Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Bɔ ni Ooofee Owaje Ogbalashihilɛ Lɛ

Bɔ ni Ooofee Owaje Ogbalashihilɛ Lɛ

Bɔ ni Ooofee Owaje Ogbalashihilɛ Lɛ

FEEMƆ shĩa ko ni ma shi eefite akɛni aku hiɛ afɔ̃ ekwramɔ nɔ hewɔ lɛ he mfoniri okwɛ. Ehe pɛnte lɛ miikpɔlɔ, tsũ lɛ yiteŋ miidu, ni shĩa kpo lɛ nɔ kɛ ehewɔ fɛɛ etsa. Eka shi faŋŋ akɛ, tsũ nɛɛ ekpee ahumii ni naa wawai anaa yɛ afii ni tsɔ hiɛ lɛ amli, ni aku hiɛ afɔ̃ ekwramɔ nɔ. Ani esa akɛ akumɔ? Etsɔɔɔ nakai doo. Kɛji faneshi lɛ yɛ hewalɛ ni tsũ lɛ ma shi shiŋŋ lɛ, no lɛ eka shi faŋŋ akɛ abaanyɛ asaa.

Ani shihilɛ mli ni nakai tsũ lɛ yɔɔ haa okaiɔ ogbalashihilɛ lɛ? Kɛ́ wɔɔkɛɛ lɛ, ekolɛ ahum ni naa wa esa ogbalashihilɛ wekukpaa lɛ he yɛ gbɛ gbonyo nɔ yɛ afii ni eho lɛ amli. Ekolɛ nyɛteŋ mɔ kome aloo nyɛyi enyɔ lɛ fɛɛ eku nyɛhiɛ nyɛfɔ̃ nibii komɛi anɔ yɛ gbalashihilɛ lɛ mli yɛ gbɛ ko nɔ. Ekolɛ obaanu he tamɔ bɔ ni Sandy nu he lɛ. Beni éhi gbalashihilɛ mli afii 15 sɛɛ lɛ, ekɛɛ akɛ: “Nɔ pɛ ni abaanyɛ awie yɛ wɔhe ji akɛ wɔkɛ wɔhe ebote gbalashihilɛ mli, shi wɔkɛ wɔhe kpãaa gbee yɛ nɔ ko nɔ ko mli. Ni no pɛ kɛkɛ faaa.”

Kɛji akɛ ogbalashihilɛ lɛ tamɔ nɛkɛ po diɛŋtsɛ lɛ, kaamu sane naa oya akɛ esa akɛ afo mli. Ekolɛ ogbalashihilɛ lɛ baanyɛ ama shi ekoŋŋ. Babaoo damɔ bɔ ni hetuu-kɛhamɔ ni kã okɛ ohefatalɔ lɛ teŋ lɛ mli wa ha lɛ nɔ. Hetuu-kɛhamɔ baanyɛ aye abua ni gbalashihilɛ adamɔ shi shiŋŋ yɛ kaa bei amli. Shi mɛni ji hetuu-kɛhamɔ? Ni mɛɛ gbɛ nɔ Biblia lɛ baanyɛ aye abua bo koni oha emli awa yɛ?

Sɔ̃ Fata Hetuu-Kɛhamɔ He

Taakɛ wiemɔ komekomei ashishitsɔɔmɔ wolo ko tsɔɔ mli lɛ, hetuu-kɛhamɔ tsɔɔ “shihilɛ ko ni mɔ nuɔ he akɛ sɔ̃ kã enɔ, aloo enáa ehenumɔ nɔ hewalɛ.” Yɛ bei komɛi amli lɛ, akɛ wiemɔ lɛ tsuɔ nii kɛkɔɔ nɔ ko ni jeee gbɔmɔ he, tamɔ gbeekpamɔ ni abaa yɛ nitsumɔ ko he lɛ nɛkɛ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, ekolɛ tsumalɔ ko baanu he akɛ eji sɔ̃ ni kã enɔ akɛ etsu nibii ni akpaa gbɛ kɛjɛɔ edɛŋ lɛ he nii yɛ shia ko ni ekɛ ewaonaa gbɛi ewo woji ashishi akɛ ebaama lɛ hewɔ. Ekolɛ eleee mɔ tuuntu ni kɛ nitsumɔ lɛ ha. Kɛlɛ, enuɔ he akɛ eji esɔ̃ akɛ eye eshiwoo ni ekɛha lɛ nɔ.

Eyɛ mli akɛ gbalashihilɛ jeee gbeekpamɔ kɛha nitsumɔ ko ni henumɔ bɛ mli moŋ, shi sɔ̃ fata hetuu-kɛhamɔ ni ebiɔ ni aná lɛ he. Eeenyɛ eba akɛ bo kɛ ohefatalɔ lɛ fɛɛ ejɛ nyɛtsui mli nyɛkã kitã yɛ Nyɔŋmɔ kɛ gbɔmɛi krokomɛi ahiɛ akɛ nyɛbaafee ekome kɛhi shi, ekɔɔɔ he eko nɔ fɛɛ nɔ ni baaba. Yesu kɛɛ akɛ: “Mɔ ni bɔ gbɔmɔ yɛ shishijee lɛŋ lɛ, ‘nuu kɛ yoo ebɔ amɛ.’ Ni ekɛɛ: ‘Enɛ hewɔ ni nuu aaashĩ etsɛ kɛ enyɛ ni eeekpɛtɛ eŋa he.’” Yesu kɛfata he akɛ: “Nɔ ni Nyɔŋmɔ eŋɔtsa lɛ, akaha gbɔmɔ miigbala mli.” (Mateo 19:4-6) Belɛ, kɛji naagbai te shi lɛ, esa akɛ bo kɛ ohefatalɔ lɛ atswa nyɛfai shi waa akɛ nyɛbaatsu hetuu-kɛhamɔ kitã ni nyɛkã nyɛhe lɛ he nii. * Ŋa ko kɛɛ akɛ: “Beni wɔkpá gbalamlitsemɔ he susumɔ akɛ no ji nɔ pɛ ni wɔbaanyɛ wɔfee lɛ sɛɛ dani nibii bɔi hilɛ.”

Kɛlɛ, gbalashihilɛ mli hetuu-kɛhamɔ biɔ babaoo fe sɔ̃i ahe nitsumɔ. Mɛni hu enɛ biɔ?

Ekomefeemɔ kɛ Nitsumɔ Wajeɔ Gbalashihilɛ Mli Hetuu-Kɛhamɔ

Gbalashihilɛ mli hetuu-kɛhamɔ etsɔɔɔ akɛ gbalashihilɛ mli hefatalɔi lɛ kɛ amɛhe baakpã gbee be fɛɛ be. Kɛ́ sane naataamɔ ko te shi lɛ, esa akɛ aná shwelɛ ni mli wa waa akɛ abaasaa sane lɛ, jeee yɛ shi ni awo lɛ he sɔ̃ lɛ hewɔ kɛkɛ, shi moŋ yɛ henumɔŋ tsakpaa ni kã amɛteŋ lɛ hewɔ. Yesu wie yɛ wu kɛ ŋa he akɛ: “Amɛjeee mɛi enyɔ dɔŋŋ, shi moŋ heloo kome.”

Mɛni “heloo kome” ni okɛ ohefatalɔ lɛ aaatsɔ lɛ tsɔɔ? Bɔfo Paulo ŋma akɛ, “wumɛi hu asumɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛŋamɛi, tamɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛgbɔmɔtsei.” (Efesobii 5:28, 29) No hewɔ lɛ, yɛ gbɛ ko nɔ lɛ, “heloo kome” ni nyɛaatsɔ lɛ tsɔɔ akɛ osusuɔ ohefatalɔ lɛ hilɛ-kɛhamɔ he tamɔ bɔ ni ofeɔ ohaa bo diɛŋtsɛ ohe lɛ. Ehe miihia ni gbalashihilɛ mli hefatalɔi atsake amɛjwɛŋmɔ kɛjɛ “minɔ̃” nɔ kɛya “wɔnɔ̃” nɔ, kɛjɛ “mi” nɔ kɛya “wɔ” nɔ. Ŋaawolɔ ko ŋma akɛ: “Esa akɛ hefatalɔi enyɔ lɛ fɛɛ akafee amɛnii dɔŋŋ tamɔ nɔ ni amɛji oshijafoi, koni agbɛnɛ amɛfee amɛnii ákɛ mɛi ni ebote gbalashihilɛ mli.”

Ani bo kɛ ohefatalɔ lɛ ‘feɔ nyɛnii ákɛ mɛi ni ebote gbalashihilɛ mli’? Ebaanyɛ eba akɛ nyɛbaahi he kome afii babaoo ni kɛlɛ nyɛtsɔmɔɔɔ “heloo kome” yɛ nakai susumɔ naa. Hɛɛ, ebaanyɛ eba lɛ nakai, shi wolo ni ji Giving Time a Chance lɛ kɛɛ akɛ: “Gbalashihilɛ ji ni mɛi enyɔ aaafee ekome kɛhi shi, ni babaoo ni amɛfeɔ nii kutuu lɛ, babaoo ni amɛgbalashihilɛ lɛ sɔɔ ji no.”

Gbalashihilɛ mli hefatalɔi komɛi ni bɛ miishɛɛ lɛ yaa nɔ amɛkɛ amɛhe hiɔ shi yɛ amɛbii lɛ loo shika gbɛfaŋ shweshweeshwe shihilɛ hewɔ. Mɛi krokomɛi hu toɔ amɛtsui shi ni amɛhiɔ mli akɛni amɛsumɔɔɔ gbalamlitsemɔ kwraa, loo akɛni amɛmiishe nɔ ni mɛi krokomɛi baasusu kɛji amɛtse gbala mli lɛ gbeyei lɛ hewɔ. Be mli ni ajieɔ yi akɛ gbalashihilɛi nɛɛ kãa he ehiɔ shi lɛ, nyɛkaia akɛ oti ni esa akɛ nyɛkɛma nyɛhiɛ lɛ ji ní nyɛná wekukpaa ni suɔmɔ yɔɔ mli, shi jeee nɔ ni sɛɛ tsɛɔ kɛkɛ.

Nifeemɔi ni Pɛsɛmkunya Bɛ Mli lɛ Haa Gbalashihilɛ Mli Hetuu-Kɛhamɔ Yaa Hiɛ

Biblia lɛ gba efɔ shi akɛ yɛ “naagbee gbii lɛ” anɔ lɛ, gbɔmɛi baatsɔmɔ “hesuɔlɔi.” (2 Timoteo 3:1, 2) Taakɛ eji anɔkwale yɛ nakai gbalɛ lɛ naa lɛ, etamɔ nɔ ni amaa hetuu-kɛhamɔ ni mɔ diɛŋtsɛ náa kɛhaa lɛ diɛŋtsɛ ehe lɛ nɔ mi titri ŋmɛnɛ. Yɛ gbalashihilɛi babaoo mli lɛ, abuɔ mɔ diɛŋtsɛ he ni etuɔ ehaa nɔ ko feemɔ, ní nɔmimaa ko bɛ akɛ aaafee eko kɛto lɛ najiaŋ lɛ akɛ eji gbɔjɔmɔ he okadi. Shi kɛlɛ, yɛ gbalashihilɛ ni yeɔ omanye mli lɛ, hefatalɔi enyɔ lɛ fɛɛ jieɔ he-kɛ-afɔleshaa mumɔ kpo. Mɛɛ gbɛ nɔ oootsɔ ofee nakai?

Yɛ nɔ najiaŋ ni okɛ ojwɛŋmɔ aaama sanebimɔ ni ji, ‘Mɛni mináa kɛjɛɔ wekukpaa nɛɛ mli?’ lɛ nɔ lɛ, bi ohe akɛ, ‘Mɛni mi diɛŋtsɛ mifeɔ koni mikɛwaje migbalashihilɛ lɛ?’ Biblia lɛ kɛɔ akɛ, esaaa akɛ Kristofoi ‘fóɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛnɔ pɛ mli, shi moŋ amɛfo amɛnanemɛi anɔ hu mli.’ (Filipibii 2:4) Be mli ni osusuɔ Biblia mli shishitoo mla nɛɛ he lɛ, pɛimɔ onifeemɔi yɛ otsi ni ho lɛ mli lɛ amli okwɛ. Shii enyiɛ ojie mlihilɛ nifeemɔ kpo kɛha ohefatalɔ lɛ sɛɛnamɔ titri? Beni ohefatalɔ lɛ taoɔ akɛ ewie lɛ, ani obo lɛ toi—kɛji no mli lɛ osumɔɔɔ kwraa ni oboɔ lɛ toi po lɛ? Nifeemɔi srɔtoi enyiɛ amli okɛ ohe wo ni ohefatalɔ lɛ ná he miishɛɛ fe bɔ ni bo diɛŋtsɛ oná he miishɛɛ?

Beni opɛiɔ sanebimɔi ni tamɔ nɛkɛ lɛ amli okwɛɔ lɛ, kaaha egba onaa akɛ anaŋ onifeemɔi kpakpai lɛ loo sɛɛnamɔ ko jɛŋ mli kɛbaŋ. Wolo ko ni akɛtaoɔ saji amli lɛ kɛɛ akɛ: “Yɛ wekukpaai babaoo amli lɛ, afeɔ nɔ ko kɛtoɔ sui kpakpai akpo ni ajieɔ atsɔɔ mɛi krokomɛi lɛ najiaŋ, no hewɔ lɛ bɔɔ mɔdɛŋ fɛɛ ni ooonyɛ ni owo ohefatalɔ lɛ hewalɛ ni ejie sui kpakpai akpo kɛtsɔ sui kpakpai ni bo diɛŋtsɛ ooojie lɛ kpo otsɔɔ lɛ lɛ nɔ.” He-kɛ-afɔleshaa nifeemɔi wajeɔ ogbalashihilɛ lɛ ejaakɛ nomɛi tsɔɔ akɛ obuɔ ogbalashihilɛ lɛ akɛ nɔ ko ni jara wa ni oosumɔ akɛ obaa yi.

Ní Aaabu Gbalashihilɛ lɛ akɛ Nɔ ni Hiɔ Shi Daa lɛ He Miihia

Yehowa Nyɔŋmɔ buɔ anɔkwayeli akɛ ejara wa. Yɛ anɔkwale mli lɛ, Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “[Yehowa] Okɛ mɔ ko ni yeɔ anɔkwa lɛ baaye yɛ anɔkwayeli mli.” (2 Samuel 22:26, NW) Nɔ ni fata anɔkwa ni aaaye Nyɔŋmɔ lɛ he ji anɔkwa ni aaaya nɔ aye gbalashihilɛ gbɛjianɔ ni eto shishi lɛ.—1 Mose 2:24.

Kɛji akɛ bo kɛ ohefatalɔ lɛ yeɔ nyɛhe anɔkwa lɛ, ehaa nyɛnuɔ he akɛ tsakpaa ni kã nyɛteŋ lɛ baahi shi daa. Kɛ́ nyɛmiisusu gbii, afii, kɛ afii nyɔŋmai abɔ ni kã nyɛhiɛ lɛ he lɛ, nyɛfeɔ enɛ he mfoniri yɛ nyɛjwɛŋmɔ mli. Susumɔ ni nyɛaasusu akɛ nyɛkɛ nyɛhe ehiŋ shi lɛ baŋ nyɛjwɛŋmɔ mli kɔkɔɔkɔ, ni nɛkɛ henumɔ nɛɛ kɛ shweshweeshwe shihilɛ baa wekukpaa ni kã nyɛteŋ lɛ mli. Ŋa ko kɛɛ akɛ: “Kɛji akɛ mimli fu [miwu] waa, ní nɔ ni yaa nɔ lɛ hao mi waa po lɛ, mihaooo akɛ wɔgbalashihilɛ lɛ miiba enaagbee. Mihaoɔ yɛ bɔ ni wɔɔfee wɔhi shi taakɛ wɔyɔɔ tsutsu ko lɛ he. Miyiŋ efeee mi kɔshikɔshi yɛ shihilɛ ni wɔnine baanyɛ ashɛ nɔ ekoŋŋ lɛ he—eyɛ mli moŋ akɛ yɛ nakai bei amli lɛ mileee gbɛ ni matsɔ nɔ matsu enɛ he nii.”

Nɔ ni he hiaa waa ni fata mɔ he ni eeetuu eha ehefatalɔ lɛ he ji ni eeebu amɛgbalashihilɛ lɛ akɛ nɔ ni baahi shi daa, kɛlɛ, dɔlɛ sane ji akɛ enɛ bɛ gbalashihilɛi babaoo amli. Beni naataamɔi ni mli wa yaa nɔ lɛ, ekolɛ trukaa lɛ hefatalɔ kome kɛ henumɔ baakɛɛ akɛ, “mashi bo!” loo, “miyatao mɔ ko ni sumɔɔ mi waa!” Yɛ anɔkwale mli lɛ, bei babaoo lɛ hiɛ kãaa wiemɔi ni tamɔ nɛkɛ ni awieɔ lɛ he. Kɛlɛ, Biblia lɛ ŋma akɛ lilɛi lɛ baanyɛ ‘ayi obɔ kɛ ebɔɔ ni gbeɔ mɔ.’ (Yakobo 3:8) Hegbeyeiwoi kɛ kɔkɔbɔi akɛ abaashi kɛ́ atsuuu nɔ ni ataoɔ lɛ he nii lɛ tamɔ nɔ ni aakɛɛ akɛ: ‘Minaaa wɔgbalashihilɛ lɛ akɛ eji nɔ ko ni baanyɛ ahi shi daa. Manyɛ mashi be fɛɛ be.’ Nɔ ko ni wiemɔ ni tamɔ nakai aaatsɔɔ lɛ baanyɛ afite gbalashihilɛ.

Kɛ́ obu ogbalashihilɛ lɛ akɛ nɔ ni baahi shi daa lɛ, no lɛ okpaa gbɛ akɛ okɛ ohefatalɔ lɛ baahi shi yɛ naagba fɛɛ naagba ni nyɛkɛaakpe lɛ fɛɛ sɛɛ. Enɛ kɛ sɛɛnamɔi babaoo baa. Ebaaha efee nɔ ni yɔɔ mlɛo kwraa kɛha bo kɛ ohefatalɔ lɛ akɛ nyɛaakpɛlɛ nyɛgbɔjɔmɔi kɛ tɔmɔi anɔ ni nyɛya nɔ nyɛnanaa nyɛhaa nyɛhe ni nyɛkɛfafaa nyɛhe yaka. (Kolosebii 3:13) Wolo ko ni akɛtaoɔ saji amli lɛ kɛɛ akɛ: “Yɛ gbalashihilɛ kpakpa mli lɛ, nyɛyi enyɔ lɛ fɛɛ nyɛbaanyɛ nyɛtɔ̃, ni yɛ fɛɛ sɛɛ lɛ nyɛbaanyɛ nyɛha gbalashihilɛ lɛ ama shi.”

Yɛ okpeemɔ gbi lɛ nɔ lɛ, owo shi kɛjɛ otsui mli, jeee kɛha gbalashihilɛ gbɛjianɔtoo lɛ, shi kɛha gbɔmɔ ni hiɛ kã—ohefatalɔ lɛ. Esa akɛ anɔkwale nɛɛ aná bɔ ni ojwɛŋɔ ni ofeɔ onii ohaa amrɔ nɛɛ akɛ mɔ ni ebote gbalashihilɛ mli lɛ nɔ hewalɛ waa. Ani okpɛlɛɛɛ nɔ akɛ esa akɛ oya nɔ okɛ ohefatalɔ lɛ ahi shi, jeee akɛni oheɔ oyeɔ waa akɛ gbalashihilɛ yɛ krɔŋkrɔŋ lɛ kɛkɛ hewɔ, shi moŋ akɛni osumɔɔ mɔ ni okɛ lɛ ebote gbalashihilɛ mli lɛ hu hewɔ?

[Shishigbɛ niŋmaa]

^ kk. 7 Yɛ shihilɛi ni mli wawai amli lɛ, gbalashihilɛ mli hefatalɔi baanyɛ aná yiŋtoo ni ja ni amɛaadamɔ nɔ amɛgbála amɛmli. (1 Korintobii 7:10, 11; kwɛmɔ Nɔ Diɛŋtsɛ ni Kɛ Weku Miishɛɛ Baa lɛ baafa 160-161, ni Yehowa Odasefoi fee lɛ mli.) Kɛfata he lɛ, Biblia lɛ ŋmɛɔ gbalamlitsemɔ ni damɔ ajwamaŋbɔɔ (bɔlɛnamɔ mli jeŋba shara) nɔ lɛ gbɛ.—Mateo 19:9.

[Akrabatsa/Mfoniri ni yɔɔ baafa 5]

Nɔ ni Obaanyɛ Ofee Bianɛ

Te hetuu-kɛhamɔ ni yɔɔ ogbalashihilɛ lɛ mli lɛ mli wa ha tɛŋŋ? Ekolɛ ona akɛ obaanyɛ oya ohiɛ. Bɔni afee ni owaje ohetuu-kɛhamɔ lɛ mli lɛ, kaa nibii ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ okwɛ:

● Pɛimɔ bo diɛŋtsɛ omli okwɛ. Bi ohe akɛ: ‘Ani mifeɔ minii akɛ mɔ ni ebote gbalashihilɛ mli lɛɛlɛŋ, aloo misusuɔ nii ahe ni mifeɔ minii lolo tamɔ oshijafonyo?’ Bi ohefatalɔ lɛ ni etsɔɔ bɔ ni enaa bo ehaa yɛ sane nɛɛ mli.

● Okɛ ohefatalɔ lɛ akane sane nɛɛ. No sɛɛ lɛ, nyɛjɛa mlihilɛ mli nyɛsusua gbɛ̀i anɔ ni nyɛbaanyɛ nyɛtsɔ koni nyɛwaje nyɛ hetuu-kɛhamɔ lɛ yɛ nyɛgbalashihilɛ lɛ mli.

● Okɛ ohefatalɔ lɛ kɛ nyɛhe awoa nifeemɔi ni baanyɛ awaje nyɛ hetuu-kɛhamɔ lɛ mli. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ: Nyɛkwɛa mfonirii ni kɔɔ nyɛkpeemɔ lɛ he lɛ kɛ nifeemɔi krokomɛi ni sa kaimɔ lɛ. Nyɛfea nibii ni nyɛná he miishɛɛ yɛ nyiɛmɔ ni tsɔ nyɛgbalashihilɛ lɛ hiɛ lɛ be lɛ mli aloo nibii ni nyɛná he miishɛɛ yɛ nyɛgbalashihilɛ mlibotemɔ klɛŋklɛŋ afii lɛ amli lɛ. Nyɛfea ekome kɛkasea saji ni damɔ Biblia lɛ nɔ ni yɔɔ Buu-Mɔɔ Awake! lɛ mli ni kɔɔ gbalashihilɛ he lɛ.

[Akrabatsa/Mfoniri ni yɔɔ baafa 6]

Nɔ ni Fata Gbalashihilɛ Mli Hetuu-Kɛhamɔ He Ji . . .

Sɔ̃ “Shi ní owo lɛ, ye nɔ! Faŋ nɔ ni owooo shi fe nɔ ni owo shi ni oyeee nɔ.”—Jajelɔ 5:3, 4.

Ekomefeemɔ kɛ Nitsumɔ “Mɛi enyɔ hi fe mɔ kome . . . Ejaakɛ kɛ́ shi amɛgbee lɛ, mɔ kome aaawó enaanyo nɔ.”—Jajelɔ 4:9, 10.

He-kɛ-Afɔleshaa “Nɔ̃ hamɔ mli yɛ jɔɔmɔ fe hemɔ.”—Bɔfoi lɛ Asaji 20:35.

Ní Aaabu Gbalashihilɛ lɛ akɛ Nɔ ni Baahi Shi Daa “Suɔmɔ toɔ etsui shi . . . yɛ nii fɛɛ mli.”—1 Korintobii 13:4, 7.

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 7]

Kɛ́ ohefatalɔ lɛ miitao akɛ ewie lɛ, ani oboɔ lɛ toi?