Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Dii Nyɔŋmɔjamɔ Nibii Asɛɛ Koni Ehe Aba Sɛɛnamɔ Kɛha Bo

Dii Nyɔŋmɔjamɔ Nibii Asɛɛ Koni Ehe Aba Sɛɛnamɔ Kɛha Bo

Dii Nyɔŋmɔjamɔ Nibii Asɛɛ Koni Ehe Aba Sɛɛnamɔ Kɛha Bo

“Mɔ ni sumɔɔ shika lɛ, shika etɔŋ lɛ, ni mɔ ni sumɔɔ nifálɛ lɛ, enáŋ sɛɛ ko.”—Jajelɔ 5:9.

NITSUMƆ babaoo fe nine baanyɛ ekɛ nɔnyɛɛ aba, ni nɔnyɛɛ baanyɛ ekɛ gbɔmɔtsoŋ naagbai aba, ni bei komɛi lɛ, gbele po baanyɛ ajɛ mli kɛba. Gbalafitemɔ miifite wekui yɛ shikpɔji babaoo anɔ. Bei pii lɛ, heloonaa nibii ataomɔ babaoo ji nɔ ni kɛ naagbai nɛɛ baa. Yɛ nɔ najiaŋ ni mɔ ni kɛ ehe woɔ heloonaa nibii asɛɛtiumɔ mli vii lɛ aaaná nibii ni eyɔɔ lɛ ahe miishɛɛ lɛ, be fɛɛ be lɛ esumɔɔ ni ená nibii krokomɛi efata he, ekɔɔɔ he eko bɔ ni no baagba eshihilɛ naa aha. Wolo ko ni kɛ yelikɛbuamɔ haa lɛ kɛɔ akɛ: “Ákɛ aaatamɔ mɛi krokomɛi lɛ ji maŋ muu fɛɛ su ko, ekɔɔɔ he eko kɛji mɛi ni asumɔɔ ni atamɔ amɛ lɛ ji mɛi komɛi ni kɛ amɛbe fɛɛ tsuɔ nii ni amɛjɔɔɔ amɛhe, ni baanyɛ aná tsui hela yɛ gbɛ ni waaa nɔ be mli ni amɛdarako po lɛ.”

Shwelɛ ni ayɔɔ akɛ aná nii babaoo lɛ baanyɛ afee nɔ ko ni bɛ naagbee, ni ebaanyɛ eha miishɛɛ ni kulɛ esa akɛ mɔ aná lɛ aŋmɛɛ lɛ. Bei pii lɛ, hewalɛ ko ni naa wa—ni ji nihɔɔmɔ he adafitswaa lɛ yeɔ wɔ adesai agbɔjɔmɔ su nɛɛ nɔ! Tɛlivishiŋ nɔ nifeemɔi amli eyi obɔ kɛ nihɔɔmɔ he adafitswai ni miiwo bo hewalɛ koni ohe nibii ni ekolɛ amɛhe ehiaaa bo ni ekolɛ onyɛŋ ohe po lɛ. Enɛɛmɛi fɛɛ baanyɛ ekɛ naagbai diɛŋtsɛ aba.

Wɔhe nɔ ni wɔnyɛɛɛ wɔye yɛ nibii ni wɔkɛ wɔhe woɔ mli lɛ amli lɛ baanyɛ aye wɔ awui yɛ gbɔmɔtsoŋ kɛ jeŋba gbɛfaŋ fɛɛ yɛ gbɛ ni yɔɔ nigii nɔ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, nilelɔ Maŋtsɛ Salomo yɔse akɛ: “Tsui ni mli jɔ lɛ, gbɔmɔtso lɛ yiwala ni.” (Abɛi 14:30) Nɔ ni tamɔɔɔ nakai lɛ, tsuiyeli, yeyeeyefeemɔ, kɛ heloonaa nibii anaabuamɔ he nɔnyɛɛ baanyɛ afite wɔgbɔmɔtsoŋ hewalɛnamɔ kɛ miishɛɛ ni wɔyɔɔ. Kɛji wɔkɛ heloonaa nibii ahe otii ye klɛŋklɛŋ gbɛhe yɛ wɔshihilɛ mli lɛ, efiteɔ wɔ kɛ mɛi krokomɛi ateŋ wekukpaa hu. Ni kɛji mɔ ko weku shihilɛ kɛ wekukpaa ni ka ekɛ mɛi krokomɛi ateŋ lɛ fite lɛ, efiteɔ ewala shihilɛ muu lɛ fɛɛ.

Bɔ ni Nyɔŋmɔjamɔ Nibii Anɔ Kwɔlɔ Ha

Bɔfo Paulo kɛ ŋaawoo nɛɛ ha afii ohai abɔ ni eho lɛ akɛ: “Nyɛjeŋba akatamɔ jeŋbii ajeŋba.” (Romabii 12:2) Je lɛ sumɔɔ mɛi ni hiɔ shi yɛ eshishitoo mlai anaa lɛ. (Yohane 15:19) Je lɛ bɔɔ mɔdɛŋ koni etée omiishɛɛ shi kɛtsɔ nikwɛmɔ, nii amli mɔmɔ, nii anaa saa, nifuu, kɛ nibii atoiboo nɔ—hɛɛ, koni oná heloonaa nibii asɛɛtiumɔ su. Nɔ ni efɔɔ kɛ nitsumɔ ji “hiŋmɛii lɛ asɛɛdii nii lɛ,” bɔni afee ni bo kɛ mɛi krokomɛi fɛɛ atiu heloonaa ninámɔi asɛɛ.—1 Yohane 2:15-17.

Shi nibii yɛ ni fe shika, gbɛihemɔ, kɛ heloonaa ninámɔ. Afii ohai komɛi ni eho lɛ, Maŋtsɛ Salomo bua je lɛŋ heloonaa nibii babaoo anaa bɔ ni eeenyɛ. Emamɔ shiai ni efee abɔɔi, edu aduawa tsei, ená tsuji, ená lɛɛ kooloi, lálɔi hii kɛ yei, kɛ shikatsuru kɛ jwiɛtɛi babaoo. Salomo ná nii babaoo fe mɛi ni hi shi ni tsɔ̃ ehiɛ lɛ fɛɛ. Ená nii kpɔtɔɔ diɛŋtsɛ. Kɛ hooo lɛ, Salomo ná nɔ fɛɛ nɔ ni ashweɔ akɛ aná lɛ. Kɛlɛ, beni ekwɛ nibii fɛɛ ni etsu lɛ, ekɛɛ akɛ: “Fɛɛ lɛ yakayaka nɔ ko kɛ kɔɔyɔɔ hakumɔ ni.”—Jajelɔ 2:1-11.

Nilee kpele ni akɛduro Salomo lɛ ha ena akɛ tsui ni nyɔɔ mɔ mli ni fe fɛɛ lɛ jɛɔ Nyɔŋmɔjamɔ nibii asɛɛtiumɔ mli kɛbaa. Eŋma akɛ: “Nyɛhaa wɔboa saji lɛ fɛɛ naagbee toi: She Nyɔŋmɔ gbeyei ni oye ekitai lɛ anɔ! shi enɛ ji gbɔmɛi fɛɛ agbɛnaa.”—Jajelɔ 12:13.

Nibii ni aŋmala ashwie shi yɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ, ni ji Biblia lɛ mli lɛ ji jwetri ko ni jara wa kwraa fe shikatsuru loo jwiɛtɛi. (Abɛi 16:16) Anɔkwalei ni jara wa yɛ ni esa akɛ otao tamɔ jwinei ni aŋɔtee. Ani obaatsa shi ni otao? (Abɛi 2:1-6) Wɔ-Bɔlɔ, ni ji nibii ni jara wawai fɛɛ a-Jɛɛhe lɛ miiwo bo hewalɛ ni ofee nakai, ni ebaaye ebua bo. Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

Yehowa tsɔɔ e-Wiemɔ lɛ, emumɔ lɛ, kɛ egbɛjianɔtoo lɛ nɔ ekɛ anɔkwalei ni jara wa lɛ haa. (Lala 1:1-3; Yesaia 48:17, 18; Mateo 24:45-47; 1 Korintobii 2:10) Pɛimɔ ni ooopɛi nɛkɛ jwinei ni námɔ wa nɛɛ amli lɛ haa onáa hegbɛ ni okɛ nilee halaa shihilɛ gbɛ ni hi fe fɛɛ. Ni nakai yiŋkpɛɛ lɛ feemɔ waaa ejaakɛ Yehowa, ni ji wɔ-Bɔlɔ lɛ le nibii ni he hiaa wɔ bɔni afee ni wɔná anɔkwa miishɛɛ.

Biblia lɛ Kɛ Nibii ni Jara Wa Fe Fɛɛ lɛ Haa

Ŋaawoo ni hi jogbaŋŋ ni yɔɔ Biblia lɛ mli lɛ ji nɔ ni anyɛɔ atsuɔ he nii ni eko kwraa bɛ ni kɛ lɛ yeɔ egbɔ. Jeŋba he mlai ni ekɛhaa lɛ anɔ kwɔlɔ fe nɔ fɛɛ nɔ. Ŋaawoi ni yɔɔ mli lɛ yeɔ ebuaa wɔ be fɛɛ be. Emli wiemɔi lɛ kɛ nitsumɔ eye ebua aahu kɛbashi amrɔ nɛɛ. Ŋaawooi ni hi jogbaŋŋ ni Biblia lɛ kɛhaa lɛ ateŋ ekomɛi ji ni atsu nii waa, aye anɔkwa, akɛ shika atsu nii yɛ nilee mli, ni akpoo hejɔ̃feemɔ.—Abɛi 6:6-8; 20:23; 31:16.

Yesu wie yɛ enɛ kɛ gbeekpamɔ naa akɛ: “Nyɛkabɔa jwetrii nyɛhaa nyɛhe yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ, he ni omlɛ̃gɛ̃ kɛ ŋkanale fiteɔ nii ni julɔi gbáa bajuɔ yɛ lɛ. Shi nyɛbɔa jwetrii nyɛhaa nyɛhe yɛ ŋwɛi, he ni omlɛ̃gɛ̃ kɛ ŋkanale fiteee nii ni julɔi gbaaa amɛyajuuu yɛ lɛ.”—Mateo 6:19, 20.

Anyɛɔ akɛ nakai ŋaawoo ni yɔɔ ebe naa lɛ tsuɔ nii ŋmɛnɛ taakɛ eji yɛ afii 2,000 ni eho lɛ pɛpɛɛpɛ. Yɛ nɔ najiaŋ ni wɔɔná shwelɛ wɔha heloonaa ninámɔ babaoo lɛ, wɔbaanyɛ wɔná hesɛɛ bianɛ kɛji akɛ wɔtiu shihilɛ gbɛ ni hi fe fɛɛ sɛɛ. Oti ni fe fɛɛ lɛ ji ni wɔbua mumɔŋ jwetrii ni kɛ wala ni anɔkwa miishɛɛ kɛ tsui ni nyɔɔ mɔ mli yɔɔ mli baa lɛ anaa wɔha wɔhe. Mɛɛ gbɛ nɔ wɔɔtsɔ wɔfee enɛ? Kɛtsɔ Nyɔŋmɔ Wiemɔ, ni ji Biblia lɛ kanemɔ kɛ nibii ni etsɔɔ lɛ ni wɔkɛaatsu nii lɛ nɔ.

Nyɔŋmɔjamɔ Nibii Kɛ Jɔɔmɔi Baa

Kɛ́ wɔkɛ Nyɔŋmɔjamɔ nibii tsu nii yɛ gbɛ kpakpa nɔ lɛ, ehe baa sɛɛnamɔ kɛhaa wɔ yɛ gbɔmɔtsoŋ, henumɔŋ, kɛ mumɔŋ hu. Taakɛ bɔ ni ozone kɔɔyɔɔ ni yɔɔ ŋwɛi lɛ buɔ wɔhe kɛjɛɔ hulu kpɛmɔ ni naa wa waa he lɛ, nakai nɔŋŋ jeŋba he shishitoo mlai in hi jogbaŋŋ buɔ wɔhe kɛtsɔ le ni ehaa wɔleɔ osharai ni jɛɔ heloonaa nibii asɛɛtiumɔ mli kɛbaa faŋŋ lɛ nɔ. Kristofonyo bɔfo Paulo ŋma akɛ: “Mɛi ni taoɔ nii pii aná lɛ gbeeɔ kaa kɛ tsɔne kɛ kwashiai akɔnɔi pii ni fiteɔ mɔ ní tsiɔ mɛi ewoɔ hiɛkpatamɔ kɛ laajemɔ mli lɛ amli. Ejaakɛ nibii fɔji fɛɛ ashishifã ji shika suɔmɔ ní mɛi komɛi di sɛɛ ni amɛdũ gbɛ kɛjɛ hemɔkɛyeli lɛ mli, ni amɛkɛ piŋmɔi babaoo egbulɔ amɛhe lɛ.”—1 Timoteo 6:9, 10.

Ninámɔ babaoo he suɔmɔ tsirɛɔ mɛi ni amɛtiuɔ heloonaa nibii, hegbɛi, kɛ hewalɛ sɛɛ. Bei pii lɛ, atsɔɔ gbɛ̀i ni ejaaa ni etsɔɔɔ anɔkwayeli lɛ anɔ koni nine ashɛ otii nɛɛ anɔ. Heloonaa nibii asɛɛtiumɔ baanyɛ afite mɔ ni kɛ ehe woɔ mli lɛ be, ehewalɛ, kɛ enyɛmɔi. Ehaaa mɔ anyɛ awɔ jogbaŋŋ po. (Jajelɔ 5:11) Shwelɛ akɛ aná nii babaoo lɛ tsĩɔ mɔ mumɔŋ hiɛyaa naa diɛŋtsɛ. Yesu Kristo, ni ji gbɔmɔ ni fe mɔ fɛɛ mɔ ni ehi shi pɛŋ lɛ tsɔɔ gbɛ ni hi fe fɛɛ lɛ akɛ: “Miishɛɛ ji mumɔ lɛŋ ohiafoi lɛ; shi amɛnɔ ji ŋwɛi maŋtsɛyeli lɛ.” (Mateo 5:3, NW) Ele akɛ mumɔŋ ninámɔ kɛ jɔɔmɔi ni hiɔ shi daa baa ni amɛhe yɛ sɛɛnamɔ kwraa fe heloonaa ninámɔ ni hiɔ shi be kukuoo lɛ.—Luka 12:13-31.

Ani Sɛɛnamɔi yɛ He Lɛɛlɛŋ?

Greg kɛɛ akɛ: “Mifɔlɔi bɔ mɔdɛŋ waa koni amɛtsɔ miyiŋ ni makpɛlɛ nɔ akɛ nilee bɛ mli akɛ aaatiu Nyɔŋmɔjamɔ nibii asɛɛ. Shi kɛlɛ, Nyɔŋmɔjamɔ nibii asɛɛ ni mitiu lɛ eha miná jwɛŋmɔŋ toiŋjɔlɛ ni nɔ bɛ, ejaakɛ miye mihe kɛjɛ nɔnyɛɛ ni jɛɔ he ni apeleɔ koni aná nii pii mli kɛbaa lɛ mli.”

Nyɔŋmɔjamɔ nibii asɛɛtiumɔ hu tswaa wekukpaa kpakpa emaa shi yɛ mɔ kɛ mɛi krokomɛi ateŋ. Anɔkwa nanemɛi ni oyɔɔ lɛ sumɔɔ bo yɛ sui ni oyɔɔ lɛ hewɔ, jeee onibii ni oyɔɔ lɛ ahewɔ. Biblia lɛ woɔ ŋaa akɛ: “Okɛ nilelɔ abɔ naanyo, ni oootsɔ nilelɔ.” (Abɛi 13:20, Today’s English Version) Kɛfata he lɛ, nɔ ni tswaa weku emaa shi ni eyeɔ omanye ji nilee kɛ suɔmɔ, shi jeee heloonaa nibii.—Efesobii 5:22–6:4.

Akɛ nibii ni he yɔɔ sɛɛnamɔ kɛ nibii ni he bɛ sɛɛnamɔ ahe nilee fɔɔɔ wɔ. Esa akɛ wɔkase amɛhe nii kɛjɛ wɔnanemɛi aŋɔɔ loo kɛjɛ he kroko ni nɔ kwɔ. No hewɔ ni Biblia mli nikasemɔ baanyɛ atsake wɔsusumɔi fɛɛ yɛ heloonaa nibii agbɛfaŋ lɛ. Don, ni tsutsu ko lɛ eji nitsulɔ yɛ shikatoohe lɛ kɛɛ akɛ: “Aye abua mi ni misaa misusu nibii ni mibuɔ akɛ amɛhe yɛ sɛɛnamɔ lɛ ahe ekoŋŋ, ni mikase bɔ ni ehe hiaa ni mitsui anyɔ mimli yɛ shihilɛ mli nibii ni he hiaa titri lɛ ahe.”

Dii Mumɔŋ Ninámɔi ni Hiɔ Shi Daa lɛ Asɛɛ

Nyɔŋmɔjamɔ he nibii kɛ jɔɔmɔi ni hiɔ shi daa baa, jeee miishɛɛnamɔi ni hiɔ shi be kukuoo. Paulo ŋma akɛ: “Nii ni anaa [heloonaa nibii] lɛ hiɔ shi be fioo kɛkɛ, shi nii ni anaaa [mumɔŋ nibii] lɛ hiɔ shi kɛyashiɔ naanɔ.” (2 Korintobii 4:18) Eji anɔkwale akɛ heloonaa nibii asɛɛtiumɔ baanyɛ atsu amrɔmrɔ taomɔ nibii ahe nii, shi hiɛjoomɔ kɛ mɔ shɛɛɛ he ko. Nyɔŋmɔjamɔ nibii hiɔ shi kɛyaa naanɔ.—Abɛi 11:4; 1 Korintobii 6:9, 10.

Biblia lɛ guɔ heloonaa nibii asɛɛtiumɔ su ni ehe shi waa yɛ wɔbe nɛɛ mli lɛ. Etsɔɔ wɔ bɔ ni wɔɔfee wɔye pɛsɛmkunya shwelɛi anɔ kɛtsɔ wɔshihilɛ ni wɔɔha efee mlɛo lɛ nɔ, ni wɔha wɔjwɛŋmɔ ahi nibii ni sɛɛnamɔ babaoo yɔɔ he, ni ji mumɔŋ ninámɔi lɛ anɔ. (Filipibii 1:10) Ejieɔ nɔ diɛŋtsɛ ni hiɛjoomɔ ji lɛ kpo etsɔɔ—ni ji mɔ diɛŋtsɛ he ni ejáa. Be mli ni wɔkɛ nibii ni wɔkaseɔ kɛjɛɔ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ mli lɛ tsuɔ nii lɛ, wɔnáa miishɛɛ babaoo. Wɔsusumɔi tsakeɔ kɛjɛɔ nii ni wɔɔná kɛjɛ mɛi krokomɛi adɛŋ lɛ nɔ kɛyaa nii ni wɔɔke amɛ lɛ nɔ. Kwɛ yelikɛbuamɔ nɔ̃ kpele ni haa mɔ kɛ Nyɔŋmɔjamɔ nibii yeɔ lɛ diɛŋtsɛ esuɔmɔnaa nibii anajiaŋ ni enɛ ji!

Eji anɔkwale akɛ shika baanyɛ ekɛ hebuu aha kɛyashi he ko. (Jajelɔ 7:12) Shi Biblia lɛ kɛɔ faŋŋ akɛ: “Oshika baanyɛ atã trukaa, tamɔ nɔ ni ekwɛ fiji ni efiliki kɛtee tamɔ okropɔŋ.” (Abɛi 23:5, TEV) Mɛi kɛ nibii ni jara wa—gbɔmɔtsoŋ hewalɛnamɔ, wekui, kɛ henilee kpakpa po—eshã afɔle yɛ heloonaa ninámɔ hewɔ—ni amɛkɛ amanehulu babaoo ekpe. Nɔ ni tamɔɔɔ nakai lɛ, Nyɔŋmɔjamɔ sui ni wɔyɔɔ lɛ tsuɔ wɔhiamɔ nibii ni fe fɛɛ ni ji suɔmɔ, yiŋtoo yɛ shihilɛ mli, kɛ Yehowa, ni ji suɔmɔ Nyɔŋmɔ lɛ ni wɔɔja lɛ lɛ ahe nii. Egbalaa wɔjwɛŋmɔ hu kɛyaa hiɛnɔkamɔ ni Nyɔŋmɔ esaa eto wɔ—ni ji akɛ adesai ni eye emuu baahi shi kɛya naanɔ yɛ paradeiso shikpɔŋ nɔ lɛ he.

Etsɛŋ ni shwelɛ ni adesai yɔɔ akɛ amɛaaye omanye yɛ shihilɛ mli lɛ baaba mli yɛ Nyɔŋmɔ jeŋ hee lɛ mli. (Lala 145:16) Shikpɔŋ muu lɛ fɛɛ “nɔ aaayi obɔ kɛ Yehowa he nilee” yɛ nakai beaŋ. (Yesaia 11:9) Nyɔŋmɔjamɔ nibii baashwere. Abaajie heloonaa nibii asɛɛtiumɔ kɛ naagbai ni jɛɔ mli kɛbaa lɛ kɛya kwraa. (2 Petro 3:13) Kɛkɛ lɛ, nibii ni haa shihilɛ feɔ nɔ ni ŋɔɔ ni haa mɔ tsui nyɔɔ emli—gbɔmɔtsoŋ hewalɛnamɔ ni yeɔ emuu, nitsumɔ ni haa mɔ tsui nyɔɔ emli, hiɛtserɛjiemɔi ni sa, weku shihilɛi ni suɔmɔ yɔɔ mli, kɛ wɔkɛ Nyɔŋmɔ teŋ naanyobɔɔ ni hiɔ shi daa lɛ—baaha adesai aná anɔkwa miishɛɛ kɛya naanɔ.

[Akrabatsa/Mfoniri ni yɔɔ baafa 6]

Okɛ Nilee Atsu Oshika He Nii!

Lé ohiamɔ nibii. Yesu tsɔɔ wɔ ni wɔsɔle akɛ: “Ha wɔ daa nɛɛ wɔdaa ŋmaa.” (Luka 11:3, wɔma efã ko nɔ mi.) Okɛ nibii ni kɛ oná kulɛ obaasumɔ lɛ akafee ohiamɔ nibii. Kaimɔ akɛ jeee onibii ni oyɔɔ lɛ anɔ owala damɔ.—Luka 12:16-21.

Too oshika he gbɛjianɔ. Kaahe nii yɛ be mli ni otoko gbɛjianɔ kɛha nakai nɔ̃ lɛ hemɔ. Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Mɔdɛŋbɔlɔ jwɛŋmɔi lɛ, nifálɛ sɔŋŋ ekɛbaa; shi mɔ fɛɛ mɔ ni feɔ shɛii lɛ, enɔ̃ lɛ ohia kɛkɛ ni.” (Abɛi 21:5) Yesu wo etoibolɔi lɛ ŋaa akɛ dani amɛkɛ shika aaawo nitsumɔ ko mli lɛ, amɛbu naa amɛkwɛ dã.—Luka 14:28-30.

Kwa nyɔmɔbɔɔ ni sɛɛnamɔ bɛ he. Kɛ́ aaahi lɛ, yɛ nɔ najiaŋ ni ooofri nii lɛ, buamɔ shika naa ni okɛhe. Abɛbua ko tsɔɔ mli yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ akɛ: “Nifalɔ lɛ, mɔ ni fa lɛ lɛ tsulɔ ji lɛ.” (Abɛi 22:7) Kɛtsɔ ohenaa ni oootsĩ kɛ nii ni ooohe yɛ bɔ ni oshika shidaamɔ yɔɔ ha lɛ naa lɛ, obaanyɛ oto gbɛjianɔ ni ohe nibii wuji tete.

Kwa nifitemɔ. Ba nifitemɔ shi kɛtsɔ nibii ni oyɔɔ momo lɛ anɔ ni oookwɛ jogbaŋŋ bɔni afee ni amɛhi shi ni amɛsɛɛ atsɛ lɛ nɔ. Yesu bu nii ayibaamɔ akɛ eji nɔ kpakpa yɛ gbɛ ni etsɔ nɔ ekɛ nibii tsu nii eha lɛ mli.—Yohane 6:10-13.

Okɛ nibii ni he hiaa waa lɛ aye klɛŋklɛŋ gbɛhe. Nilelɔ ‘baahé be’ koni ekɛtiu otii ni sɛɛnamɔi babaoo yɔɔ he lɛ asɛɛ.—Efesobii 5:15, 16.

[Akrabatsa/Mfoniri ni yɔɔ baafa 7]

Nikasemɔ Kɛmiijɛ Niiashikpamɔi Amli—Gbɛ ko Yɛ ni Hi Fe No

Wɔbaanyɛ wɔkase nibii pii ni he yɔɔ sɛɛnamɔ kɛjɛ wɔ diɛŋtsɛ wɔniiashikpamɔi amli—kɛji amɛji niiashikpamɔi ni yɔɔ miishɛɛ loo dɔlɛ nɔ̃. Shi ani eji anɔkwale akɛ niiashikpamɔi ji gbɛ ni hi fe fɛɛ ni atsɔɔ nɔ akaseɔ nii, taakɛ afɔɔ kɛɛmɔ lɛ? Dabi, he ko yɛ ni wɔnine baanyɛ ashɛ gbɛtsɔɔmɔ ni nɔ kwɔ nɔ kɛjɛ. Lalatsɛ lɛ yɔse jɛɛhe nɛɛ beni ewie yɛ sɔlemɔ mli akɛ: “Owiemɔ lɛ ji kane ha minane kɛ la hu yɛ mitempɔŋ lɛ nɔ.”—Lala 119:105, wɔma efã ko nɔ mi.

Mɛni hewɔ nii ni wɔkaseɔ kɛjɛɔ tsɔsemɔi ni Nyɔŋmɔ kɛhaa lɛ amli lɛ hi kwraa fe nibii ni wɔkaseɔ kɛjɛɔ wɔ diɛŋtsɛ wɔniiashikpamɔi amli lɛ? Nɔ kome ji akɛ, ní wɔɔkase nii kɛjɛ niiashikpamɔi pɛ amli—ni ji kɛtsɔ nibii akaa-kɛ-kwɛmɔ nɔ lɛ—baanyɛ afite nii babaoo ni eye wɔ awui hu. Ehe ehiaaa hu. Nyɔŋmɔ kɛɛ blema Israelbii lɛ akɛ: “Eji obo mikitai lɛ atoi kulɛ, ohejɔlɛ aaatamɔ faa, ni ojalɛ hu aaatamɔ ŋshɔkei.”—Yesaia 48:18.

Yiŋtoo kome hewɔ ni anáa gbɛtsɔɔmɔi ni hi jogbaŋŋ kɛjɛɔ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ mli lɛ ji akɛ, eji wolo ko ni adesai ayinɔsane ni etsɛ fe fɛɛ ni ja kɛmɔ shi lɛ yɔɔ mli. Ekolɛ oyɔse akɛ nii ni akaseɔ kɛjɛɔ mɛi krokomɛi akunimyelii kɛ amɛshigbeemɔi amli ni haa ayeɔ he kɛjɛɔ piŋmɔi amli lɛ hi jogbaŋŋ fe ni wɔɔkɔ gbɛ ni ejaaa ni amɛkɔ lɛ nɔŋŋ eko. (1 Korintobii 10:6-11) Nɔ ni fe fɛɛ lɛ, Nyɔŋmɔ kɛ mlai kpakpai kɛ shishitoo tɛi ni kudɔɔ mɔ ni anyɛɔ akɛ he fɔ̃ɔ nɔ kwraa lɛ eha wɔ yɛ Biblia lɛ mli. “Yehowa mla lɛ hi kɛwula shi, . . . Yehowa odase lɛ ma shi shiŋŋ, ehaa kwashia leɔ nii.” (Lala 19:8, wɔma efã ko nɔ mi.) Eka shi faŋŋ akɛ, nii ni akaseɔ kɛjɛɔ wɔ-Bɔlɔ ni yɔɔ suɔmɔ lɛ nilee lɛ mli lɛ ji gbɛ ni hi fe fɛɛ ni aaatsɔ nɔ akase nii.

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 4]

Je lɛ miisumɔ ni ohi shi akɛ mɔ ni tiuɔ eheloonaa nibii asɛɛ

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 5]

Saji ni yɔɔ Biblia lɛ mli lɛ ji jwetri ko ni jara wa kwraa fe shikatsuru loo jwiɛtɛi