Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Te Ooofee Tɛŋŋ Oye Obua Bi “Nyenyeŋtswi” ko Lɛ?

Te Ooofee Tɛŋŋ Oye Obua Bi “Nyenyeŋtswi” ko Lɛ?

Te Ooofee Tɛŋŋ Oye Obua Bi “Nyenyeŋtswi” ko Lɛ?

“Esa akɛ wɔnyã ni wɔmii ashɛ wɔhe; ejaakɛ . . . elaaje, ni ana lɛ.”—LUKA 15:32.

1, 2. (a) Te gbekɛbii komɛi efee amɛnii yɛ Kristofoi anɔkwale lɛ he amɛha tɛŋŋ? (b) Te fɔlɔi kɛ gbekɛbii ni yɔɔ shihilɛ ni tamɔ nɛkɛ mli lɛ baanu he aha tɛŋŋ?

“MIISHI anɔkwale lɛ!” Kwɛ bɔ ni fɔlɔi ni sheɔ Nyɔŋmɔ gbeyei ni amɛbɔ mɔdɛŋ waa akɛ amɛaatsɔse amɛbii yɛ Kristofoi ashihilɛ mli lɛ aaajijaa aha akɛ amɛaanu wiemɔi ni tamɔ nɛkɛ kɛjɛ gbekɛ naa! Gbekɛbii komɛi ‘kpalaŋɔ kɛyaa’ ni amɛtsɔɔɔ amɛjwɛŋmɔ. (Hebribii 2:1) Mɛnɛɛmɛi ateŋ mɛi pii tamɔ bi nyenyeŋtswi lɛ ni yɔɔ Yesu abɛbua lɛ mli, ni shi etsɛ shia ni eyafite egboshinii yɛ maŋsɛɛ shɔŋŋ lɛ.—Luka 15:11-16.

2 Eyɛ mli akɛ Yehowa Odasefoi lɛ ateŋ mɛi pii kɛ naagba ni tamɔ nɛkɛ ekpeko moŋ, shi kɛha mɛi ni kɛ eko ekpe lɛ, miishɛjemɔ wiemɔi komɛi kwraa bɛ ni baanyɛ ajie awerɛho ni amɛyeɔ lɛ kwraa kɛya. Ni nɔ ni anyɛŋ aku hiɛ ashwie nɔ ji miishɛɛ ni gbekɛ kobɔfo nɛɛ diɛŋtsɛ nyɛŋ aná lɛ. Ekolɛ ehenilee baahao lɛ yɛ etsui mli tɔ̃ɔ. Yɛ Yesu abɛbua lɛ mli lɛ, yɛ naagbee lɛ bi nyenyeŋtswi lɛ ‘hiɛ tserɛ lɛ,’ ni eha etsɛ ná miishɛɛ. Te fɔlɔi kɛ mɛi krokomɛi ni yɔɔ asafo lɛ mli lɛ aaafee tɛŋŋ amɛye amɛbua nyenyeŋtswibɔlɔi ni ‘amɛhiɛ atserɛ amɛ lɛ’?—Luka 15:17.

Nɔ Hewɔ ni Gbekɛbii Komɛi Shiɔ

3. Mɛni ji yiŋtoi komɛi ni haa gbekɛbii kpɛɔ amɛyiŋ akɛ amɛbaashi Kristofoi asafo lɛ?

3 Gbekɛbii akpei ohai abɔ yɛ ni kɛ miishɛɛ sɔmɔɔ Yehowa yɛ Kristofoi asafo lɛ mli. Belɛ mɛni hewɔ mɔ, ni gbekɛbii krokomɛi shiɔ lɛ? Ekolɛ amɛbaanu he akɛ nɔ ko ni je lɛ kɛhaa lɛ miiŋmɛɛ amɛ. (2 Timoteo 4:10) Aloo ekolɛ amɛbaasusu akɛ hebuu ni Yehowa kɛhaa etooku lɛ tsĩɔ mɔ gbɛ tsɔ̃. Henilee ni eye fɔ, miishɛɛ waa ni ayɔɔ yɛ yoo loo nuu ko he, aloo bɔ ni ashweɔ ni aná tipɛŋfoi anɔkpɛlɛmɔ lɛ hu baanyɛ aha gbekɛ ko akpalaŋ kɛjɛ Yehowa tooku lɛ he. Gbekɛ ko baanyɛ akpa Nyɔŋmɔ sɔɔmɔ yɛ nɔ ko ni tamɔ osatofeemɔ yɛ efɔlɔi loo Kristofonyo ko he lɛ hewɔ.

4. Bei pii lɛ mɛni ji nɔ ni haa gbekɛbii kpalaŋɔ kɛyaa lɛ shishifa diɛŋtsɛ?

4 Bei pii lɛ efɔɔ kaa akɛ gbekɛ ko atuatsemɔ su kɛ nifeemɔ ji mumɔŋ gbɔjɔmɔ he okadii, etsɔɔ nibii ni yɔɔ etsui mli. (Abɛi 15:13; Mateo 12:34) Yɛ yiŋtoo fɛɛ yiŋtoo ni aaaha gbekɛ ko akpalaŋ kɛya lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, bei pii lɛ naagba lɛ shishifa jɛ ‘anɔkwale lɛ he anɔkwa nilee’ ni ebɛ lɛ hewɔ. (2 Timoteo 3:7) Yɛ nɔ najiaŋ ni aaafee nii jabejabe kɛkɛ tamɔ aasɔmɔ Yehowa lɛ, ehe miihia ni gbekɛbii aná amɛkɛ lɛ teŋ wekukpaa ni bɛŋkɛ kpaakpa mli ŋɔɔmɔ. Mɛni baaye abua amɛ ni amɛfee nakai?

Tsi Obɛŋkɛ Nyɔŋmɔ

5. Mɛni he hiaa koni gbekɛ aná lɛ diɛŋtsɛ ekɛ Nyɔŋmɔ teŋ wekukpaa ni bɛŋkɛ?

5 Kaselɔ Yakobo ŋma akɛ: “Nyɛtsia nyɛbɛŋkɛa Nyɔŋmɔ, ni eeetsi ebɛŋkɛ nyɛ.” (Yakobo 4:8) Kɛji akɛ aaafee nakai lɛ, belɛ esa akɛ aye abua gbekɛ lɛ koni ená shwelɛ kɛha Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ ni esa enaa ekwɛ. (Lala 34:9) Kɛjɛ shishijee lɛ, “fufɔ”—ni ji Biblia mli shishijee tsɔɔmɔi lɛ ahe baahia lɛ. Shi yɛ be mli ni enyaa Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ he, ni ejeɔ shishi fiofio enáa “niyenii kpakpa,”—ni ji mumɔŋ saji ni mli kwɔlɔ lɛ—ahe miishɛɛ lɛ, etsɛŋ ni ebaada yɛ mumɔŋ. (Hebribii 5:11-14; Lala 1:2) Gbekɛ ko ni kpɛlɛ nɔ akɛ ekɛ ehe ewo je lɛŋ shihilɛ gbɛ̀i lɛ amli kwraa lɛ bɔi mumɔŋ nibii ni jara wawai lɛ ahe hiɛsɔɔ námɔ. Mɛni ye bua lɛ ni ekpale? Beni ekpɛlɛ susumɔ ko akɛ ekane Biblia muu lɛ fɛɛ lɛ nɔ lɛ, eto gbɛjianɔ kɛha Biblia lɛ kanemɔ daa ni ekɛ ehe kpɛtɛ he. Hɛɛ, Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ kanemɔ daa lɛ he miihia kɛha mɔ kɛ Yehowa teŋ tsakpaa ni bɛŋkɛ ni aaaná.

6, 7. Te fɔlɔi aaafee tɛŋŋ amɛye amɛbua amɛbii ni amɛnya Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ he lɛ?

6 Kwɛ bɔ ni ehe hiaa akɛ fɔlɔi aaaye abua amɛbii ni amɛnya Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ he! Yɛ daa weku nikasemɔ ni gbekɛ yoo ko ní eye kɛjɛ afii nyɔŋma kɛ etɛ kɛyaa lɛ náa mli gbɛfaŋ nɔ lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, ekɛ ehe yabɔ gbekɛbii fɔji ahe. Ewie eweku nikasemɔ lɛ he akɛ: “Kɛji akɛ Ataa bi saji lɛ, mikaneɔ hetooi lɛ kɛkɛ ni mikwɛɛɛ ehiɛ.” Yɛ nɔ najiaŋ ni aaakase efalɛ ko kɛkɛ yɛ weku nikasemɔ be lɛ mli lɛ, fɔlɔi ni le nii lɛ kɛ nitsɔɔmɔ mli hesaa tsuɔ nii. (2 Timoteo 4:2) Kɛji akɛ gbekɛ ko aaanya nikasemɔ lɛ he lɛ, esa akɛ enu he akɛ ekɔɔ lɛ diɛŋtsɛ eshihilɛ he. Mɛni hewɔ obiii saji ni kɔɔ bɔ ni lɛ diɛŋtsɛ lɛ esusuɔ sane lɛ he ehaa, koni oha ewie? Wó gbekɛ lɛ hewalɛ koni ekɛ nɔ ni akaseɔ lɛ atsu nii. *

7 Agbɛnɛ hu, ha Ŋmalɛ mli sanegbaa lɛ afee nɔ ni miishɛɛ yɔɔ mli. Kɛ esa lɛ, ha gbekɛbii afee Biblia mli saji ni ba kɛ drama he nɔkwɛmɔnɔ. Ye obua amɛ ni amɛfee he ni saji ni asusuɔ he lɛ ba yɛ lɛ kɛ bɔ ni shikpɔŋ lɛ yɔɔ ha lɛ he mfoniri yɛ amɛjwɛŋmɔ mli. Ekolɛ shikpɔŋ he mfonirii kɛ tao ni akɛtsɔɔ nii baaye abua. Hɛɛ, kɛ akɛ saji ahe susumɔ fioo wo mli lɛ, abaanyɛ aha weku nikasemɔ lɛ afee nɔ ni yɔɔ miishɛɛ ni srɔtofeemɔ yɔɔ mli. Esa akɛ fɔlɔi hu apɛi wekukpaa ni kã amɛ diɛŋtsɛ kɛ Yehowa teŋ lɛ mli. Yɛ be mli ni amɛ diɛŋtsɛ amɛtsiɔ amɛbɛŋkɛɔ Yehowa lɛ, amɛbaanyɛ amɛye amɛbua amɛbii lɛ ni amɛfee nakai.—5 Mose 6:5-7.

8. Mɛɛ gbɛ nɔ sɔlemɔ yeɔ ebuaa mɔ koni etsi ebɛŋkɛ Nyɔŋmɔ he kpaakpa?

8 Sɔlemɔ hu yeɔ ebuaa ni etsiɔ mɔ kɛbɛŋkɛɔ Nyɔŋmɔ he. Gbekɛ yoo ko ni kpaako eye afii nyɔŋma kɛ etɛ kɛyaa lɛ nu he akɛ ehao, akɛni enyɛɛɛ ehala Kristofoi ashihilɛ gbɛ lɛ kɛ enanemɛi ni kɛ lɛ bɛ hemɔkɛyeli kome mli ni ekɛ amɛ bɔɔ lɛ mli lɛ hewɔ. (Yakobo 4:4) Mɛni efee yɛ he? Ewie anɔkwale akɛ: “Enɛ ji klɛŋklɛŋ be mli ni misɔle diɛŋtsɛ miha Yehowa yɛ bɔ ni minuɔ he mihaa lɛ he.” Emu sane naa akɛ aha esɔlemɔ lɛ hetoo, beni yɛ naagbee lɛ ená naanyo ko yɛ Kristofoi asafo lɛ mli ni ebaanyɛ egba lɛ eteemɔŋ saji lɛ. Akɛni enuɔ he akɛ Yehowa miikudɔ lɛ hewɔ lɛ, eje shishi etswa ekɛ Nyɔŋmɔ teŋ wekukpaa ema shi. Fɔlɔi baanyɛ aye abua amɛbii kɛtsɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛsɔlemɔi lɛ hilɛ ni amɛaaha eya hiɛ lɛ nɔ. Kɛji akɛ nyɛmiisɔle akɛ weku lɛ, fɔlɔi baanyɛ ajie amɛtsuiŋ henumɔi akpo bɔni afee ni gbekɛbii lɛ anyɛ anu wekukpaa ni bɛŋkɛ kpaakpa ni kã fɔlɔi kɛ Yehowa teŋ lɛ he.

Too Otsui Shi, shi Feemɔ Shiŋŋ

9, 10. Mɛɛ nɔkwɛmɔnɔ Yehowa fee yɛ etsui shi ni eŋmɛ eha Israelbii gbɛdulɔi lɛ mli?

9 Kɛji akɛ gbekɛ ko je shishi akɛ eekpalaŋ kɛmiiya lɛ, ekolɛ ebaabɔ mɔdɛŋ ni etse ehe, ni ebaate shi eshi mɔdɛŋ fɛɛ ni efɔlɔi aaabɔ koni amɛkɛ lɛ agba mumɔŋ nibii ahe sane lɛ. Mɛni fɔlɔi baanyɛ afee yɛ shihilɛi ni kaa mɔ ni tamɔ nɛkɛ mli? Susumɔ nɔ ni Yehowa kɛ blema Israel fee lɛ he okwɛ. Eto etsui shi eha Israelbii ‘kuɛŋtilɔi’ lɛ fe afii 900 dani eŋmɛɛ amɛhe yɛ amɛ gbɛduu lɛ mli. (2 Mose 34:9; 2 Kronika 36:17-21; Romabii 10:21) Yɛ bɔ ni ‘amɛka Yehowa’ shii abɔ lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, ‘ena amɛ mɔbɔ.’ “Bei pii [lɛ], etsĩɔ emlifu lɛ naa, ni eteee emlila lɛ fiaa shi.” (Lala 78:38-42) Nyɔŋmɔ tɔ̃ɔɔ yɛ bɔ ni ekɛ amɛ ye ha lɛ mli. Fɔlɔi ni yɔɔ suɔmɔ kaseɔ Yehowa, ni amɛtoɔ amɛtsui shi kɛji akɛ gbekɛ lɛ ekpɛlɛɛɛ mɔdɛŋ ni amɛbɔɔ akɛ amɛaaye amɛbua lɛ lɛ nɔ amrɔ nɔŋŋ lɛ.

10 Mɔ ni toɔ etsui shi, aloo mɔ ni ŋmɛɔ etsui shi ní mɔ ko aaaji lɛ etsɔɔɔ “piŋmɔ yɛ be kakadaŋŋ mli”; etsɔɔ kpɛlɛmɔ ni akpɛlɛɛɛ nɔ akɛ aaaŋmɛɛ hiɛnɔkamɔ fɛɛ ni ayɔɔ akɛ nibii baahi yɛ wekukpaa ni etsɔ haomɔ lɛ mli lɛ he. Yehowa feɔ nɔkwɛmɔnɔ yɛ bɔ ni aŋmɛɔ tsui lɛ mli. Etsɔ hiɛ ekɛ hegbɛ tsu nii kɛtsɔ etsuji ni etsu amɛ kɛtee Israelbii lɛ aŋɔɔ ‘shii abɔ’ lɛ nɔ. Yehowa ‘musuŋ tsɔɔ lɛ yɛ emaŋ lɛ he,’ eyɛ mli akɛ amɛ lɛ “Nyɔŋmɔ bɔfoi lɛ ahe fɛo moŋ amɛyeɔ, ni amɛgbeɔ ewiemɔi lɛ ahe guɔ.” (2 Kronika 36:15, 16) Ekpa Israelbii lɛ fai akɛ: “Nyɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ aku esɛɛ kɛjɛ egbɛ fɔŋ lɛ nɔ.” (Yeremia 25:4, 5) Kɛlɛ, Yehowa eŋmɛɛɛ ejalɛ shishitoo mlai lɛ ahe ekɛsaaa. Afã Israelbii lɛ akɛ ‘amɛku amɛsɛɛ’ kɛba Nyɔŋmɔ ŋɔɔ, kɛ egbɛ̀i lɛ ahe.

11. Te fɔlɔi aaafee tɛŋŋ amɛŋmɛ amɛtsui shi, shi kɛlɛ amɛfee shiŋŋ yɛ be mli ni amɛkɛ gbekɛ ni gbaa afã lɛ yeɔ lɛ?

11 Fɔlɔi baanyɛ akase Yehowa yɛ tsuishiŋmɛɛ mli kɛtsɔ hiɛnɔkamɔ fɛɛ ni amɛŋmɛŋ he oya yɛ gbekɛ ni gbaa afã hewɔ lɛ nɔ. Kɛji akɛ amɛŋmɛɛɛ amɛ hiɛnɔkamɔ he lɛ, amɛbaanyɛ amɛŋɔ hegbɛ lɛ koni amɛkɛ lɛ aye sharamɔ aloo amɛha sanegbaa aya nɔ ekoŋŋ yɛ amɛkɛ lɛ teŋ. Yɛ be mli ni amɛkɛ amɛhe kpɛtɛɔ jalɛ shishitoo mlai ahe lɛ, amɛbaanyɛ amɛya nɔ ‘shii abɔ’ amɛkɛ gbekɛ lɛ awie koni eku esɛɛ kɛba anɔkwale lɛ gbɛ lɛ nɔ.

Beni Áshwie Gbekɛ ni Edako yɛ Mla Naa Kɛjɛ Asafo lɛ Mli Lɛ

12. Mɛɛ gbɛnaa nii kã fɔlɔi anɔ yɛ gbekɛ ni kɛ amɛ yɔɔ shi ashwie lɛ kɛjɛ asafo lɛ mli lɛ he?

12 Shi kɛji akɛ gbekɛ ko ni kɛ efɔlɔi yɔɔ kɛ ehe yawo efɔŋfeemɔ ni hiɛdɔɔ yɔɔ mli lɛ mli, ni yɛ esubaŋ akɛ mɔ ni tsakeee etsui hewɔ lɛ ashwie lɛ kɛjɛ asafo lɛ mli lɛ hu? Akɛni gbekɛ lɛ kɛ efɔlɔi yɔɔ hewɔ lɛ, enitsɔɔmɔ kɛ etsɔsemɔ yɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ kɛ gbeekpamɔ he gbɛnaa nii kã amɛnɔ lolo. Mɛɛ gbɛ nɔ aaatsɔ afee enɛ yɛ?—Abɛi 6:20-22; 29:17.

13. Te fɔlɔi aaafee tɛŋŋ ni amɛbɔ mɔdɛŋ ni amɛnine ashɛ amɛbi ni tɔ̃ɔ lɛ tsui nɔ?

13 Ekolɛ abaanyɛ afee diɛŋtsɛ—hɛɛ, ebaanyɛ efee nɔ ni hi fe fɛɛ—akɛ, akɛ nitsɔɔmɔ kɛ tsɔsemɔ nɛɛ aaaha yɛ be ni akaseɔ Biblia lɛ yɛ teemɔŋ lɛ mli. Esa akɛ fɔlɔ lɛ akwɛ nii kɛteke gbekɛ lɛ tsui ni wa lɛ, koni ebɔ mɔdɛŋ ena nɔ ni yɔɔ etsui mli. Te emumɔŋ hela lɛ fɛɛ mli wa ha tɛŋŋ? (Abɛi 20:5) Ani nine baanyɛ ashɛ etsuiŋ henumɔi lɛ anɔ? Mɛɛ ŋmalɛi abaanyɛ akɛtsu nii yɛ gbɛ ni mɔɔ shi nɔ? Bɔfo Paulo maa nɔ mi kɛhaa wɔ akɛ: “Nyɔŋmɔ wiemɔ hiɛ kã ni eyɛ hewalɛ ni enaa ba fe klante kɛ enaa ŋta fɛɛ, ni egbuɔ kɛboteɔ mli kɛyashi beyinɔ ni egbalaa susuma kɛ mumɔ lɛ kɛ talɔi kɛ wuiaŋfɔi lɛ amli, ni eji tsuiiaŋ susumɔi kɛ jwɛŋmɔi lɛ akojolɔ.” (Hebribii 4:12) Hɛɛ, fɔlɔi baanyɛ afee babaoo fe ni amɛaakɛɛ amɛbi lɛ kɛkɛ akɛ ekɛ ehe akawo nɔ fɔŋ feemɔ mli dɔŋŋ. Amɛbaanyɛ ni amɛbɔ mɔdɛŋ ni amɛto etsamɔ kɛ etsɔsemɔ shishijee he gbɛjianɔ.

14. Mɛni ji klɛŋklɛŋ gbɛ ni esa akɛ gbekɛ ni tɔ̃ɔ lɛ akɔ koni ekɛsaa wekukpaa ni kã ekɛ Yehowa teŋ lɛ, ni te fɔlɔi aaafee tɛŋŋ amɛye amɛbua gbekɛ lɛ koni ekɔ nakai gbɛ lɛ?

14 Ehe miihia ni gbekɛ ni tɔ̃ɔ lɛ asaa wekukpaa ni kã ekɛ Yehowa teŋ lɛ ekoŋŋ. Klɛŋklɛŋ nii ni esa akɛ efee ji ni ‘etsake etsui.’ (Bɔfoi lɛ Asaji 3:19; Yesaia 55:6, 7) Yɛ be mli ni amɛyeɔ amɛbuaa gbekɛ lɛ yɛ amɛshia koni etsake etsui lɛ, esa akɛ fɔlɔi lɛ ‘ato amɛtsui shi amɛha efɔŋ, ni amɛkɛ mlijɔlɛ awie atsɔɔ’ gbekɛ ni kuɔ amɛnaa lɛ. (2 Timoteo 2:24-26) Ehe miihia ni ‘amɛkã’ lɛ yɛ Biblia lɛ shishinumɔ naa. Abaanyɛ atsɔɔ Hela wiemɔ ni atsɔɔ shishi akɛ ‘kãmɔ’ lɛ hu shishi akɛ ‘okɛ odaseyeli ni tsɔɔ mɔ yiŋ aha.’ (Kpojiemɔ 3:19; Yohane 16:8) No hewɔ lɛ, ni aaakã mɔ ko lɛ kɔɔ odaseyeli ni fa bɔ ni sa ni akɛaaha ni akɛtsɔ̃ gbekɛ lɛ yiŋ yɛ eshafeemɔ gbɛ ni ekɔ lɛ he. Abaanyɛ akpɛlɛ nɔ akɛ nakai feemɔ bɛ mlɛo. Kɛ eeehi feemɔ lɛ, fɔlɔi lɛ baanyɛ akanya etsui, ni amɛkɛ gbɛ fɛɛ gbɛ ni hi yɛ Ŋmalɛi lɛ anaa lɛ atsu nii ni amɛkɛtsɔ̃ eyiŋ. Esa akɛ amɛye amɛbua lɛ koni enu bɔ ni ehe hiaa ni ‘enyɛ nɔ̃ fɔŋ, ní esumɔ nɔ̃ kpakpa’ lɛ shishi. (Amos 5:15) Ekolɛ ‘ehiɛ aaatserɛ lɛ kɛjɛ Abonsam tsɔne lɛ mli.’

15. Mɛni sɔlemɔ tsuɔ yɛ saamɔ ni asaa wekukpaa ni ka mɔ ni etɔ̃ lɛ kɛ Yehowa teŋ lɛ mli?

15 Anyɛŋ ajie sɔlemɔ kɛjɛ mɔ kɛ Yehowa teŋ saamɔ lɛ mli. Shi kɛlɛ, mɔ ko ‘akasɔle’ yɛ esha ni ehiii kwraa ni mɔ aŋkro ko ni tsutsu lɛ ekɛ ehe bɔɔ Kristofoi asafo lɛ he lɛ kãa he efeɔ ni eshwaaa ehe lɛ he. (1 Yohane 5:16, 17; Yeremia 7:16-20; Hebribii 10:26, 27) Ni kɛlɛ, fɔlɔi baanyɛ abi Yehowa koni eha amɛ nilee ni amɛkɛtsu shihilɛ lɛ he nii. (Yakobo 1:5) Kɛji akɛ gbekɛ ni ashwie lɛ lɛ jie tsuitsakemɔ kpo shi ebɛ ‘wiemɔ mli heyeli yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ’ lɛ, fɔlɔi lɛ baanyɛ asɔle akɛ, kɛji akɛ Nyɔŋmɔ na nɔ ni ebaadamɔ nɔ ekɛ gbekɛ lɛ tɔmɔi ake lɛ lɛ, no lɛ E-suɔmɔnaa nii aba mli. (1 Yohane 3:21) Esa akɛ sɔlemɔi ni tamɔ nɛkɛ ni gbekɛ lɛ aaanu lɛ aye abua lɛ koni ena Yehowa akɛ eji Nyɔŋmɔ ni naa mɔbɔ. *2 Mose 34:6, 7; Yakobo 5:16.

16. Te wɔɔfee tɛŋŋ wɔye wɔbua weku ni ashwie emli gbekɛbii komɛi lɛ amli bii lɛ?

16 Kɛji akɛ ashwie gbekɛ ni abaptisi lɛ lɛ, belɛ aakpa gbɛ akɛ asafo lɛ mli bii lɛ ‘kɛ lɛ ebɔŋ naanyo.’ (1 Korintobii 5:11; 2 Yohane 10, 11) Yɛ naagbee lɛ enɛ baaye abua lɛ koni ‘ehiɛ atserɛ lɛ’ ni eku esɛɛ kɛba kuu ni Nyɔŋmɔ buɔ amɛhe lɛ mli ekoŋŋ. (Luka 15:17) Kɛji akɛ eku esɛɛ eba loo ebaaa hu lɛ, kɛlɛ, asafo lɛ mli bii lɛ baanyɛ awo gbekɛ ni ashwie lɛ lɛ weku lɛ hewalɛ. Wɔ fɛɛ wɔbaanyɛ wɔtao hegbɛi ni wɔkɛjie ‘henumɔ’ kpo ni wɔkɛ ‘hedɔɔ kɛ na ni anaa ahaa mɔ’ atsu amɛhe nii.—1 Petro 3:8, 9.

Bɔ ni Mɛi Krokomɛi Baanyɛ Aye Abua

17. Mɛni esa akɛ asafo lɛ mli bii aha ahi amɛjwɛŋmɔ mli beni amɛbɔɔ mɔdɛŋ ni amɛye amɛbua gbekɛ ni gbáa afã lɛ?

17 Shi gbekɛ ni ashwieko lɛ kɛjɛko Kristofoi asafo lɛ mli shi egbɔjɔ yɛ hemɔkɛyeli mli lɛ hu? Bɔfo Paulo ŋma akɛ: “Kɛji henɔ kome miina nɔ̃ lɛ, henii lɛ fɛɛ kɛ lɛ naa nɔ̃.” (1 Korintobii 12:26) Mɛi krokomɛi baanyɛ anya gbekɛ ni tamɔ nɛkɛ lɛ he waa. Shi kɛlɛ, kɔkɔbɔɔ falɛ ko he miihia, ejaakɛ gbekɛ ni he yeɔ yɛ mumɔŋ lɛ baanyɛ aná gbekɛbii krokomɛi anɔ hewalɛ yɛ gbɛ ni ehiii nɔ. (Galatabii 5:7-9) Yɛ asafo ko mli lɛ, onukpai ni hiɛ jwɛŋmɔ kpakpa ni sumɔɔ ni amɛye amɛbua gbekɛbii komɛi ni amɛgbɔjɔ yɛ mumɔŋ lɛ fɔ̃ amɛ nine kutuu kɛtee henaabuamɔi komɛi ni atswaa lalai ni ehe gbɛi lɛ ekomɛi yɛ jɛmɛ lɛ ashishi. Eyɛ mli akɛ gbekɛbii lɛ kpɛlɛ nɔ amrɔ nɔŋŋ ni amɛnya kpeei nɛɛ ahe moŋ, shi yɛ naagbee lɛ bɔ ni amɛná mɛi krokomɛi anɔ hewalɛ amɛha lɛ ha amɛkpa asafo lɛ kɛbɔɔ moŋ. (1 Korintobii 15:33; Yuda 22, 23) Nɔ ni baanyɛ aye abua ni etsa gbekɛ ni he yeɔ yɛ mumɔŋ lɛ jeee kwasafoŋ henaabuamɔi ni mumɔŋ gbɛtsɔɔmɔ bɛ mli, shi moŋ naanyobɔɔ ni yeɔ buaa lɛ koni enya mumɔŋ nibii ahe. *

18. Te wɔɔfee tɛŋŋ wɔkase bi nyenyeŋtswi ni yɔɔ Yesu abɛbua lɛ mli lɛ tsɛ lɛ?

18 Kɛji akɛ gbekɛ ni eshi asafo lɛ ku esɛɛ kɛba Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ loo etee kpee lɛ, susumɔ bɔ ni ekolɛ ebaanu he eha lɛ he. Ani esaaa akɛ wɔhereɔ lɛ atuu tamɔ bɔ ni bi nyenyeŋtswi ni yɔɔ Yesu abɛbua lɛ mli lɛ tsɛ lɛ fee lɛ? (Luka 15:18-20, 25-32) Gbekɛ ko ni eye kɛjɛ afii nyɔŋma kɛ etɛ kɛyaa ni shi Kristofoi asafo lɛ ní yɛ sɛɛ mli lɛ etee kpokpaa wulu nɔ kpee lɛ wie akɛ: “Misusu akɛ mɔ fɛɛ mɔ baaku ehiɛ ashwie gbɔmɔ ni tamɔ mi lɛ nɔ, shi nyɛmimɛi hii kɛ yei lɛ ba miŋɔɔ ni amɛhere mi atuu. Enɛ ná minɔ hewalɛ waa.” Eje Biblia lɛ kasemɔ shishi ekoŋŋ ni yɛ sɛɛ mli lɛ abaptisi lɛ.

Onijiaŋ Akaje Wui

19, 20. Mɛni hewɔ esa akɛ wɔná jwɛŋmɔ kpakpa yɛ bi nyenyeŋtswi ko he lɛ?

19 Yelikɛbuamɔ ni okɛaaha bi “nyenyeŋtswi” ko koni ‘ehiɛ atserɛ lɛ’ lɛ biɔ tsuishitoo, ni ebaanyɛ efee kaa kɛha fɔlɔi kɛ mɛi krokomɛi hu. Shi, onijiaŋ akaje wui. “Jeee tsɛɛ [Yehowa, NW] haa eshiwoo lɛ sɛɛ tsɛɔ, taakɛ bɔ ni mɛi komɛi buɔ akɛ esɛɛ etsɛ lɛ, shi moŋ etsui shi etoɔ ehaa wɔ, ejaakɛ esumɔɔɔ akɛ mɛi komɛi alaaje, shi moŋ akɛ mɛi fɛɛ atsake amɛtsui.” (2 Petro 3:9) Wɔyɛ Ŋmalɛ naa nɔmimaa akɛ Yehowa miisumɔ ni gbɔmɛi atsake amɛtsui ni amɛhi shi. Yɛ anɔkwale mli lɛ, etsɔ hiɛ eto gbɛjianɔ koni ekpata lɛ kɛ gbɔmɛi ateŋ. (2 Korintobii 5:18, 19) Etsuishiŋmɛɛ lɛ eha gbɔmɛi akpekpei abɔ ahiɛ etserɛ amɛ.—Yesaia 2:2, 3.

20 Belɛ ani esaaa akɛ fɔlɔi kɛ Ŋmalɛ naa gbɛ̀i fɛɛ ni amɛaanyɛ tsuɔ nii koni amɛkɛye amɛbua amɛbi nyenyeŋtswi lɛ koni ehiɛ atserɛ lɛ? Yɛ Yehowa kasemɔ mli lɛ, too otsui shi babaoo, ni too gbɛjianɔ kpakpa diɛŋtsɛ koni okɛye obua obi lɛ koni eku sɛɛ kɛba Yehowa ŋɔɔ. Okɛ ohe akpɛtɛ Biblia shishitoo mlai ahe kpɛŋŋ, ni obɔ mɔdɛŋ ojie Yehowa sui ni ji suɔmɔ, jalɛsaneyeli, kɛ nilee kpo yɛ be mli ni osɔleɔ ohaa lɛ kɛha yelikɛbuamɔ lɛ. Taakɛ bɔ ni atuatselɔi babaoo ni amɛ́kpiliŋ lɛ ehere ninefɔɔ ni suɔmɔ yɔɔ mli ni Yehowa kɛha ákɛ amɛba lɛ nɔ lɛ, ekolɛ obinuu loo biyoo nyenyeŋtswi mɔ lɛ baanyɛ aku esɛɛ kɛba tooku ni Nyɔŋmɔ buɔ amɛhe lɛ mli ekoŋŋ.—Luka 15:6, 7.

[Shishigbɛ niŋmai]

^ kk. 6 Kɛha ŋaawoi krokomɛi lolo yɛ bɔ ni aaafee atsɔɔ gbekɛ nii koni emɔ shi lɛ, kwɛmɔ July 1, 1999 Buu-Mɔɔ lɛ baafa 13-17.

^ kk. 15 Afeŋ sɔlemɔi ni tamɔ nɛkɛ ahaŋ gbekɛ ni ashwie lɛ lɛ yɛ faŋŋ yɛ asafoŋ kpeei ashishi, ejaakɛ ekolɛ mɛi krokomɛi leee shihilɛ ni mɔ ni ashwie lɛ lɛ yɔɔ mli lɛ he nɔ ko.—Kwɛmɔ October 15, 1979 The Watchtower lɛ baafa 31.

^ kk. 17 Kɛha ŋaawoi pɔtɛɛ lɛ, kwɛmɔ June 22, 1972 Awake! lɛ baafa 13-16; September 22, 1996, baafa 21-23.

Ani Okaiɔ?

•Mɛni ekolɛ ebaanyɛ efee naagba titri ni haa gbekɛbii shiɔ asafo lɛ?

•Te aaafee tɛŋŋ aye abua gbekɛbii koni amɛná amɛkɛ Yehowa teŋ wekukpaa ni bɛŋkɛ?

•Mɛni hewɔ ehe hiaa ni fɔlɔi ato amɛ tsui shi babaoo, shi amɛfee shiŋŋ yɛ bi nyenyeŋtswi ni amɛyeɔ amɛbuaa lɛ lɛ mli lɛ?

•Mɛɛ gbɛ mɛi ni yɔɔ asafo lɛ mli lɛ aaatsɔ nɔ ni amɛye amɛbua gbekɛ nyenyeŋtswi koni eku esɛɛ?

[Nikasemɔ lɛ he Sanebimɔi]

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 15]

Fɔlɔi asɔlemɔ ni jɛ tsuiŋ baanyɛ aye abua amɛbii lɛ ni amɛnu ekomefeemɔ diɛŋtsɛ ni kã fɔlɔi lɛ kɛ Yehowa teŋ lɛ he lɛ nɔ

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 15]

Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ kanemɔ he hiaa kɛha mɔ kɛ Yehowa teŋ tsakpaa ni bɛŋkɛ kpaakpa námɔ

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 17]

Heremɔ bi nyenyeŋtswi lɛ atuu kɛ “ehiɛ tserɛ lɛ”

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 18]

Too gbɛjianɔ kpakpa ni okɛye obua obi lɛ koni eku esɛɛ kɛba Yehowa ŋɔɔ