Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Etsɛŋ ni Adesai Anaagbai Baaba Naagbee!

Etsɛŋ ni Adesai Anaagbai Baaba Naagbee!

Etsɛŋ ni Adesai Anaagbai Baaba Naagbee!

“YELIKƐBUAMƆ nifeemɔ he sɛɛnamɔ faaa kɛji ejeee gbɛjianɔtoo ko ni nitsumɔ baakpele he fɛɛ he lɛ fã, ní ebɛ maŋkwramɔŋ sɛɛfimɔ ni oti ni ma ehiɛ ji koni eku nibii ni kɛ naagbai baa lɛ naa lɛ. Niiashikpamɔ etsɔɔ shii abɔ akɛ yelikɛbuamɔ nifeemɔ pɛ nyɛŋ atsu naagbai ahe nii kɛji kɛjɛ shishijee lɛ, eji maŋkwramɔŋ henɔ ko.”—The State of the World’s Refugees 2000.

Yɛ yelikɛbuamɔ nifeemɔ kpele lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, anyɛɛɛ atsĩ adesai anaagbai ni mli ewo wu lɛ naa. Ani eeenyɛ efee akɛ maŋkwramɔ kɛ tsabaa ni hiɔ shi daa baaba? Yɛ anɔkwale mli lɛ, enyɛŋ efee nakai. Shi nɛgbɛ moŋ wɔbaanyɛ wɔya? Yɛ wiemɔ ko ni sa kadimɔ waa ni bɔfo Paulo kɛje ewiemɔ ni eŋma kɛyaha Efesobii lɛ mli lɛ, etsɔɔ bɔ ni Nyɔŋmɔ kɛ adesai anaagbai fɛɛ baaba naagbee ehã lɛ mli. Etee nɔ po etsɔɔ dɛŋdade ni Nyɔŋmɔ kɛbaatsu enɛ he nii—dɛŋdade ko ni baatsu nibii ni kɛ naagbai fɛɛ ni baa wɔnɔ ŋmɛnɛ lɛ baa lɛ he nii. Mɛni hewɔ ni osusuuu nɔ ni Paulo yɔɔ kɛɛmɔ lɛ he okwɛ? Anaa sane lɛ yɛ Efesobii 1:3-10 lɛ.

“Koni Eŋɔ Nibii Fɛɛ Eto Yitso Kome Shishi yɛ Kristo Mli”

Bɔfo lɛ kɛɛ akɛ Nyɔŋmɔ yiŋtoo lɛ ji nɔ ni etsɛ lɛ akɛ: “Bei lɛ ayinɔ [loo nibii ahe nitsumɔ] lɛ gbɛjianɔtoo.” Mɛni ji nɔ ni enɛ tsɔɔ? Etsɔɔ akɛ Nyɔŋmɔ yɛ be ni eto ni ebaafee nii yɛ gbɛ ko nɔ “koni eŋɔ nibii fɛɛ eto yitso kome shishi yɛ Kristo mli, nii ni yɔɔ ŋwɛi kɛ nii ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ fɛɛ.” (Efesobii 1:10) Hɛɛ, Nyɔŋmɔ eje gbɛjianɔtoo ko shishi koni ekɛ nibii fɛɛ ni yɔɔ ŋwɛi kɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ asaa aba gbeekpãmɔ mli yɛ ekudɔmɔ shishi tɛ̃ɛ. Miishɛɛ sane ji akɛ, yɛ nɔ ni kɔɔ wiemɔ ni atsɔɔ shishi yɛ biɛ akɛ ‘asaa ni abua naa ekoŋŋ’ lɛ he lɛ, Biblia he nilelɔ J. H. Thayer wie akɛ: “Eebua nibii anaa ekoŋŋ kɛha lɛ diɛŋtsɛ ehe . . . nibii fɛɛ ni (kɛbashi amrɔ nɛɛ esha egbála amɛmli) lɛ amli kɛba naanyobɔɔ kome mli yɛ Kristo mli.”

No tsɔɔ bɔ ni ehe hiaa ni Nyɔŋmɔ afee enɛ kɛji akɛ asusu mligbalamɔ ni ekɛba klɛŋklɛŋ kwraa lɛ he lɛ. Yɛ adesa yinɔsane shishijee mli lɛ, wɔ klɛŋklɛŋ fɔlɔi Adam kɛ Hawa bo Satan Abonsam toi ni amɛtse atua amɛshi Nyɔŋmɔ. Amɛmiitao heyeli kɛtsɔ hegbɛ ni amɛ diɛŋtsɛ amɛaaná ni amɛkɛkpɛ amɛyiŋ yɛ nɔ ni ja kɛ nɔ ni ejaaa he lɛ nɔ. (1 Mose 3:1-5) Yɛ ŋwɛi jalɛsaneyeli lɛ kɛ gbeekpãmɔ naa lɛ, ashwie amɛ kɛjɛ Nyɔŋmɔ weku lɛ mli ni naanyobɔɔ ni kã amɛkɛ lɛ teŋ lɛ ŋmɛɛ amɛ. Amɛkɛ adesai yawo emuu ni ayeee kɛ nibii ni yɔɔ gbeyei ni jɛɔ mli kɛbaa ni wɔkɛkpeɔ ŋmɛnɛ lɛ mli.—Romabii 5:12.

Efɔŋfeemɔ Gbɛ ni Aŋmɛ Be Kukuoo

Ekolɛ mɛi komɛi baabi akɛ: ‘Mɛni hewɔ Nyɔŋmɔ ha amɛfee nakai? Mɛni hewɔ ekɛ ehewalɛ kpeteŋkpele lɛ tsuuu nii koni eha afee esuɔmɔnaa nii, bɔni afee ni ekɛtsĩ piŋmɔi kɛ amanehului fɛɛ ni wɔkɛkpeɔ amrɔ nɛɛ naa lɛ?’ Ekolɛ ebaaka bo koni osusu nakai. Shi mɛni ji nɔ ni hewalɛ ni naa wa ni tamɔ nɛkɛ kɛ nitsumɔ baatsɔɔ diɛŋtsɛ? Ani osumɔɔ aloo okpɛlɛɔ mɔ fɛɛ mɔ ni kpataa shitee-kɛ-wolɔi fɛɛ ahiɛ akɛni eyɛ hewalɛ ni ekɛbaafee nakai yɛ gbeekpãmɔ ni baaa amɛteŋ yɛ shi ni amɛte amɛwo shikome lɛ hewɔ lɛ nɔ? Dabi kɔkɔɔkɔ.

Nakai atuatselɔi lɛ ejeee gbɛ amɛteee shi amɛwooo Nyɔŋmɔ hewalɛ kpeteŋkpele lɛ. Titri lɛ amɛte shi amɛwo mla naa hegbɛ ni eyɔɔ akɛ eyeɔ nɔ kɛ gbɛ ni etsɔɔ nɔ eyeɔ nɔ lɛ. Bɔni afee ni ana shishijee sane ni atee lɛ shi lɛ naa shikome nyɔŋlo lɛ, Yehowa eŋmɛ ebɔɔ nii lɛ gbɛ koni amɛye amɛ diɛŋtsɛ amɛhe nɔ ni kudɔmɔ ni jɛ eŋɔɔ tɛ̃ɛ bɛ mli yɛ be kukuoo mli. (Jajelɔ 3:1; Luka 21:24) Kɛji nakai be lɛ shɛ lɛ, ekɛ ehe baawo sane lɛ mli koni esaa ekudɔ shikpɔŋ lɛ fɛɛ ekoŋŋ. Nakai beaŋ lɛ ebaafee faŋŋ diɛŋtsɛ akɛ gbɛ ni etsɔɔ nɔ eyeɔ nɔ lɛ pɛ ji nɔ ni kɛ naanɔ toiŋjɔlɛ, miishɛɛ, kɛ shweremɔ he nɔmimaa baaha shikpɔŋ lɛ nɔ bii. Kɛkɛ lɛ, abaakpata je lɛŋ yiwalɔi lɛ fɛɛ ahiɛ kwraa kɛya naanɔ.—Lala 72:12-14; Daniel 2:44.

“Dani Ato Jeŋ Shishi”

Yehowa to eyiŋ jeeŋmɔ akɛ ebaafee enɛɛmɛi fɛɛ. Paulo tsĩ tã akɛ“dani ato jeŋ shishi.” (Efesobii 1:4) Nakai be lɛ jeee be ni tsɔ hiɛ ba dani abɔ shikpɔŋ lɛ loo Adam kɛ Hawa. Nakai je lɛ ‘hi jogbaŋŋ,’ ni atuatsemɔ eteko shi. (1 Mose 1:31) Belɛ, mɛɛ “jeŋ” ji nɔ ni bɔfo Paulo tsɔɔ lɛ mɔ? Adam kɛ Hawa bii aje lɛ—adesai esha jeŋ ni yeee emuu ni yɔɔ gbɛkpamɔ akɛ abaakpɔ̃ amɛ lɛ. Dani abaafɔ gbekɛ ko lɛ, Yehowa le bɔ ni ebaatsɔ etsu saji ahe nii koni ekɛ yelikɛbuamɔ kɛha Adam seshibii ni abaanyɛ akpɔ̃ amɛ lɛ aha.—Romabii 8:20.

Yɛ anɔkwale mli lɛ, enɛ etsɔɔɔ akɛ esa akɛ jeŋ muu fɛɛ Nɔyelɔ lɛ atsu saji ahe nii taakɛ gbɔmɛi tsuɔ he nii lɛ. Akɛni adesai yɔse akɛ hehiamɔ baanyɛ aba hewɔ lɛ, amɛto nifeemɔ srɔtoi babaoo ni yɔɔ fitsofitso he gbɛjianɔ koni amɛkɛtsu shihilɛ lɛ he nii. Dabi, Nyɔŋmɔ ofe lɛ tsɔɔ eyiŋtoo lɛ yɛ gbɛ ni yɔɔ mlɛo nɔ, ni etsuɔ he nii. Ni kɛlɛ, Paulo tsɔɔ bɔ ni Yehowa kpɛ eyiŋ koni etsu saji ahe nii bɔni afee ni adesai aná heyeli ni hiɔ shi daa. Mɛni ji gbɛjianɔtoi nɛɛ?

Namɔ Baaha Aná Heyeli?

Paulo tsɔɔ mli akɛ Kristo kaselɔi ni akɛ mumɔ efɔ amɛ mu lɛ yɛ gbɛfaŋnɔ krɛdɛɛ ko he nii ni amɛbaatsu yɛ awui ni Adam esha lɛ eye lɛ ni abaajie kɛya lɛ mli. Paulo kɛɛ akɛ Yehowa ‘ehala wɔ yɛ Kristo mli,’ koni wɔkɛ Yesu aye nɔ yɛ eŋwɛi Maŋtsɛyeli lɛ mli. Beni Paulo yaa nɔ etsɔɔ enɛ mli lolo lɛ, ekɛɛ akɛ Yehowa “ejie wɔ yɛ suɔmɔ mli eto eha ehe ni wɔtsɔmɔ ebii yɛ Kristo hewɔ.” (Efesobii 1:4, 5) Eji anɔkwale akɛ, Yehowa halaaa amɛ, loo etsɔɔɔ hiɛ etooo amɛhalamɔ he gbɛjianɔ efɔ̃ɔɔ shi ákɛ aŋkroaŋkroi. Shi kɛlɛ, etsɔ hiɛ ehala anɔkwafoi akuu kɛ mɛi ni etuu amɛhe amɛha ni kɛ Kristo baaná gbɛfaŋnɔ koni akɛjie awui ni Satan Abonsam ni Adam kɛ Hawa fata he lɛ eye adesai aweku lɛ kɛya lɛ.—Luka 12:32; Hebribii 2:14-18.

Kwɛ bɔ ni eyɔɔ naakpɛɛ hã! Yɛ Satan shishijee mpoa ni etswa Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli lɛ mli lɛ, eetsɔɔ akɛ kpa yɛ Nyɔŋmɔ adebɔɔ ni ji adesa lɛ he—ni akɛ kɛji amɛyaje nɔnyɛɛ ni mli wa shishi loo lakamɔ shishi lɛ, amɛ fɛɛ amɛbaatse Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ hiɛ atua. (Hiob 1:7-12; 2:2-5) Yɛ Yehowa Nyɔŋmɔ ‘anunyam mlihilɛ ni wɔsaaa’ lɛ kpojiemɔ ni sa kadimɔ lɛ naa lɛ, yɛ be ni sa mli lɛ ejie hekɛnɔfɔɔ ni eyɔɔ yɛ eshikpɔŋ nɔ bɔɔ nii lɛ amli lɛ kpo kɛtsɔ halamɔ ni ehala amɛteŋ mɛi komɛi kɛjɛ Adam weku ni efee esha lɛ mli koni amɛfee emumɔŋ bii lɛ nɔ. Akɛ mɛi ni yɔɔ nɛkɛ kuu bibioo nɛɛ mli lɛ baaya ŋwɛi koni amɛyasɔmɔ. Yɛ mɛɛ yiŋtoo hewɔ?—Efesobii 1:3-6; Yohane 14:2, 3; 1 Tesalonikabii 4:15-17; 1 Petro 1:3, 4.

Bɔfo Paulo kɛɛ akɛ, nɛkɛ Nyɔŋmɔ bii ni ehala nɛɛ batsɔmɔɔ “Kristo nanemɛi niyelɔi” yɛ eŋwɛi Maŋtsɛyeli lɛ mli. (Romabii 8:14-17) Ákɛ maŋtsɛmɛi kɛ osɔfoi lɛ, amɛbaaná gbɛfaŋnɔ yɛ adesai aweku lɛ ni abaaha amɛye amɛhe kɛjɛ piŋmɔ kɛ nɔnaa ni amɛnaa amrɔ nɛɛ lɛ mli lɛ mli. (Kpojiemɔ 5:10) Eji anɔkwale akɛ “bɔɔ nii lɛ fɛɛ kɛ wɔ dɔmɔɔ ŋtsɔi ni amɛkɛ wɔ kɔ̃mɔɔ kɛbashi ŋmɛnɛŋmɛnɛ.” Shi kɛlɛ, etsɛŋ ni Nyɔŋmɔ bii krɛdɛɛ ni ahala nɛɛ baanyiɛ Yesu Kristo sɛɛ kɛtsu nii, ni adesai toibolɔi fɛɛ “baaye amɛhe kɛjɛ fitemɔ nyɔŋyeli lɛ mli kɛya Nyɔŋmɔ bii lɛ anunyam heyeli lɛ mli” shikome ekoŋŋ.—Romabii 8:18-22.

‘Jiemɔ Kɛtsɔ Kpɔmɔnɔ lɛ Nɔ’

Anyɛ atsu enɛɛmɛi fɛɛ ahe nii kɛtsɔ nɔ ko ni esa akɛ efee nɔ ni sa kadimɔ fe fɛɛ kɛ Nyɔŋmɔ mlihilɛ ni wɔsaaa lɛ kpojiemɔ ni mli kwɔ kɛha adesai aje ni abaanyɛ akpɔ amɛ nɛɛ—Yesu Kristo kpɔmɔ afɔleshaa lɛ nɔ. Paulo ŋma akɛ: “Lɛ [Yesu Kristo] emli nɔŋŋ wɔná kpɔmɔ lɛ yɛ, ni ji nɔtɔmɔi afaa lɛ, yɛ elá lɛ hewɔ, yɛ eduromɔ falɛ lɛ naa.”Efesobii 1:7.

Yesu Kristo ji mɔ tuuntu ni Nyɔŋmɔ kɛ lɛ baatsu eyiŋtoo he nii. (Hebribii 2:10) Ekpɔmɔ afɔleshaa lɛ feɔ mla naa shishitoo nɔ kɛha Yehowa koni ekɛhala Adam shwiei lɛ ateŋ mɛi komɛi kɛya eŋwɛi weku lɛ mli koni agbɛnɛ ejie adesai kɛjɛ nibii ni jɛɔ Adam esha lɛ mli kɛbaa lɛ kɛya, ni efiteee hekɛnɔfɔɔ ni eyɔɔ yɛ E-mlai kɛ shishitoo mlai lɛ ahe. (Mateo 20:28; 1 Timoteo 2:6) Yehowa efee nii yɛ gbɛ ni fiɔ ejalɛ nifeemɔ lɛ sɛɛ ni etsuɔ nɔ ni ataoɔ ni ji jalɛsaneyeli ni yeɔ emuu lɛ he nii.—Romabii 3:22-26.

Nyɔŋmɔ “Teemɔŋ Sane Krɔŋkrɔŋ Lɛ”

Nyɔŋmɔ kɛ afii akpei abɔ sɔŋŋ ejieee gbɛ pɔtɛɛ ni ebaatsɔ nɔ etsu eyiŋtoo kɛha shikpɔŋ lɛ he nii lɛ kpo etsɔɔɔ. Yɛ klɛŋklɛŋ afii oha Ŋ.B. lɛ, “eha [Kristofoi le] nɔ ni esumɔɔ lɛ mli teemɔŋ sane lɛ bɔ ni sa ehiɛ.” (Efesobii 1:9) Paulo kɛ enanemɛi Kristofoi ni afɔ amɛ mu lɛ nuɔ nitsumɔ ni akɛwo Yesu Kristo dɛŋ yɛ Nyɔŋmɔ yiŋtoo lɛ he nitsumɔ mli lɛ shishi jogbaŋŋ diɛŋtsɛ. Amɛ hu amɛje shishi amɛnu nitsumɔ krɛdɛɛ ni akɛwo amɛdɛŋ ákɛ Kristo hefatalɔi niyelɔi yɛ eŋwɛi Maŋtsɛyeli lɛ mli lɛ shishi jogbaŋŋ. (Efesobii 3:5, 6, 8-11) Hɛɛ, Maŋtsɛyeli nɔyeli ni yɔɔ Yesu Kristo kɛ ehefatalɔi nɔyelɔi lɛ dɛŋ lɛ ji dɛŋdade ni Nyɔŋmɔ kɛbaatsu nii koni ekɛ toiŋjɔlɛ ni hiɔ shi daa aba, jeee yɛ ŋwɛi kɛkɛ shi yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ hu. (Mateo 6:9, 10) Kɛtsɔ no nɔ lɛ, Yehowa baaku sɛɛ ekɛ shikpɔŋ nɛɛ asaa aba shihilɛ ni eto eyiŋ yɛ he kɛjɛ shishijee lɛ mli ekoŋŋ.—Yesaia 45:18; 65:21-23; Bɔfoi lɛ Asaji 3:21.

Be ni eto kɛha nifeemɔ ni yɔɔ tɛ̃ɛ koni ekɛjie nɔnyɛɛ kɛ jalɛ sane ni ayeee lɛ fɛɛ kɛya lɛ, yɛ wɔsɛɛ be ni ebɛŋkɛ lɛ mli. Shi Yehowa je shihilɛ ni ebaaku sɛɛ ekɛba ekoŋŋ lɛ shishi diɛŋtsɛ yɛ Pentekoste afi 33 Ŋ.B. Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? Kɛtsɔ “nii ni yɔɔ ŋwɛi” lɛ anaabuamɔ ni eje shishi yɛ nakai beaŋ lɛ nɔ, ni ji mɛi ni kɛ Kristo baaye nɔ yɛ ŋwɛi lɛ. Mɛi ni fata he ji Kristofoi ni yɔɔ Efeso lɛ. (Efesobii 2:4-7) Nyɛsɛɛ nɛɛ nɔŋŋ, yɛ wɔbe nɛɛ mli lɛ, Yehowa miibua “nii ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ” naa. (Efesobii 1:10) Kɛtsɔ jeŋ muu fɛɛ shiɛmɔ he tafaa nitsumɔ lɛ nɔ lɛ, eeha jeŋmaji fɛɛ miile sanekpakpa ni kɔɔ e-Maŋtsɛyeli nɔyeli ni yɔɔ Yesu Kristo dɛŋ lɛ he lɛ he sane. Aabua mɛi ni kpɛlɛɔ nɔ lɛ anaa amrɔ nɛɛ po aawo mumɔŋ hebuu kɛ tsamɔ he ko. (Yohane 10:16) Etsɛŋ, yɛ paradeiso shikpɔŋ ni atsuu nɔ lɛ nɔ lɛ, amɛbaaná heyeli ni yeɔ emuu kwraa kɛjɛ jalɛ sane ni ayeee kɛ nɔnaa mli.—2 Petro 3:13; Kpojiemɔ 11:18.

“Aná hiɛyaa ni yɔɔ naakpɛɛ babaoo” yɛ yelikɛbuamɔ nifeemɔ he mɔdɛŋ ni abɔ koni akɛye abua adesai ni anyɛɔ amɛ nɔ lɛ mli. (The State of the World’s Children 2000) Ni kɛlɛ, hiɛyaa ni yɔɔ naakpɛɛ fe fɛɛ lɛ baafee Kristo Yesu kɛ ehefatalɔi nɔyelɔi ni yɔɔ ŋwɛi Maŋtsɛyeli nɔyeli lɛ mli lɛ ahe ni amɛkɛbaawo sane mli ni ebɛŋkɛ lɛ. Amɛbaatsu nibii fɛɛ ni kɛ béi baa kɛ nibii fɔji krokomɛi fɛɛ ni baa wɔnɔ lɛ ahe nii jogbaŋŋ kɛmɔ shi. Amɛbaaha adesai anaagbai fɛɛ aba naagbee.—Kpojiemɔ 21:1-4.

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 4]

Yelikɛbuamɔ nifeemɔ gbɛjianɔtoi nyɛko atsu adesai anaagbai ahe nii

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 6]

Kristo kpɔmɔ afɔleshaa lɛ kɛ heyeli kɛmiijɛ Adam esha lɛ mli lɛ baha adesai

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 7]

Abaanyɛ aná mumɔŋ hebuu kɛ tsamɔ ŋmɛnɛ

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 7]

Etsɛŋ, kɛtsɔ Mesia Maŋtsɛyeli lɛ nɔ lɛ, heyeli kwraa kɛmiijɛ naagbai amli baaba