Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Wɔfeɔ Bɔ Fɛɛ Bɔ ni Wɔbaanyɛ!

Wɔfeɔ Bɔ Fɛɛ Bɔ ni Wɔbaanyɛ!

Wɔfeɔ Bɔ Fɛɛ Bɔ ni Wɔbaanyɛ!

“FEEMƆ bɔ fɛɛ bɔ ni obaanyɛ.” Yehowa Odasefoi a-Nɔyeli Kuu lɛ mlinyo ko kɛ nakai ŋaawoo ni anyɛɔ atsuɔ he nii lɛ ha maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔ ko be ko. Shi mɛni hewɔ esa akɛ akɛ shishijee ŋaawoo ni tamɔ nɛkɛ aha sɔɔlɔ ko ni he esa lɛ? Ani maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi babaoo jeee mɛi ni sheee gbeyei ni daa nɛɛ amɛkpeeɔ kplukai, onufui, dɔlɛ, hela, kɛ shihilɛi srɔtoi ni mli wawai anaa?

Yɛ anɔkwale mli lɛ, Yehowa Odasefoi a-maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi ji hii kɛ yei foji, Kristofoi ni suɔmɔ ni mli kwɔ ní amɛyɔɔ kɛha Yehowa kɛ amɛnanemɛi gbɔmɛi lɛ tsirɛɔ amɛ koni amɛyasɔmɔ yɛ maŋsɛɛ shikpɔji anɔ. Amɛmiibɔ mɔdɛŋ koni amɛsɔmɔ Yehowa bɔ ni amɛnyɛmɔ aaanyɛ, be mli ni amɛkwɛɔ lɛ gbɛ kɛha hewalɛ lɛ.—Efesobii 6:10.

Bɔni afee ni okase nitsumɔ ni maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi tsuɔ lɛ he nii babaoo lɛ, nyɛhaa wɔfea he mfoniri akɛ wɔkɛ gbi kome miisara maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi ashia ko yɛ Afrika Anaigbɛ lɛ wɔkwɛa.

Gbi Kome yɛ Maŋsɛɛ Sanekpakpa Shiɛlɔi Ashia Lɛ

Aahe atswa leebi ŋmɛji 7. Wɔbashɛ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi ashia lɛ yɛ be naa koni wɔná gbɛfaŋnɔ yɛ Ŋmalɛ ni abaasusu he kɛha gbi lɛ mli. Maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi 10 lɛ kɛ miishɛɛ kpee wɔ ni amɛha wɔ sɛi yɛ leebi niyenii okpɔlɔ lɛ he. Beni wɔjieɔ wɔyishi wɔtsɔɔ wɔhe lɛ, maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi lɛ ateŋ mɔ kome, ní kɛ afii babaoo ehi enitsumɔ lɛ mli lɛ, bɔi niiashikpamɔi ni yɔɔ ŋmɔlɔ ni ená yɛ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ gbaa. Shi wɔ sanegbaa lɛ sɛɛ bɔi foo fiofio beni mɔ ni baakwɛ sanegbaa lɛ nɔ nakai gbi lɛ kai kuu ni ená miishɛɛ lɛ akɛ be eshɛ ni akɛbaaje gbi lɛ ŋmalɛ lɛ he susumɔ lɛ shishi lɛ. Sanegbaa lɛ baaya nɔ yɛ French mli. Eyɛ mli akɛ wɔwieee nakai wiemɔ lɛ moŋ, shi eyɛ faŋŋ yɛ bɔ ni amɛwieɔ lɛ mli akɛ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi ni amɛjɛ maŋ kroko nɔ lɛ miibɔ mɔdɛŋ waa diɛŋtsɛ yɛ wiemɔ lɛ kasemɔ mli.

Sɔlemɔ ni jɛ tsuiŋ nyiɛ Ŋmalɛ mli sanegbaa lɛ sɛɛ, kɛkɛ ni be bashɛ kɛha leebi niyenii lɛ yeli. Be mli ni wɔnuɔ ŋmãa koko ko ni ahoo aha wɔ lɛ, maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔ ní tá wɔmasɛi lɛ wo wɔ hewalɛ koni wɔkɛ akwadu ní afolɔ lɛ eko wɔshwie nɔ. Wɔha ele akɛ wɔsumɔɔɔ akwadu, shi ewo wɔ shi akɛ wɔbaatsake wɔjwɛŋmɔ beni wɔkɛ akwadu ni adu yɛ jɛmɛ lɛ eko esa wɔnaa. No hewɔ lɛ, wɔkɛ fioo ko shwie wɔniyenii lɛ anɔ. Kwɛ bɔ ni esane lɛ ja ha! Akwadui nɛɛ ŋɔɔ waa—eŋɔɔ tamɔ tãami! Ni ama nɔ mi aha wɔ akɛ ashã Frenchbii abodobodo ni wɔyeɔ lɛ leebi maŋkpa lɛ yɛ shwapo bibioo ko ni yɔɔ gbɛ ni kã maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi lɛ ashia lɛ hiɛ lɛ sɛɛ lɛ.

Kɛ aye leebi niyenii lɛ agbe naa lɛ, wɔkɛ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi ni ji gbalashihilɛ mli hefatalɔi komɛi, mɛi ni wɔbaatsɛ amɛ Ben kɛ Karen baatsu nii. Wɔ́nu yibiiwoo ni jɛɔ nɛkɛ shikpɔŋkuku ni yɔɔ Afrika Anaigbɛ maŋ nɛɛ mli lɛ he, ni wɔmiishwe waa ni wɔkɛ wɔhiŋmɛi ana bɔ ni nakai amaniɛbɔi lɛ ji diɛŋtsɛ.

Beni wɔyashɛ bɔɔs maamɔhei lɛ, wɔna akɛ mɛi ni miihe ashɛ 12 damɔ shi ni amɛmiimɛ. Etsɛɛɛ tsɔ, wɔ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi ni ji wɔnanemɛi lɛ kɛ yoo ko kɛ ebinuu miigba sane kɛ miishɛɛ yɛ Biblia mli saneyitso ko he. Akɛni wɔnuuu French hewɔ lɛ, shi pɛ wɔbaanyɛ wɔdamɔ ni wɔŋmɔ! Be mli ni yoo lɛ heɔ Buu-Mɔɔ Awake! lɛ eko pɛ kɛkɛ ni bɔɔs lɛ bashɛ shi, kɛkɛ ni mɔ fɛɛ mɔ bɔi ehe mɔdɛŋbɔɔ akɛ ebaakwɔ yɛ be kome too lɛ nɔŋŋ mli! Beni wɔpeleɔ koni wɔkwɔ lɛ, gbɔmɛi akuu ni amɛyi fáa babaoo lɛ tsi wɔ kɛjɛ sɛɛ. Eji kaa akɛ wɔbaadamɔ wɔnaji anɔ be mli ni wɔboteɔ bɔɔs lɛ mli kɛyaa sɛɛgbɛ lɛ. Beni tsɔne kudɔlɔ lɛ fã tsɔne lɛ, wɔmɔmɔ mɛi amli kpɛŋŋ koni oshara ko akaba. Yɛ be kɛ bei amli lɛ bɔɔs lɛ gbáa kɛyaa afã kɛkɛ lɛ ewa, ni ehaa mɛi babaoo anaa yabuaa yɛ hekome kɛmiaa amɛhe. Wɔŋmɔɔ wɔtsɔɔ nanemɛi krokomɛi ni fãa gbɛ lɛ, ni amɛ hu amɛŋmɔɔ. Kwɛ bɔ ni wɔshweɔ akɛ kulɛ wɔkɛ amɛ aaagba sane!

Be mli ni wɔ bɔɔs lɛ joɔ foi waa lɛ, wɔtsɔ samfɛlɛ lɛ mli kɛkwɛ nibii ni yaa nɔ yɛ gbɛ lɛ nɔ, ní hoɔ yɛ wɔhiɛ oyayaayai lɛ. Yei enyɔ komɛi nyiɛ kutuu ni amɛtere jatsui wuji. Amɛteŋ mɔ kome tere okpolu agbo ko ni nu yɔɔ mli. Nuu ko ni kɛ ekãa tsuɔ nii lɛ elɛɛ kuntu ko mli yɛ nyiɛmɔhe lɛ ni eto jwinei fioo komɛi yɛ nɔ kɛ hiɛnɔkamɔ akɛ ebaahɔɔ. Gbɔmɛi yɛ he fɛɛ he ni miihe nii loo amɛmiihɔɔ nɔ fɛɛ nɔ kɛkɛ ni abaanyɛ ahé aloo ahɔɔ.

Trukaa kɛkɛ ni Ben, ni damɔ mimasɛi lɛ yɔse akɛ nɔ ko miitsɔtse enane. Mɛni po ji nɔ ni feɔ nakai lɛ? Bɔɔs lɛ mli eyi obɔ, shi tsɔtsemɔ lɛ miiya nɔ ekoŋŋ. Ebɔ mɔdɛŋ ni ekwɛ shikpɔŋ. Dɔkɔdɔkɔ hiɛkalɔ ko yɛ baagi ni ma enaji ahe lɛ mli, ni yɛ be kɛ beaŋ lɛ ejieɔ eyitso kpo kɛjɛɔ baagi lɛ mli ni etsɔtseɔ lɛ! Ben tsɔɔ mli akɛ ekolɛ dɔkɔdɔkɔ lɛ nɔtsɛ lɛ kɛmiiya jara lɛ nɔ koni eyahɔɔ.

Beni wɔshɛ wɔshikpɔŋkuku lɛ mli lɛ, wɔná miishɛɛ akɛ wɔɔná wɔle akɛ wɔbaasara Afrikabii akutso diɛŋtsɛ ko. Beni wɔbɛŋkɛɔ klɛŋklɛŋ shia lɛ, Ben tswa edɛ waa koni ekɛhɛle shiatsɛ lɛ shi. Nakai ji bɔ ni mɛi “tswaa shinaai lɛ” yɛ nɛkɛ maŋ nɛɛ mli. Oblanyo ko je kpo ni etsɔɔ mli akɛ ebɛ dekã, shi ebi ni wɔku sɛɛ wɔba ekoŋŋ nakai leebi lɛ nɔŋŋ.

Yɛ shia ni tsa nɔ lɛ mli lɛ, wɔkɛ yoo ko kpe ni wieɔ wiemɔ ko ni Ben nuuu shishi. Etsɛ ebinuu lɛ ni ebi lɛ koni etsɔɔ nɔ ni Ben yɔɔ kɛɛmɔ lɛ shishi. Beni Ben gbe naa lɛ, yoo lɛ hé wolo tɛtrɛɛ ni wieɔ Biblia mli saneyitsei ahe lɛ eko, ni ebinuu lɛ wo shi akɛ ebaatsɔɔ lɛ shishi. Yɛ shia ni ji etɛ lɛ mli lɛ, gbekɛbii pii tara hiɛ agbó lɛ naa. Amɛteŋ mɛi enyɔ te shi kɛjɛ amɛsɛii lɛ anɔ bɔni afee ni gbɔi lɛ anyɛ atara shi. Akɛ sanegbaa ni yɔɔ miishɛɛ nyiɛ sɛɛ ni kɔɔ krɔɔs ni akɛtsuɔ nii yɛ jamɔ mli lɛ he. Ato gbɛjianɔ koni anyɛ atsa sanegbaa lɛ nɔ yɛ otsi ni nyiɛ sɛɛ lɛ mli. Agbɛnɛ be eshɛ ni esa akɛ wɔsaa wɔyasara oblanyo ni bɛ dekã lɛ ni wɔkɛkpe yɛ klɛŋklɛŋ shia lɛ mli lɛ. Yɛ gbɛ ko nɔ lɛ etsɔ hiɛ enu sanegbaa ni tee nɔ yɛ wɔ kɛ gbekɛbii ni yɔɔ gbɛjegbɛ lɛ nɔ lɛ he. Eyɛ Biblia mli sanebimɔi babaoo ni ebi koni akɛ lɛ akase Biblia lɛ. Beni Ben ekwɛ egbɛjianɔtoo lɛ mli sɛɛ lɛ, ekpɛlɛ akɛ ebaaku esɛɛ eba nakai be lɛ nɔŋŋ mli enɔ otsi. Beni wɔnyiɛ gbɛ nɔ kɛyaa maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi lɛ ashia kɛha shwane niyenii lɛ, Ben kɛ Karen tsɔɔ mli akɛ esa akɛ amɛto amɛ Biblia nikasemɔ lɛ he gbɛjianɔ jogbaŋŋ diɛŋtsɛ ejaakɛ amɛbaanyɛ amɛje Biblia nikasemɔi babaoo ashishi yɛ gbɛ ni waaa nɔ fe bɔ ni amɛbaanyɛ amɛkwɛ nɔ.

Wɔjie amɛyi yɛ amɛ naatselɛ yɛ French wiemɔ lɛ mli lɛ hewɔ. Ben tsɔɔ mli akɛ, lɛ kɛ Karen miisɔmɔ ákɛ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi afii ekpaa nɛ, ni amɛmiije shishi akɛ amɛmiiná French wiemɔ lɛ he miishɛɛ. Amɛma nɔ mi amɛha wɔ akɛ, wiemɔ hee kasemɔ bɛ mlɛo, shi hiɛmiamɔ eha yibiiwoo kpakpa ejɛ mli kɛba.

Yɛ shwane ŋmɛji 12:30 mli lɛ, maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi lɛ fɛɛ bua amɛhe naa yɛ okpɔlɔ lɛ he kɛha niyeli. Wɔkase akɛ daa gbi lɛ, ahaa maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔ kroko hoɔ leebi kɛ shwane niyenii lɛ kɛkɛ lɛ esha nibii lɛ amli yɛ no sɛɛ. Ŋmɛnɛ, maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi lɛ ateŋ mɔ kome ehoo niyenii ko ni ŋɔɔ waa, ni ji wuɔ loo ni ashĩ kɛ atomo ni ashĩ, ni ameo saladi fata he—ni ehe esa kɛ hoomɔ waa!

Mɛɛ gbɛjianɔ Ben kɛ Karen eto kɛha shwane? Amɛtsɔɔ mli akɛ, mɔ fɛɛ mɔ jɔɔ ehe kɛjɛ shwane ŋmɛlɛ 1 kɛyashi ŋmɛji 3 mli, no hewɔ lɛ bei pii lɛ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi lɛ kɛ nakai be lɛ eko kaseɔ nii loo amɛwɔɔ fioo. Efeee wɔ naakpɛɛ beni Karen kɛɛ wɔ akɛ etsɛɛɛ ni maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi heei leɔ nifeemɔ nii nɛɛ!

Yɛ hejɔɔmɔ lɛ sɛɛ lɛ, wɔku sɛɛ kɛtee sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli ekoŋŋ. Nuu ko ni yɔɔ wiemɔ lɛ he miishɛɛ ni Ben ebɔ mɔdɛŋ saŋŋ akɛ enine aaashɛ enɔ lɛ bɛ shia lolo, shi oblahii enyɔ komɛi ba shinaa lɛ naa beni Ben tswa edɛ lɛ. Amɛkɛɛ wɔ akɛ shiatsɛ lɛ ewie Ben saramɔi lɛ ahe ni ejie yi akɛ esa akɛ amɛná Biblia kasemɔ wolo ni ji Nilee Ni Kɛ Mɔ Yaa Naanɔ Wala Mli lɛ eko. Wɔná miishɛɛ akɛ wɔɔshi amɛ nakai wolo lɛ eko. No sɛɛ lɛ, wɔyafo bɔɔs ni kɛ wɔ baaya he ko ni Karen kɛ yoo ko ni yɔɔ wiemɔ lɛ he miishɛɛ lɛ baafee Biblia mli nikasemɔ yɛ lɛ.

Be mli ni wɔta tsɔne mli kɛtsɔɔ gbɛjegbɛi ni gbɔmɛi fá yɛ nɔ lɛ anɔ lɛ, Karen kɛɛ wɔ akɛ enine shɛ yoo lɛ nɔ gbi ko beni amɛyi enyɔ lɛ fɛɛ kɛ gbɛfalɔi krokomɛi ta taksi ko mli. Karen ha yoo lɛ dɛhiɛmɔ wolo ko koni ekane yɛ gbɛfaa lɛ mli. Yoo lɛ kane nakai dɛhiɛmɔ wolo lɛ kɛkɛ ni ebi ni aha lɛ ekroko. Ekɛ miishɛɛ kpele kane no hu. Beni ayashɛ lɛ, Karen to gbɛjianɔ ni eyasara yoo lɛ yɛ eshia ni eje Biblia mli nikasemɔ shishi yɛ wolo bibioo ni ji Mɛni Nyɔŋmɔ Taoɔ yɛ Wɔdɛŋ? lɛ mli. Ŋmɛnɛ, Karen miiya koni eyafee nikasemɔ ni ji enumɔ yɛ nakai wolo bibioo lɛ mli.

Wɔná miishɛɛ jogbaŋŋ kɛmɔ shi yɛ wɔhe ni wɔkɛwo shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ hewɔ, shi wɔyɛ saji komɛi ni eshwɛ ni wɔbaabi ni kɔɔ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛmɔ nitsumɔ lɛ he. Mɛi ni fee wɔ gbɔi lɛ ma nɔ mi kɛha wɔ akɛ kɛji wɔku sɛɛ kɛtee shia lɛ, amɛbaahoo niyenii ko ni mli etsiii amɛha wɔ ni amɛbaaha wɔsanebimɔi lɛ ahetoo.

Bɔ ni Fee ni Amɛtee Amɛhiɛ

Be mli ni wɔyeɔ wuɔ wɔji ni ashĩ, Frenchbii abodobodo, kɛ keesui lɛ, wɔkase nibii babaoo ni kɔɔ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi ashihilɛ he. Bei pii lɛ Ju ji gbi ko ni maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi kɛjɔ́ɔ amɛhe loo amɛkɛtsuɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛ nibii ahe nii. Maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi lɛ ateŋ mɛi babaoo kɛ nakai gbi lɛ mli be lɛ eko ŋmalaa woji kɛmajeɔ wekumɛi kɛ nanemɛi. Adafitswai ni jɛɔ shia kɛbaa lɛ ahe hiaa amɛ waa, ni maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi náa he miishɛɛ akɛ amɛkɛ woji baamaje ni amɛnine ashɛ woji anɔ.

Akɛni maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi yɛ he ko ni bɛŋkɛ ni amɛtsuɔ nii yɛ jɛmɛ hu hewɔ lɛ, ehe miihia waa akɛ amɛhiɛ sanegbaa su kpakpa kɛtsɔ amɛnanemɛi maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi lɛ ni amɛkɛ amɛ aaabɔ nɔ kɛ agbɛnɛ kɛtsɔ mumɔŋ nibii ahe sanegbaa nɔ. Enɛ hewɔ lɛ, kɛfata daa aŋkro nikasemɔ gbɛjianɔtoo ni yaa nɔ lɛ he lɛ, daa Ju gbɛkɛ lɛ, maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi lɛ kaseɔ Biblia lɛ ni Buu-Mɔɔ wolo tɛtrɛɛ lɛ fata he. Ben tsɔɔ mli akɛ, kɛji maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi ni jɛ shihilɛi srɔtoi amli lɛ fee ekome kɛhi shi lɛ, no nyɛŋ atsĩ susumɔi bibii ni kɛ amɛhe kpãaa gbee lɛ anaa, shi mumɔŋ niyenii ni akɛha ni ji weku nikasemɔ lɛ yeɔ buaa amɛ koni amɛhiɛ shihilɛ ko ni toiŋjɔlɛ kɛ ekomefeemɔ yɔɔ mli lɛ mli. Ema nɔ mi akɛ eyeɔ ebuaa hu koni mɔ akabu ehe tsɔ̃ fe nine.

Heshibaa hu he hiaa waa. Atsuuu maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi koni ayasɔmɔ amɛ, shi moŋ koni amɛyasɔmɔ. Wɔnanemɛi maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi lɛ yɔse akɛ nibii ni ekɛɛmɔ wa waa yɛ wiemɔ fɛɛ wiemɔ mli lɛ ateŋ ekome ji “edɔ mi,” titri lɛ beni mɔ ko kpaa fai yɛ nɔ ko ni ewie loo efee ni eleee hewɔ lɛ. Ben kai wɔ yɛ Biblia mli nɔkwɛmɔnɔ ni kɔɔ Abigail, mɔ ni kpa fai yɛ ewu subaŋ gbonyo lɛ he ni no hewɔ lɛ esaa shihilɛ ko ni kulɛ ekɛ oshara baaba lɛ he. (1 Samuel 25:23-28) Nyɛmɔ ‘ni akɛaahi shi yɛ toiŋjɔlɛ mli lɛ’ ji maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔ kpakpa ni mɔ aaaji lɛ fã ko ni he hiaa waa.—2 Korintobii 13:11.

Maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi lɛ kpeɔ shikome yɛ nyɔŋ kome mli koni amɛsusu saji ni saa weku lɛ he, kɛ tsakemɔi yɛ gbɛjianɔtoo ni akɛkwɛɔ shia lɛ mli. No sɛɛ lɛ, amɛ fɛɛ amɛkɛ niyenii krɛdɛɛ ko jieɔ amɛdaaŋ. Enɛ tamɔ gbɛjianɔtoo—ko ni wɔnyɛɔ wɔtsuɔ he nii waa diɛŋtsɛ—ni eŋɔɔ.

Akɛni aye nii agbe naa gbɛkɛ hewɔ lɛ, wɔyashara shi fioo yɛ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi ashia lɛ mli. Wɔkadi akɛ, eyɛ mli akɛ shia lɛ edaaa tsɔ moŋ, shi maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi lɛ feɔ ekome kɛkwɛɔ jogbaŋŋ akɛ amɛbaaha ehe atse. Friji, tsɔne ni akɛfɔɔ nibii ahe, kɛ stof yɛ jɛmɛ. Karen kɛɛ wɔ akɛ yɛ hulutsoo maji, ni tamɔ enɛ yɛ Afrika Anaigbɛ lɛ amli lɛ, ekolɛ tsɔne ni haa tsũ mli jɔɔ ŋanii hu baanyɛ ahi jɛi. Wɔɔhei ni sa, niyenii kpakpa, kɛ nibii fioo ni esa akɛ akɛtsu gbɔmɔtsoŋ hewalɛnamɔ he nii yeɔ buaa maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi koni amɛná gbɔmɔtsoŋ hewalɛ be fɛɛ be ní amɛnyɛ nii babaoo amɛtsu.

Hã Ojwɛŋmɔ Ahi Nibii Kpakpai Anɔ

Wɔná nibii fɛɛ ni wɔna lɛ ahe miishɛɛ waa. Ani eeenyɛ efee akɛ wɔbaanyɛ wɔtsu maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛmɔ nitsumɔ lɛ? Te wɔɔfee tɛŋŋ wɔná nɔmimaa? Wɔ gbɔfeelɔi lɛ ha wɔ nibii fioo komɛi ni wɔsusu he.

Klɛŋklɛŋ lɛ, amɛkɛɛ wɔ akɛ, Kristofoi maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi ediii nibii ni akpaa shi akwɛɔ sɛɛ. Amɛmiitao gbɔmɛi ni hiɛ tsui ni ja ni taoɔ akɛ amɛkase nɔ ni kɔɔ Nyɔŋmɔ naakpɛɛ shiwoi lɛ ahe lɛ. Kɛ hoo kwraa lɛ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi kɛ ŋmɛlɛtswai 140 tsuɔ nii daa nyɔŋ yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli, no hewɔ lɛ suɔmɔ ní aaaná aha sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ he miihia waa.

‘Shi’ wɔsusu he akɛ, ‘ni onufui, odaakɛlɛoi, kɛ kplukai lɛ hu?’ Ben kɛɛ wɔ akɛ, yɛ be mli ni abaanyɛ ana enɛɛmɛi yɛ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi anitsumɔi babaoo amli lɛ, maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi lɛ baleɔ amɛ. Ekɛfata he akɛ, maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛmɔ nitsumɔ lɛ eko fɛɛ eko yɛ lɛ diɛŋtsɛ enibii ni haa efeɔ srɔto ko kwraa, ni yɛ be ni sa mli lɛ, maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi lɛ hãa amɛjwɛŋmɔ hiɔ amɛnitsumɔ lɛ mli nibii kpakpai lɛ anɔ. Etsɛɛɛ ni shihilɛi komɛi ni kulɛ mra mli lɛ asusuɔ he akɛ eji nɔ ni yɔɔ “srɔto” lɛ, batsɔɔ daa gbi shihilɛ mli nifeemɔ, ni yɛ shihilɛi komɛi amli po lɛ anáa he miishɛɛ. Maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔ ko ni kɛ afii babaoo sɔmɔ yɛ Afrika Anaigbɛ dani lɛ diɛŋtsɛ egbɛnaa nii nyɛ enɔ koni eku esɛɛ kɛya shia lɛ kɛɛ akɛ, ewa kɛha lɛ akɛ ebaashi enitsumɔ lɛ fe bɔ ni ewa kɛha lɛ akɛ ebaashi lɛ diɛŋtsɛ emaŋ yɛ afii ni eho lɛ amli. Maŋ ni akɛha koni eyatsu nii yɛ jɛmɛ ákɛ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔ lɛ ebatsɔ eshihilɛhe.

Ani Ofee Klalo?

Ben kɛ Karen egba wɔ nibii babaoo koni wɔsusu he. Ni bo hu? Ani osusu he be ko akɛ obaasɔmɔ ákɛ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔ yɛ maŋsɛɛ? Kɛji nakai eji lɛ, ekolɛ obaanyɛ obɛŋkɛ nakai oti lɛ he fe bɔ ni osusuɔ. Nibii ni he hiaa waa ni ataoɔ lɛ ateŋ ekome ji ni obaaná suɔmɔ kɛha be-fɛɛ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ kɛ miishɛɛ ni obaaná yɛ nitsumɔ ni ji mɛi krokomɛi ayelikɛbuamɔ lɛ mli. Kaimɔ akɛ, maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi jeee mɛi ni amɛhewalɛ nɔ kwɔlɔ fe adesai, shi moŋ hii kɛ yei foji ko kɛkɛ. Amɛmiifee bɔ fɛɛ bɔ ni amɛbaanyɛ koni amɛkɛgbe nitsumɔ ko ni he hiaa waa lɛ naa.

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 27]

Ajeɔ gbi fɛɛ gbi shishi kɛ Biblia ŋmalɛ mli sanegbaa

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 29]

Hei komɛi yɛ Afrika

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 29]

Shihilɛ ákɛ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔ lɛ baanyɛ afee nɔ ni haa mɔ tsui nyɔɔ emli waa