɛɛɛ lɛ, Yehowa “gbala ejwɛŋmɔ kɛba jeŋmaji lɛ anɔ . . . koni ehala amɛteŋ mɛi komɛi kɛhã egbɛ́i lɛ.” (Bɔf. 15:14) Kristofoi ni hi shi yɛ nakai beiaŋ lɛ na lɛ akɛ eji hegbɛ kpele ni amɛná akɛ amɛkɛ Nyɔŋmɔ gbɛ́i lɛ baatsu nii ni amɛhã mɛi krokomɛi ale. Amɛkɛ Nyɔŋmɔ gbɛ́i lɛ tsu nii waa yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli, kɛ agbɛnɛ hu, yɛ woji ni amɛŋmala lɛ amli. * Enɛ hã ana lɛɛlɛŋ akɛ, amɛji mɛi ni Nyɔŋmɔ ehala kɛhã egbɛ́i lɛ.​—Bɔf. 2:14, 21.

10. Mɛni tsɔɔ akɛ Yehowa Odasefoi ji mɛi ni Nyɔŋmɔ ehala kɛhã egbɛ́i lɛ?

10 Ani wɔbaanyɛ wɔwie akɛ Yehowa Odasefoi ji mɛi ni Nyɔŋmɔ ehala kɛhã egbɛ́i lɛ? Hɛɛ wɔbaanyɛ. Mɛni hewɔ wɔkɛɔ nakai? Bo lɛ susumɔ he okwɛ. Ŋmɛnɛ lɛ, jamɔŋ hiɛnyiɛlɔi pii efee bɔ fɛɛ bɔ ni amɛbaanyɛ koni mɛi akana akɛ Nyɔŋmɔ yɛ gbɛ́i diɛŋtsɛ. Amɛjie Nyɔŋmɔ gbɛ́i lɛ kɛje amɛ-Biblia shishitsɔɔmɔi lɛ amli, ni amɛteŋ mɛi komɛi po kɛɛ kɛ́ aafee sɔlemɔ lɛ, akatsĩ tã. * Ŋmɛnɛ lɛ, mɛi fɛɛ le akɛ Yehowa Odasefoi pɛ ji mɛi ni kɛ Nyɔŋmɔ gbɛ́i lɛ tsuɔ nii waa ni amɛshwɛɛɛ he kwraa. Jamɔ ko jamɔ ko bɛ ni ehã mɛi ele Nyɔŋmɔ gbɛ́i lɛ fe wɔ! Enɛ tsɔɔ akɛ wɔmiihi shi yɛ gbɛ́i ni kã wɔnɔ akɛ Yehowa Odasefoi lɛ naa. (Yes. 43:10-12) Eyɛ mli akɛ ajie Nyɔŋmɔ gbɛ́i lɛ kɛje Biblia shishitsɔɔmɔi pii amli moŋ, shi yɛ Ŋmalɛ Krɔŋkrɔŋ Lɛ​—Jeŋ Hee Shishitsɔɔmɔ lɛ mli lɛ, akɛwo he fɛɛ he ni esa akɛ ehi lɛ, ni wɔkala Biblia nɛɛ ekomekomei akpekpei 240 kɛ sɛɛ. Jeee no pɛ. Wɔfeɔ woji yɛ wiemɔi ni fa fe 1,000 mli, ni woji nɛɛ hãa mɛi leɔ Nyɔŋmɔ gbɛ́i Yehowa lɛ.

WƆSUMƆƆ ANƆKWALE LƐ

11. Mɛni blema Kristofoi lɛ fee kɛtsɔɔ akɛ amɛsumɔɔ anɔkwale lɛ?

11 Yesu sumɔɔ anɔkwale lɛ, ni ji anɔkwa saji fɛɛ ni kɔɔ Nyɔŋmɔ kɛ nibii ni eto eyiŋ akɛ ebaafee lɛ ahe lɛ. Yesu hi shi yɛ anɔkwale lɛ naa, ni etsɔɔ mɛi krokomɛi anɔkwale lɛ. (Yoh. 18:37) Yesu anɔkwa sɛɛnyiɛlɔi lɛ hu sumɔɔ anɔkwale lɛ waa. (Yoh. 4:23, 24) Anɔkwa, bɔfo Petro po tsɛ Kristofoi ajamɔ lɛ akɛ no ji “anɔkwale gbɛ lɛ.” (2 Pet. 2:2) Bɔ ni blema Kristofoi lɛ sumɔɔ anɔkwale lɛ sɔŋŋ hewɔ lɛ, amɛkpoo nibii ni atsɔɔ yɛ jamɔi lɛ amli, kusumii, kɛ adesai asusumɔi ni kɛ Biblia lɛ kpãaa gbee lɛ. (Kol. 2:8) Nakai nɔŋŋ ŋmɛnɛ hu lɛ, nibii ni anɔkwa Kristofoi lɛ heɔ amɛyeɔ kɛ bɔ ni amɛhiɔ shi amɛhãa lɛ fɛɛ kɛ Biblia lɛ kpãa gbee, ni amɛkɛ no tsɔɔ akɛ “amɛmiinyiɛ yɛ anɔkwale lɛ mli.”​—3 Yoh. 3, 4.

12. Kɛ́ Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ na akɛ esa akɛ wɔtsake bɔ ni wɔnuɔ Biblia mli sane ko shishi wɔhãa lɛ, mɛni amɛfeɔ? Ni mɛni tsirɛɔ amɛ ni amɛfeɔ tsakemɔi nɛɛ?

12 Yehowa Odasefoi ekɛko akɛ amɛnuɔ nɔ fɛɛ nɔ ni yɔɔ Biblia lɛ mli lɛ shishi. Bei komɛi lɛ, wɔnaa tɔmɔi yɛ wɔtsɔɔmɔi lɛ ekomɛi kɛ bɔ ni ato nibii ahe gbɛjianɔ ahã yɛ asafo lɛ mli lɛ ahe. Shi enɛ baanyɛ aba, ejaakɛ Biblia lɛ hãa wɔnaa akɛ be ni be shwieɔ mli lɛ, abanuɔ anɔkwale lɛ shishi jogbaŋŋ. (Kol. 1:9, 10) Yehowa hãa wɔnuɔ anɔkwale lɛ shishi fiofio. No hewɔ lɛ, esa akɛ wɔto wɔtsui shi wɔmɛ lɛ kɛyashi ebaahã wɔnu shishi jogbaŋŋ. (Abɛi 4:18) Kɛ́ Gbɛtsɔɔmɔ Kuu lɛ na akɛ esa akɛ wɔtsake bɔ ni wɔnuɔ Biblia lɛ fã ko shishi wɔhãa lɛ, amɛhãa wɔleɔ tsakemɔ nɛɛ amrɔ nɔŋŋ. Ŋmɛnɛ lɛ, sɔlemɔi pii hu tsakeɔ amɛtsɔɔmɔi lɛ, shi amɛ lɛ amɛfeɔ nakai koni amɛkɛsa amɛsɔlemɔbii lɛ ahiɛ loo koni amɛkɛ je lɛ anyiɛ. Shi Yehowa Odasefoi feɔ tsakemɔi yɛ amɛtsɔɔmɔi lɛ amli koni amɛsumɔ Nyɔŋmɔ waa ni amɛnyiɛ Yesu nanemaahei lɛ asɛɛ kpaakpa. (Yak. 4:4) Jeee nɔ ni eba nɔ yɛ je lɛ mli lɛ nɔ wɔdamɔɔ wɔfeɔ tsakemɔi, shi moŋ kɛ́ wɔnu Biblia lɛ shishi jogbaŋŋ lɛ, no ji nɔ ni hãa wɔfeɔ tsakemɔi lɛ. Enɛ hãa anaa faŋŋ akɛ, wɔsumɔɔ anɔkwale lɛ!​—1 Tes. 2:3, 4.

WƆSUMƆƆ WƆHE WAA

13. Mɛni ji su ni he hiaa fe fɛɛ ni anɔkwa Kristofoi jeɔ lɛ kpo? Ni mɛɛ gbɛ nɔ anaa nakai su lɛ yɛ Yehowa Odasefoi ateŋ ŋmɛnɛ?

13 No mli lɛ, blema Kristofoi lɛ yɛ sui kpakpai pii, shi nɔ ni fe fɛɛ ni akɛle amɛ ji suɔmɔ. Yesu wie akɛ: “Kɛji nyɛsumɔɔ nyɛhe lɛ, no mɛi fɛɛ kɛbaale akɛ mikaselɔi ji nyɛ.” (Yoh. 13:34, 35) Ŋmɛnɛ lɛ, Yehowa Odasefoi ni yɔɔ jeŋ fɛɛ lɛ sumɔɔ amɛhe waa ni ekomefeemɔ yɛ amɛteŋ. Esoro wɔ kwraa yɛ jamɔi krokomɛi fɛɛ ahe, ejaakɛ eyɛ mli akɛ esoro maji anɔ ni wɔjɛ kɛ hei ni wɔjɛ moŋ, shi wɔfee ekome akɛ weku. Kɛ́ wɔtee asafoŋ kpeei, kpeei bibii, kɛ kpeei wuji lɛ, onaa enɛ faŋŋ. Suɔmɔ kɛ ekomefeemɔ ni yɔɔ wɔteŋ lɛ hãa wɔnáa nɔmimaa akɛ wɔjamɔ lɛ ji jamɔ koome pɛ ni sa Nyɔŋmɔ hiɛ.

14. Yɛ nɔ ni awie yɛ Kolosebii 3:12-14 lɛ naa lɛ, mɛni ji gbɛ kome ni he hiaa waa ni wɔtsɔɔ nɔ wɔtsɔɔ akɛ wɔsumɔɔ wɔhe waa?

14 Biblia lɛ woɔ wɔ hewalɛ ni ‘wɔsumɔsumɔɔ wɔhe kɛ suɔmɔ ni mli wa.’ (1 Pet. 4:8) Gbɛ kome ni wɔtsɔɔ nɔ wɔjieɔ suɔmɔ nɛɛ kpo ji, wɔnáa tsui wɔhãa wɔnyɛmimɛi lɛ, ni wɔkɛ amɛtɔmɔi keɔ amɛ tswaa. Agbɛnɛ hu, wɔfeɔ mɛi fɛɛ ni yɔɔ asafo lɛ mli lɛ ejurɔ, ni wɔfeɔ amɛ gbɔ kɛ́ amɛteŋ mɛi komɛi etɔ̃ wɔnɔ po. (Kanemɔ Kolosebii 3:12-14.) Kɛ́ wɔfee nibii nɛɛ kɛtsɔɔ akɛ wɔsumɔɔ wɔnyɛmimɛi lɛ, no hãa anaa lɛɛlɛŋ akɛ anɔkwa Kristofoi ji wɔ.

“HEMƆKƐYELI KOME”

15. Mɛni blema Kristofoi lɛ fee ni wɔ hu wɔfeɔ nakai nɔŋŋ pɛpɛɛpɛ?

15 Bɔ ni blema Kristofoi lɛ já Yehowa amɛhã lɛ, nakai nɔŋŋ wɔfeɔ ŋmɛnɛ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, bɔ ni no mli lɛ ato amɛhe gbɛjianɔ ahã lɛ, nakai pɛpɛɛpɛ ato wɔ hu wɔhe gbɛjianɔ ŋmɛnɛ. No mli lɛ, amɛyɛ nɔkwɛlɔi gbɛfalɔi, asafoŋ onukpai, kɛ asafoŋ sɔɔlɔi tamɔ bɔ ni wɔ hu wɔyɔɔ lɛ pɛpɛɛpɛ. (Fip. 1:1; Tito 1:5) Bɔ ni amɛkɛ Yehowa mlai ni kɔɔ bɔlɛnamɔ kɛ gbalashihilɛ, kɛ lá he lɛ tsu nii lɛ, nakai nɔŋŋ wɔ hu wɔfeɔ ŋmɛnɛ. Ni bɔ ni amɛshwieɔ eshafeelɔi ni tsakeee amɛtsui lɛ kɛjeɔ asafo lɛ mli lɛ, nakai wɔ hu wɔfeɔ ŋmɛnɛ.​—Bɔf. 15:28, 29; 1 Kor. 5:11-13; 6:9, 10; Heb. 13:4.

16. Mɛni nɔ ni awie yɛ Efesobii 4:4-6 lɛ tsɔɔ wɔ?

16 Yesu kɛɛ mɛi babaoo baakɛɛ akɛ ekaselɔi ji amɛ, shi jeee amɛ fɛɛ ji ekaselɔi lɛɛlɛŋ. (Mat. 7:21-23) Biblia lɛ gba hu akɛ yɛ naagbee gbii lɛ amli lɛ, ‘abaana mɛi akɛ amɛsumɔɔ Nyɔŋmɔjamɔ shi amɛhãŋ ená amɛnɔ hewalɛ.’ (2 Tim. 3:1, 5) Shi Biblia lɛ hãa wɔleɔ akɛ “hemɔkɛyeli kome” ko loo jamɔ kome ko yɛ ni sa Nyɔŋmɔ hiɛ.​—Kanemɔ Efesobii 4:4-6.

17. Mɛɛ jamɔ yɔɔ ŋmɛnɛ ni jáa Nyɔŋmɔ yɛ bɔ ni Yesu tsɔɔ lɛ naa?

17 Yɛ nikasemɔ nɛɛ mli lɛ, wɔna nɔ ni Yesu tsɔɔ yɛ bɔ ni esa akɛ ajá Nyɔŋmɔ ahã lɛ he kɛ bɔ ni blema Kristofoi lɛ já Nyɔŋmɔ amɛhã. Kɛ́ wɔkɛ enɛ to jamɔi srɔtoi ni yɔɔ lɛ ahe lɛ, mɛɛ jamɔ koome pɛ yɔɔ ŋmɛnɛ ni sa Nyɔŋmɔ hiɛ? Amɛji Yehowa Odasefoi. Eji hegbɛ kpele ni wɔná akɛ wɔfata Yehowa webii lɛ ahe, wɔbale anɔkwale lɛ, ni wɔle nɔ ni eto eyiŋ akɛ ebaafee wɔsɛɛ. Nyɛhãa wɔyaa nɔ wɔhiɛa wɔhemɔkɛyeli lɛ mli kpɛŋŋ, ni wɔná nɔmimaa ni mli wa akɛ anɔkwa jamɔ lɛ nɛ.

LALA 3 Yehowa​—Wɔhewalɛ, Wɔhiɛnɔkamɔ; Onɔ Wɔkɛ Wɔhiɛ Fɔ̃ɔ

^ kk. 5 Yɛ nikasemɔ nɛɛ mli lɛ, wɔbaakwɛ bɔ ni Yesu já Nyɔŋmɔ ehã kɛ bɔ ni ehi shi ehã, kɛ bɔ ni esɛɛnyiɛlɔi ni hi shi yɛ blema lɛ kase lɛ. Agbɛnɛ hu, wɔbaana nibii ni tsɔɔ akɛ Yehowa Odasefoi miifee nakai pɛpɛɛpɛ ŋmɛnɛ.

^ kk. 9 Kwɛmɔ akrabatsa ni ji, “Ani Blema Kristofoi Lɛ Kɛ Nyɔŋmɔ Gbɛ́i Tsu Nii?” (Did the First Christians Use God’s Name?) ni je kpo yɛ July 1, 2010 Blɔfo Buu-Mɔɔ, bf. 6 lɛ.

^ kk. 10 Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, yɛ afi 2008 lɛ, Pope Benedict XVI kɛɛ Katolikbii lɛ akɛ, kɛ́ amɛmiifee sɔlemɔ jio, amɛmiilá jio, amɛmiisɔle jio lɛ, amɛkɛ Nyɔŋmɔ gbɛ́i lɛ “akatsu nii ni amɛkatsĩ tã hu.”

^ kk. 63 NƆ NI WƆNAA YƐ MFONIRI LƐ MLI: Yehowa asafo lɛ efee Jeŋ Hee Shishitsɔɔmɔ lɛ yɛ wiemɔi fe 200 amli koni mɛi aná Biblia ni Nyɔŋmɔ gbɛ́i yɔɔ mli amɛkane yɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛwiemɔ mli.