Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Akɛni Nyɔŋmɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ jeee gbɔmɔ hewɔ lɛ, te wɔɔfee tɛŋŋ wɔfee lɛ nidɔɔ nii?

Bɔfo Paulo ji mɔ ni ŋma akɛ: “Nyɛkafea Nyɔŋmɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ nidɔɔ nii.” (Efesobii 4:30) Mɛi komɛi enu wiemɔi nɛɛ ashishi akɛ etsɔɔ akɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ ji gbɔmɔ. Shi kɛlɛ, woji ni jɛ “tsulɔ nukpa anɔkwafo” lɛ ŋɔɔ lɛ kɛ Ŋmalɛ kɛ yinɔsane be mli odaseyeli eha ni tsɔɔ akɛ mra be mli Kristofoi lɛ ebuuu mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ akɛ eji gbɔmɔ, ni amɛbuuu lɛ akɛ eji nyɔŋmɔ ko ni kɛ Ŋwɛi Flooflonyo lɛ yeɔ egbɔ yɛ nɔ ni akɛɛ atsɛɔ lɛ Triniti lɛ mli. * (Luka 12:42) No hewɔ lɛ, Paulo ewieee Nyɔŋmɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ he akɛ eji gbɔmɔ.

Nyɔŋmɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ ji enifeemɔ hewalɛ ni anaaa. (1 Mose 1:2) Yesu kɛ “mumɔ krɔŋkrɔŋ” baabaptisi mɛi, taakɛ Yohane kɛ nu baptisi lɛ nɔŋŋ. (Luka 3:16) “Mumɔ krɔŋkrɔŋ bayimɔ” kaselɔi aaafee 120 ‘amli obɔbɔ’ yɛ Pentekoste afi 33 Ŋ.B.—ni eka shi faŋŋ akɛ jeee gbɔmɔ bayimɔ amɛmli obɔbɔ lɛ. (Bɔfoi lɛ Asaji 1:5, 8; 2:4, 33) Nɛkɛ mɛi ni afɔ amɛmu nɛɛ anine shɛ ŋwɛi hiɛnɔkamɔ nɔ, ni Nyɔŋmɔ mumɔ lɛ kudɔ amɛ ni amɛhi shi akɛ anɔkwafoi. (Romabii 8:14-17; 2 Korintobii 1:22) Mumɔ lɛ wo yibii ni Nyɔŋmɔ gbeyeishemɔ yɔɔ mli, ni eye ebua amɛ ni amɛtsi amɛhe kɛjɛ “heloo lɛ nitsumɔi” ni ji esha nitsumɔi ni baaha amɛlaaje Nyɔŋmɔ hiɛ duromɔ lɛ ahe.—Galatabii 5:19-25.

Kɛ́ wɔji Nyɔŋmɔ tsuji ni yɔɔ shikpɔŋ nɔ hiɛnɔkamɔ lɛ, no lɛ akɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ efɔko wɔ mu. Shi kɛlɛ, wɔbaanyɛ wɔná Nyɔŋmɔ mumɔ lɛ eko tamɔ bɔ ni mɛi ni yɔɔ ŋwɛi hiɛnɔkamɔ lɛ yɔɔ lɛ nɔŋŋ. No hewɔ lɛ, wɔ hu wɔbaanyɛ wɔfee mumɔ lɛ nidɔɔ nii. Shi, yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

Kɛ́ wɔku wɔhiɛ wɔshwie Ŋmalɛ mli ŋaawoi ni atsɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ kudɔmɔ nɔ aŋmala ashwie shi lɛ anɔ lɛ, wɔbaanyɛ wɔná sui ni baaha wɔjɛ wɔsuɔmɔ mli wɔfee esha wɔshi mumɔ lɛ, ni enɛ baaha wɔlaaje Yehowa hiɛ duromɔ, ni naagbee lɛ ebaafee wɔhiɛkpatamɔ. (Mateo 12:31, 32) Ekolɛ, wɔkɛ wɔhe woko esha ko ni hiɛdɔɔ yɔɔ mli lɛ mli, shi wɔbaanyɛ wɔje shishi wɔyi gbɛ ni ejaaa nɔ, nɔ ni naagbee lɛ ebaaha wɔkɔ gbɛ ko ni kɛ mumɔ lɛ gbɛtsɔɔmɔi kpãaa gbee. Yɛ shihilɛi ni tamɔ nɛkɛ mli lɛ, wɔbaafee mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ nidɔɔ nii.

Belɛ, te wɔɔfee tɛŋŋ wɔtsi wɔhe kɛjɛ Nyɔŋmɔ mumɔ lɛ ní wɔɔfee lɛ nidɔɔ nii lɛ he? Eka shi faŋŋ akɛ, esa akɛ wɔkudɔ wɔsusumɔi kɛ wɔnifeemɔi. Bɔfo Paulo wie he yɛ ewolo ni eŋma eyaha Efesobii lɛ yitso 4 lɛ mli akɛ, esa akɛ atsi he kɛjɛ sui ni kɔɔ apasa wiemɔi, mlifu ni anyɛɛɛ aye nɔ, anyagbafeemɔ, kɛ wiemɔi ni esaaa he. Kɛ́ wɔ́wo “gbɔmɔ hee lɛ” ni kɛlɛ, wɔkuɔ wɔsɛɛ kɛyaa nakai tsutsu nibii lɛ ahe ekoŋŋ lɛ, no lɛ mɛni wɔfeɔ lɛ? Wɔmiifee nii wɔmiishi ŋaawoo ni yɔɔ Biblia lɛ mli, ni ji Nyɔŋmɔ Wiemɔ ni jɛ mumɔŋ lɛ. Kɛ́ wɔfee enɛ lɛ, no lɛ wɔmiifee mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ nidɔɔ nii.

Wɔkaneɔ Paulo ŋaawoo ni kɔɔ wɔhe ni wɔɔtsi kɛjɛ ajwamaŋbɔɔ mli akɔnɔ fɔŋ ni wɔɔná lɛ yɛ Efesobii yitso 5 lɛ mli. Bɔfo lɛ wo heyelilɔi lɛ hewalɛ hu koni amɛkpoo hiɛgbeji anifeemɔi, kɛ yakayaka fɛoyelii. Kɛ́ wɔsumɔɔɔ ni wɔfeɔ Nyɔŋmɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ nidɔɔ nii lɛ, no lɛ esa akɛ wɔha ŋaawoo nɛɛ ahi wɔjwɛŋmɔ mli beni wɔhalaa hiɛtserɛjiemɔ lɛ. Mɛni hewɔ esa akɛ wɔjie miishɛɛ kpo yɛ nibii nɛɛ ahe kɛtsɔ amɛhe ni wɔɔwie, amɛhe saji ni wɔɔkane yɛ woji amli, kɛ amɛhe nibii ni wɔɔkwɛ yɛ tɛlivishiŋ nɔ loo yɛ he kroko lɛ nɔ?

Yɛ anɔkwale mli lɛ, wɔbaanyɛ wɔfee mumɔ lɛ nidɔɔ nii yɛ gbɛ̀i srɔtoi anɔ. Yehowa mumɔ lɛ haa ekomefeemɔ hiɔ asafo lɛ mli, shi ŋɔɔ lɛ akɛ wɔmiigbɛ oshekuyeli wɔmiishwã loo wɔmiitsetsee kui yɛ asafo lɛ mli. Ani jeee nii wɔfeɔ wɔshiɔ mumɔ lɛ kudɔmɔ kɛha ekomefeemɔ lɛ? Yɛ gbɛ ni mli lɛɛ nɔ lɛ, wɔmiifee mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ nidɔɔ nii taakɛ mɛi ni kɛ mligbalamɔ ba Korinto asafo lɛ mli lɛ fee lɛ. (1 Korintobii 1:10; 3:1-4, 16, 17) Kɛ́ wɔje gbɛ wɔba bulɛ ni esa akɛ wɔná wɔha hii ni ajɛ mumɔŋ ahala amɛ yɛ asafo lɛ mli lɛ shi lɛ, belɛ wɔmiifee mumɔ lɛ nidɔɔ nii.—Bɔfoi lɛ Asaji 20:28; Yuda 8.

Belɛ, eyɛ faŋŋ akɛ, nilee yɛ mli akɛ wɔɔdamɔ nibii ni wɔle akɛ ejɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ kudɔmɔ mli, taakɛ ejeɔ kpo yɛ Biblia lɛ kɛ Kristofoi asafo lɛ mli lɛ nɔ wɔkɛsusu wɔsu kɛ wɔnifeemɔi ahe. Nyɛhaa ‘wɔsɔlea hu yɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ mli,’ ni wɔkpɛlɛ ekudɔmɔ lɛ nɔ, ni wɔfee wɔnii be fɛɛ be yɛ gbɛ ni kɛ nibii ni awie he yɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ ni jɛ mumɔŋ lɛ kpãa gbee lɛ nɔ. (Yuda 20) Eba akɛ, wɔɔha efee wɔfaishitswaa akɛ wɔfeŋ mumɔ lɛ nidɔɔ nii kɔkɔɔkɔ, shi wɔbaaha ekudɔ wɔ be fɛɛ be kɛha Yehowa gbɛi krɔŋkrɔŋ lɛ hiɛnyamwoo.

Yesu Kristo kɛ bɔ ni ejaraa ehaa niiatsɛ akɛ eebote Maŋtsɛyeli lɛ mli lɛ to bɔ ni ejaraa ehaa yooma akɛ eeetsɔ abui hiŋmɛi mli lɛ he. Ani Yesu miiwie yooma diɛŋtsɛ kɛ abui diɛŋtsɛ ko ni akɛkpɛɔ nii ahe?

Ŋmalɛi etɛ ni atsɛ amɛmli wiemɔi asɛɛ lɛ ateŋ enyɔ je amɛhe. Taakɛ nɔ ni Mateo ŋma efɔ̃ shi lɛ tsɔɔ lɛ, Yesu kɛɛ akɛ: “Ejaraaa haaa yoma akɛ eeetsɔ abui hiŋmɛi mli, tamɔ bɔ ni jaraa haa niiatsɛ akɛ eeebote Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli lɛ mli lɛ.” (Mateo 19:24) Nakai nɔŋŋ Marko 10:25 lɛ kaneɔ akɛ: “Ejaraaa haaa yoma akɛ eeetsɔ abui hiŋmɛi mli, tamɔ bɔ ni jaraa haa niiatsɛ akɛ eeebote Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli lɛ mli lɛ.”

Woji komɛi tsɔɔ akɛ “abui hiŋmɛi” lɛ ji agbó bibioo ko ni yɔɔ Yerusalem agbói wuji lɛ ateŋ ekome mli. Kɛ́ aŋa agbó wulu lɛ yɛ nyɔɔŋ be mli lɛ, anyɛɔ agbeleɔ bibioo lɛ. Aheɔ ayeɔ akɛ yooma baanyɛ mli atsɔ. Ani enɛ ji nɔ ni yɔɔ Yesu jwɛŋmɔ mli lɛ?

Eka shi faŋŋ akɛ dabi. Eyɛ faŋŋ akɛ, no mli lɛ Yesu miiwie abui ni akɛkpɛɔ nii he. Akɛni ana blema abuii ni akɛ wu kɛ dade fee yɛ nakai kpokpaai lɛ anɔ hewɔ lɛ, ekolɛ amɛji nibii ni afɔɔ kɛ nitsumɔ yɛ shia. Luka 18:25 lɛ jieɔ yiŋkɔshikɔshifeemɔ ni yɔɔ Yesu wiemɔi lɛ ahe lɛ kɛyaa, ejaakɛ etsɛ́ Yesu wiemɔi lɛ asɛɛ ni ekɛɛ akɛ: “Ejaakɛ ejaraaa haaa yoma akɛ eeetsɔ [nikpɛɛ abui, NW] hiŋmɛii mli tamɔ bɔ ni jaraa haa niiatsɛ akɛ eeebote Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli lɛ mli lɛ.”

Wiemɔ komekomei ashishitsɔɔmɔ woji aŋmalalɔi babaoo kpɛlɛɔ “nikpɛɛ abui” taakɛ anaa yɛ New World Translation lɛ mli lɛ nɔ. Ajie Hela wiemɔ ni atsɔɔ shishi akɛ “abui” yɛ Mateo 19:24 kɛ Marko 10:25 (rha·phisʹ) lɛ kɛjɛ feemɔ wiemɔ ko ni eshishi ji “akpɛ” lɛ mli. Ni akɛ Hela wiemɔ ni anaa yɛ Luka 18:25 (be·loʹne) lɛ tsuɔ nii kɛkɔɔ abui diɛŋtsɛ ni akɛfeɔ opireshɛn lɛ he. Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words lɛ kɛɛ akɛ: “Etamɔ nɔ ni jwɛŋmɔ ni ahiɛ akɛ, akɛ ‘abui hiŋmɛi’ aaato agbói bibii ahe lɛ ji ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ susumɔ; odaseyeli ko kwraa bɛ ni tsɔɔ akɛ akɛtsu nii yɛ nakai shishinumɔ naa yɛ blema beaŋ. Yiŋtoo ni yɔɔ Nuŋtsɔ lɛ wiemɔ lɛ sɛɛ ji ni etsɔɔ nɔ ni adesai nyɛŋ afee, ni ehe ehiaaa koni abɔ mɔdɛŋ akɛ aaaba bɔ ni ewa kɛha niiatsɛ akɛ eeebote Maŋtsɛyeli lɛ mli lɛ shi, kɛtsɔ abui lɛ ni aaatsɔɔ shishi akɛ edamɔ shi kɛha nɔ kroko fe dɛŋdade folo ko kɛkɛ lɛ nɔ.”—1981, Kpo 3, baafa 106.

Mɛi komɛi susuɔ akɛ esa akɛ atsɔɔ “yooma” lɛ shishi akɛ “kpãa” yɛ nɛkɛ kukuji nɛɛ amli lɛ. Hela wiemɔi kɛha kpãa (kaʹmi·los) kɛ yooma (kaʹme·los) lɛ je amɛhe. Ni kɛlɛ, Hela wiemɔ kɛha “yooma,” shi jeee nɔ ni damɔ shi kɛha “kpãa” lɛ jeɔ kpo yɛ Mateo 19:24 lɛ mli yɛ Hela ŋmalɛ ni akɛ niji ŋmala ni yɔɔ ni etsɛ fe fɛɛ lɛ mli yɛ Mateo Sanekpakpa (Sinaitic, Vatican No. 1209, kɛ Alexandrine) lɛ amli. Abɔ amaniɛ akɛ, Mateo ŋma e-Sanekpakpa lɛ klɛŋklɛŋ yɛ Hebri wiemɔ mli, ni ekolɛ, lɛ diɛŋtsɛ etsɔɔ shishi kɛtee Hela wiemɔ mli. Ele nɔ diɛŋtsɛ ni Yesu kɛɛ lɛ, ni no hewɔ lɛ, ekɛ wiemɔ ni sa lɛ tsu nii.

Belɛ, nikpɛɛ abui kɛ yooma diɛŋtsɛ ahe Yesu wieɔ lɛ. Ekɛ enɛɛmɛi tsu nii ni ekɛma nɔ ko ni nyɛŋ aba mli lɛ nɔ mi. Shi, ani Yesu miitsɔɔ akɛ niiatsɛ ko kwraa nyɛŋ abote Maŋtsɛyeli lɛ mli? Dabi, ejaakɛ esaaa akɛ anuɔ Yesu wiemɔ lɛ shishi yɛ bɔ ni ewie lɛ lɛ naa. No mli lɛ, ekɛ wiemɔ ni awo he miitsu nii koni ekɛtsɔɔ akɛ bɔ ni yooma diɛŋtsɛ nyɛŋ atsɔ nikpɛɛ abui diɛŋtsɛ hiŋmɛi lɛ mli lɛ, nakai nɔŋŋ niiatsɛ nyɛŋ abote Maŋtsɛyeli lɛ mli kɛji etee nɔ ni ekɛ ehe kpɛtɛ enii ni eyɔɔ lɛ ahe ni ehaaa Yehowa aye klɛŋklɛŋ gbɛhe yɛ eshihilɛ mli lɛ.—Luka 13:24; 1 Timoteo 6:17-19.

Yesu wie wiemɔ nɛɛ beni niiatsɛ oblanyo ko ekpoo hegbɛ ni yɔɔ nyam akɛ eeetsɔ Yesu sɛɛnyiɛlɔ lɛ sɛɛ nɔŋŋ. (Luka 18:18-24) Esaaa akɛ aŋkro ko ni ji niiatsɛ ni yɔɔ suɔmɔ babaoo kɛha nibii ni eyɔɔ fe mumɔŋ nibii lɛ kpaa gbɛ akɛ eeena naanɔ wala yɛ Maŋtsɛyeli gbɛjianɔtoo lɛ mli. Ni kɛlɛ, niiatsɛmɛi komɛi batsɔmɔ Yesu kaselɔi. (Mateo 27:57; Luka 19:2, 9) No hewɔ lɛ, niiatsɛ ni hiɛ yɔɔ emumɔŋ hiamɔ nii anɔ, ni etaoɔ Nyɔŋmɔ dɛŋ yelikɛbuamɔ lɛ baanyɛ aná yiwalaheremɔ yɛ Nyɔŋmɔ dɛŋ.—Mateo 5:3; 19:16-26.

[Shishigbɛ niŋmaa]

^ kk. 3 Kwɛmɔ wolo bibioo ni ji Ani Esa akɛ Ohe Triniti lɛ Oye? ni Yehowa Odasefoi fee lɛ mli.