Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Bɔ ni Aaafee Aná Jwɛŋmɔ ni Ja yɛ Nitsumɔ He

Bɔ ni Aaafee Aná Jwɛŋmɔ ni Ja yɛ Nitsumɔ He

Bɔ ni Aaafee Aná Jwɛŋmɔ ni Ja yɛ Nitsumɔ He

MƐI babaoo naaa he miishɛɛ akɛ amɛaaya nitsumɔ daa gbi yɛ ŋmɛnɛŋmɛnɛ jeŋ ni nɔ ni yaa nɔ yɛ mli ji jeŋ muu fɛɛ jarayelii ni nyɛɔ mɔ nɔ waa, akaŋshii ni mli wa waa, kɛ nibii babaoo ni akɛ tsɔnei feɔ nɛɛ mli lɛ hewɔ. Kɛlɛ, esa akɛ wɔmii ashɛ wɔhe yɛ wɔnitsumɔi ahewɔ. Mɛni hewɔ? Ejaakɛ Nyɔŋmɔ bɔ wɔ yɛ esubaŋ nɔ—ni Nyɔŋmɔ mii shɛɔ ehe yɛ enitsumɔ lɛ hewɔ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, 1 Mose 1:31 lɛ kɛɛ akɛ, beni “Nyɔŋmɔ” saa ekwɛ nibii ni efee yɛ adebɔɔ “gbii” ekpaa lɛ naagbee, aloo yɛ bei kpalaŋŋ lɛ sɛɛ lɛ, ‘ekwɛ nibii fɛɛ ni efee lɛ, ni naa, ehi naakpa.’

Ŋwanejee ko bɛ he akɛ, bɔ ni Yehowa sumɔɔ nitsumɔ waa ha lɛ ji yiŋtoo kome hewɔ ni atsɛɔ lɛ akɛ “miishɛɛ Nyɔŋmɔ lɛ.” (1 Timoteo 1:11, NW) Belɛ, ani nilee bɛ mli mɔ akɛ babaoo ni wɔkaseɔ lɛ lɛ, babaoo ni wɔnáa miishɛɛ ji no? Blema Israel Maŋtsɛ Salomo ni ji tsumalɔ kɛ gbɛjianɔtolɔ ni he esa waa lɛ ŋma yɛ enɛ he akɛ: “Kɛ gbɔmɔ fɛɛ gbɔmɔ aaaye ni enu, ni eye nii kpakpai amli ŋɔɔmɔ yɛ edeŋmegbomɔ fɛɛ mli lɛ, Nyɔŋmɔ nikeenii ni.”—Jajelɔ 3:13.

Ŋmɛnɛŋmɛnɛ nitsumɔhe ni tsakeɔ oyayaayai lɛ he jwɛŋmɔ kpakpa ni ja ni aaaná lɛ baanyɛ afee kaa. Shi Yehowa Nyɔŋmɔ jɔ́ɔ mɛi ni kɛ egbɛtsɔɔmɔ ni suɔmɔ yɔɔ mli lɛ tsuɔ nii lɛ. (Lala 119:99, 100) Mɛi ni tamɔ nakai lɛ bafeɔ nitsulɔi ni asumɔɔ amɛsane ni akɛ he fɔɔ amɛnɔ, ni no hewɔ lɛ, ehaa ewaa akɛ aaashwie amɛ yɛ amɛnitsumɔ mli. Amɛkaseɔ bɔ ni amɛaafee amɛbu amɛwala kɛ amɛnitsumɔ lɛ hu taakɛ eji yɛ mumɔŋ susumɔ naa shi jeee yɛ heloonaa susumɔ naa kɛkɛ. Enɛ yeɔ ebuaa amɛ ni amɛfeɔ yiŋkpɛi ni ja yɛ shihilɛ mli ni amɛnaa akɛ, jeee amɛnitsumɔi aloo nitsumɔi ni bei pii lɛ etsakeɔ lɛ mli pɛ amɛbaaná amɛmiishɛɛ kɛ shweshweeshwe shihilɛ yɛ. (Mateo 6:31-33; 1 Korintobii 2:14, 15) Eyeɔ ebuaa amɛ koni amɛná nitsumɔ he su kpakpa ni ja jogbaŋŋ.

Ná Su ni Saa Nyɔŋmɔ Hiɛ yɛ Nitsumɔ He

Mɛi komɛi tsuɔ nii babaoo ni amɛjɔɔɔ amɛhe, ni amɛkɛ amɛnitsumɔ yeɔ klɛŋklɛŋ gbɛhe. Mɛi krokomɛi hu shweɔ ni amɛnitsumɔ gbi lɛ aba naagbee ni amɛnyɛ amɛkpa amɛya shia. Mɛɛ jwɛŋmɔ ji nɔ ni ja? Biblia lɛ haa hetoo akɛ: “Dɛ̃ kɔkɔ obɔ̃ ni hejɔlɛ yɔɔ mli hi fe dɛ̃ kɔkɔi enyɔ obɔ̃bɔ̃ ni deŋmegbomɔ kɛ kɔɔyɔɔ hakumɔ yɔɔ mli.” (Jajelɔ 4:6) Yɛ anɔkwale mli lɛ, nii ni aaatsu dɛŋdɛŋ loo ni aaatsu be kakadaŋŋ fe nine lɛ kɛ yibiiwoo ko baaa—“kɔɔyɔɔ hakumɔ” ni, sɛɛnamɔ ko bɛ he. Mɛni hewɔ eji nakai? Ejaakɛ, ekolɛ wɔbaafite nibii diɛŋtsɛ ni baaha wɔná miishɛɛ ni fa babaoo lɛ: wekukpaa ni kã wɔkɛ wɔweku kɛ nanemɛi ateŋ, wɔmumɔŋ shidaamɔ, wɔgbɔmɔtsoŋ hewalɛnamɔ, kɛ wɔwala sɛɛtsɛlɛ po kwraa. (1 Timoteo 6:9, 10) Jwɛŋmɔ ni ja lɛ ji tsui ni aaaha enyɔ mɔ mli yɛ heloonaa nibii fioo he beni anáa toiŋjɔlɛ ni sa, moŋ fe nɔ ni aaaha nitsumɔ babaoo loo deŋmegbomɔ ni béi kɛ fimɔ fata he lɛ aaatsɔ jatsu yɛ mɔ nɔ.

Be mli ni Biblia lɛ woɔ jwɛŋmɔ ni ja ni tamɔ nɛkɛ he hewalɛ lɛ, eteɔ shi ewoɔ anihaofeemɔ. (Abɛi 20:4) Anihaofeemɔ haa bulɛ ni wɔyɔɔ kɛha wɔ diɛŋtsɛ wɔhe, kɛ bulɛ ni ekolɛ mɛi krokomɛi yɔɔ kɛha wɔ lɛ fiteɔ fiofio. Nɔ ni ehiii fe fɛɛ lɛ, efiteɔ wekukpaa ni ka wɔkɛ Nyɔŋmɔ teŋ lɛ. Biblia lɛ kɛɔ faŋŋ akɛ, mɔ ni sumɔɔɔ akɛ etsuɔ nii lɛ esaaa akɛ enáa mɛi krokomɛi ahe sɛɛ kɛyeɔ nii. (2 Tesalonikabii 3:10) Shi moŋ esa akɛ etsake egbɛ̀i koni etsu nii waa, bɔni afee ni yɛ bulɛ naa lɛ ená nibii ni he hiaa eha lɛ diɛŋtsɛ kɛ mɛi krokomɛi ni kpaa gbɛ akɛ ekwɛ amɛ lɛ. Kɛtsɔ nii ni eeetsu waa nɔ lɛ, ebaanyɛ ni eye ebua mɛi ni ehia amɛ lɛɛlɛŋ lɛ po—nifeemɔ ko ni Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ woɔ he hewalɛ.—Abɛi 21:25, 26; Efesobii 4:28.

Tsɔsemɔ ni Akɛhaa Kɛjɛɔ Gbekɛbiiashi Koni Aná Bulɛ Aha Nitsumɔ

Sui kpakpai ni ayɔɔ yɛ nitsumɔ he lɛ baaa trukaa; akaseɔ kɛjɛɔ gbekɛbiiashi. No hewɔ lɛ, Biblia lɛ woɔ fɔlɔi aŋaa akɛ: “Tsɔɔmɔ gbekɛ gbɛ ni sa akɛ etsɔ nɔ, ni kɛ egbɔ hu lɛ, ejeŋ nɔ.” (Abɛi 22:6) Yɛ nɔkwɛmɔnɔ kpakpa ni fɔlɔi ni yɔɔ nilee lɛ feɔ kɛtsɔɔ akɛ amɛ diɛŋtsɛ lɛ amɛji nitsulɔi lɛ sɛɛ lɛ, amɛjeɔ shishi amɛtsɔseɔ amɛbii bibii lɛ hu kɛtsɔ shia nifeemɔi ni amɛhaa amɛfeɔ yɛ afii abɔ ni amɛye naa lɛ nɔ. Eyɛ mli akɛ, ekolɛ gbekɛbii amli baafu yɛ shia nifeemɔi komɛi ahe moŋ, shi ebaaha amɛna amɛhe akɛ mɛi ni abuɔ amɛ yɛ weku lɛ mli—titri lɛ, kɛji Awo kɛ Ataa jie amɛyi yɛ nitsumɔ ko ni amɛtsu lɛ jogbaŋŋ lɛ hewɔ lɛ. Dɔlɛ sane ji akɛ, kɛ hoo lɛ fɔlɔi komɛi feɔ nɔ fɛɛ nɔ amɛhaa amɛbii, ekolɛ yɛ mlihilɛ ni ejaaa hewɔ. Esa akɛ fɔlɔi nɛɛ asusu Abɛi 29:21 lɛ he jogbaŋŋ akɛ: “Kɛ́ mɔ ko hiɛ etsulɔ [aloo ebi] fɔfɔɔle kɛjɛ egbekɛbiiashi lɛ, kɛ́ fee sɛɛ lɛ ebuuu nɔ̃.”

Fɔlɔi ni tsuɔ amɛgbɛnaa nii ahe nii lɛ kɛ hiɛdɔɔ susuɔ amɛbii askulyaa hu he, ni amɛwoɔ amɛ hewalɛ koni amɛkase nii ni amɛmia amɛhiɛ waa be mli ni amɛyɔɔ skul lɛ. Enɛ he baanyɛ aba sɛɛnamɔ jogbaŋŋ eha gbekɛbii yɛ sɛɛ mli beni amɛbɔi nitsumɔ lɛ.

Okɛ Nilee Atsu Nii yɛ Nitsumɔ Halamɔ Mli

Yɛ be mli ni Biblia lɛ etsɔɔɔ wɔ nitsumɔ ni esa akɛ wɔtiu sɛɛ lɛ, ekɛ gbɛtsɔɔmɔi ni sa haa wɔ bɔni afee ni wɔkɛ wɔmumɔŋ hiɛyaa, sɔɔmɔ ni wɔkɛhaa Nyɔŋmɔ, kɛ gbɛnaa nii krokomɛi ni he hiaa lɛ akawo oshara mli. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, bɔfo Paulo ŋma akɛ: “Be lɛ faaa dɔŋŋ; nɔ ni eshwɛ ji akɛ, mɛi ni . . . tsuɔ je nɛɛ he nii lɛ afee tamɔ mɛi ni tsuuu he nii: ejaakɛ je nɛŋ subaŋ lɛ hoɔ yaa.” (1 Korintobii 7:29-31) Nɔ ko nɔ ko bɛ ni bɛ naagbee loo ni etsakeee kwraa yɛ ŋmɛnɛŋmɛnɛ nibii agbɛjianɔtoo nɛɛ mli. Wɔbe kɛ wɔhewalɛ fɛɛ ni wɔkɛaaha lɛ lɛ, tamɔ nɔ ni wɔkɛ wɔshika fɛɛ ni wɔyɔɔ yɛ shihilɛ mli lɛ miito shia ko ni ama yɛ he ko ni nujɔɔ tsɔɔ kɛhoɔ. Mɛɛ shikatoo ni nilee bɛ mli enɛ ji nɛkɛ!

Biblia shishitsɔɔmɔi krokomɛi tsɔɔ wiemɔ ni ji “tsuuu he nii” lɛ shishi akɛ, “akaha ehe be lɛ fɛɛ” kɛ “akaha eŋɔ jwɛŋmɔ muu lɛ fɛɛ.” (The Jerusalem Bible; Today’s English Version) Mɛi ni ji nilelɔi ekuuu amɛhiɛ amɛshwieee anɔkwale ni eji akɛ ŋmɛnɛŋmɛnɛ nibii agbɛjianɔtoo be lɛ “faaa dɔŋŋ,” ni ákɛ bɔ fɛɛ bɔ ni fee lɛ, ‘amɛbe fɛɛ ni amɛaatuu amɛha lɛ’ aloo ni ‘eeeŋɔ amɛjwɛŋmɔ muu lɛ fɛɛ’ lɛ kɛ nijiaŋwujee kɛ heshwamɔ baaba lɛ nɔ kɔkɔɔkɔ.—1 Yohane 2:15-17.

Nyɔŋmɔ Kwaŋo Gbi ko Gbi Ko’

Yehowa le nibii ni he hiaa wɔ po fe bɔ ni wɔle. Ele he ni wɔshɛ yɛ eyiŋtoi ahe nii ni wɔtsuɔ lɛ hu mli. No hewɔ lɛ, ekaiɔ wɔ akɛ: “Shika suɔmɔ akaba nyɛjeŋba mli, ni nyɛmii ashɛa nii ni nyɛyɔɔ lɛ he; ejaakɛ [Nyɔŋmɔ] diɛŋtsɛ ekɛɛ: ‘Mishiŋo ni misaa mikwaŋo gbi ko gbi ko.’” (Hebribii 13:5) Kwɛ bɔ ni nakai wiemɔi lɛ shɛjeɔ mɔ mii ehaa! Beni Yesu kaseɔ bɔ ni Nyɔŋmɔ jɛɔ suɔmɔ mli esusuɔ ewebii ahe lɛ, ekɛ be ni fa saŋŋ tsu nii yɛ e-Gɔŋ nɔ Shiɛmɔ ni ehe gbɛi lɛ mli ni ekɛtsɔɔ ekaselɔi lɛ jwɛŋmɔ ni ja yɛ nitsumɔ kɛ heloonaa nibii ahe.—Mateo 6:19-33.

Yehowa Odasefoi bɔɔ mɔdɛŋ waa ni amɛkɛ nakai nitsɔɔmɔi lɛ atsu nii. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, beni nitsumɔtsɛ ko fɔ̃ nine etsɛ Odasefonyo ko ni ji sarawa hewalɛ he nitsulɔ koni ebatsu nii kɛteke nitsumɔ be ni ato kɛtsara nɔ nakai lɛ, nitsulɔ lɛ kpoo yɛ shihilɛ ni tamɔ nɛkɛ mli. Mɛni hewɔ? Ejaakɛ esumɔɔɔ ni eheloonaa nitsumɔ abatsĩ be ni etuuɔ ehaa eweku kɛ mumɔŋ nibii lɛ anaa. Akɛni eji nitsulɔ ni he esa jogbaŋŋ ni aheɔ lɛ ayeɔ hewɔ lɛ, enitsumɔtsɛ lɛ tsu esuɔmɔnaa nii lɛ he nii. Eji anɔkwale akɛ, jeee be fɛɛ be nibii baa lɛ nakai, ni ekolɛ ehe baahia ni mɔ atao nitsumɔ kroko bɔni afee ni eya nɔ ehiɛ wala shihilɛ gbɛ ni ŋmɛɔ pɛpɛɛpɛ mli. Yɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, bei babaoo lɛ mɛi ni kɛ amɛhe fɔɔ Yehowa nɔ kwraa lɛ naa akɛ, amɛjeŋba kpakpa kɛ su ni amɛyɔɔ yɛ nitsumɔ he lɛ haa amɛnáa hiɛnyam kɛjɛɔ amɛnitsumɔtsɛmɛi lɛ adɛŋ.—Abɛi 3:5, 6.

Beni Nitsumɔi Fɛɛ Baafee Nɔ ni Yɔɔ Miishɛɛ

Yɛ amrɔ nɛɛ nibii agbɛjianɔtoo ni yeee emuu lɛ mli lɛ, nitsumɔi kɛ gbɛkpamɔi ni ayɔɔ yɛ nitsumɔi ahe lɛ efeŋ nɔ ni naagbai kɛ yiŋkɔshikɔshifeemɔi baŋ he kɔkɔɔkɔ. Yɛ anɔkwale mli lɛ, nibii amli baanyɛ awa fe bɔ ni eji lɛ, be mli ni je lɛŋ shihilɛ feɔ nɔ ni eyaaa nɔ jogbaŋŋ be fɛɛ be ni shika helɛtemɔ tsakeɔ loo efiteɔ po lɛ. Shi nɛkɛ shihilɛ nɛɛ ehiŋ shi kɛyaŋ naanɔ. Etsɛŋ ni mɔ fɛɛ mɔ baana nitsumɔ. Nɔ ni fe fɛɛ lɛ, nitsumɔi fɛɛ baafee nɔ ni atuɔ he ahaa diɛŋtsɛ ni kɛ miishɛɛ baa. Te eeefee tɛŋŋ enyɛ eba mli lɛ? Mɛni kɛ tsakemɔ ni tamɔ nɛkɛ baaba?

Yehowa tsɔ̃ egbalɔ Yesaia nɔ etsɔ̃ɔ be mli ni be ni tamɔ nakai baaba yɛ wɔsɛɛ be mli. Yehowa kɛɛ akɛ: “Miibɔ ŋwɛi hee kɛ shikpɔŋ hee, ni akaiŋ tsutsu nii lɛ dɔŋŋ, ni asaŋ ebaŋ jwɛŋmɔ mli dɔŋŋ.” (Yesaia 65:17) No mli lɛ, eewie nɔyeli hee ni ekɛbaaba lɛ he, nɔ ni adesai aweku ni yɔɔ ehee ni esoro lɛ kwraa ni baaba mli lɛɛlɛŋ lɛ baahi shishi lɛ.—Daniel 2:44.

Beni gbalɛ lɛ wieɔ gbɛ ni mɛi baatsɔ nɔ amɛhi shi koni amɛtsu nii yɛ nakai be lɛ mli lɛ he lɛ, etsa nɔ akɛ: “Amɛaamamɔ tsũi, ni amɛaahi mli, ni amɛaafee weintromi, ni amɛaaye mli yibii! Amɛmamɔŋ tsũi, ní mɔ kroko ahi mli, ni amɛhuŋ hu, ní mɔ kroko aye; ejaakɛ mimaŋ lɛ gbii aaatamɔ tsei agbii, ni mɛi ni mihala lɛ aaaye amɛninenaa nitsumɔ lɛ mli nii aahu po. Amɛgboŋ deŋme yakatswaa, ni amɛfɔŋ amɛhaŋ oshara; ejaakɛ mɛi ní Yehowa ejɔɔ amɛ lɛ aseshibii ji amɛ, ni amɛshwiei kɛ amɛ aaahi shi.”—Yesaia 65:21-23.

Mɛɛ tsakemɔ ni sa kadimɔ nakai jeŋ hee ni Nyɔŋmɔ eto he gbɛjianɔ lɛ kɛbaaba nɛkɛ! Ani osumɔɔɔ akɛ ohiɔ jeŋ ni tamɔ nɛkɛ mli, jeŋ ni ‘ogboŋ deŋme yakatswaa’ shi moŋ obaaye oninenaa nitsumɔ mli “yibii” aahu lɛ? Shi kɛlɛ, kadimɔ mɛi ni baaná jɔɔmɔi ni tamɔ nɛkɛ mli ŋɔɔmɔ lɛ, akɛ: “Mɛi ní Yehowa ejɔɔ amɛ lɛ aseshibii ji amɛ.” Obaanyɛ otsɔ ‘mɛi ni ajɔɔ amɛ’ nɛɛ ateŋ mɔ kome kɛtsɔ Yehowa he nii ni oookase kɛ etaomɔnii ni oooshɛ he lɛ nɔ. Yesu kɛɛ akɛ: “Shi enɛ ji naanɔ wala lɛ, ákɛ amɛle bo, anɔkwa Nyɔŋmɔ kome lɛ, kɛ Yesu Kristo, mɔ ni otsu lɛ.” (Yohane 17:3) Yehowa Odasefoi baaná he miishɛɛ akɛ amɛaaye amɛbua bo ni oná nakai nilee ni haa mɔ wala lɛ kɛtsɔ Nyɔŋmɔ Wiemɔ ni ji Biblia lɛ ni oookase daa lɛ nɔ.

[Akrabatsa ni yɔɔ baafa 6]

“ATAOƆ AMƐ BE FƐƐ BE”

Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Ni nɔ fɛɛ nɔ ní nyɛfeɔ lɛ, nyɛjiea nyɛmusuŋ nyɛtsua, taakɛ Nuŋtsɔ lɛ nyɛtsuɔ nyɛhaa ni jeee gbɔmɛi.” (Kolosebii 3:23) Eka shi faŋŋ akɛ, mɔ ni haa nɛkɛ shishitoo mla ni sa nɛɛ kudɔɔ ejeŋba yɛ nitsumɔhe lɛ baatsɔ nitsulɔ ni sa. Yɛ nakai yiŋtoo lɛ hewɔ lɛ, J. J. Luna wo nitsumɔtsɛmɛi ni miitao nitsulɔi lɛ hewalɛ yɛ ewolo ni ji How to Be Invisible lɛ mli koni amɛtao mɛi ni yɔɔ ekãa ni yɔɔ jamɔ kui pɔtɛɛi komɛi amli, shi ekɛfata he akɛ: “Anɔkwale sane ji akɛ, bei pii lɛ, wɔkpɛɔ wɔyiŋ akɛ wɔbaahe [Yehowa] Odasefoi.” Yiŋtoi ni eha lɛ eko ji akɛ, ale amɛ jogbaŋŋ yɛ amɛ anɔkwayeli lɛ hewɔ, ni no haa “ataoɔ amɛ be fɛɛ be” yɛ nitsumɔi srɔtoi amli.

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 5]

Nitsumɔ ni aaaha ekɛ mumɔŋ nitsumɔi kɛ hiɛtserɛjiemɔ aŋmɛ pɛpɛɛpɛ lɛ haa tsui nyɔɔ mɔ mli