Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Obaanyɛ Oná Anɔkwa Hemɔkɛyeli

Obaanyɛ Oná Anɔkwa Hemɔkɛyeli

Obaanyɛ Oná Anɔkwa Hemɔkɛyeli

Beni Sarah Jayne eye afii 19 lɛ, ená ele akɛ ená kansa yɛ efɔmɔ nii lɛ he. Yɛ opireshɛn feemɔ lɛ sɛɛ lɛ, ehe wa lɛ ni ená jwɛŋmɔ kpakpa yɛ wɔsɛɛ shihilɛ he. Yɛ anɔkwale mli lɛ, ená jwɛŋmɔ ni ja aahu akɛ beni ená afii 20 lɛ, atsɛ ehe baa ni ebɔi gbɛjianɔtoo kɛha ekpeemɔ gbi lɛ. Nakai afi lɛ nɔ nɔŋŋ lɛ, kansa lɛ ba ekoŋŋ, ni ená ele akɛ otsii enyɔ pɛ eshwɛ lɛ ni ekɛbaahi wala mli. Sara Jayne gbo yɛ June afii 2000 lɛ mli, beni eshwɛ fioo ni ebaaná afii 21 lɛ.

NƆ NI hã mɛi ní tee Sarah Jayne saramɔ yɛ helatsamɔhe lɛ ná miishɛɛ waa ji hekɛnɔfɔɔ ni yɔɔ kpoo ni eyɔɔ ni kɔɔ wɔsɛɛ shihilɛ he, kɛ hemɔkɛyeli ni mli wa ni eyɔɔ yɛ Nyɔŋmɔ kɛ e-Wiemɔ, ni ji Biblia lɛ mli lɛ. Yɛ oshara ni yɔɔ gbeyei ni ekɛkpeɔ lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, eyɛ nɔmimaa yɛ gbohiiashitee hiɛnɔkamɔ lɛ mli—akɛ ebaana enanemɛi lɛ fɛɛ ekoŋŋ. (Yohane 5:28, 29) Ekɛɛ akɛ: “Mana nyɛ fɛɛ yɛ Nyɔŋmɔ jeŋ hee lɛ mli.”

Mɛi komɛi kpoɔ hemɔkɛyeli ni tamɔ nakai lɛ akɛ eji lakamɔ. Ludovic bi akɛ: “Hemɔkɛyeli ni ayɔɔ yɛ gbele sɛɛ shihilɛ he lɛ ji hemɔkɛyeli ko ni yɔɔ mɛi ni bɛ shweshweeshwe lɛ ateŋ, ni ákɛ beni abaakpã naagbee tɛtɛrɛmantɛrɛ lɛ, shihilɛ kpakpa baaba shihilɛ mli, shihilɛ ni ŋɔɔ kɛ tɛtɛrɛmantɛrɛi ni gbɛɔ tete po kɛha amɛ, yɛ Eden he ko ni baji fa yɛ, ni amɛkɛ mɛi ni egboi kɛtsɔ amɛhiɛ kɛ mɛi krokomɛi ni ekolɛ amɛbaagboi yɛ amɛsɛɛ lɛ baaná miishɛɛ ŋmɛlɛtswai abɔ?” Esa akɛ wɔtée sanebimɔ shi kɛtsɔɔ akɛ, wɔkɛ nakai wiemɔ lɛ kpãaa gbee. Te nɔ ni nilee yɔɔ mli—ní abaahe aye akɛ “wala nɛɛ pɛ ji nɔ ni wɔyɔɔ, no hewɔ lɛ ehi jogbaŋŋ akɛ wɔbaaná he sɛɛ kɛmɔ shi” taakɛ Kennedy tsɔɔ lɛ, aloo wɔbaahe Nyɔŋmɔ kɛ eshiwoo ni kɔɔ gbohiiashitee lɛ nɔ wɔye? Sarah Jayne hala naagbee nɔ lɛ. Te fee tɛŋŋ ená hemɔkɛyeli ni tamɔ nɛkɛ?

‘Taomɔ Nyɔŋmɔ Sɛɛgbɛ ní Ona Lɛ’

Bɔni afee ni oná hemɔkɛyeli kɛ hekɛnɔfɔɔ yɛ mɔ ko mli lɛ, ehe miihia ni ole lɛ koni okase bɔ ni esusuɔ nii ahe kɛ bɔ ni efeɔ enii ehaa. Tsui lɛ kɛ jwɛŋmɔ lɛ fɛɛ náa gbɛfaŋnɔ yɛ nifeemɔ nɛɛ mli. Nakai nɔŋŋ hu eji, kɛ ebalɛ akɛ aaaná anɔkwa hemɔkɛyeli yɛ Nyɔŋmɔ mli lɛ he. Ehe miihia ni ole lɛ, ni okase esui kɛ baŋi ahe nii, ní otao bɔ ni ejie ehe kpo akɛ mɔ ni anyɛɔ akɛhe fɔ̃ɔ enɔ yɛ nibii fɛɛ ni ekɛɛ kɛ nɔ ni efee lɛ amli.—Lala 9:11; 145:1-21.

Mɛi komɛi nuɔ he akɛ enɛ nyɛŋ aba mli. Amɛkɛɔ akɛ Nyɔŋmɔ yɛ shɔŋŋ tsɔ, nɔ ko kɛ lɛ yeee hegbɔ—kɛji eyɛ shihilɛ mli diɛŋtsɛ jiŋŋ. Ŋwanejelɔ lɛ bi akɛ: “Kɛji Nyɔŋmɔ yɛ shihilɛ mli diɛŋtsɛ taakɛ eji kɛha Kristofoi tamɔ Sarah Jayne lɛ, mɛni hewɔ ehaaa wɔteŋ mɛi ni eshwɛ lɛ ale lɛ?” Shi ani Nyɔŋmɔ yɛ shɔŋŋ tsɔ ni anyɛɛɛ atao esɛɛgbɛ? Yɛ wiemɔ ko ni bɔfo Paulo wie etsɔɔ jeŋ nilelɔi kɛ nilelɔi ni yɔɔ Ateene lɛ mli lɛ, ekɛɛ akɛ, “Nyɔŋmɔ ni fee je lɛ kɛ emli nibii fɛɛ” lɛ kɛ nɔ fɛɛ nɔ ni he baahia koni ‘amɛtao esɛɛgbɛ ní amɛna lɛ’ ehã. Yɛ anɔkwale mli lɛ, Paulo kɛɛ akɛ: “Ekɛ wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ teŋ jɛkɛɛɛ.”—Bɔfoi lɛ Asaji 17:24-27.

Kɛlɛ, te ooofee tɛŋŋ ‘otao Nyɔŋmɔ sɛɛgbɛ ni ona lɛ lɛ’? Mɛi komɛi efee enɛ kɛtsɔ jeŋ muu ni ebɔle amɛhe kɛkpe lɛ fɛɛ ni amɛkwɛɔ lɛ nɔ. Kɛha mɛi babaoo lɛ, jeŋ muu lɛ fɛɛ ji odaseyeli kpele diɛŋtsɛ ni kɔneɔ amɛyiŋ akɛ esa akɛ Bɔlɔ ko ahi shi. * (Lala 19:2; Yesaia 40:26; Bɔfoi lɛ Asaji 14:16, 17) Amɛnuɔ he taakɛ bɔfo Paulo nu he lɛ, akɛ “[Nyɔŋmɔ] nii ni anaaa ni ji enaanɔ hewalɛ kɛ nyɔŋmɔyeli lɛ fɛɛ lɛ, kɛjɛ jeŋbɔɔ mli beebe lɛ atsɔɔ enii ni efee lɛ anɔ ayɔseɔ ni anaa faŋŋ.”—Romabii 1:20; Lala 104:24.

Biblia lɛ He Miihia Bo

Shi kɛlɛ, bɔni afee ni otswa hemɔkɛyeli diɛŋtsɛ oma shi yɛ Bɔlɔ lɛ mli lɛ, nɔ kroko ni ekɛha he miihia bo. Mɛni ji no? Biblia lɛ—Nyɔŋmɔ Wiemɔ ni jɛ mumɔ mli lɛ, nɔ́ mli ni ejieɔ esuɔmɔnaa nii kɛ eyiŋtoo kpo yɛ lɛ. (2 Timoteo 3:16, 17) Mɛi komɛi baakɛɛ akɛ: “Mɛɛ fioo, te ooofee tɛŋŋ ohe nɔ fɛɛ nɔ ni Biblia lɛ kɛɔ lɛ oye, beni onaa nibii gbohii ni mɛi ni kɛɔ akɛ amɛkɛ nɔ ni Biblia lɛ kɛɔ lɛ tsuɔ nii lɛ?” Eji anɔkwale akɛ, sui tamɔ osatofeemɔ, yiwaa, kɛ jeŋba shara ní Kristendom kɛ ehe woɔ mli lɛ haa mɔ he jɔ̃ɔ lɛ. Shi mɔ fɛɛ mɔ ni ji hiɛshikalɔ lɛ baanyɛ ana akɛ Kristendom kwaa efeɔ tamɔ nɔ ni ekɛ Biblia shishitoo mlai miitsu nii.—Mateo 15:8.

Biblia lɛ diɛŋtsɛ bɔ kɔkɔ akɛ mɛi babaoo baakɛɛ akɛ amɛmiijá Nyɔŋmɔ, ni kɛlɛ, yɛ anɔkwale mli lɛ, ‘amɛkwa mɔ ni kpɔ̃ amɛ lɛ po.’ Bɔfo Petro kɛɛ akɛ: “Ni amɛhewɔ lɛ aaawie anɔkwale gbɛ lɛ he musubɔɔ wiemɔi.” (2 Petro 2:1, 2) Yesu Kristo kɛɛ akɛ mɛnɛɛmɛi ji ‘mɛi ni tsuɔ nibii ni ejaaa gbɛ’ lɛ, ni abaayoo amɛ faŋŋ kɛtsɔ amɛnifɔji nii lɛ anɔ. (Mateo 7:15-23) Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ ni abaakpoo yɛ Kristendom nifeemɔ nii ni ehiii lɛ hewɔ lɛ, tamɔ wolo ko ni jɛ naanyo ko ni aheɔ lɛ ayeɔ lɛ ŋɔɔ ni abaashɛ afɔ̃ akɛni mɔ ni kɛ wolo lɛ baha bo lɛ he guɔ egbo lɛ hewɔ.

Kɛji Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ bɛ lɛ, anyɛŋ atswa hemɔkɛyeli diɛŋtsɛ ama shi. Saji ni yɔɔ Biblia lɛ mli pɛ nɔ Yehowa tsɔɔ ekɛ saji ni kɔɔ ehe lɛ haa, kɛ wɔɔwie he nakai. Ehaa sanebimɔi ni yɔɔ daa tamɔ nɔ hewɔ ni eŋmɛ piŋmɔ kɛ efɔŋfeemɔ gbɛ, kɛ nɔ ni ebaafee yɛ shihilɛ he lɛ ahetoo. (Lala 119:105; Romabii 15:4) Sarah Jayne he eye akɛ Biblia lɛ jɛ Nyɔŋmɔ mumɔ lɛ mli. (1 Tesalonikabii 2:13; 2 Petro 1:19-21) Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? Jeee akɛni efɔlɔi kɛɛ lɛ nakai lɛ kɛkɛ hewɔ, shi akɛni ehe be ni ejɛ anɔkwayeli mli eŋmɛ odaseyelii fɛɛ ni tsɔɔ bɔ ni Biblia lɛ ji kpojiemɔ ko ni ekaaa ni jɛ Nyɔŋmɔ ŋɔɔ lɛ ekwɛ lɛ hewɔ. (Romabii 12:2) Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, eyɔse hewalɛ ni Biblia lɛ náa yɛ mɛi ni kpɛtɛɔ eshishitoo mlai ahe lɛ ashihilɛ mli. Kɛtsɔ yelikɛbuamɔ ni jɛ woji tamɔ The Bible—God’s Word or Man’s? * lɛ nɔ lɛ, epɛi naanɔ odaseyelii babaoo ni maa Nyɔŋmɔ mumɔ lɛ mli ni ajɛ aŋma lɛ nɔ mi lɛ mli jogbaŋŋ.

“Hemɔkɛyeli lɛ Sane Toiboo Mli Jɛɔ”

Shi kɛlɛ, efaaa akɛ aná Biblia kɛkɛ loo ni ahé aye akɛ ajɛ mumɔ mli aŋma. Bɔfo Paulo ŋma akɛ: “Hemɔkɛyeli lɛ sane toiboo mli jɛɔ.” (Romabii 10:17) Biblia lɛ toiboo, jeee Biblia lɛ eko kɛkɛ ni ayɔɔ ji nɔ ni tswaa hemɔkɛyeli emaa shi. “Onuɔ” nɔ ni Nyɔŋmɔ yɔɔ kɛɛmɔ kɛtsɔ e-Wiemɔ lɛ kanemɔ kɛ ekasemɔ nɔ. Gbekɛbii po baanyɛ afee enɛ. Paulo kɛɛ akɛ Timoteo nyɛ kɛ enaa tsɔɔ lɛ ‘ŋmalɛ krɔŋkrɔŋi lɛ kɛjɛ egbekɛbiiashi.’ Ani enɛ tsɔɔ akɛ jwɛŋmɔ nɔ ni anyɛɔ koni akpɛlɛ nɔ ko nɔ henɔ ko yɛ mli? Dabi! Akɛ ŋaa kudɔɔɔ Timoteo aloo alakaaa lɛ yɛ gbɛ ko kwraa nɔ. ‘Atsɔ eyiŋ koni ehe’ nɔ enu kɛ nɔ ni ekane lɛ eye.—2 Timoteo 1:5; 3:14, 15.

Atsɔ Sarah Jayne yiŋ yɛ gbɛ ni tamɔ nakai nɔŋŋ nɔ. Taakɛ klɛŋklɛŋ afii oha lɛ mli Beroiabii lɛ ji lɛ, “ejɛ eyitsoŋ fɛɛ emɔ wiemɔ [ni jɛ efɔlɔi kɛ tsɔɔlɔi krokomɛi adɛŋ] mli.” Ákɛ gbekɛ bibioo lɛ, ŋwanejee ko bɛ he akɛ ená henumɔŋ hekɛnɔfɔɔ yɛ nɔ ni efɔlɔi kɛɛ lɛ lɛ mli. Sɛɛ mli beni ebada lɛ, jeee akɛ ekpɛlɛ nɔ fɛɛ nɔ ni atsɔɔ lɛ lɛ nɔ kɛkɛ. ‘Ekpaa Ŋmalɛi lɛ amli jogbaŋŋ ekwɛɔ daa akɛ nibii nɛɛ yɛ mli nakai lo.’—Bɔfoi lɛ Asaji 17:11.

Obaanyɛ Otswa Anɔkwa Hemɔkɛyeli Oma Shi

Bo hu obaanyɛ otswa anɔkwa hemɔkɛyeli oma shi—hemɔkɛyeli ni bɔfo Paulo tsɔɔ mli yɛ ewolo ni eŋma kɛyaha Hebribii Kristofoi lɛ mli. Ewie yɛ hemɔkɛyeli ni tamɔ nɛkɛ he akɛ, eji: “Nii ni mɛi ahiɛ kã nɔ lɛ anɔ hewalɛnamɔ kɛ nii ni anaaa lɛ anɔ minaa.” (Hebribii 11:1, wɔma efã ko nɔ mi.) Kɛ oyɛ hemɔkɛyeli ni tamɔ nɛkɛ lɛ, obaanyɛ oná nɔmimaa diɛŋtsɛ akɛ ohiɛnɔkamɔi kɛ gbɛkpamɔi fɛɛ, ní Nyɔŋmɔ shiwoo kɛha gbohiiashitee fata he lɛ baaba mli. Obaahe oye akɛ nakai hiɛnɔkamɔi lɛ damɔ nɔmimaa ni yɔɔ shiŋŋ nɔ, jeee yiŋsusumɔ folo ko nɔ. Obaale akɛ Yehowa jeee mɔ ni yeee eshiwoi anɔ. (Yoshua 21:45; 23:14; Yesaia 55:10, 11; Hebribii 6:18) Jeŋ hee ni Nyɔŋmɔ ewo he shi lɛ baafee nɔ ni yɔɔ diɛŋtsɛ kɛha bo tamɔ nɔ ni eyɛ biɛ momo. (2 Petro 3:13) Ni okɛ hemɔkɛyeli hiŋmɛii baana faŋŋ akɛ Yehowa Nyɔŋmɔ, Yesu Kristo, kɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ fɛɛ ji nɔ ni yɔɔ diɛŋtsɛ, jeee lakamɔi ni.

Ashiko anɔkwa hemɔkɛyeli ní oootswa oma shi lɛ ahako okome too. Yɛ Yehowa Wiemɔ lɛ ni ehaa mɔ fɛɛ mɔ nine shɛɔ nɔ lɛ sɛɛ lɛ, ekɛ jeŋ muu fɛɛ Kristofoi asafo ko ni etuu ehe eha kɛha mɛi ni hiɛ tsui ni ja lɛ ayelikɛbuamɔ koni amɛtswa anɔkwa hemɔkɛyeli amɛma shi yɛ Nyɔŋmɔ mli lɛ hu eha. (Yohane 17:20; Romabii 10:14, 15) Kpɛlɛmɔ yelikɛbuamɔi fɛɛ ni Yehowa kɛhaa kɛtsɔ nakai gbɛjianɔtoo lɛ nɔ lɛ nɔ. (Bɔfoi lɛ Asaji 8:30, 31) Ni akɛni hemɔkɛyeli ji Nyɔŋmɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ yibii lɛ eko hewɔ lɛ, sɔlemɔ daa kɛha nakai mumɔ lɛ koni eye ebua bo ni oná anɔkwa hemɔkɛyeli.—Galatabii 5:22.

Kaaha ŋwanejelɔi ni yeɔ mɔ fɛɛ mɔ ni yɔɔ hemɔkɛyeli yɛ Nyɔŋmɔ kɛ e-Wiemɔ lɛ mli lɛ he fɛo lɛ miije onijiaŋ wui. (1 Korintobii 1:18-21; 2 Petro 3:3, 4) Yɛ anɔkwale mli lɛ, anɔkwa hemɔkɛyeli he yɛ sɛɛnamɔ waa kɛha hewalɛwoo yɛ ofaishitswaa kɛmiishi shitee-kɛ-woo ni tamɔ nakai mli. (Efesobii 6:16) Sarah Jayne na enɛ akɛ eji anɔkwale, ni ewoɔ mɛi ni basaraa lɛ yɛ helatsamɔhe lɛ hewalɛ daa koni amɛtswa amɛ diɛŋtsɛ amɛhemɔkɛyeli amɛma shi. Ekɛɔ amɛ akɛ: “Nyɛhaa anɔkwale lɛ atsɔa nyɛnɔ. Nyɛkasea Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ. Nyɛkɛ Nyɔŋmɔ gbɛjianɔtoo lɛ abɔa gbagbalii. Nyɛsɔlea daa. Nyɛnáa ekãa yɛ Yehowa sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli.”—Yakobo 2:17, 26.

Beni helatsɛmɛi akwɛlɔi ni kwɛɔ lɛ lɛ ateŋ mɔ kome na hemɔkɛyeli ni eyɔɔ yɛ Nyɔŋmɔ kɛ gbohiiashitee lɛ mli lɛ, ekɛɛ akɛ: “Oheɔ enɛ oyeɔ diɛŋtsɛ, loo jeee nakai.” Beni abi lɛ nɔ ni hã ená gbɛkpamɔ kpakpa ni tamɔ nɛkɛ yɛ kaai ni ekɛkpeɔ lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, ehã hetoo akɛ: “No ji hemɔkɛyeli ni abaaná yɛ Yehowa mli. Eji naanyo ni yɔɔ diɛŋtsɛ kɛha mi, ni misumɔɔ lɛ waa diɛŋtsɛ.”

[Shishigbɛ niŋmai]

^ kk. 8 Kwɛmɔ wolo ni ji Is There a Creator Who Cares About You?, ni Yehowa Odasefoi fee lɛ mli.

^ kk. 12 Yehowa Odasefoi ji mɛi ni fee.

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 6]

Timoteo nyɛ kɛ enaa tsɔɔ lɛ ‘ŋmalɛ krɔŋkrɔŋi lɛ kɛjɛ egbekɛbiiashi’

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 6]

Ajie Beroiabii lɛ ayi yɛ Ŋmalɛi lɛ amli ni amɛkwɛɔ mli daa lɛ hewɔ

[He ni Sane lɛ Jɛ]

Ejɛ “Photo-Drama of Creation” lɛ mli, afi 1914

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 7]

Toiboo ní aaafee kɛha Biblia lɛ ní akɛtsu nii lɛ ji nɔ ni tswaa hemɔkɛyeli emaa shi, shi jeee eko kɛkɛ ni ayɔɔ

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 7]

“Mana nyɛ fɛɛ yɛ Nyɔŋmɔ jeŋ hee lɛ mli”