Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Mexico Shikwɛ̃ɛbii lɛ Nu Sanekpakpa Lɛ

Mexico Shikwɛ̃ɛbii lɛ Nu Sanekpakpa Lɛ

Mexico Shikwɛ̃ɛbii lɛ Nu Sanekpakpa Lɛ

YƐ November 10, afi 2002 lɛ, Mixebii akuu ko ni amɛji Mexico shikwɛ̃ɛbii lɛ bua amɛhe naa yɛ San Miguel Quetzaltepec. Eji maŋ ko ni yɔɔ Oaxaca maŋ fɛfɛo lɛ wuoyigbɛ. Kuu lɛ bua amɛhe naa kɛha Yehowa Odasefoi akpokpaa wulu nɔ kpee ko. Biblia mli drama ni afee lɛ ji nakai gbi lɛ leebi gbɛjianɔtoo lɛ mli nifeemɔ titri.

Toibolɔi lɛ anaa kpɛ amɛhe beni amɛnu Biblia mli drama lɛ mli klɛŋklɛŋ wiemɔi lɛ. Amɛtswa amɛdɛŋ, ni amɛteŋ mɛi pii ahiŋmɛiiaŋ kpala nu. Afee drama lɛ yɛ Mixe wiemɔ mli! Beni agbe drama lɛ naa lɛ, mɛi pii jie hiɛsɔɔ ni mli kwɔ kpo yɛ nɛkɛ nikeenii ni amɛkpaaa gbɛ nɛɛ he. Amɛteŋ mɔ kome kɛɛ akɛ: “Enɛ ji klɛŋklɛŋ kwraa ni minuɔ drama lɛ shishi. Eta mitsuiŋ.” Mɔ kroko hu jaje akɛ: “Agbɛnɛ manyɛ magbo akɛ mɔ ni yɔɔ miishɛɛ ejaakɛ Yehowa eha miná hegbɛ mibo drama lɛ toi yɛ mi diɛŋtsɛ miwiemɔ mli.”

Nɔ ni tee nɔ nakai leebi lɛ fata mɔdɛŋ ni Yehowa Odasefoi ni yɔɔ Mexico lɛ bɔɔ waa nyɛsɛɛ nɛɛ koni amɛkɛ Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ aha shikwɛ̃ɛbii ni yɔɔ jɛmɛ lɛ he.—Mateo 24:14; 28:19, 20.

Yehowa Bo Sɔlemɔi Atoi

Shikwɛ̃ɛbii ni fa fe 6,000,000 yɔɔ Mexico—mɛi ayifalɛ ni baanyɛ amɛto amɛ diɛŋtsɛ amɛmaŋ, maŋ ko ni gbɔmɛi ni hiɛ kusumii srɔtoi yɔɔ mli, ni awieɔ wiemɔi srɔtoi 62 yɛ mli. Wiemɔi nɛɛ ateŋ 15 yɛ ni kɛ́ akɔ emli eko fɛɛ eko lɛ mɛi ni fa fe 100,000 wieɔ. Shikwɛ̃ɛbii nɛɛ ateŋ mɛi ni fa fe 1,000,000 nuuu Spain wiemɔ, ni ji wiemɔ titri ni awieɔ yɛ Mexico lɛ. Ni yɛ mɛi ni wieɔ Spain wiemɔ lɛ agbɛfaŋ lɛ, amɛteŋ mɛi pii baanyɛ akase Biblia mli anɔkwalei lɛ oyayaayai yɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛmaŋ wiemɔ mli. (Bɔfoi lɛ Asaji 2:6; 22:2) Amɛteŋ mɛi komɛi ekase Biblia lɛ ni amɛkɛ anɔkwayeli etee Kristofoi akpee afii babaoo, shi amɛnuuu nibii ashishi jogbaŋŋ. No hewɔ lɛ, ákɛ amɛnine aaashɛ anɔkwale lɛ he shɛɛ sane lɛ nɔ yɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛmaŋ wiemɔ mli lɛ ebafee sane ko ni amɛsɔleɔ yɛ he be saŋŋ nɛ.

Bɔni afee ni atsu nitsumɔ ni wa nɛɛ he nii lɛ, yɛ afi 1999 lɛ, Yehowa Odasefoi anitsumɔhe nine ni yɔɔ Mexico lɛ bɔi gbɛjianɔtoo koni afee asafoŋ kpeei yɛ wiemɔi srɔtoi ni shikwɛ̃ɛbii lɛ wieɔ lɛ amli. Ato wiemɔi ashishitsɔɔlɔi akui srɔtoi hu ahe gbɛjianɔ. Yɛ afi 2000 lɛ mli lɛ, afee kpokpaa wulu nɔ kpee lɛ shishi drama lɛ yɛ Maya wiemɔ mli, ni yɛ sɛɛ mli lɛ afee yɛ wiemɔi krokomɛi babaoo amli.

Nifeemɔ ni nyiɛ sɛɛ ni esa akɛ atsu he nii ji ní atsɔɔ Biblia kasemɔ woji ni Yehowa Odasefoi feɔ lɛ ashishi. Klɛŋklɛŋ lɛ, atsɔɔ wolo bibioo ni ji Na Wala Mli Ŋɔɔmɔ yɛ Shikpɔŋ Nɔ Kɛya Naanɔ! lɛ shishi kɛtee Huave, Maya, Mazatec, Totonac, Tzeltal, kɛ Tzotzil wiemɔi amli. Sɛɛ mli lɛ atsɔɔ woji krokomɛi babaoo ashishi, ni nɔ ni fata he ji Wɔ Maŋtsɛyeli Sɔɔmɔ ni baa daa ni akalaa yɛ Maya wiemɔ mli. Amɔmɔ woji lɛ ekomɛi amli wiemɔi lɛ hu awo kasɛt nɔ. Bɔni afee ni atsɔɔ shikwɛ̃ɛbii lɛ ni amɛnyɛ amɛkane amɛ diɛŋtsɛ amɛmaŋ wiemɔ ni amɛnyɛ amɛŋma hu lɛ, aato wolo bibioo ni yitso ji Kasemɔ Nikanemɔ kɛ Niŋmaa he gbɛjianɔ bɔni afee ni anyɛ akɛtsu nii yɛ hei ni shikwɛ̃ɛbii nɛɛ yɔɔ lɛ. Amrɔ nɛɛ akalaa Biblia kasemɔ woji yɛ shikwɛ̃ɛbii lɛ awiemɔi 15 mli, ni aato woji krokomɛi babaoo ahe gbɛjianɔ.

“Amɛmiibɔ Mɔdɛŋ Fɛɛ ni Amɛaanyɛ”

Wiemɔi ashishitsɔɔmɔ nitsumɔ lɛ bɛ ogbɔjɔ. Nɔ kome ji akɛ je lɛŋ woji fioo ko pɛ akala yɛ Mexico shikwɛ̃ɛbii lɛ awiemɔi amli. Yɛ shihilɛi pii amli lɛ, ewa akɛ aaaná wiemɔ komekomei ashishitsɔɔmɔ woji. Agbɛnɛ hu, wiemɔi lɛ ekomɛi yɛ ni ayɛ amɛ henɔi srɔtoi ni awieɔ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kɛ hooo lɛ ayɛ Zapotec wiemɔ lɛ henɔi srɔtoi aaashɛ enumɔ ni awieɔ. Esoro wiemɔ henɔi nɛɛ ateŋ eko fɛɛ eko aahu akɛ kɛ́ Zapotecbii ni jɛ hei srɔtoi kɛ amɛhe miiwie lɛ, amɛnuuu amɛhe shishi.

Kɛfata he lɛ, yɛ hei ni abɛ wiemɔi ahe mlai ni akpɛlɛ nɔ yɛ lɛ, esa akɛ wiemɔ shishitsɔɔlɔi lɛ diɛŋtsɛ ato ekomɛi ahe gbɛjianɔ amɛha amɛhe. Enɛ biɔ niiamlitaomɔ babaoo kɛ mɛi ni akɛaasusu saji ahe. Ebɛ naakpɛɛ akɛ yɛ shishijee lɛ amɛteŋ mɛi pii nu he taakɛ Élida, ni fata Huave wiemɔ shishitsɔɔlɔi akuu lɛ he lɛ nu he lɛ! Ekaiɔ akɛ: “Beni afɔ̃ mi nine koni mibatsɔɔ woji ashishi yɛ Yehowa Odasefoi anitsumɔhe nine ni yɔɔ Mexico lɛ, etée henumɔi enyɔ shi yɛ mimli—miishɛɛ kɛ gbeyeishemɔ.”

Esa akɛ wiemɔ shishitsɔɔlɔi lɛ akase kɔmpiuta kɛ nitsumɔ, bɔ ni atoɔ nitsumɔi ahe gbɛjianɔ ahaa, kɛ wiemɔ shishitsɔɔmɔ he ŋaai hu. Yɛ anɔkwale mli lɛ, nitsumɔ lɛ ji nitsumɔ ko ni wa kɛha amɛ. Te amɛnuɔ nitsumɔ lɛ he amɛhaa tɛŋŋ? Gloria, ni eji Maya wiemɔ shishitsɔɔlɔi akuu lɛ mlinyo lɛ ha hetoo akɛ: “Wɔnyɛŋ wɔkɛ wiemɔi atsɔɔ miishɛɛ ni wɔyɔɔ yɛ gbɛfaŋnɔ ni wɔnáa yɛ Biblia kasemɔ woji ni atsɔɔ shishi kɛyaa Maya wiemɔ, ni ji wɔmaŋ wiemɔ lɛ mli lɛ mli.” Nɔkwɛlɔ ko ni yɔɔ Wiemɔi Ashishitsɔɔmɔ Nitsumɔhe lɛ wie yɛ wiemɔ shishitsɔɔlɔi lɛ ahe akɛ: “Shwelɛ ni amɛyɔɔ akɛ aná Biblia kasemɔ woji yɛ amɛmaŋ wiemɔi lɛ amli lɛ mli wa aahu akɛ amɛmiibɔ mɔdɛŋ fɛɛ ni amɛaanyɛ koni amɛye naagbai lɛ anɔ kunim.” Ani amɛmɔdɛŋbɔɔi lɛ ahe eba sɛɛnamɔ?

“Miidao Shi, Yehowa!”

Anaa Yehowa jɔɔmɔ ni yɔɔ nitsumɔ ni atsuɔ yɛ shikwɛ̃ɛbii lɛ ashikpɔŋkuku lɛ mli lɛ faŋŋ. Mɛi ni yaa Kristofoi akpeei kɛ kpokpai anɔ kpeei lɛ eku ebɔ he. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, yɛ afi 2001 lɛ, Odasefoi 223 ni wieɔ Mixe wiemɔ lɛ kpe koni amɛye Kristo gbele lɛ Kaimɔ lɛ. Ni kɛlɛ, mɛi fɛɛ ni ba lɛ ayifalɛ ji 1,674—ni ji Odasefoi lɛ ayifalɛ ni eku ebɔ he toi kpawo kɛ fã!

Amrɔ nɛɛ, mɛi ni kpɛlɛɔ anɔkwale lɛ nɔ lɛ nuɔ shishi jogbaŋŋ kɛjɛɔ shishijee. Mirna kaiɔ nɔ ni ba enɔ dani aje kpeei afeemɔ shishi yɛ Maya wiemɔ mli lɛ. Ekɛɛ akɛ: “Abaptisi mi beni mikɛ nyɔji etɛ ekase Biblia lɛ sɛɛ. Mile akɛ esa akɛ abaptisi mi, shi kɛ́ makɛɛ lɛ, minuuu Biblia mli anɔkwalei lɛ ashishi jogbaŋŋ taakɛ bɔ ni kulɛ esa akɛ eba lɛ lɛ. Misusuɔ akɛ akɛni mimaŋ wiemɔ ji Maya, ni minuuu Spain wiemɔ lɛ jogbaŋŋ hewɔ eba lɛ nakai. Ehé mi be saŋŋ dani minyɛ minu anɔkwale lɛ shishi diɛŋtsɛ.” Ŋmɛnɛ, ekɛ ewu yɛ miishɛɛ akɛ amɛfata Maya wiemɔ shishitsɔɔlɔi akuu lɛ he.

Eji nɔ ni yɔɔ miishɛɛ waa kɛha mɛi fɛɛ ni yɔɔ asafoi lɛ amli lɛ ákɛ amɛnine aaashɛ woji anɔ yɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛwiemɔi amli. Beni akɛ Na Wala Mli Ŋɔɔmɔ yɛ Shikpɔŋ Nɔ Kɛya Naanɔ! wolo lɛ ni atsɔɔ shishi ehee kɛtee Tzotzil wiemɔ mli lɛ eko ha yoo ko ní ebɔi Kristofoi akpeei yaa lɛ, efua wolo lɛ ni ebo akɛ: “Miidao shi, Yehowa!” Amaniɛbɔi tsɔɔ akɛ Biblia kaselɔi babaoo etee amɛhiɛ oyayaayai kɛyashɛ baptisimɔ he, ni aakanya mɛi ni ekpa shiɛmɔyaa lɛ koni amɛbɔi shiɛmɔyaa ekoŋŋ, ni Kristofoi nyɛmimɛi hii nuɔ he agbɛnɛ akɛ amɛhe esa akɛ amɛaakpɛlɛ gbɛnaa nii anɔ yɛ asafo lɛ mli. Shiatsɛmɛi komɛi náa he miishɛɛ waa akɛ amɛaaŋɔ Biblia kasemɔ woji ni akala yɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛmaŋ wiemɔi amli ni amɛkase.

Yɛ shihilɛ ko mli lɛ, Odasefonyo yoo ko tee koni eyafee Biblia mli nikasemɔ, shi eyanaaa nikaselɔ lɛ yɛ shia. Beni nikaselɔ lɛ wu je kpo ebadamɔ shinaa lɛ naa lɛ, Odasefonyo lɛ kɛɛ lɛ akɛ ebaakane sane ko kɛjɛ wolo bibioo ko mli eha lɛ. Nuu lɛ ha lɛ hetoo akɛ: “Mitaooo nɔ ko nɔ ko.” Nyɛmi yoo lɛ kɛɛ nuu lɛ yɛ Totonac wiemɔ mli akɛ akala wolo bibioo lɛ yɛ amɛmaŋ wiemɔ mli. Beni nuu lɛ nu enɛ lɛ, egbala sɛi ni eho eta shi. Beni nyɛmi yoo lɛ kaneɔ wolo lɛ ehaa nuu lɛ, belɛ nuu lɛ miikɛɛ, “Eji anɔkwale. Hɛɛ, eji anɔkwale.” Amrɔ nɛɛ, nuu nɛɛ yaa Kristofoi akpeei.

Nuu ko ni yɔɔ Yucatán, ni eŋa ji Odasefonyo lɛ sumɔɔɔ anɔkwale lɛ, ni bei komɛi kɛ eŋa jɛ kpeei eba shia lɛ, eyiɔ lɛ. Beni abɔi kpeei feemɔ yɛ Maya wiemɔ mli lɛ, eŋa fɔ̃ lɛ nine. Eba ni ená kpeei lɛ ahe miishɛɛ jogbaŋŋ. Amrɔ nɛɛ, eyaa kpeei daa ni akɛ lɛ miikase Biblia lɛ, ni ekpa eŋa lɛ yii.

Nuu ko ni wieɔ Totonac wiemɔ kɛɛ Odasefoi yei enyɔ komɛi akɛ esɔleee, ejaakɛ Katolik osɔfo lɛ ekɛɛ lɛ akɛ sɔlemɔi ni asɔleɔ yɛ Spain wiemɔ lɛ mli pɛ toi Nyɔŋmɔ boɔ. Yɛ anɔkwale mli lɛ, ehe bahia ní ewo osɔfo lɛ nyɔmɔ koni esɔle eha Totonacbii lɛ. Odasefoi lɛ gbála mli amɛha lɛ akɛ Nyɔŋmɔ boɔ sɔlemɔi ni asɔleɔ yɛ wiemɔi fɛɛ amli lɛ atoi, ni amɛha lɛ wolo bibioo ko ni akala yɛ Totonac wiemɔ mli, ni ekɛ miishɛɛ kpele he wolo lɛ.—2 Kronika 6:32, 33; Lala 65:3.

“Kualtsin Tajtoua”

Akɛni shiɛlɔi lɛ yɛ nibii ni yaa nɔ nɛɛ ahe miishɛɛ waa hewɔ lɛ, amɛteŋ mɛi pii miibɔ mɔdɛŋ koni amɛkase shikwɛ̃ɛbii lɛ awiemɔi srɔtoi lɛ ateŋ eko loo ni amɛya amɛhiɛ yɛ amɛteŋ nɔ ni amɛle momo lɛ mli. Kpokpaa nɔkwɛlɔ ko ni sɔmɔɔ asafoi enumɔ ni yɔɔ Puebla kooyigbɛ ni awieɔ Nahuatl wiemɔ yɛ mli lɛ miifee nakai pɛpɛɛpɛ. Etsɔɔ mli akɛ: “Gbekɛbii ni kulɛ amɛwɔɔ yɛ kpeei ashishi lɛ taraa shi diŋŋ ni amɛboɔ wiemɔ lɛ toi jogbaŋŋ kɛ miiha wiemɔ yɛ Nahuatl wiemɔ mli. Yɛ kpee lɛ eko naagbee lɛ, gbekɛ nuu fioo ko ni eye afii ejwɛ tsi bɛŋkɛ mi ni ekɛɛ mi akɛ: ‘Kualtsin tajtoua’ (ohe esa kɛ wiemɔ). No ha minu he akɛ sɛɛnamɔ eba mɔdɛŋbɔɔ ni mikɛwo wiemɔ lɛ kasemɔ mli lɛ he.”

Hɛɛ, shikwɛ̃ɛbii lɛ ashikpɔŋkuku lɛ ‘egbá futaa ni sa kpamɔ’ lɛɛlɛŋ, ni enɛ woɔ mɛi fɛɛ ni náa emli nitsumɔ mli gbɛfaŋnɔ lɛ hewalɛ. (Yohane 4:35) Roberto, ni tsu nii kɛto wiemɔ shishitsɔɔlɔi akui srɔtoi lɛ ahe gbɛjianɔ lɛ mua sane lɛ naa kɛ wiemɔi nɛɛ akɛ: “Ákɛ wɔɔna miishɛɛ yaafonui miijɛ wɔnyɛmimɛi hii kɛ yei lɛ ahiŋmɛiiaŋ yɛ be mli ni amɛboɔ anɔkwale lɛ toi yɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛmaŋ wiemɔi amli ni amɛnuɔ anɔkwale lɛ shishi diɛŋtsɛ lɛ ji niiashikpamɔ ko ni wɔhiɛ kpaŋ nɔ kɔkɔɔkɔ. Kɛ́ misusu enɛ he lɛ, eteeɔ henumɔ ko shi yɛ mimli ni ehaa misɛŋ ŋmɔɔ kpɔ.” Ŋwanejee ko bɛ he akɛ anɔkwafoi nɛɛ ni ayeɔ abuaa amɛ koni amɛfĩ Maŋtsɛyeli lɛ sɛɛ lɛ hu haa Yehowa tsui nyaa.—Abɛi 27:11.

[Akrabatsa ni yɔɔ baafa 10, 11]

Naa Nibii ni Wiemɔi Ashishitsɔɔlɔi lɛ Ateŋ Mɛi Komɛi Wie

● “Kɛ makai lɛ, mifɔlɔi ji mɛi ni tsɔɔ mi anɔkwale lɛ. Dɔlɛ sane ji akɛ, mitsɛ shi Kristofoi asafo lɛ beni miye afii 11. Afii enyɔ sɛɛ lɛ, minyɛ kpoo wɔ ni eshi wɔ. Akɛni miji bii enumɔ lɛ ateŋ kromɔ hewɔ lɛ, esa akɛ matsu minyɛ gbɛnaa nii lɛ ahe nii, eyɛ mli akɛ no mli lɛ mikã he miiya skul lolo.

“Wɔmumɔŋ nyɛmimɛi hii kɛ yei lɛ jɛ suɔmɔ mli amɛye amɛbua wɔ, shi wɔnáaa shihilɛ lɛ ogbɔjɔ. Bei komɛi lɛ, misusuɔ he akɛ: ‘Mɛni hewɔ enɛ ba minɔ? Midako kwraa!’ Yehowa yelikɛbuamɔ pɛ nɔ mitsɔ midamɔ shihilɛ lɛ naa. Beni migbe nɔtsamɔ skul naa lɛ, mibatsɔ be-fɛɛ sɔɔlɔ, ni enɛ ye ebua mi waa. Beni ato Nahuatl wiemɔ shishitsɔɔlɔi akuu lɛ shishi lɛ, afɔ̃ mi nine koni mibafata kuu lɛ he.

“Amrɔ nɛɛ mitsɛ eku esɛɛ kɛba asafo lɛ mli, ni minyɛmimɛi hii kɛ yei bibii lɛ miisɔmɔ Yehowa. Sɛɛnamɔ ejɛ mɔdɛŋbɔɔ ni mikɛtee nɔ miye Yehowa anɔkwa lɛ mli kɛba. Ejɔɔ miweku lɛ babaoo.”—Alicia.

● “Miklasnyo ko ni eji Odasefonyo ha wiemɔ ko yɛ klas ni kɔɔ bɔ ni fee ni wala je shishi lɛ he. Nakai gbi lɛ miyaaa skul, ni akɛni misusu akɛ abaabi sane ko kɛjɛ ewiemɔ lɛ mli yɛ kaa ni wɔbaafee lɛ mli lɛ hewɔ lɛ, mibi lɛ koni egbála saneyitso ni ewie he lɛ mli etsɔɔ mi. Misusuɔ nɔ hewɔ ni gbɔmɛi gboiɔ lɛ he be fɛɛ be. Beni eha mi Creation wolo * lɛ eko ni ekɛɛ mi akɛ ekɛ mi baakase Biblia lɛ, mikpɛlɛ nɔ. Bɔlɔ lɛ yiŋtoo kɛ suɔmɔ ni eyɔɔ lɛ ta mitsuiŋ waa.

“Beni migbe skul naa lɛ, miná hegbɛ akɛ matsɔ tsɔɔlɔ ni tsɔɔ wiemɔi srɔtoi enyɔ, ni ji Spain wiemɔ kɛ Tzotzil. Shi, enɛ baabi ni mafã kɛyahi he ko shɔŋŋ, ni matsɔɔ nii yɛ otsii lɛ anaagbee, ni mafolɔ Kristofoi akpeei amli. Yɛ no najiaŋ lɛ, mitsu nii akɛ tsumalɔ. Mitsɛ, ni ejeee Odasefonyo lɛ náaa miyiŋkpɛɛ lɛ he miishɛɛ kwraa. Sɛɛ mli beni misɔmɔɔ akɛ gbɛgbalɔ lɛ, ato wiemɔ shishitsɔɔlɔi akuu ko he gbɛjianɔ koni amɛtsɔɔ Biblia kasemɔ woji ashishi kɛya Tzotzil wiemɔ mli. Minu he akɛ esa akɛ mikɛ mihe awo mli.

“Minaa akɛ woji ni wɔnyɛmimɛi hii kɛ yei lɛ anine shɛɔ nɔ yɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛwiemɔ mli lɛ haa amɛnuɔ he akɛ hiɛ sɔɔ amɛ ni awo amɛhiɛ nyam. Enɛ haa mitsui nyɔɔ mimli waa. Minuɔ he akɛ eji hegbɛ kpele ni miná akɛ matsu nitsumɔ nɛɛ.”—Humberto.

● “Minyɛ shi wɔ beni miye afii ekpaa. Beni miji oblayoo fioo lɛ, mitsɛ kɛ Yehowa Odasefoi bɔi nikasemɔ. Gbi ko lɛ, nyɛmiyoo ko kɛɛ ekɛ mi baakase Biblia lɛ ni ŋaawoo kɛha oblahii kɛ oblayei fata he. Ákɛ oblayoo fioo ni bɛ nyɛ lɛ, minu he akɛ enɛ ji nɔ tuuntu ni he hiaa mi. Abaptisi mi beni miye afii 15.

“Yɛ afi 1999 lɛ, yiwalɔi komɛi ni miitao ni amɛŋɔ shikpɔŋ ko ni mitsɛ yɔɔ lɛ gbe lɛ. Mihao waa. Miná jwɛŋmɔŋ nɔnyɛɛ ni mli wa, ni minu he akɛ minyɛŋ maya nɔ mahi shi dɔŋŋ. Shi, mitee nɔ misɔle miha Yehowa kɛha hewalɛ. Nɔkwɛlɔ gbɛfalɔ lɛ kɛ eŋa wo mi hewalɛ waa. Etsɛɛɛ ni mibatsɔ daa gbɛgbalɔ.

“Be ko lɛ, mina mɛi komɛi ni amɛnyiɛ ŋmɛlɛtswai ekpaa bɔni afee ni amɛbabo wiemɔ ko ni aha yɛ Totonac wiemɔ mli ni he minitii 20 pɛ lɛ toi, eyɛ mli akɛ afee kpee lɛ mli nifeemɔi krokomɛi ni eshwɛ lɛ yɛ Spain wiemɔ ni amɛnuuu lɛ mli. No hewɔ lɛ, mimii shɛ mihe waa beni afɔ̃ mi nine koni mibaye kɛbua ni atsɔɔ Biblia kasemɔ woji ashishi kɛya Totonac wiemɔ mli lɛ.

“Be ko ni eho lɛ, mifɔɔ mitsɛ kɛɛmɔ akɛ miná ni kulɛ miisɔmɔ yɛ Yehowa Odasefoi anitsumɔhe nine lɛ. Ekɛɔ mi akɛ ebaawa akɛ abaafɔ̃ oblayoo fioo ni eji oshija tamɔ mi nine ni eyatsu nii yɛ jɛmɛ. Kwɛ bɔ ni emii baashɛ ehe eha kɛji atée lɛ shi yɛ gbohiiashitee lɛ mli ni ebana akɛ minyɛ mifee nakai, ni miitsɔɔ Biblia kasemɔ woji ashishi kɛmiiya wɔwiemɔ mli lɛ!”—Edith.

[Shishigbɛ niŋmaa]

^ kk. 28 Life—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation? ni Yehowa Odasefoi fee yɛ afi 1985.

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 9]

Tzotzil wiemɔ shishitsɔɔlɔi akuu lɛ mli bii miisusu wiemɔ ko ni eshishitsɔɔmɔ wa he