Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Mɛni hewɔ aŋmɛ Israel hii agbɛ koni amɛkɛ maŋsɛɛ yei ni aŋɔ amɛ nom abote gbalashihilɛ mli yɛ be mli ni Mose Mla lɛ kɛ fãmɔ ha ákɛ akɛ maŋsɛɛbii akaye yoowɛɛ lɛ?—5 Mose 7:1-3; 21:10, 11.

Shihilɛi krɛdɛɛi komɛi ahewɔ aŋmɛ enɛ feemɔ gbɛ. Yehowa kɛ fãmɔ ha Israelbii lɛ koni amɛkpata maji kpawo ni yɔɔ Kanaan shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ ahiɛ, ni amɛgbe amɛ mlibii lɛ fɛɛ. (5 Mose 20:15-18) Yɛ maji krokomɛi agbɛfaŋ lɛ, ekolɛ onukpai mɛi pɛ ni amɛbaa amɛyi ji oblayei froi. (4 Mose 31:17, 18; 5 Mose 20:14) Israel nuu ko baanyɛ ekɛ yoo ni tamɔ nɛkɛ abote gbalashihilɛ mli, shi ja yoo lɛ etsu nibii komɛi ahe nii dã.

Biblia lɛ kɛɔ yɛ nibii ni esa akɛ yoo ni tamɔ nɛkɛ afee lɛ ahe akɛ: “Eshɛ eyi, ni ejie ewaobii anaa, ni ejie enom atade lɛ yɛ ehe, ni eta owe lɛ ni efo etsɛ kɛ enyɛ nyɔŋ muu; ni no sɛɛ dani oya eŋɔɔ, ni otsɔ ewu, ni lɛ hu etsɔ oŋa.”—5 Mose 21:12, 13.

Esa akɛ oblayoo fro ko ni aŋɔ lɛ nom ni Israelnyo ko taoɔ ekɛ lɛ abote gbalashihilɛ mli lɛ ashɛ eyi. Yi ni ashɛɔ lɛ ji nifeemɔ ko ni tsɔɔ awerɛhoyeli loo amanehulu ní aana. (Yesaia 3:24) Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, beni blematsɛ Hiob bii lɛ kɛ nibii fɛɛ ni eyɔɔ lɛ ahiɛ kpata lɛ, eshɛ eyi ni ekɛfee awerɛho ni eyeɔ lɛ he okadi. (Hiob 1:20) Esa akɛ maŋsɛɛ yoo lɛ ajie ewaobii anaa hu, ekolɛ ‘ekumɔ ewaobii anaa ni eba shi kwraa’ bɔni afee ni no akaha eniji ahe miifee fɛo kɛ́ eba lɛ akɛ ediki ewaobii lɛ ahe po. (5 Mose 21:12) Mɛni ji ‘nom atade’ ni esa akɛ yoo ni aŋɔ lɛ nom lɛ ajie yɛ ehe lɛ? Nɔ ko ni yei ni yɔɔ wɔŋjalɔi amaji ni aahe aye amɛnɔ kunim lɛ mli lɛ fɔɔ feemɔ ji amɛtadei ni yɔɔ fɛo fe fɛɛ ni amɛkɛsaa amɛhe. Amɛfeɔ enɛ kɛ gbɛkpamɔ akɛ amɛhiɛ aaaba nyam yɛ mɛi ni baaŋɔ amɛ nom lɛ ahiɛ. Esa akɛ yoo ni aŋɔ lɛ nom ni yeɔ awerɛho lɛ ajie atade ni tamɔ nɛkɛ yɛ ehe efɔ̃ shi.

Esa akɛ yoo ni aŋɔ lɛ nom ni Israel nuu ko baaŋɔ lɛ akɛ eŋa lɛ afo ni eye esuɔlɔi ni egboi lɛ agbele he ŋkɔmɔ nyɔŋ muu fɛɛ. Abaakpata maji ni abaafite amɛ lɛ ahiɛ butuu bɔ ni yoo nɛɛ wekumɛi kɛ nanemɛi lɛ ateŋ mɔ ko eshwɛŋ yɛ shihilɛ mli. Akɛni Israel asraafoi lɛ ekpata enyɔŋmɔi lɛ ahe amagai lɛ ahiɛ hewɔ lɛ, nibii ni ekɛ jamɔ haa amɛ lɛ bɛ dɔŋŋ. Ŋkɔmɔyeli nyɔŋ lɛ bafeɔ hetsuumɔ be hu ní yoo ni aŋɔ lɛ nom lɛ tsiɔ ehe kɛjɛɔ nibii fɛɛ ni etuu ehe eha yɛ etsutsu jamɔ lɛ mli lɛ ahe.

Shi kɛlɛ, shihilɛ lɛ yɛ srɔto yɛ sane ni kɔɔ maŋsɛɛ yei fɛɛ ahe lɛ mli. Shishitoo mla nɛɛ kɔɔ enɛ he akɛ: “Okɛ amɛ akaye yoowɛɛ; kaaŋɔ obiyoo oha ebinuu gbala, ni kaawɛ ebiyoo oha obinuu.” (5 Mose 7:3) Mɛni ji yiŋtoo hewɔ ni akɛ naatsĩi nɛɛ ha? Mose Wolo ni Ji Enumɔ 7:4 lɛ kɛɔ akɛ: “Ejaakɛ amɛaaha obii lɛ akpale yɛ misɛɛ, ni amɛyasɔmɔ nyɔŋmɔi krokomɛi.” Belɛ, akɛ naatsĩi lɛ ha kɛ yiŋtoo akɛ ebaabu Israelbii lɛ ahe kɛjɛ nibii ni baawo amɛjamɔ lɛ he muji lɛ ahe. Kɛlɛ, maŋsɛɛ yoo ni awie ehe yɛ 5 Mose 21:10-13 lɛ kɛ oshara ni tamɔ nɛkɛ baaa. Ewekumɛi fɛɛ egboi, ni ákpata amagai ni ejáa lɛ ahiɛ. Ekɛ mɛi ni kɛ amɛhe woɔ apasa jamɔ mli naaa sharamɔ. Aŋmɛ Israelnyo gbɛ yɛ shihilɛ ni tamɔ nɛkɛ mli koni ekɛ maŋsɛɛ yoo abote gbalashihilɛ mli.