Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

NIKASEMƆ 35

Nyɛmimɛi Anɔkwafoi Ni Edara Lɛ Ajara Wa Waa

Nyɛmimɛi Anɔkwafoi Ni Edara Lɛ Ajara Wa Waa

“Waŋ lɛ, akekere fɛfɛo ni.”​—ABƐI 16:31.

LALA 138 Waŋ Yɛ Fɛo Pam

NƆ NI ABAASUSU HE *

1-2. (a) Yɛ nɔ ni aŋma yɛ Abɛi 16:31 lɛ naa lɛ, te esa akɛ wɔna Kristofoi ni edara yɛ afii amli lɛ wɔhã tɛŋŋ? (b) Mɛɛ sanebimɔi wɔbaahã hetoo yɛ nikasemɔ nɛɛ mli?

 KƐ́ ONA daimɔnd kã shi ni ashako he lɛ, ekpɛlɛɛɛ, ni efeee hiŋmɛi lɛ fɛo. No hewɔ lɛ, obaanyɛ ona daimɔnd kã shi ni oho he ni oleee po akɛ nɔ ni ona lɛ ojarawatɛ ni.

2 Wɔnyɛmimɛi Kristofoi anɔkwafoi ni edara yɛ afii amli lɛ tamɔ daimɔnd. Amɛjara wa waa diɛŋtsɛ. Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ kɛ amɛwaŋ lɛ toɔ akekere fɛfɛo he. (Kanemɔ Abɛi 16:31; 20:29) Shi kɛ́ wɔkwɛɛɛ ni ahi lɛ, wɔnaŋ amɛ nakai. Kɛ́ nyɛmimɛi ni darako yɛ afii amli lɛ na nyɛmimɛi ni edara yɛ afii amli lɛ akɛ amɛhe miihia waa lɛ, amɛbaaná nɔ ko ni jara wa kwraa fe jwetri kɛjɛ amɛŋɔɔ. Yɛ nikasemɔ nɛɛ mli lɛ, wɔbaahã sanebimɔi etɛ komɛi ahetoo. Nomɛi ji: Mɛni hewɔ Yehowa naa nyɛmimɛi ni edara yɛ afii amli lɛ akɛ amɛjara wa waa lɛ? Mɛni hewɔ nyɛmimɛi ni edara lɛ ahe yɔɔ sɛɛnamɔ waa yɛ Yehowa asafo lɛ mli lɛ? Mɛni esa akɛ wɔfee koni wɔnyɛ wɔkase nii pii kɛjɛ amɛŋɔɔ?

NƆ HEWƆ NI YEHOWA NAA NYƐMIMƐI NI EDARA YƐ AFII AMLI LƐ AKƐ AMƐJARA WA

Nyɛmimɛi anɔkwafoi ni edara yɛ afii amli lɛ ajara wa waa kɛhã Yehowa Nyɔŋmɔ kɛ ewebii lɛ (Kwɛmɔ kuku 3)

3. Yɛ nɔ ni aŋma yɛ Lala 92:12-15 lɛ naa lɛ, mɛni hewɔ Yehowa shwɛɛɛ nyɛmimɛi anɔkwafoi ni edara yɛ afii amli lɛ ahe kwraa lɛ?

3 Yehowa Nyɔŋmɔ shwɛɛɛ nyɛmimɛi anɔkwafoi ni edara yɛ afii amli lɛ ahe kwraa. Ele nɔ gbɔmɛi ni amɛji diɛŋtsɛ, ni ele sui kpakpai ni amɛyɔɔ lɛ, ni ehiɛ sɔɔ sui nɛɛ waa diɛŋtsɛ. Kɛ́ ena ni nyɛmimɛi ni edara yɛ afii amli lɛ miigba nyɛmimɛi ni darako lɛ nibii ni amɛkase yɛ afii babaoo ni amɛkɛsɔmɔ lɛ lɛ amli lɛ, enáa miishɛɛ waa. (Hiob 12:12; Abɛi 1:1-4) Agbɛnɛ hu, ehiɛ sɔɔ bɔ ni amɛfi shi lɛ waa. (Mal. 3:16) Amɛkɛ naagbai srɔtoi ekpe yɛ amɛshihilɛ mli, shi fɛɛ sɛɛ lɛ, hemɔkɛyeli ni amɛyɔɔ yɛ Yehowa mli lɛ gbɔjɔko. Hiɛnɔkamɔ ni amɛyɔɔ lɛ mli ewa waa fe be ni amɛkase anɔkwale lɛ klɛŋklɛŋ kwraa lɛ. Yehowa sumɔɔ amɛ, ejaakɛ yɛ ‘amɛgbɔlɛ beiaŋ nɛɛ po’ lɛ, amɛkã he amɛmiijaje egbɛ́i lɛ amɛmiitsɔɔ.​—Kanemɔ Lala 92:12-15.

4. Mɛɛ nibii kɛ́ wɔnyɛmimɛi ni edara yɛ afii amli lɛ susu he lɛ, ebaawo amɛ hewalɛ?

4 Kɛ́ oda yɛ afii amli lɛ, ná nɔmimaa akɛ Yehowa kaiɔ nɔ ni otsu yɛ esɔɔmɔ lɛ mli afii ni eho nɛɛ fɛɛ lɛ. (Heb. 6:10) Okɛ ekãa etsu shiɛmɔ nitsumɔ lɛ, ni Yehowa, wɔ-Tsɛ ni yɔɔ ŋwɛi lɛ yɛ enɛ he miishɛɛ. Ofi shi yɛ naagbai amli, nɔ ni kumɔ otsui po. Okɛ Biblia mli shishitoo mlai etsu nii, ni ohã ana akɛ sɛɛnamɔ yɛ he. Otsu sɔ̃i ni tsiitsii ahe nii, ni otsɔse mɛi yɛ Yehowa asafo lɛ mli. Omɔ tsakemɔi srɔtoi ni afee yɛ Yehowa asafo lɛ mli lɛ amli. Oye obua mɛi ni miitsu be fɛɛ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ, ni owo amɛ hewalɛ. Yehowa sumɔɔ bo waa, ejaakɛ oye anɔkwa. Ekɛɛ “ekwaŋ enɔkwafoi lɛ”! (Lala 37:28) Ewo shi akɛ, ‘kɛyashi oyiteŋ baaje waŋ lɛ, ebaaya nɔ ehiɛ omli.’ (Yes. 46:4) No hewɔ lɛ, kaasusu kɔkɔɔkɔ akɛ, akɛni oda yɛ afii amli hewɔ lɛ, ohe bɛ sɛɛnamɔ tsɔ yɛ Yehowa asafo lɛ mli. Ohe yɛ sɛɛnamɔ waa diɛŋtsɛ!

NYƐMIMƐI NI EDARA LƐ AHE YƐ SƐƐNAMƆ WAA YƐ YEHOWA ASAFO LƐ MLI

5. Mɛni esaaa akɛ mɛi ni edara yɛ afii amli lɛ ahiɛ kpaa nɔ kɔkɔɔkɔ?

5 Nibii kpakpai pii yɛ ni mɛi ni edara lɛ baanyɛ atsu yɛ Yehowa asafo lɛ mli. Eyɛ mli akɛ ekolɛ bianɛ lɛ amɛbɛ gbɔmɔtsoŋ hewalɛ tamɔ tsutsu ko lɛ moŋ, shi akɛni amɛkɛ afii pii esɔmɔ Yehowa hewɔ lɛ, amɛyɛ niiashikpamɔi babaoo. Yehowa baanyɛ ekɛ amɛ atsu nii yɛ gbɛi srɔtoi anɔ, ni nɔkwɛmɔnii ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ hãa wɔna nakai.

6-7. Tsɔɔmɔ mɛi komɛi ni edara yɛ afii amli ni awie amɛhe yɛ Biblia lɛ mli ni Yehowa jɔɔ amɛ yɛ amɛnɔkwayeli lɛ hewɔ.

6 Biblia lɛ ewie Yehowa tsuji anɔkwafoi komɛi ni tee nɔ amɛsɔmɔ Yehowa yɛ amɛgbɔlɛ beiaŋ lɛ ahe, ni wɔbaanyɛ wɔkase amɛ. Be ni Yehowa hala Mose akɛ gbalɔ kɛ Israel maŋ lɛ hiɛnyiɛlɔ lɛ, no mli lɛ ená aaafee afii 80. Be ni gbalɔ Daniel ná afii 90 kɛ sɛɛ po lɛ, Yehowa tee nɔ ekɛ lɛ tsu nii lolo akɛ egbalɔ. Ni be ni akɛ mumɔ tsirɛ bɔfo Yohane ni eŋma Kpojiemɔ wolo lɛ, no mli lɛ, lɛ hu eeenyɛ efee akɛ ená afii 90 kɛ sɛɛ.

7 Anɔkwafoi krokomɛi yɛ ni awieee amɛhe pii yɛ Biblia lɛ mli, ni no hewɔ lɛ ewaaa akɛ mɛi ajwɛŋmɔ eyaŋ amɛnɔ. Shi fɛɛ sɛɛ lɛ, Yehowa kadi mɛi nɛɛ, ni ejɔɔ amɛ yɛ anɔkwa ni amɛye lɛ hewɔ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, awieee Simeon ni ji “jalɔ ni sheɔ Nyɔŋmɔ gbeyei” lɛ he babaoo yɛ Biblia lɛ mli, shi no mli lɛ, Yehowa le mɔ ni eji, ni ehã lɛ hegbɛ ni ena Yesu be ni afɔ lɛ lɛ, ni egba gbalɛi yɛ Yesu kɛ emami he. (Luka 2:22, 25-35) Mɔ kroko hu ji, gbalɔ yoo okulafo Hana. No mli lɛ eye afii 84, shi “ebaa sɔlemɔ shĩa lɛ daa.” Akɛni efolɔɔɔ Nyɔŋmɔjamɔ mli hewɔ lɛ, Yehowa jɔɔ lɛ, ni ehã ena Yesu be ni afɔ lɛ lɛ. Yehowa shwɛɛɛ Simeon kɛ Hana he kwraa.​—Luka 2:36-38.

Nyɛmiyoo Didur eye afii 80 kɛ sɛɛ, shi eesɔmɔ Yehowa kɛ enyɛmɔ fɛɛ lolo (Kwɛmɔ kuku 8)

8-9. Gbaa niiashikpamɔ ko ni tsɔɔ akɛ nyɛmimɛi yei ni amɛwumɛi egboi lɛ ahe yɛ sɛɛnamɔ lolo yɛ Yehowa asafo lɛ mli.

8 Yɛ wɔŋmɛnɛŋmɛnɛ beiaŋ hu lɛ, wɔyɛ nyɛmimɛi anɔkwafoi ni edara yɛ afii amli ni miifee nɔkwɛmɔnɔ kpakpa amɛmiihã nyɛmimɛi ni darako tsɔ lɛ. Amɛteŋ mɔ kome ji nyɛmi yoo ko ni atsɛɔ lɛ Lois Didur. Lois bɔi sɔɔmɔ akɛ gbɛgbalɔ krɛdɛɛ yɛ Canada be ni eye afii 21. Sɛɛ mli lɛ, ekɛ ewu, John kɛ afii babaoo sɔmɔ akɛ nɔkwɛlɔ gbɛfalɔ kɛ eŋa. Sɛɛ mli lɛ, amɛkɛ nɔ ni fe afii 20 sɔmɔ yɛ Canada Betel. Be ni Lois ye afii 58 lɛ, ahã ekɛ ewu John nitsumɔ kroko akɛ amɛyasɔmɔ yɛ Ukraine. Mɛni amɛfee? Ani amɛkɛɛ akɛ he ni amɛdara amɛshɛ lɛ hewɔ lɛ amɛnyɛŋ amɛyasɔmɔ yɛ maŋ kroko nɔ? Dabi. Amɛmɔ nitsumɔ nɛɛ mli, ni ahã John sɔmɔ akɛ Ukraine Nitsumɔhe Nine Ajinafoi Akuu lɛ mli nyo. Afii kpawo sɛɛ lɛ, John gbo, shi Lois tee nɔ esɔmɔ yɛ Ukraine. Amrɔ nɛɛ, Lois eye afii 81, ni efata nyɛmimɛi ni yɔɔ Ukraine Betel lɛ ahe kɛmiisɔmɔ Yehowa. Nyɛmimɛi lɛ sumɔɔ esane waa diɛŋtsɛ.

9 Be ni Lois wu yɔɔ wala mli lɛ, ekolɛ mɛi naa lɛ waa, shi bianɛ ni ewu egbo lɛ, ekolɛ mɛi enaaa lɛ tsɔ. Shi kɛ́ mɔ ko tsɔ okulafo lɛ, no etsɔɔɔ akɛ ehe bɛ sɛɛnamɔ dɔŋŋ. Nɔ hewɔ lɛ ji akɛ, Yehowa shwɛɛɛ nyɛmimɛi yei ni ye amɛbua amɛwumɛi afii abɔ ni bianɛ lɛ amɛwumɛi lɛ egboi shi amɛmiiya nɔ amɛmiisɔmɔ lɛ ni amɛmiiye lɛ anɔkwa lɛ ahe kwraa. (1 Tim. 5:3) Agbɛnɛ hu, amɛwoɔ nyɛmimɛi ni darako yɛ afii amli lɛ hewalɛ waa.

10. Mɛni Tony etsu yɛ Yehowa asafo lɛ mli? Ni te wɔbaafee tɛŋŋ wɔkase lɛ?

10 Nyɛmimɛi anɔkwafoi pii ni edara yɛ afii amli ni amɛka tsũ mli lɛ ajara wa waa kɛhã Yehowa. Amɛteŋ mɔ kome ji nyɛmi nuu ko ni atsɛɔ lɛ Tony. Abaptisi lɛ August 1942 yɛ Pennsylvania, yɛ U.S.A., be ni eye afii 20. Yɛ ebaptisimɔ sɛɛ lɛ, awo lɛ tsuŋ afii enyɔ kɛ fã akɛni ekɛɛ ekɛ ehe wooo asraafoi anitsumɔ lɛ mli lɛ hewɔ. Ekɛ eŋa Hilda fɔ bii enyɔ, ni amɛtsɔse amɛ fɛɛ yɛ anɔkwale lɛ mli. Tony sɔmɔ akɛ onukpai lɛ asɛinɔtalɔ (nɔ ni ŋmɛnɛ lɛ wɔle lɛ akɛ onukpai akuu lɛ saji ahe gbɛjianɔtolɔ lɛ) yɛ asafoi srɔtoi etɛ amli, ni esɔmɔ hu akɛ kpokpaa nɔ kpee nɔkwɛlɔ. Agbɛnɛ hu, eyakwɛɔ asafoŋ kpeei anɔ yɛ tsuŋwoohe ko, ni ekɛ mɛi ni yɔɔ jɛmɛ lɛ kaseɔ Biblia lɛ. Bianɛ lɛ, Tony eye afii 98, ni ekã he eesɔmɔ Yehowa lolo. Ekɛ nyɛmimɛi ni ekɛyɔɔ asafo mli lɛ efee ekome kɛmiisɔmɔ Yehowa kɛ enyɛmɔ fɛɛ.

11. Mɛni wɔbaanyɛ wɔfee ni baahã nyɛmimɛi ni edara yɛ afii amli lɛ ana akɛ wɔhiɛ sɔɔ amɛ waa?

11 Mɛni wɔbaanyɛ wɔfee ni nyɛmimɛi ni edara yɛ afii amli lɛ ana akɛ wɔhiɛ sɔɔ amɛ waa? Kɛ́ ebaahi lɛ, asafoŋ onukpai lɛ baanyɛ aye abua amɛ koni amɛbo asafoŋ kpeei lɛ toi loo ni amɛkɛ amɛhe awo shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli. Kɛ́ wɔyasara amɛ loo wɔtsɔ vidio nɔ wɔkɔnɛti amɛ ni wɔkɛ amɛ gba sane lɛ, no baatsɔɔ akɛ wɔsusuɔ amɛhe. Esaaa akɛ wɔhiɛ kpaa nyɛmimɛi ni edara yɛ afii amli ni efã kɛyahi he ko ni kɛ asafo ni amɛyɔɔ mli lɛ teŋ jekɛ lɛ anɔ. Esa akɛ wɔfee nibii ni baahã amɛna akɛ wɔsusuɔ amɛhe waa. Amɛteŋ mɛi komɛi yɛ ni ekolɛ ebaawa kɛhã amɛ akɛ amɛbaagba wɔ nibii ni amɛtsu yɛ Yehowa asafo lɛ mli. Shi kɛ́ wɔbibii amɛ saji lɛ, ebaafee mlɛo kɛhã amɛ waa akɛ amɛbaagba wɔ niiashikpamɔi ni amɛná yɛ Yehowa asafo lɛ mli lɛ, ni wɔbaaná enɛ he sɛɛ waa.

12. Kɛ́ wɔkɛ nyɛmimɛi ni edara yɛ wɔsafo lɛ mli lɛ gba sane lɛ, mɛni ekolɛ wɔbaana?

12 Kɛ́ wɔkɛ nyɛmimɛi ni edara yɛ afii amli ni yɔɔ wɔsafo lɛ mli gba sane lɛ, ekolɛ wɔbaana akɛ amɛyɛ niiashikpamɔi ni nɔ bɛ kwraa, ni enɛ baahã wɔnaa akpɛ wɔhe. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, nyɛmi yoo ko ni atsɛɔ lɛ Harriette lɛ kɛ afii babaoo sɔmɔ Yehowa yɛ asafo ko ni yɔɔ New Jersey yɛ U.S.A. lɛ mli. Kɛkɛ ni efã ni eyahi ebiyoo ŋɔɔ yɛ he kroko. Be ni nyɛmimɛi ni yɔɔ asafo hee ni etee mli lɛ mli lɛ he be amɛkɛ lɛ gba sane lɛ, amɛna akɛ asomoaŋ eyɛ niiashikpamɔi ni nɔ bɛ kwraa. Egba amɛ niiashikpamɔi ni ená yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli be ni ebɔi shiɛmɔ klɛŋklɛŋ kwraa yɛ aaafee afi 1925 lɛ, ni enɛ wo amɛ hewalɛ waa. Egba amɛ akɛ, akɛni nakai beiaŋ lɛ kɛ́ otee shiɛmɔ lɛ abaanyɛ amɔ bo ni awo bo tsuŋ hewɔ lɛ, ehiɛɔ brɔshi ni akɛshaa daaŋ yɛ ebaagi lɛ mli be fɛɛ be. Anɔkwa, yɛ afi 1933 lɛ, awo lɛ tsuŋ shii enyɔ, ni eko fɛɛ eko lɛ, eye otsi yɛ tsuŋwoohe lɛ. Eyɛ mli akɛ ewu jeee Odasefonyo moŋ, shi ewu lɛ ye ebua lɛ kɛkwɛ amɛbii etɛ lɛ be fɛɛ be ni awo lɛ tsuŋ lɛ. Enɛ hãa wɔnaa akɛ, esaaa akɛ wɔshwɛɔ nyɛmimɛi anɔkwafoi ni edara yɛ afii amli ni tamɔ Harriette lɛ ahe kwraa!

13. Mɛɛ gbɛ nɔ nyɛmimɛi ni edara yɛ afii amli lɛ ahe yɔɔ sɛɛnamɔ yɛ Yehowa asafo lɛ mli?

13 Wɔnyɛmimɛi ni edara yɛ afii amli lɛ ahe yɛ sɛɛnamɔ waa yɛ Yehowa asafo lɛ mli. Amɛna bɔ ni Yehowa ejɔɔ esafo lɛ kɛ amɛ yɛ gbɛi srɔtoi anɔ. Amɛkase nibii ni he hiaa waa kɛjɛ tɔmɔi srɔtoi ni amɛtɔ̃ lɛ amli. Esa akɛ wɔna amɛ akɛ “hiɛshikamɔ nuhiŋmɛi,” ni wɔkase nii kɛjɛ amɛniiashikpamɔi lɛ amli. (Abɛi 18:4) Kɛ́ wɔhe be wɔkɛ amɛ gba sane lɛ, wɔhemɔkɛyeli lɛ mli baawa ni wɔbaanyɛ wɔkase nibii babaoo kɛjɛ amɛdɛŋ!

KASEMƆ NII PII KƐJƐ NYƐMIMƐI NI EDARA YƐ AFII AMLI LƐ AŊƆƆ

Be ni Elisha kɛ Elia bɔ lɛ, ená he sɛɛ, ni nakai nɔŋŋ nyɛmimɛi ni darako yɛ afii amli lɛ náa nyɛmimɛi ni kɛ afii babaoo esɔmɔ Yehowa lɛ aniiashikpamɔi lɛ ahe sɛɛ (Kwɛmɔ kuku 14-15)

14. Mɛni 5 Mose 32:7 lɛ woɔ nyɛmimɛi ni darako yɛ afii amli lɛ hewalɛ ni amɛfee?

14 Bo klɛŋklɛŋ tsɔ hiɛ okɛ nyɛmimɛi ni edara yɛ afii amli lɛ agba sane. (Kanemɔ 5 Mose 32:7.) Lɛɛlɛŋ, ekolɛ amɛnaaa nii jogbaŋŋ, amɛnyiɛɔ blɛoo, ni kɛ́ amɛwie lɛ, anuuu lɛ jogbaŋŋ, shi amɛmiisumɔ ni amɛya nɔ amɛsɔmɔ Yehowa, ni amɛfee “gbɛ́i kpakpa” yɛ Yehowa hiɛ. (Jaj. 7:1) Kaahã ohiɛ kpa nɔ hewɔ ni Yehowa shwɛɛɛ amɛhe kwraa lɛ nɔ. Yaa nɔ okɛ woo ahã amɛ. Feemɔ onii tamɔ Elisha. Be ni eshɛ gbi ni Yehowa baagbála ekɛ Elia teŋ lɛ, eshiii Elia kɔkɔɔkɔ. Elisha wie shii etɛ sɔŋŋ akɛ: “Mishiŋ bo.”​—2 Maŋ. 2:2, 4, 6.

15. Mɛɛ saji nɛkɛ wɔbaanyɛ wɔbi nyɛmimɛi ni edara yɛ afii amli lɛ?

15 Kɛ́ obi nyɛmimɛi ni edara yɛ afii amli lɛ saji lɛ, amɛbaana akɛ osusuɔ amɛhe waa. (Abɛi 1:5; 20:5) Obaanyɛ obi amɛ akɛ: “Be ni odako lɛ, mɛni hã ohe oye waa akɛ enɛ ji anɔkwale lɛ?” “Mɛɛ gbɛ nɔ niiashikpamɔi ni oná lɛ ehã obɛŋkɛ Yehowa kpaakpa?” “Mɛni eye ebua bo ni otee nɔ okɛ miishɛɛ esɔmɔ Yehowa?” (1 Tim. 6:6-8) Kɛ́ obi amɛ saji lɛ, bo amɛ toi jogbaŋŋ be ni amɛgbaa bo amɛniiashikpamɔi lɛ.

16. Kɛ́ mɔ ko ni eda yɛ afii amli lɛ kɛ mɔ ko ni edako yɛ afii amli lɛ gba sane lɛ, mɛɛ gbɛ nɔ amɛ fɛɛ amɛnáa he sɛɛ?

16 Kɛ́ mɔ ko ni eda yɛ afii amli kɛ mɔ ko ni edako yɛ afii amli lɛ gba sane lɛ, amɛ fɛɛ amɛnáa he sɛɛ. (Rom. 1:12) Mɔ ni edako lɛ baana akɛ, Yehowa susuɔ etsuji anɔkwafoi lɛ ahe waa lɛɛlɛŋ, ni mɔ ni eda yɛ afii amli lɛ hu baana akɛ asumɔɔ lɛ waa. Ebaaŋɔɔ enaa waa akɛ ebaagba bo jɔɔmɔi ni Yehowa ehã ená lɛ.

17. Mɛni hewɔ wɔbaanyɛ wɔkɛɛ akɛ wɔnyɛmimɛi anɔkwafoi ni edara lɛ ahe feɔ fɛo babaoo be ni amɛfii lɛ yaa hiɛ lɛ?

17 Bei pii lɛ kɛ́ mɔ ko miida lɛ, ehe fɛo tãa, shi mɛi ni yeɔ Yehowa anɔkwa lɛ ahe feɔ fɛo babaoo be ni amɛdaraa yɛ afii amli lɛ. (1 Tes. 1:2, 3) Mɛni hewɔ? Ejaakɛ amɛhã Yehowa mumɔ lɛ etsɔse amɛ afii babaoo, ni eye ebua amɛ ni amɛná sui kpakpai. Kɛ́ wɔhe be wɔkɛ wɔnyɛmimɛi ni edara yɛ afii amli lɛ gba sane ni wɔle amɛ, wɔkɛ woo hã amɛ, ni wɔkase nii kɛjɛ amɛdɛŋ lɛ, wɔbaana amɛ akɛ amɛjara wa waa diɛŋtsɛ!

18. Mɛni he wɔbaasusu yɛ nikasemɔ ni nyiɛ sɛɛ lɛ mli?

18 Kɛ́ mɛi ni darako yɛ afii amli lɛ na mɛi ni edara yɛ afii amli lɛ akɛ amɛjara wa waa lɛ, ehãa asafo lɛ he waa. Ni nakai nɔŋŋ eji kɛji mɛi ni edara yɛ afii amli lɛ hu na mɛi ni darako lɛ akɛ amɛhe hiaa waa. Yɛ nikasemɔ ni nyiɛ sɛɛ lɛ mli lɛ, wɔbaasusu bɔ ni mɛi ni edara yɛ afii amli lɛ baahã mɛi ni darako yɛ afii amli lɛ ana akɛ amɛhe yɛ sɛɛnamɔ waa yɛ asafo lɛ mli lɛ he.

LALA 144 Hã Ohiɛ Ahi Wɔsɛɛ Jɔɔmɔi Lɛ Anɔ!

^ kk. 5 Kristofoi anɔkwafoi ni edara yɛ afii amli lɛ ahe miihia waa. Nikasemɔ nɛɛ baaye abua wɔ ni wɔhiɛ asɔ amɛ waa, ni ebaatsɔɔ wɔ bɔ ni wɔbaafee wɔná amɛhiɛshikamɔ kɛ niiashikpamɔ lɛ he sɛɛ jogbaŋŋ kɛmɔ shi. Agbɛnɛ hu, ebaahã wɔnyɛmimɛi ni edara yɛ afii amli lɛ ana akɛ, Yehowa asafo lɛ shwɛɛɛ amɛhe kwraa.