Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Te Esa akɛ Wɔbu Kaai Wɔha Tɛŋŋ?

Te Esa akɛ Wɔbu Kaai Wɔha Tɛŋŋ?

Te Esa akɛ Wɔbu Kaai Wɔha Tɛŋŋ?

KAAI! Amanehului! Esa akɛ mɔ fɛɛ mɔ kɛ eko akpe. Nibii ni ekolɛ ekɛ kaai baaba ji mɛi ateŋ béi, shika he naagbai, gbɔmɔtsoŋ hewalɛ kpakpa ni abɛ, kaai, tipɛŋfoi anɔnyɛɛ koni akɛ he awo nɔ fɔŋ feemɔ mli, yiwaa, maŋkwramɔŋ saji loo wɔhe ni wɔkɛwooo wɔŋjamɔ mli lɛ he naagbai, kɛ nibii krokomɛi babaoo. Bɔ fɛɛ bɔ ni kaai ni wɔkɛkpeɔ lɛ ji lɛ, bei pii lɛ amɛkɛ yeyeeyefeemɔ kpele baa. Te wɔɔfee tɛŋŋ wɔkpee amɛnaa yɛ omanyeyeli mli lɛ? Ani amɛhe baa sɛɛnamɔ kɛhaa wɔ yɛ gbɛ ko nɔ?

Sɛɛfimɔ ni Hi Fe Fɛɛ

Maŋtsɛ David ni hi shi yɛ blema lɛ kɛ kaai kpe yɛ ewala bei amli fɛɛ, ni kɛlɛ egbo akɛ anɔkwafo. Te fee tɛŋŋ ni enyɛ ekpee naa lɛ? Etsɔɔ he ni enáa ehewalɛ lɛ kɛjɛɔ beni ekɛɛ akɛ: “Yehowa ji mikwɛlɔ, nɔ ko nɔ ko ehiaŋ mi” lɛ. Kɛkɛ ni etee nɔ ekɛɛ akɛ: “Ni asaŋ kɛ́ minyiɛ gbele hɔɔŋ jɔɔ lɛŋ lɛ, misheŋ efɔŋ ko gbeyei; ejaakɛ okɛ mi yɛ: otso kɛ odɛhiɛmɔtso lɛ, nomɛi shɛjeɔ mimii.” (Lala 23:1, 4) Hɛɛ, Yehowa ji sɛɛfimɔ ni bɛ naagbee jɛɛhe. Ekwɛ David nɔ kɛtsɔ nɔnyɛɛ bei ni mli wawai amli, ni éfee klalo akɛ eeefee nakai nɔŋŋ eha wɔ, kɛ ehe miihia.

Mɛɛ gbɛ nɔ wɔɔtsɔ wɔná Yehowa sɛɛfimɔ? Biblia lɛ tsɔɔ gbɛ lɛ beni ekɛɔ akɛ: “Nyɛsaa nyɛnaa nyɛkwɛa, ni nyɛaana akɛ Yehowa hi” lɛ. (Lala 34:9) Eji ninefɔɔ ni tsɔɔ mlihilɛ, shi mɛni ji nɔ ni etsɔɔ? Eji Yehowa ni wɔɔsɔmɔ lɛ, ni wɔha wɔshihilɛi kɛ esuɔmɔnaa nii akpã gbee kwraa lɛ he hewalɛwoo. Gbɛ ni tamɔ nɛkɛ lɛ biɔ ni wɔŋmɛɛ heyelii komɛi ni wɔyɔɔ lɛ he ni wɔkɛshã afɔlei. Yɛ shihilɛi komɛi amli lɛ, ebaanyɛ ekɛ kaai—yiwaa, kɛ nɔnaa po aba mɔ nɔ. Ni kɛlɛ, mɛi ni kpɛlɛɔ Yehowa ninefɔɔ lɛ nɔ lɛ shwaaa amɛhe kɔkɔɔkɔ akɛ amɛfee nakai. Yehowa baajie mlihilɛ kpele kpo etsɔɔ amɛ. Ebaakudɔ amɛ ni ekwɛ amɛnɔ yɛ mumɔŋ. Kɛtsɔ e-Wiemɔ lɛ, emumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ, kɛ Kristofoi asafo lɛ nɔ lɛ, ebaawaje amɛ kɛtsɔ kaai amli. Ni yɛ naagbee lɛ, ebaaha amɛ naanɔ wala.—Lala 23:6; 25:9; Yesaia 30:21; Romabii 15:5.

Mɛi ni kpɛɔ amɛyiŋ akɛ amɛbaafee tsakemɔ yɛ amɛshihilɛ mli koni amɛsɔmɔ Yehowa, ní amɛtsuɔ nakai yiŋkpɛɛ lɛ he nii lɛ naa akɛ Yehowa haa eshiwoi fɛɛ baa mli. Israelbii ni nyiɛ Yoshua sɛɛ kɛtee Shiwoo Shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ ná nakai niiashikpamɔ lɛ. Akɛni amɛfo Yordan hewɔ lɛ, kaai yɛ ni esa akɛ amɛkpee naa, tai yɛ ni esa akɛ amɛwuu, kɛ nikasemɔi ni mli wawai ni amɛbaakase. Shi nakai yinɔ lɛ ye anɔkwa waa fe amɛtsɛmɛi ni shi Mizraim ni amɛgboi yɛ ŋa lɛ nɔ lɛ. No hewɔ lɛ, Yehowa fi anɔkwafoi lɛ asɛɛ, ni yɛ nɔ ni kɔɔ amɛshihilɛ he yɛ Yoshua gbele sɛɛ lɛ he lɛ, Biblia mli amaniɛbɔɔ lɛ kɛɔ akɛ: “Yehowa hã amɛ hejɔɔmɔ kɛkpe, taakɛ bɔ ni ekã amɛtsɛmɛi lɛ akita lɛ pɛpɛɛpɛ . . . Nibii kpakpai fɛɛ ni Yehowa wo Israel we lɛ shi yɛ he lɛ, emli ekomefolo ekaaa shi; fɛɛ kwa ba mli.” (Yoshua 21:44, 45) Ebaanyɛ eba lɛ nakai yɛ wɔgbɛfaŋ hu kɛji akɛ wɔkɛ wɔhe fɔ̃ Yehowa nɔ kwraa beni wɔkɛ kaa ekpe kɛ yɛ bei krokomɛi amli fɛɛ lɛ.

Mɛni ekolɛ ebaanyɛ egbɔjɔ hekɛnɔfɔɔ ni wɔyɔɔ yɛ Yehowa mli lɛ? Yesu tsɔɔ nɔ kome beni ekɛɛ akɛ: “Mɔ ko nyɛŋ nuŋtsɔmɛi enyɔ asɔmɔ . . . Nyɛnyɛŋ Nyɔŋmɔ kɛ mamona [niifálɛ] nyɛsɔmɔ” lɛ. (Mateo 6:24) Kɛji akɛ wɔyɛ hekɛnɔfɔɔ yɛ Yehowa mli lɛ, wɔtaoŋ shweshweeshwe shihilɛ yɛ he ni je lɛŋ bii babaoo tao, shweshweeshwe shihilɛ yɛ lɛ, yɛ heloonaa nibii amli. Yesu wo esɛɛnyiɛlɔi lɛ ŋaa akɛ: “Shi nyɛtaoa Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli lɛ kɛ ejalɛ lɛ tsutsu, ni akɛ [heloonaa] nii [ni he hiaa] nɛɛ fɛɛ aaafata he aha nyɛ.” (Mateo 6:33) Kristofonyo ni ŋmɛɔ pɛpɛɛpɛ yɛ heloonaa nibii ahe, ní ekɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ yeɔ klɛŋklɛŋ gbɛhe yɛ eshihilɛ mli lɛ efee yiŋkpɛɛ ni ja lɛ. (Jajelɔ 7:12) Yɛ anɔkwale mli lɛ, ekolɛ ehe baahia ni ekɛ nɔ ko ashã afɔle. Ekolɛ ekɛ heloonaa nibii baashã afɔle. Shi kɛlɛ, enine baashɛ nyɔmɔwoi babaoo nɔ. Ni Yehowa baafi esɛɛ.—Yesaia 48:17, 18.

Nɔ ni Wɔkaseɔ Kɛjɛɔ Kaai Amli

Yɛ anɔkwale mli lɛ, ní aaahala akɛ ‘aaasa naa akwɛ, ni ana akɛ Yehowa hi’ lɛ ebuuu mɔ he kɛjɛɛɛ nibii ni aleee ni baa trukaa yɛ shihilɛ mli lɛ ahe; ni asaŋ jeee akɛ eeebu wɔhe kwraa kɛjɛ Satan kɛ enajiaŋdamɔlɔi adesai lɛ atutuamɔi lɛ amli. (Jajelɔ 9:11) Enɛ hewɔ lɛ, ekolɛ abaaka Kristofonyo ko anɔkwayeli kɛ efaishitswaa lɛ akwɛ. Mɛni hewɔ Yehowa ŋmɛɔ gbɛ ni kaai ni tamɔ nɛkɛ baa ejálɔi anɔ lɛ? Bɔfo Petro tsɔɔ yiŋtoo kome beni eŋma akɛ: “Nyɛ ni ŋmɛnɛmɛ, kɛ́ ehia lɛ, nyɛyeɔ ŋkɔmɔ fioo ko yɛ kaai srɔtoi amli lɛ, koni ana nyɛhemɔkɛyeli salɛ lɛ akɛ ejara wa aahu fe shika ni fiteɔ ni aka yɛ la mli lɛ, kɛyaha yijiemɔ kɛ woo kɛ anunyam yɛ Yesu Kristo kpojiemɔ lɛ mli” lɛ. (1 Petro 1:6, 7) Hɛɛ, kaai haa wɔjieɔ wɔhemɔkɛyeli lɛ salɛ kɛ wɔsuɔmɔ kɛha Yehowa lɛ kpo wɔtsɔɔ. Ni amɛyeɔ buaa koni aná hetoo aha Satan Abonsam ahorabɔɔi kɛ naafolɔmɔi lɛ.— Abɛi 27:11; Kpojiemɔ 12:10.

Kaai yeɔ buaa wɔ hu koni wɔná Kristofoi asui krokomɛi. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, susumɔ lalatsɛ lɛ wiemɔi akɛ: “[Yehowa] hiɛ kã heshibalɔ he; shi hewolɔ lɛ, eyooɔ lɛ yɛ shɔŋŋ” lɛ he okwɛ. (Lala 138:6) Yɛ adebɔɔ su naa lɛ, wɔteŋ mɛi babaoo bɛ heshibaa, shi kaai baanyɛ aye abua wɔ koni wɔná su ni he hiaa nɛɛ eko. Kaimɔ sane ni ba yɛ Mose gbii lɛ amli, beni mɛi komɛi ni yɔɔ Israel lɛ nu he akɛ mana lɛ yeli otsi fɛɛ otsi kɛ nyɔŋ fɛɛ nyɔŋ nɔ lɛ etɔ amɛ lɛ. Eka shi faŋŋ akɛ eji kaa kɛha amɛ, eyɛ mli akɛ mana lɛ ji naakpɛɛ niyenii moŋ. Mɛni ji yiŋtoo ni yɔɔ kaa lɛ sɛɛ? Mose kɛɛ amɛ akɛ: “[Yehowa] kɛ mana . . . lɛo yɛ ŋa lɛ nɔ, koni ekɛbao shi, ni ekɛkao ekwɛ.”—5 Mose 8:16.

Nakai nɔŋŋ abaanyɛ aka wɔ heshibaa akwɛ. Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? Ojogbaŋŋ, te wɔfeɔ wɔnii yɛ gbɛjianɔtoo nifeemɔi amli tsakemɔi ahe wɔhaa tɛŋŋ? (Yesaia 60:17) Ani wɔkɛ wɔtsui muu fɛɛ fiɔ shiɛmɔ kɛ nitsɔɔmɔ nitsumɔ lɛ sɛɛ? (Mateo 24:14; 28:19, 20) Ani wɔkɛ miishɛɛ kpɛlɛɔ Biblia mli anɔkwalei amlitsɔɔmɔi ni “tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ” lɛ kɛhaa lɛ nɔ? (Mateo 24:45-47; Abɛi 4:18) Ani wɔteɔ shi wɔshiɔ nɔnyɛɛ akɛ wɔná nibii ni eba nɔ ehee shi ehe ehiaaa wɔ, atade ni eba nɔ, aloo tsɔne hee ni eba lɛ? Heshibalɔ baanyɛ ekɛ nɔmimaa aha hetoo akɛ hɛɛ.— 1 Petro 1:14-16; 2 Petro 3:11.

Kaai yeɔ ebuaa wɔ koni wɔná su kroko ni he hiaa—tsuishiŋmɛɛ. Kaselɔ Yakobo kɛɛ akɛ: “Minyɛmimɛi, kɛji nyɛgbee kaai srɔtoi pii amli lɛ, nyɛbuaa lɛ miishɛɛ sɔŋŋ; ejaakɛ nyɛle akɛ nyɛhemɔkɛyeli kaa lɛ tsɛɔ tsuishiŋmɛɛ kɛbaa.” (Yakobo 1:2, 3) Tsuishiŋmɛɛ ni wɔkɛaakpee kaai srɔtoi anaa lɛ, kɛ hekɛnɔfɔɔ kwraa yɛ Yehowa mli lɛ haa wɔnáa shifimɔ, shiŋŋfeemɔ, kɛ emuuyeli mlihiɛmɔ. Ewoɔ wɔ hewalɛ koni wɔkpee Satan, ni ji je nɛŋ nyɔŋmɔ ni mli efu lɛ tutuamɔi ni ekɛbaaba wɔsɛɛ lɛ anaa.—1 Petro 5:8-10; 1 Yohane 5:19; Kpojiemɔ 12:12.

Ná Jwɛŋmɔ ni Ja yɛ Kaai Ahe?

Yesu Kristo, Nyɔŋmɔ Bi ni eye emuu lɛ kɛ kaai babaoo kpe beni eyɔɔ shikpɔŋ nɔ lɛ, ni ená amɛnaa ni ekpee lɛ he sɛɛ waa diɛŋtsɛ. Paulo ŋma akɛ Yesu ‘kase toiboo yɛ amanehului ni ena lɛ amli.’ (Hebribii 5:8) Anɔkwa ni eye kɛyashi gbele mli lɛ kɛ yijiemɔ baha Yehowa gbɛi lɛ, ni eha Yesu ná hegbɛ koni ekɛ ewala ákɛ adesa ni yeɔ emuu lɛ aha akɛ kpɔmɔnɔ kɛha adesai. No gbele gbɛ kɛha mɛi ni ná hemɔkɛyeli yɛ Yesu mli lɛ koni amɛná naanɔ wala he hiɛnɔkamɔ. (Yohane 3:16) Akɛni Yesu ye anɔkwa yɛ kaai ni ekɛkpe lɛ amli hewɔ lɛ, amrɔ nɛɛ eji wɔ Osɔfonukpa kɛ wɔ-Maŋtsɛ.—Hebribii 7:26-28; 12:2.

Ni wɔ hu? Anɔkwa ni wɔyeɔ yɛ kaai amli lɛ hu kɛ jɔɔmɔi babaoo baa. Biblia lɛ wieɔ yɛ mɛi ni yɔɔ ŋwɛi hiɛnɔkamɔ lɛ ahe akɛ: “Ajɔɔ nuu ni ŋmɛɔ etsui shi yɛ kaa mli lɛ, ejaakɛ, kɛ aka lɛ ni esa lɛ, eeená wala akekere, ni Nuŋtsɔ lɛ ewo shi eha mɛi ni sumɔɔ lɛ lɛ.” (Yakobo 1:12) Mɛi ni yɔɔ shikpɔŋ nɔ hiɛnɔkamɔ lɛ yɛ nɔmimaa akɛ, kɛ́ amɛkɛ anɔkwayeli ŋmɛ amɛtsui shi lɛ, amɛbaaná naanɔ wala yɛ shikpɔŋ nɔ paradeiso lɛ mli. (Kpojiemɔ 21:3-6) Ni nɔ ni he hiaa fe fɛɛ lɛ, anɔkwayeli ni amɛkɛŋmɛɔ amɛtsui shi lɛ kɛ yijiemɔ bahaa Yehowa gbɛi lɛ.

Beni wɔnyiɛɔ Yesu nanemaahei lɛ asɛɛ lɛ, wɔbaanyɛ wɔná nɔmimaa akɛ wɔbaanyɛ wɔkpee kaai fɛɛ ni wɔkɛkpeɔ yɛ nibii agbɛjianɔtoo nɛɛ mli lɛ anaa yɛ omanyeyeli mli. (1 Korintobii 10:13; 1 Petro 2:21) Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? Kɛtsɔ wɔhe ni wɔkɛaafɔ̃ Yehowa, mɔ ni kɛ “hewalɛ ni fa kɛteke nɔ” haa mɛi ni kɛ amɛhe fɔ̃ɔ enɔ lɛ nɔ. (2 Korintobii 4:7) Eba akɛ wɔ yiŋtsɔmɔ lɛ aaatamɔ Hiob, mɔ ni beni ekɛ kaai ni mli wawai kpeɔ po lɛ, ekɛ hekɛnɔfɔɔ ma nɔ mi akɛ: “Kɛ́ eka mi ekwɛ lɛ, majie mihe shi tamɔ shika [tsuru]” lɛ.—Hiob 23:10.

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 31]

Yesu anɔkwayeli yɛ kaa mli lɛ kɛ yijiemɔ baha Yehowa gbɛi lɛ. Nakai wɔnɔ lɛ hu baanyɛ afee