Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Ŋwɛi Taomɔ Nii Ahe ni Aaashɛ lɛ Woɔ Yehowa Hiɛ Nyam

Ŋwɛi Taomɔ Nii Ahe ni Aaashɛ lɛ Woɔ Yehowa Hiɛ Nyam

Ŋwɛi Taomɔ Nii Ahe ni Aaashɛ lɛ Woɔ Yehowa Hiɛ Nyam

“Mikɛ shidaa aaakafo lɛ.”—LALA 69:31.

1. (a) Mɛni hewɔ Yehowa sa kafomɔ lɛ? (b) Mɛɛ gbɛ nɔ wɔtsɔɔ wɔkɛ shidaa kafoɔ lɛ?

YEHOWA ji Nyɔŋmɔ ofe lɛ, Jeŋ Muu Fɛɛ Maŋtsɛ, Bɔlɔ lɛ. Yɛ bɔ ni eji nɛɛ hewɔ lɛ, egbɛi lɛ kɛ eyiŋtoi lɛ sa kafomɔ. Ákɛ aaakafo Yehowa lɛ tsɔɔ akɛ aaawo enɔ gojoo, ajie eyi kɛtsɔ wiemɔ kɛ nifeemɔ nɔ. Ni aaafee nakai kɛ “shidaa” lɛ biɔ ni wɔda shi yɛ nɔ ni efeɔ kɛhaa wɔ bianɛ lɛ kɛ nɔ ni ebaafee yɛ wɔsɛɛ be mli lɛ he. Átsɔɔ subaŋ ni ehe hiaa ni wɔná lɛ yɛ Kpojiemɔ 4:11, he ni mumɔŋ bɔɔ nii anɔkwafoi lɛ jajeɔ yɛ akɛ: “[Yehowa NW], bo ji mɔ ni sa akɛ oŋɔ anunyam kɛ agbojee kɛ hewalɛ lɛ, ejaakɛ bo obɔ nii fɛɛ, ni osuɔmɔ naa amɛyɔɔ ni abɔ amɛ” lɛ. Wɔkafoɔ Yehowa yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? Kɛtsɔ ehe nii ni wɔkaseɔ kɛ nɔ ni etaoɔ yɛ wɔdɛŋ lɛ ni wɔfeɔ lɛ nɔ. Esa akɛ wɔnu he tamɔ bɔ ni lalatsɛ lɛ nu he lɛ, beni ekɛɛ akɛ: “Tsɔɔmɔ mi ni mafee osuɔmɔnaa nii, ejaakɛ bo ji mi-Nyɔŋmɔ.”—Lala 143:10.

2. Te Yehowa kɛ mɛi ni kafoɔ lɛ, kɛ mɛi ni kafooo lɛ lɛ hu yeɔ ehaa tɛŋŋ?

2 Yehowa hiɛ sɔɔ mɛi ni kafoɔ lɛ lɛ waa. No hewɔ ni eji “mɛi ni taoɔ esɛɛgbɛ lɛ anyɔmɔwolɔ hu” lɛ. (Hebribii 11:6) Mɛni ji nyɔmɔwoo lɛ? Yesu kɛɛ yɛ sɔlemɔ ni ekɛha eŋwɛi Tsɛ lɛ mli akɛ: “Shi enɛ ji naanɔ wala lɛ, ákɛ amɛle bo, anɔkwa Nyɔŋmɔ kome lɛ, kɛ Yesu Kristo, mɔ ni otsu lɛ.” (Yohane 17:3) Hɛɛ, mɛi ni kɛ ‘shidaa kafoɔ Yehowa’ lɛ, “shikpɔŋ lɛ aaatsɔ amɛnɔ ni amɛaahi nɔ daa.” (Lala 37:29) Yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ, “wɔsɛɛ ko bɛ ha mɔ fɔŋ.” (Abɛi 24:20) Ni yɛ nɛkɛ naagbee gbii nɛɛ amli lɛ, bɔ ni ehe hiaa ni akafo Yehowa lɛ efee hiamɔ sane, ejaakɛ etsɛŋ ni ebaakpata efɔŋfeelɔi ahiɛ koni ebaa jalɔi lɛ ayi. “Je lɛ hoɔ eyaa kɛ emli sɛɛdii nii lɛ; shi mɔ ni feɔ Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii lɛ hiɔ shi kɛyaa naanɔ.”—1 Yohane 2:17; Abɛi 2:21, 22.

3. Mɛni hewɔ esa akɛ wɔbo Maleaki wolo lɛ mli wiemɔi lɛ atoi lɛ?

3 Anaa Yehowa suɔmɔnaa nii yɛ Biblia lɛ mli, ejaakɛ “ŋmalɛ fɛɛ ŋmalɛ . . . jɛ Nyɔŋmɔ Mumɔ lɛŋ.” (2 Timoteo 3:16) Saji babaoo yɛ nakai Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ mli ni kɔɔ bɔ ni Yehowa jɔɔ mɛi ni kafoɔ lɛ lɛ kɛ nɔ ni baa mɛi ni kafooo lɛ lɛ anɔ lɛ he. Nakai saji lɛ ekome kɔɔ nɔ ni ba yɛ Israel yɛ gbalɔ Maleaki be lɛ mli lɛ he. Aaafee afi 443 D.Ŋ.B., yɛ be mli ni Nehemia yeɔ amralo yɛ Yuda lɛ, Maleaki ŋma ewolo ni egbɛi kã nɔ lɛ. Saji ni esa akɛ wɔle kɛ gbalɛi ní “aŋma ni aŋɔbɔ wɔ kɔkɔ, wɔ mɛi ni je lɛ naagbee lɛ enina wɔ lɛ” yɛ wolo ni hewalɛ wiemɔi yɔɔ mli kɛ emli saji ni yɔɔ miishɛɛ nɛɛ mli. (1 Korintobii 10:11) Maleaki wiemɔi lɛ atoiboo baanyɛ aye abua wɔ koni wɔsaa wɔhe wɔha “Yehowa gbi wulu kpele ni he yɔɔ gbeyei lɛ.”—Maleaki 3:23.

4. Mɛɛ saji otii ekpaa agbalaa wɔ jwɛŋmɔ kɛyaa nɔ yɛ Maleaki yitso 1 lɛ mli?

4 Mɛɛ gbɛ nɔ Maleaki wolo, ni aŋma fe afii 2,400 ni eho nɛ lɛ yeɔ ebuaa wɔ yɛ afii ohai 21 nɛɛ mli, koni wɔsaa wɔhe wɔha nakai Yehowa gbi wulu kpele ni he yɔɔ gbeyei lɛ? Klɛŋklɛŋ yitso lɛ gbalaa wɔ jwɛŋmɔ kɛyaa kɛ hoo lɛ, saji otii titrii ekpaa ni he hiaa kafomɔ ni wɔkɛ shidaa aaakafo Yehowa bɔni afee ni wɔná ehiɛ duromɔ kɛ naanɔ wala lɛ nɔ: (1) Yehowa sumɔɔ ewebii lɛ. (2) Esa akɛ wɔjie hiɛsɔɔ kpo wɔha krɔŋkrɔŋ nii. (3) Yehowa miikpa wɔ gbɛ ni wɔkɛ nɔ ni hi fe fɛɛ aha lɛ. (4) Suɔmɔ ni pɛsɛmkunya bɛ mli kanyaa anɔkwa jamɔ, shi jeee hiɛjoomɔ. (5) Sɔɔmɔ ni akɛhaa Nyɔŋmɔ ni akpɛlɛɔ nɔ lɛ jeee gbɛjianɔtoo ko ni tsii. (6) Esa akɛ wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ abu ehe akɔntaa eha Nyɔŋmɔ. No hewɔ lɛ, nyɛhaa wɔsusua saji otii lɛ eko fɛɛ eko he yɛ klɛŋklɛŋ nikasemɔi etɛ lɛ ni damɔ Maleaki wolo lɛ nɔ lɛ he, yɛ be mli ni wɔpɛiɔ Maleaki yitso 1 lɛ mli jogbaŋŋ lɛ.

Yehowa Sumɔɔ Ewebii Lɛ

5, 6. (a) Mɛni hewɔ Yehowa sumɔ Yakob lɛ? (b) Kɛji akɛ wɔkase Yakob anɔkwayeli lɛ, mɛni wɔbaakpa gbɛ?

5 Áfee Yehowa suɔmɔ lɛ faŋŋ yɛ Maleaki gbalɛ lɛ shishijee gbɛ kukuji lɛ amli. Ewolo lɛ jeɔ shishi kɛ wiemɔi nɛɛ, akɛ: “Yehowa wiemɔ lɛ mli kojomɔ he gbalɛ ní . . . akɛha Israel nɛ.” Agbɛnɛ Nyɔŋmɔ kɛɛ akɛ: “Misumɔɔ nyɛ!” Beni Yehowa tsɛɔ sane sɛɛ kɛjɛɔ nakai kuku lɛ nɔŋŋ mli lɛ, ejaje akɛ: “Miisumɔ Yakob.” Yakob ji nuu ní yɔɔ Yehowa mli hemɔkɛyeli. Beni be shwieɔ mli lɛ, Yehowa tsake Yakob gbɛi ni etsɛ lɛ Israel, ni ebatsɔ Israel maŋ lɛ blematsɛ. Akɛni Yakob ji nuu ni yɔɔ hemɔkɛyeli hewɔ lɛ Yehowa sumɔ lɛ. Ená suɔmɔ kɛha gbɔmɛi lɛ ateŋ mɛi ni jie su ni Yakob hiɛ yɛ Yehowa he lɛ eko kpo lɛ.—Maleaki 1:1, 2.

6 Kɛji akɛ wɔsumɔɔ Yehowa ni wɔkɛ wɔhe kpɛtɛ ewebii lɛ ahe gbagbalii lɛ, wɔbaanyɛ wɔná miishɛjemɔ kɛjɛ wiemɔ ni yɔɔ 1 Samuel 12:22 lɛ mli, akɛ: “Yehowa gbɛi kpeteŋkpele lɛ hewɔ lɛ ekwaŋ emaŋ lɛ.” Yehowa sumɔɔ ewebii ni ekɛ naanɔ wala woɔ amɛ nyɔmɔ yɛ naagbee mli. No hewɔ lɛ, wɔkaneɔ akɛ: “Ŋɔɔ ohiɛ ofɔ Yehowa nɔ, ni ofee ekpakpa; hii shikpɔŋ lɛ nɔ, ni oye anɔkwa; ni omii ashɛ Yehowa he, ni eeehao nii ni otsui taoɔ lɛ.” (Lala 37:3, 4) Yehowa ni wɔɔsumɔ lɛ lɛ kɔɔ oti ni ji enyɔ ni agbalaa wɔ jwɛŋmɔ kɛyaa nɔ yɛ Maleaki yitso 1 lɛ he.

Ná Hiɛsɔɔ Oha Krɔŋkrɔŋ Nii

7. Mɛni hewɔ Yehowa nyɛ Esau lɛ?

7 Yɛ be mli ni wɔkaneɔ Maleaki 1:2, 3 lɛ, beni Yehowa ekɛɛ akɛ: “Misumɔ Yakob” lɛ, ekɛɛ akɛ: “Shi minyɛ̃ Esau.” Mɛni hewɔ eba lɛ nakai? Yakob wo Yehowa hiɛ nyam, shi enyɛmi nuu, Esau, ni ekɛ lɛ ji haaji lɛ, efeee nakai. Atsɛ́ Esau gbɛi hu akɛ Edom. Yɛ Maleaki 1:4 lɛ, atsɛɔ Edom shikpɔŋ lɛ akɛ efɔŋfeemɔ shikpɔŋkuku, ni awieɔ ashiɔ emli bii lɛ. Akɛ gbɛ́i Edom, ni (eshishi ji “Etsuru”) lɛ wo Esau beni ehɔ̃ɔ ekromɔ gbɛhe ni jara wa lɛ eha Yakob ekɛhe niyenii tsuru ko lɛ. Mose Klɛŋklɛŋ Wolo lɛ yitso 25 kuku 34 kɛɔ akɛ: “Nɛkɛ Esau gbe ekromɔbi gbɛnaa lɛ he guɔ.” Bɔfo Paulo wo enanemɛi heyelilɔi lɛ hewalɛ akɛ amɛkwɛ ni ahi koni “mɔ ko akafee ehe ajwamaŋbɔlɔ, loo yaka gbɔmɔ tamɔ Esau ni hɔɔ ekromɔbi gbɛnaa lɛ ehé shikome niyenii lɛ.”—Hebribii 12:14-16.

8. Mɛni ha Paulo kɛ Esau to ajwamaŋbɔlɔ he lɛ?

8 Mɛni hewɔ Paulo kɛ Esau nifeemɔi lɛ to ajwamaŋbɔɔ he lɛ? Ejaakɛ Esau jwɛŋmɔ lɛ eko námɔ baanyɛ ekɛ hiɛsɔɔ ní mɔ ko náaa kɛhaaa krɔŋkrɔŋ nibii lɛ aba. Ni nɔ ni baanyɛ ajɛ no hu mli aba ji eshai ní yɔɔ hiɛdɔɔ, tamɔ ajwamaŋbɔɔ. No hewɔ lɛ, wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ baanyɛ abi ehe akɛ: ‘Ani bei komɛi lɛ akaa mi ní mikɛ mi-Kristofoi agboshinii—ni ji naanɔ wala lɛ—atsake nɔ ko ní hiɔ shi be kuku kɛkɛ, tamɔ abɔbɔi ní ahoo? Ani migbeɔ krɔŋkrɔŋ nii ahe guɔ, ní ekolɛ miyɔseee akɛ miifee nakai?’ Esau kɛ tsuishitoo ní ebɛ lɛ tsu heloonaa taomɔ nii komɛi ahe nii. Ekɛɛ Yakob akɛ: ‘Miikpao fai, ha mi nɛkɛ nii tsuru nɛɛ eko maye oyá.’ (1 Mose 25:30) Dɔlɛ sane ji akɛ, etamɔ nɔ ni Nyɔŋmɔ tsuji lɛ ateŋ mɛi komɛi ekɛɛ akɛ: “Oyá! Mɛni hewɔ esa akɛ mamɛ gbalashihilɛ ní yɔɔ nyam dã?” Bɔlɛnamɔ he akɔnɔ ní amɛtaoɔ amɛgbe yɛ gbɛ fɛɛ gbɛ nɔ lɛ ebatsɔ abɔbɔi ní ahoo kɛha amɛ.

9. Te wɔɔfee tɛŋŋ wɔhiɛ Yehowa gbeyeishemɔ ni woo yɔɔ mli lɛ mli?

9 Ekaba kɔkɔɔkɔ akɛ wɔɔgbe krɔŋkrɔŋ nii ahe guɔ, kɛtsɔ bulɛ ni wɔbɛ kɛha wɔ hetsemɔ, wɔ emuuyeli, kɛ wɔ mumɔŋ gboshinii lɛ nɔ kɔkɔɔkɔ. Yɛ nɔ̃ najiaŋ ní wɔɔfee tamɔ Esau lɛ, nyɛhaa wɔtamɔa anɔkwafo Yakob, koni wɔná Nyɔŋmɔ gbeyeishemɔ ní bulɛ yɔɔ mli kɛtsɔ hiɛsɔɔ ní mli kwɔ ní wɔɔná wɔha krɔŋkrɔŋ nii lɛ nɔ. Mɛɛ gbɛ nɔ wɔɔtsɔ wɔfee enɛ yɛ? Kɛtsɔ Yehowa taomɔ nii ni wɔɔkwɛ jogbaŋŋ koni wɔtsu he nii lɛ nɔ. Yɛ sane naatsɔɔmɔ ni ja naa lɛ, enɛ kɛ wɔ yaa oti ni ji etɛ ni jeɔ kpo yɛ Maleaki yitso 1 lɛ mli lɛ nɔ. Mɛni no tsɔɔ?

Wɔ Nii ni Hi Fe Fɛɛ ni Wɔkɛaaha Yehowa

10. Osɔfoi lɛ gbeɔ Yehowa okpɔlɔ lɛ he guɔ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

10 Yuda osɔfoi ni sɔmɔɔ yɛ Yerusalem sɔlemɔtsu lɛ mli yɛ Maleaki be lɛ mli lɛ kɛ afɔleshaai ni hi fe fɛɛ lɛ haaa Yehowa. Maleaki 1:6-8 lɛ kɛɔ akɛ: “Bi woɔ etsɛ, ni tsulɔ hu woɔ enuŋtsɔ; kolɛ kɛji tsɛ ji mi lɛ, nɛgbɛ miwoo lɛ yɔɔ? ni kɛji nuŋtsɔ hu ji mi lɛ, nɛgbɛ migbeyeishemɔ lɛ yɔɔ? Yehowa Zebaot miikɛɛ nyɛ, osɔfoi, ní nyɛgbeɔ migbɛi lɛ he guɔ lɛ.” Osɔfoi lɛ bi akɛ: “Mɛni mli wɔgbeɔ ogbɛi lɛ he guɔ yɛ?” Ni Yehowa ha hetoo akɛ: “Nyɛkɛ aboloo ní abule bahaa yɛ mifɔleshaa latɛ lɛ nɔ!” Ni osɔfoi lɛ bi akɛ: “Mɛni mli wɔbuleɔo yɛ?” No hewɔ lɛ, Yehowa kɛɛ amɛ akɛ: “Ní nyɛkɛɔ akɛ: Yehowa okpɔlɔ lɛ he guɔ egbo! lɛ.” Nakai osɔfoi lɛ gbeɔ Yehowa okpɔlɔ lɛ he guɔ be fɛɛ be ní amɛkɛ afɔleshaa ni kpa yɔɔ he baa lɛ, ni amɛkɛɔ akɛ: “Ejeee nɔ fɔŋ ko!”

11. (a) Mɛni Yehowa wie yɛ afɔlei ni ekpɛlɛɛɛ nɔ lɛ ahe? (b) Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ gbɔmɛi lɛ fɛɛ hu etɔ̃?

11 No hewɔ lɛ, Yehowa tsɔ sane naatsɔɔmɔ ni ja nɔ ewie akɛ: “Okɛyahã omralo lɛ: ani eeená ohe tsui, aloo eeekwɛ ohiɛ?” Dabi, amɛ amralo lɛ naŋ nikeenii ní tamɔ nɛkɛ he miishɛɛ. Aahu ákɛ Jeŋ Muu Fɛɛ Maŋtsɛ lɛ aaakpɛlɛ afɔleshaai ní kpá yɔɔ he lɛ anɔ! Ni jeee osɔfoi lɛ pɛ ji mɛi ní ámɛtɔ̃. Eji anɔkwale akɛ, amɛmiigbe Yehowa he guɔ kɛtsɔ afɔlei ni amɛshaa diɛŋtsɛ lɛ nɔ. Shi ani maŋbii lɛ fɛɛ hu yeɔ fɔ́? Amɛyeɔ fɔ́! Ejaakɛ, amɛji mɛi ní kɛ nakai kooloi shwilafoi, akpakei, kɛ helatsɛmɛi lɛ bahaa osɔfoi lɛ ní amɛkɛshã afɔle lɛ. Mɛɛ eshafeemɔ nɛ!

12. Mɛɛ gbɛ nɔ ayeɔ abuaa wɔ koni wɔkɛ wɔ nii ni hi fe fɛɛ aha Yehowa?

12 Wɔnii ní hi fe fɛɛ ní wɔɔnyɛ wɔkɛha Yehowa lɛ ji gbɛ ní wɔtsɔɔ nɔ wɔtsɔɔ akɛ wɔsumɔɔ lɛ diɛŋtsɛ. (Mateo 22:37, 38) Ákɛ mɛi ní tamɔɔɔ Maleaki gbii lɛ amli osɔfoi ní egbá afã lɛ, ŋmɛnɛ, Yehowa gbɛjianɔtoo lɛ kɛ Ŋmalɛ naa gbɛtsɔɔmɔ ní yeɔ ebuaa wɔ koni wɔkɛ shidaa ajie Yehowa yi kɛtsɔ ŋwɛi taomɔ nii ní wɔɔshɛ he lɛ nɔ lɛ haa wɔ. Nɔ ni kɔɔ enɛ he ji oti ni ji ejwɛ ní he hiaa, ní abaanyɛ aná kɛjɛ Maleaki yitso 1 lɛ mli lɛ.

Nɔ ni Kanyaa Anɔkwa Jamɔ Ji Suɔmɔ, Jeee Hiɛjoomɔ

13. Mɛni osɔfoi lɛ feɔ ni tsɔɔ akɛ hiɛjoomɔ ji nɔ ni kanyaa amɛ lɛ?

13 Maleaki gbii lɛ amli osɔfoi lɛ feɔ pɛsɛmkunya, amɛbɛ suɔmɔ, ni amɛhiɛ kɔ̃ɔ shika nɔ. Te wɔfeɔ tɛŋŋ wɔleɔ enɛ? Maleaki 1:10 lɛ kɛɔ akɛ: “Miná ní kulɛ nyɛteŋ mɔ ko ŋamɔ shinaai lɛ, koni nyɛkashɛre la yɛ mifɔleshãa latɛ lɛ nɔ yakatswaa dɔŋŋ! Minaaa nyɛhe tsui, Yehowa Zebaot kɛɛ, ni nyɛdɛŋ nikeenii hu mináaa he miishɛɛ.” Hɛɛ, nakai osɔfoi hiɛjoolɔi lɛ heɔ nyɔmɔwoo po yɛ sɔlemɔtsu mli sɔɔmɔi bibii kwraa ní amɛkɛhaa lɛ ahe, amɛbiɔ nyɔmɔwoo yɛ shinaai aŋamɔ kɛ afɔleshaa latɛ lɛ nɔ la shɛremɔ po he! No hewɔ lɛ, ebɛ naakpɛɛ akɛ Yehowa náaa amɛdɛŋ nikeenii lɛ ahe miishɛɛ!

14. Mɛni hewɔ wɔbaanyɛ wɔkɛɛ akɛ suɔmɔ ji nɔ ni kanyaa Yehowa Odasefoi lɛ?

14 Osɔfoi eshafeelɔi ní hi shi yɛ blema Yerusalem lɛ ahiɛjoomɔ kɛ pɛsɛmkunya lɛ baanyɛ akai wɔ waa akɛ, taakɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ tsɔɔ lɛ, aŋkroaŋkroi ni ji hiɛjoolɔi anine shɛŋ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ nɔ kwraa. (1 Korintobii 6:9, 10) Nakai osɔfoi pɛsɛmkunyatsɛmɛi lɛ anifeemɔ gbɛ̀i lɛ ahesusumɔ haa hiɛsɔɔ ní wɔyɔɔ kɛha shiɛmɔ nitsumɔ ní Yehowa Odasefoi tsuɔ yɛ jeŋ fɛɛ lɛ mli kwɔɔ waa. Suɔmɔ mli ajɛɔ atsuɔ enɛ; ni wɔheee nyɔmɔwoo ko yɛ wɔsɔɔmɔ lɛ fã ko kwraa he. Dabi, ‘wɔjeee mɛi ní kɛ Nyɔŋmɔ wiemɔ lɛ yeɔ jara.’ (2 Korintobii 2:17) Taakɛ Paulo ji lɛ, wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ baanyɛ ekɛ anɔkwayeli akɛɛ akɛ: “Mijaje Nyɔŋmɔ sanekpakpa lɛ mitsɔɔ nyɛ yaka.” (2 Korintobii 11:7) Kadimɔ akɛ Paulo ‘kɛ miishɛɛ jaje sanekpakpa lɛ.’ No tsɔɔ oti ni ji enumɔ ní agbalaa wɔjwɛŋmɔ kɛyaa nɔ yɛ Maleaki yitso 1 lɛ mli.

Nyɔŋmɔ Sɔɔmɔ Jeee Kusum Nifeemɔ ni Tamɔ Jatsu

15, 16. (a) Mɛɛ subaŋ osɔfoi lɛ hiɛ yɛ afɔlei ni amɛshãa lɛ ahe? (b) Mɛɛ gbɛ Yehowa Odasefoi tsɔɔ nɔ amɛshãa amɛ afɔlei?

15 Blema Yerusalem osɔfoi ní bɛ hemɔkɛyeli lɛ bu afɔleshaai lɛ akɛ amɛji kusum nifeemɔ ko ní tɔlɛ yɔɔ mli waa. Eji jatsu kɛha amɛ. Taakɛ atsɔɔ mli yɛ Maleaki 1:13 lɛ, Nyɔŋmɔ kɛɛ amɛ akɛ: “Nyɛkɛɔ akɛ: Naa, mɛɛ haomɔ nɛ! ni nyɛgbeɔ he guɔ.” Nakai osɔfoi lɛ gbeɔ Nyɔŋmɔ nibii krɔŋkrɔŋi lɛ ahe guɔ, loo amɛyeɔ he fɛo. Nyɛhaa wɔkɛ hiɛdɔɔ asɔlea koni wɔteŋ mɔ ko akatsɔ tamɔ amɛ kɔkɔɔkɔ. Shi moŋ, eba akɛ wɔɔjie subaŋ ní jeɔ kpo yɛ 1 Yohane 5:3 wiemɔi lɛ amli lɛ kpo be fɛɛ be, akɛ: “Enɛ ji Nyɔŋmɔ suɔmɔ lɛ, akɛ wɔye ekitai lɛ anɔ; ni ekitai lɛ waaa.”

16 Nyɛhaa wɔnáa mumɔŋ afɔlei ní wɔshãa wɔhaa Nyɔŋmɔ lɛ ahe miishɛɛ, ní wɔkabu enɛ akɛ eji jatsu ní yɔɔ tɔlɛ kɔkɔɔkɔ. Eba akɛ wɔɔbo gbalɛ wiemɔi nɛɛ atoi, akɛ: “Nyɛyakɛa [Yehowa] akɛ: ‘Ŋɔɔ nishaianii fɛɛ ofa, ní omli ahi oha wɔ, ni wɔɔŋɔ wɔnaabui wɔfee tsinahii wɔhao.’” (Hoshea 14:3) Wiemɔ ni ji “wɔɔŋɔ wɔnaabui wɔfee tsinahii” lɛ tsɔɔ mumɔŋ afɔlei, wiemɔi ní wɔwieɔ kɛjieɔ Yehowa yi kɛ nɔ ni kɔɔ eyiŋtoi ahe lɛ. Hebribii 13:15 kɛɔ akɛ: “Belɛ nyɛhaa wɔtsɔa [Yesu Kristo nɔ] ní wɔkɛ yijiemɔ afɔle abahaa Nyɔŋmɔ daa; no ji naabui ní jajeɔ egbɛi lɛ ayibii lɛ.” Kwɛ bɔ ni wɔyɔɔ miishɛɛ waa ha, akɛ wɔ mumɔŋ afɔleshaai lɛ jeee kusum nifeemɔi komɛi kɛkɛ, shi moŋ amɛji suɔmɔ ní wɔyɔɔ kɛha Nyɔŋmɔ lɛ kpojiemɔi ní jɛɔ wɔtsui muu fɛɛ mli! Enɛ kɛ wɔ yaa oti ni ji ekpaa ní wɔbaanyɛ wɔkase kɛjɛ Maleaki yitso 1 lɛ mli lɛ nɔ.

Esa akɛ Mɔ Fɛɛ Mɔ Abu Ehe Akɔntaa

17, 18. (a) Mɛni hewɔ Yehowa lomɔ “shishiulɔ” lɛ? (b) Mɛni ji nɔ ni mɛi ni kɛ shishiumɔ tsu nii lɛ susuuu he?

17 Aŋkroaŋkroi ní hi shi yɛ Maleaki gbii lɛ amli lɛ anifeemɔi ahe sɔ̃ bakã amɛ diɛŋtsɛ amɛnɔ, ni wɔ hu nakai nɔŋŋ. (Romabii 14:12; Galatabii 6:5) Enɛ hewɔ lɛ, Maleaki 1:14 jajeɔ akɛ: “Alomɔ shishiulɔ ní yɔɔ too nuu yɛ etooiku mli ní kɛ́ ewo shi ní ekɛ nɔ ni kpa yɔɔ he yashãa afɔle ehaa [Yehowa, NW]!” Mɔ fɛɛ mɔ ní yɔɔ tooku lɛ yɛ kooloi babaoo ni jeee kooloo kome pɛ eyɔɔ—tamɔ gwantɛŋ kome pɛ—ní no hewɔ lɛ enyɛŋ he nɔ ko kwraa efee. Kɛ́ eehala kooloo kɛha afɔleshaa lɛ, ehe ehiaaa ni ehala nɔ ni eshwila, loo akpake, loo nɔ ni he yeɔ. Kɛ́ ehala kooloo ní kpá ní tamɔ nakai yɔɔ ehe lɛ, ebaatsɔɔ akɛ eegbe Yehowa afɔleshaa gbɛjianɔtoo lɛ he guɔ, ejaakɛ nuu ní yɔɔ kooloi babaoo lɛ baanyɛ aná eko ní kpá ko kwraa bɛ ehe!

18 Belɛ, yiŋtoo kpakpa hewɔ ni Yehowa lomɔ shishiulɔ ní yɔɔ kooloo nuu ní sa, shi kɛlɛ—ekolɛ egbalaa—nɔ ni eshwila, eje kpa, loo kooloo ni he yeɔ kɛbahaa osɔfo lɛ ní akɛshã afɔle lɛ. Ni kɛlɛ, atsĩii nɔ ko bibioo po tã ní tsɔɔ akɛ osɔfoi lɛ ateŋ mɔ ko tsɛ́ Nyɔŋmɔ mla lɛ mli saji asɛɛ ni etsɔɔ mli akɛ kooloi ní kpá ní tamɔ nakai yɔɔ amɛhe lɛ esaaa. (3 Mose 22:17-20) Aŋkroaŋkroi ní nuɔ sane shishi lɛ le akɛ, kɛ́ amɛka akɛ amɛkɛ nikeenii ní tamɔ nɛkɛ aaaha amɛ amralo lɛ, nɔ ni baajɛ mli aba lɛ ehiŋ kɛhaŋ amɛ kwraa. Ni kɛlɛ, yɛ anɔkwale mli lɛ, mɔ ni amɛkɛ lɛ yeɔ lɛ ji Jeŋ Muu Fɛɛ Maŋtsɛ lɛ, Yehowa, ni nɔ kwɔ kwraa fe amralo fɛɛ amralo ni ji adesa lɛ. Maleaki 1:14 tsɔɔ saji amli yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ, akɛ: “Maŋtsɛ kpeteŋkpele ji mi, Yehowa Zebaot kɛɛ, ni migbɛi lɛ he yɛ gbeyei yɛ jeŋmaji lɛ ateŋ!”

19. Mɛni wɔshweɔ ni wɔná, ni mɛni esa akɛ wɔya nɔ wɔfee?

19 Ákɛ Nyɔŋmɔ tsuji anɔkwafoi lɛ, wɔshweɔ gbi ni adesai fɛɛ kɛ woo baaha Maŋtsɛ Kpeteŋkpele, ni ji Yehowa lɛ waa diɛŋtsɛ. Yɛ nakai be lɛ mli lɛ, “shikpɔŋ lɛ nɔ aaayi obɔ kɛ Yehowa he nilee lɛ, tamɔ bɔ ni nu ha ŋshɔ shishi lɛ.” (Yesaia 11:9) Shi dani nakai be lɛ aaashɛ lɛ, nyɛhaa wɔfea bɔ fɛɛ bɔ ní wɔɔnyɛ ní wɔshɛ Yehowa taomɔ nii ahe, kɛtsɔ lalatsɛ lɛ ní kɛɛ akɛ: “Mikɛ shidaa aaakafo lɛ” lɛ kasemɔ nɔ. (Lala 69:31) Bɔni afee ni wɔnyɛ wɔfee enɛ lɛ, Maleaki yɛ ŋaawoo lolo ní he baanyɛ aba sɛɛnamɔ babaoo kɛha wɔ. No hewɔ lɛ, nyɛhaa wɔsusua Maleaki wolo lɛ fãi krokomɛi lɛ ahe jogbaŋŋ yɛ nikasemɔi enyɔ ni baanyiɛ sɛɛ aba lɛ amli?

Ani Okaiɔ?

• Mɛni hewɔ esa akɛ wɔjie Yehowa yi lɛ?

• Mɛni hewɔ Yehowa ekpɛlɛɛɛ afɔlei ni osɔfoi lɛ shãa yɛ Maleaki gbii lɛ amli lɛ anɔ lɛ?

• Mɛɛ gbɛ nɔ wɔtsɔɔ wɔkɛ yijiemɔ afɔle haa Yehowa?

• Mɛni esa akɛ no afee kanyamɔ kɛha anɔkwa jamɔ?

[Nikasemɔ lɛ he Sanebimɔi]

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 9]

Maleaki gbalɛ lɛ kɔɔ wɔgbii nɛɛ ahe

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 10]

Esau hiɛ esɔɔɔ krɔŋkrɔŋ nii

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 11]

Osɔfoi lɛ kɛ gbɔmɛi lɛ fɛɛ kɛ afɔleshaai ni esaaa bahaa

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 12]

Yehowa Odasefoi kɛ yijiemɔ afɔlei haa yaka yɛ jeŋ fɛɛ