Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Ani eja yɛ Ŋmalɛ naa akɛ Kristofonyo kɛ enine aaafɔ̃ Biblia lɛ nɔ ni ekã kitã yɛ kojomɔhe akɛ ebaawie anɔkwale fɛɛ ni kɔɔ sane ko he?

Esa akɛ mɔ aŋkro fɛɛ mɔ aŋkro akpɛ lɛ diɛŋtsɛ eyiŋ yɛ enɛ he. (Galatabii 6:5) Shi kɛlɛ, Biblia lɛ eteee shi ewooo kitã ni akãa yɛ kojomɔhe akɛ abaawie anɔkwale lɛ.

Kitãkamɔ ji nifeemɔ ko ni mɛi babaoo kɛ amɛhe ewo mli kɛjɛ jeeŋmɔ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, yɛ blema bei amli lɛ, Helabii wóɔ amɛnine nɔ kɛtsɔɔ ŋwɛi loo amɛtaa afɔleshaa latɛ he beni amɛkãa kitã lɛ. No mli lɛ, kɛ Romanyo ko baakã kitã akɛ ebaawie anɔkwale lɛ, ehiɛɔ tɛ yɛ edɛŋ ni ekãa kitã akɛ: “Kɛji mije gbɛ mimale lɛ, no lɛ beni [nyɔŋmɔ ni ji] Jupiter hereɔ maŋ lɛ yiwala ni ebáa mɔɔ lɛ yi lɛ, éba akɛ eeefɔ̃ mi eshɛ efɔ̃ kɛjɛ nibii kpakpai fɛɛ he, taakɛ bɔ ni mifeɔ nɛkɛ tɛ nɛɛ.”—Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature, ni John McClintock kɛ James Strong ŋma, Kpo VII, baafa 260.

Nifeemɔi ni tamɔ nɛkɛ lɛ ji okadii ni tsɔɔ susumɔi ni gbɔmɛi hiɛ ni tsɔɔ akɛ amɛyɔseɔ akɛ hewalɛ ni nɔ kwɔ ko yɛ ni nyɛɔ enaa adesai, ni lɛ ji mɔ ni amɛbaabu amɛhe akɔntaa amɛha. Kɛjɛ blema beaŋ lɛ, Yehowa anɔkwa jálɔi ni hi shi lɛ yɔse akɛ, Yehowa le nibii ni amɛwieɔ kɛ nibii ni amɛfeɔ lɛ. (Abɛi 5:21; 15:3) Amɛkãmɔ kitãi yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ, taakɛ eji yɛ nakai beaŋ lɛ, loo amɛkɛ lɛ fee amɛdasefonyo. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, Boaz, David, Salomo, kɛ Zedekia fee nakai. (Rut 3:13; 2 Samuel 3:35; 1 Maŋtsɛmɛi 2:23, 24; Yeremia 38:16) Mɛi ni jáa anɔkwa Nyɔŋmɔ lɛ hu ŋmɛ gbɛ ni mɛi krokomɛi ha amɛkã kitã. Nakai eji yɛ Abraham kɛ Yesu Kristo gbɛfaŋ.—1 Mose 21:22-24; Mateo 26:63, 64.

Bei komɛi lɛ, mɔ ni kãa kitã yɛ Yehowa hiɛ lɛ kɛ nifeemɔ ko fataa he. Abram (Abraham) kɛɛ Sodom maŋtsɛ lɛ akɛ: “Miwó minine nɔ mitsɔɔ Yehowa ŋwɛi flooflo Nyɔŋmɔ ni ji ŋwɛi kɛ shikpɔŋ tsɛ lɛ.” (1 Mose 14:22) Bɔfo ko ni kɛ gbalɔ Daniel wie lɛ ‘wó eninejurɔ kɛ ebɛku nɔ etsɔɔ ŋwɛi, ni ekã Mɔ ni hiɛ kã kɛyaa naanɔ lɛ kitã.’ (Daniel 12:7) Awie Nyɔŋmɔ po he yɛ mfonirifeemɔŋ gbɛ nɔ akɛ ewó enine nɔ ni ekã kitã.—5 Mose 32:40; Yesaia 62:8.

Ŋmalɛ lɛ eteee shi ewooo kitãkamɔ. Shi kɛlɛ, esaaa akɛ Kristofonyo kãa kitã kɛfiɔ wiemɔ fɛɛ wiemɔ ni ewieɔ lɛ sɛɛ. Yesu kɛɛ akɛ: “Nyɛhaa nyɛwiemɔ afea: Hɛɛ, hɛɛ! dabi, dabi!” (Mateo 5:33-37) Kaselɔ Yakobo wie oti ko ni tamɔ nakai nɔŋŋ he. Beni ekɛɛ “nyɛkakãa kitã” lɛ, no mli lɛ eebɔ kɔkɔ kɛmiishi kitã ni akãa ni he ehiaaa lɛ. (Yakobo 5:12) Yesu kɛ Yakobo fɛɛ ewieee akɛ ejaaa akɛ aaakã kitã yɛ kojomɔhe akɛ abaawie anɔkwale.

Belɛ, kɛji abi Kristofonyo ko yɛ kojomɔhe akɛ ekã kitã akɛ odase ni eyeɔ lɛ ji anɔkwale hu? Ekolɛ ebaanu he akɛ ebaanyɛ ekã kitã ni tamɔ nɛkɛ. Shi kɛ jeee nakai lɛ, ekolɛ abaaŋmɛ lɛ gbɛ koni ekɛ odaseyeli ko aha ni tsɔɔ akɛ emaleee.—Galatabii 1:20.

Kɛji kojomɔhe gbɛjianɔtoo ko bi ni awó nine nɔ loo akɛfɔ̃ Biblia lɛ nɔ beni akãa kitã lɛ, Kristofonyo baanyɛ ahala akɛ eeekpɛlɛ nɔ. Ekolɛ Ŋmalɛ naa nɔkwɛmɔnii ni kɔɔ nifeemɔ ko ni akɛfataa kitãkamɔ he lɛ baahi ejwɛŋmɔ mli. Yɛ Kristofonyo gbɛfaŋ lɛ, nɔ ni he hiaa waa fe nɔ ko ni eeefee beni ekãa kitã lɛ ji akɛ, ekaiɔ akɛ eekã kitã yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ akɛ ebaawie anɔkwale. Kitã ni tamɔ nɛkɛ lɛ ji nɔ ko ni hiɛdɔɔ yɔɔ he waa diɛŋtsɛ. Kɛ Kristofonyo ko nuɔ he akɛ ebaanyɛ, ni esa akɛ eha sane ko ni abi lɛ yɛ shihilɛ ni tamɔ nɛkɛ mli lɛ hetoo lɛ, no lɛ esa akɛ eha ehi ejwɛŋmɔ mli akɛ ékã kitã akɛ ebaawie anɔkwale, ní eka shi faŋŋ akɛ no ji nɔ ni Kristofonyo sumɔɔ akɛ ewie be fɛɛ be lɛ.