Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Sanekpakpai lɛ ateŋ etɛ gba huhuuhu wiemɔ ni kɔɔ Yesu ni akɛ mu ni jara wa miifɔ lɛ lɛ he. Ani bɔfoi lɛ babaoo wie huhuuhu, aloo Yuda titri?

Wɔnaa nifeemɔ nɛɛ yɛ Sanekpakpai ní Mateo, Marko, kɛ Yohane gba lɛ mli. Etamɔ nɔ ni Yuda ji mɔ ni je huhuuhu wiemɔ lɛ shishi, ni ekolɛ bɔfoi krokomɛi lɛ kɛlɛ kpãa gbee. Nifeemɔ nɛɛ haa wɔnaa nɔ hewɔ ni wɔbaanyɛ wɔda shi akɛ wɔyɛ Sanekpakpai ejwɛ lɛ. Nɔ ni niŋmalɔi lɛ ateŋ mɔ fɛɛ mɔ ŋma lɛ ji anɔkwale, shi moŋ amɛ fɛɛ amɛkɛ mlitsɔɔmɔ ni yɔɔ fitsofitso kome too lɛ nɔŋŋ haaa. Kɛtsɔ saji ni kɔɔ nɔ koome lɛ nɔŋŋ he ni wɔkɛaato amɛhe lɛ nɔ lɛ, wɔnaa nibii pii ni eba lɛ mlitsɔɔmɔ fitsofitso kɛmɔɔ shi.

Sane ni yɔɔ Mateo 26:6-13 lɛ tsɔɔ wɔ he ni nifeemɔ lɛ tee nɔ yɛ—yɛ Simon kpitiyelɔ lɛ shia, yɛ Betania—shi moŋ etsɛɛɛ yoo ni bɔi mu ni jeɔ ŋma lɛ kɛ Yesu yiteŋ shwiemɔ lɛ gbɛi. Mateo bɔ amaniɛ akɛ: ‘Shi beni kaselɔi lɛ na lɛ, amɛmli wo la’ amɛkɛɛ akɛ kulɛ aaanyɛ ahɔ̀ɔ koni akɛ shika lɛ aha ohiafoi.

Marko sane lɛ kɛ nakai mlitsɔɔmɔ lɛ babaoo fata he. Shi ekɛfata he akɛ ejwa tɔ lɛ. Ehiɛ “nardomu ŋmiiŋmi” ni jeɔ ŋma, ni tamɔ nɔ ni ashɛ kɛjɛ India kɛba. Yɛ nɔ ni kɔɔ huhuuhu wiemɔ lɛ he lɛ, Marko bɔ amaniɛ akɛ: “Mɛi komɛi amli wo la yɛ amɛteŋ,” ni “amɛ náaa ehe miishɛɛ ko kwraa.” (Marko 14:3-9, wɔma efã ko nɔ mi.) No hewɔ lɛ saji enyɔ lɛ fɛɛ tsɔɔ akɛ bɔfoi lɛ ekomɛi kɛ amɛhe wo huhuuhu wiemɔ lɛ mli. Shi kɛlɛ te fee tɛŋŋ eje shishi?

Yohane ni kɛ ehiŋmɛi ye he odase lɛ hu, kɛ sane mlitsɔɔmɔ fitsofitso ni he hiaa fata he. Etsɛ yoo lɛ gbɛi—Maria, ni ji Marta kɛ Lazaro nyɛmiyoo lɛ. Yohane kɛ nɛkɛ mlitsɔɔmɔ nɛɛ ní wɔbaanyɛ wɔŋɔ lɛ akɛ eji nɔ ni ekɛfata he koni sane lɛ aye emuu moŋ fe nɔ ni teɔ shi woɔ ehe lɛ ha: “Ekɛkpa Yesu naji ahe, ni ekɛ eyitsɔi lɛ tsumɔ enaji lɛ ahe.” (Wɔma efã ko nɔ mi.) Kɛji wɔfee saji lɛ ekome lɛ, wɔbaanyɛ wɔna akɛ ekolɛ Maria ji mɔ ni kɛ mu, ni Yohane ma nɔ mi akɛ eji “nardo ŋmiiŋmi” shwie Yesu yiteŋ kɛ enaji ahe lɛ. Yohane bɛŋkɛ Yesu kpaakpa ni ebaanyɛ eha emli awo la yɛ nɔ ni ji tɔ̃tɔ̃mɔ nii kɛha Lɛ lɛ he. Wɔkaneɔ akɛ: “Yuda Iskariot, ekaselɔi lɛ ateŋ mɔ kome, mɔ ni taoɔ atsɔɔ esɛɛ gbɛ lɛ kɛɛ akɛ: ‘Mɛɛ hewɔ ahɔ̀ɔɔ mu nɛɛ aheee denarioi ohai etɛ, ni aŋɔha ohiafoi?’ ”—Yohane 12:2-8.

Eji anɔkwale akɛ, Yuda ji “ekaselɔi lɛ ateŋ mɔ kome,” shi obaanyɛ ona nɔ hewɔ ni Yohane mli efu lɛ akɛ mɔ ko miito gbɛjianɔ yɛ gbɛ ni tamɔ nɛkɛ nɔ koni etsɔɔ Yesu sɛɛgbɛ. Nii ashishitsɔɔlɔ Dr. C. Howard Matheny wie yɛ Yohane 12:4 lɛ he akɛ: “Wiemɔ ni ji ‘miitao,’ ni tsɔɔ nifeemɔ ni miiya nɔ [aloo, “miitao ni efee”] kɛ wiemɔ ni ji ‘baatsɔɔ sɛɛgbɛ’ [aloo, “miitao koni etsɔɔ sɛɛgbɛ”] lɛ fɛɛ ji wiemɔ ni tsɔɔ nɔ ko ni aafee kɛmiitsara nɔ. Enɛ tsɔɔ akɛ Yesu sɛɛgbɛ ni Yuda baatsɔɔ lɛ jeee nɔ ko ni aaafee amrɔ nɔŋŋ yɛ kpalakpalafeemɔ mli ejaakɛ asusu he ni ato he gbɛjianɔ yɛ gbii babaoo mli.” Yohane kɛfata he akɛ jwɛŋmɔ hewɔ ni Yuda wie eshi lɛ “jeee akɛ esusuɔ ohiafoi lɛ ahe, shi julɔ ni eji lɛ hewɔ, ni lɛ ehiɛɔ shika adeka lɛ ni efɔɔ shika ni akɛwoɔ mli lɛ kɔlɔmɔ.”

Etamɔ nɔ ni nilee yɛ mli akɛ Yuda julɔ lɛ ji mɔ ni je huhuuhu wiemɔ lɛ shishi ejaakɛ ebaaná babaoo ní eju kɛji ahɔ̀ɔ mu ni jara wa lɛ ni akɛ shika lɛ yato shika adeka ni ehiɛɔ lɛ mli. Shiiabɔ ni Yuda etée nɛkɛ wiemɔ nɛɛ shi lɛ, ekolɛ bɔfoi krokomɛi lɛ hu kɛ huhuuhu wiemɔ kpɛlɛ nɔ ni tamɔ oti ko ni sa nɛɛ nɔ. Shi kɛlɛ, Yuda ji mɔ titri ni kɛ huhuuhu wiemɔ lɛ ba.