Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Nii ní Wɔɔkase Amrɔ Nɛɛ Kɛ Agbɛnɛ Kɛmiiya Naanɔ

Nii ní Wɔɔkase Amrɔ Nɛɛ Kɛ Agbɛnɛ Kɛmiiya Naanɔ

Nii ní Wɔɔkase Amrɔ Nɛɛ Kɛ Agbɛnɛ Kɛmiiya Naanɔ

GERMANNYO datrɛfonyo Ulrich Strunz ŋmala woji srɔtoi kɛtsara nɔ ni eko fɛɛ eko yitso ji Forever Young. Etsɔɔ mli yɛ ewoji nɛɛ amli akɛ kpɔiaŋgbɔlemɔ, niyenii kpakpa, kɛ jeŋba kpakpa baanyɛ aha mɔ aná gbɔmɔtsoŋ hewalɛ kpakpa, ni ebaanyɛ eha ewala sɛɛ atsɛ. Fɛɛ sɛɛ lɛ, ewooo mɛi ni kaneɔ ewoji lɛ ashi akɛ kɛ́ amɛkɛ eŋaawoo lɛ tsu nii lɛ, amɛbaanyɛ amɛhi shi diɛŋtsɛ kɛya naanɔ.

Shi kɛlɛ, nilee ko yɛ ni kɛ naanɔ wala he shiwoo haa. Yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ, kɛ́ obaanyɛ ohi shi kɛya naanɔ lɛ, no lɛ obaanyɛ okase nii babaoo ni sɛɛnamɔ yɔɔ he kɛya naanɔ. Yesu kɛɛ Nyɔŋmɔ yɛ sɔlemɔ mli akɛ: “Enɛ ji naanɔ wala lɛ, ákɛ amɛaakase bo, anɔkwa Nyɔŋmɔ kome lɛ, kɛ Yesu Kristo, mɔ ni otsu lɛ he nii.” (Yohane 17:3, NW) Klɛŋklɛŋ lɛ, nyɛhaa wɔsusua nɔ ni wiemɔ ni ji “naanɔ wala” lɛ shishi tsɔɔ lɛ he, ní no sɛɛ lɛ wɔsusu nɔ ni nilee nɛɛ tsɔɔ, kɛ gbɛ nɔ ni oootsɔ onine ashɛ nɔ lɛ ahe.

Taakɛ Biblia lɛ tsɔɔ lɛ, etsɛŋ ni Bɔlɔ lɛ baasaa shikpɔŋ lɛ nɔ ní etsɔ paradeiso diɛŋtsɛ, ni enɛ kɛ shihilɛ ni baaha mɔ wala sɛɛ atsɛ lɛ baaba. Paradeiso nɛɛ ní akɛaaba lɛ baabi nifeemɔ wulu tamɔ nɔ ni atsu he nii yɛ Nu Afua ni ba yɛ Noa gbii lɛ amli lɛ. Mateo yitso 24, kuku 37 kɛyashi 39 lɛ tsɔɔ akɛ, Yesu kɛ wɔgbii nɛɛ to ‘Noa gbii,’ ní no mli lɛ mɛi lɛ ‘ahiɛ bɛ amɛhe nɔ’ yɛ jaramɔ shihilɛ mli ni amɛyɔɔ lɛ he lɛ he. Amɛbooo shɛɛ sane ní Noa shiɛ lɛ hu toi. Kɛkɛ ni ‘gbi ni Noa yabote adeka lɛ mli’ lɛ shɛ, ni Nu Afua lɛ kpata mɛi fɛɛ ni kpoo nakai nilee lɛ ahiɛ. Noa kɛ mɛi ni ekɛ yɔɔ adeka lɛ mli lɛ pɛ ayi ná wala.

Yesu tsɔɔ akɛ “gbi” ni tamɔ nakai nɔŋŋ miiba yɛ wɔgbii nɛɛ amli. Jeee ákɛ mɛi ni kaseɔ nifeemɔ ni baa nɛɛ he nii lɛ baaná hiɛnɔkamɔ ákɛ amɛyi baaná wala kɛkɛ, shi moŋ amɛbaahi shi kɛya naanɔ hu. Kɛfata he lɛ, Nyɔŋmɔ baatee gbohii ni yɔɔ ekaimɔ mli lɛ ashi kɛba wala mli kɛ gbɛkpamɔ ákɛ amɛgboiŋ dɔŋŋ. (Yohane 5:28, 29) Kadimɔ bɔ ni Yesu tsɔɔ gbɛkpamɔi enyɔ nɛɛ amli eha. Beni ekɛ Marta wieɔ gbohii ni abaatee amɛ shi lɛ he lɛ, ekɛɛ akɛ: “Mɔ ni heɔ minɔ eyeɔ lɛ, kɛji egbo tete lɛ, ehiɛ aaakã; ni mɔ fɛɛ mɔ ni hiɛ kã ni eheɔ minɔ eyeɔ lɛ, egboŋ gbi ko gbi ko kɛaatee naanɔ.” Odaseyelii fɛɛ ni yɔɔ lɛ tsɔɔ akɛ nakai “gbi” lɛ ebɛŋkɛ kpaakpa, ni tsɔɔ akɛ ekolɛ ‘ogboŋ gbi ko gbi ko.’—Yohane 11:25-27.

No sɛɛ lɛ, Yesu bi Marta akɛ: “Oheɔ enɛ oyeɔ lo?” Eha hetoo akɛ: “Hɛɛ, Nuŋtsɔ.” Kɛ́ Yesu aaabi bo sane nɛɛ nɔŋŋ ŋmɛnɛ lɛ, te obaaha hetoo oha tɛŋŋ? Ekolɛ ebaawa kɛha bo akɛ ooohe oye akɛ abaanyɛ ahi shi ni agbooo dɔŋŋ. Kɛ́ nɛkɛ po ji bɔ ni obaafee onii oha lɛ, ŋwanejee ko bɛ he akɛ obaasumɔ ni ohe nakai nɔ ko oye. Susumɔ nii abɔ ni obaanyɛ okase kɛji ‘ogboŋ gbi ko gbi ko’ lɛ he okwɛ! Feemɔ he mfoniri akɛ oonyɛ ookase nibii fɛɛ ni oyɔɔ he miishɛɛ, ni oofee nibii fɛɛ ni osumɔɔ akɛ ofee amrɔ nɛɛ shi onáaa be okɛfee lɛ he okwɛ. Agbɛnɛ, susumɔ ní osuɔlɔi ni egboi lɛ eku sɛɛ amɛbafata ohe yɛ shihilɛ mli lɛ he okwɛ! Mɛɛ nilee baanyɛ aha onine ashɛ enɛɛmɛi fɛɛ anɔ, ni te ooofee tɛŋŋ onine ashɛ nilee nɛɛ nɔ?

Wɔnine Baanyɛ Ashɛ Nilee ni Haa Wala lɛ Nɔ

Ani Nyɔŋmɔ kɛ Kristo he nilee ní wɔɔná lɛ ji nɔ ko ni wɔnine nyɛŋ ashɛ nɔ? Dabi. Eji anɔkwale akɛ husu bɛ nibii ni abaanyɛ akase yɛ Bɔlɔ lɛ nitsumɔi ahe lɛ he. Ni kɛlɛ, beni Yesu wieɔ tsakpãa ni kã “nilee” kɛ “naanɔ wala” teŋ lɛ he lɛ, no mli lɛ jeee ŋulamii ahe nikasemɔ loo nibii ni jeŋ nilelɔi kaseɔ lɛ ateŋ eko he ewieɔ lɛ. Abɛi yitso 2, kuku 1 kɛ 5 lɛ tsɔɔ akɛ ‘wiemɔi’ kɛ ‘kitai’ ni yɔɔ Biblia lɛ mli lɛ ahe hiaa koni mɔ aná “Nyɔŋmɔ he nilee.” Ni nɔ ni Yohane 20:30, 31 lɛ wie yɛ Yesu he lɛ tsɔɔ akɛ aŋmala nibii fɛɛ ni he hiaa wɔ koni ‘wɔná wala’ lɛ ashwie shi yɛ Biblia lɛ mli.

No hewɔ lɛ, Yehowa kɛ Yesu Kristo he nilee ni yɔɔ Biblia lɛ mli lɛ fa bɔ ni baaha ona gbɛ nɔ ni oootsɔ oná naanɔ wala. Biblia lɛ ji wolo ko ni esoro lɛ kwraa. Bɔlɔ lɛ jɛ mlihilɛ mli ekɛ emumɔ lɛ kanya gbɔmɛi ni amɛŋmala Biblia lɛ yɛ gbɛ ni baaha mɛi ni leee woloŋ tsɔ̃ ní hegbɛ fioo pɛ amɛnaa kɛkaseɔ nii lɛ anine anyɛ ashɛ nilee ni fa bɔ ni sa ní baaha amɛná naanɔ wala nɔ. Nakai nɔŋŋ mɔ hu ni jwɛŋmɔ nyɛɔ emɔɔ nii oya ní yɔɔ be kɛ nibii ni akɛkaseɔ nii babaoo lɛ baanyɛ akase nibii heei kɛjɛ Ŋmalɛi lɛ amli be fɛɛ be. Anɔkwale ni eji akɛ oonyɛ sane nɛɛ ookane lɛ tsɔɔ akɛ oyɛ nyɛmɔ ni akɛkaseɔ nii, shi te esa akɛ okɛ nyɛmɔ nɛɛ atsu nii aha tɛŋŋ?

Mɛi babaoo ni yɔɔ je lɛŋ fɛɛ lɛ aniiashikpamɔ tsɔɔ akɛ, gbɛ ni hi fe fɛɛ ni mɔ aaatsɔ nɔ enine ashɛ nilee nɛɛ nɔ ji ní eŋmɛ gbɛ koni mɔ ko ni le Biblia lɛ mli lɛ abaye abua lɛ kɛkase. Taakɛ bɔ ni Noa bɔ mɔdɛŋ koni eha mɛi ni yɔɔ ebeaŋ lɛ anine ashɛ nilee nɔ lɛ, nakai nɔŋŋ Yehowa Odasefoi yɛ he miishɛɛ akɛ amɛaaba oŋɔɔ yɛ oshia koni amɛkɛ bo abasusu Biblia lɛ he. Ekolɛ amɛkɛ wolo bibioo ni ji Mɛni Nyɔŋmɔ Taoɔ yɛ Wɔdɛŋ? loo wolo ni akɛkaseɔ Biblia lɛ ni hiɛ gbɛi ni sa jogbaŋŋ ni ji Nilee Ni Kɛ Mɔ Yaa Naanɔ Wala Mli lɛ baatsu nii. * Kɛ́ ewa kɛha bo ákɛ ooohe susumɔ akɛ anɔkwafoi ‘gboiŋ gbi ko gbi ko’ yɛ shikpɔŋ nɔ Paradeiso lɛ mli lɛ oye po lɛ, saji ni akɛ bo baasusu he kɛjɛ Biblia lɛ mli lɛ baanyɛ aye abua bo koni oná shiwoo nɛɛ mli hemɔkɛyeli. Belɛ, mɛni esa akɛ ofee kɛ́ obaasumɔ ni ohi shi kɛya naanɔ loo ootao kɛkɛ ni ole kɛji akɛ nilee yɛ mli akɛ ooohe oye akɛ obaanyɛ ohi shi kɛya naanɔ? Kpɛlɛmɔ hegbɛ nɛɛ ní akɛhaa bo ni okɛkase Biblia lɛ nɔ.

Be enyiɛ Biblia mli nikasemɔ ni tamɔ nɛkɛ lɛ baahe? Afee wolo bibioo ni hiɛ baafai 32 ni atsĩ tã kɛtsɔ hiɛ lɛ yɛ wiemɔi ohai abɔ amli, ni nikasemɔi 16 ni yɔɔ kukuji yɔɔ mli. Kɛ́ jeee nakai hu ni obaanyɛ oto be aaafee ŋmɛlɛtswaa kome yɛ otsi mli lɛ, no lɛ ebaahe bo nyɔji fioo ko pɛ ni okɛkase Biblia mli saji ni he hiaa lɛ yɛ wolo ni ji Nilee Ni Kɛ Mɔ Yaa Naanɔ Wala Mli lɛ mli. Woji nɛɛ eye ebua mɛi pii ni amɛná nilee babaoo kɛ suɔmɔ ni mli kwɔ amɛha Nyɔŋmɔ. Bɔlɔ lɛ baajɔɔ mɛi ni sumɔɔ lɛ yɛ anɔkwale mli lɛ, ni ebaaha amɛ naanɔ wala.

Yɛ anɔkwale mli lɛ, nilee ni haa wala lɛ yɛ, ni wɔnine baanyɛ ashɛ nɔ. Atsɔɔ Biblia muu lɛ fɛɛ loo efãi komɛi ashishi kɛtee wiemɔi ni fe 2,000 mli. Yehowa Odasefoi ni yɔɔ shikpɔji 235 anɔ lɛ yɛ he miishɛɛ akɛ amɛaaye amɛbua bo, ni amɛha onine ashɛ Biblia kasemɔ woji ni baaye abua bo ni oha nilee ni oná lɛ aya hiɛ lɛ anɔ.

Nii ni Mɔ Diɛŋtsɛ Baakase

Wekukpaa ni kã okɛ Nyɔŋmɔ teŋ lɛ ji okɛ Bɔlɔ lɛ pɛ sane. Bo pɛ obaanyɛ owaje wekukpaa nɛɛ ni oha eya nɔ ehi shi, ni lɛ pɛ ebaanyɛ eha bo naanɔ wala. No hewɔ lɛ, esa akɛ bo diɛŋtsɛ oya nɔ ni okase e-Wiemɔ ni aŋma lɛ. Kɛ́ oŋmɛ gbɛ ni mɔ ko ba oŋɔɔ yɛ shia kɛtsara nɔ lɛ, no lɛ ewaŋ kɛhaŋ bo akɛ oooto be kɛha bo diɛŋtsɛ onikasemɔ.

Akɛni “Nyɔŋmɔ he nilee” yɔɔ Biblia lɛ kɛ Biblia kasemɔ woji lɛ amli hewɔ lɛ, ehi jogbaŋŋ akɛ oookwɛ woji nɛɛ anɔ jogbaŋŋ ni amɛhiɛ akakpata. (Abɛi 2:5) Enɛ baaye abua ni onyɛ okɛtsu nii afii babaoo. Kɛ́ oyɛ maji ni kpaako amɛnáa nɔyaa lɛ ateŋ eko mli lɛ, ekolɛ okɛ woji ni akɛkaseɔ nii babaoo tsuuu nii yɛ skul, ni sane toiboo kɛ nikwɛmɔ anɔ titri otsɔ okase nii. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, awieɔ wiemɔi srɔtoi ni fe 50 yɛ Benin. Ejeee nɔ ni yɔɔ naakpɛɛ akɛ obaana mɛi komɛi ni naa tse yɛ wiemɔi srɔtoi ejwɛ loo enumɔ amli, eyɛ mli akɛ amɛ diɛŋtsɛ lɛ amɛkɛ nikasemɔ woji ni aŋmala yɛ wiemɔi nɛɛ amli lɛ eko tsuko nii dã. Eji jɔɔmɔ ákɛ onyɛɔ okaseɔ nii kɛtsɔɔ sane toiboo, nikwɛmɔ, kɛ nii anɔjwɛŋmɔ anɔ. Fɛɛ sɛɛ lɛ, obaana akɛ woji baanyɛ aye abua bo babaoo yɛ onikasemɔ mli.

Kɛ́ nyɛyi fa yɛ tsũ ni owɔɔ mli lɛ mli po lɛ, bɔɔ mɔdɛŋ ni okɛ Biblia kasemɔ woji lɛ ato he ko ni yɔɔ shweshweeshwe. Kɛto he ko ni amɛhiɛ kpataŋ ní onine hu baanyɛ ashɛ nɔ oya.

Weku Nikasemɔ

Kɛ́ oji fɔlɔ lɛ, esa akɛ oná he miishɛɛ ákɛ oooye obua obii lɛ koni amɛná nilee ni onáa lɛ eko. Yɛ maji ni kpaako amɛnáa nɔyaa lɛ amli lɛ, fɔlɔi fɔɔ amɛbii lɛ nitsumɔi pii ni yeɔ ebuaa mɔ yɛ shihilɛ mli lɛ atsɔɔmɔ. Nibii ni amɛtsɔɔ amɛ nɛɛ ekomɛi ji nihoomɔ, lai lɛmɔ, faaŋ yaa, okwaayeli, wuoyaa, kɛ bɔ ni ayeɔ nibii anaa ahaa yɛ jara nɔ. Yɛ anɔkwale mli lɛ, enɛ ji tsɔsemɔ ko ni yeɔ ebuaa mɔ waa yɛ shihilɛ mli. Shi kɛlɛ, fɔlɔi babaoo kɛ nilee ni baanyɛ aha mɔ aná naanɔ wala lɛ fataaa tsɔsemɔ nɛɛ he.

Ekɔɔɔ he eko bɔ ni oshihilɛ yɔɔ ha lɛ, ekolɛ onuɔ he akɛ odekã námɔ faaa. Bɔlɔ lɛ hu le enɛ. Kadimɔ nɔ ni ewie afii babaoo nɛ yɛ bɔ ni esa akɛ atsɔɔ bii egbɛ̀i lɛ ahe nii aha lɛ, ewie akɛ: “Ojwɛŋ nɔ otsɔɔ obii, ni owie he, beni ota shi yɛ oshia lɛ kɛ beni onyiɛ gbɛ teŋ kɛ beni okã shi kɛ beni ote shi.” (5 Mose 6:7) Ebaafee nɔ ni hi jogbaŋŋ akɛ okɛ bɔ ni atsɔɔ saji amli aha yɛ biɛ lɛ aaatsu nii kɛto gbɛjianɔ tamɔ nɔ ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ eko kɛha obii lɛ anitsɔɔmɔ:

1. “Beni ota shi yɛ oshia”: Bɔɔ mɔdɛŋ ni okɛ obii lɛ akase Biblia lɛ daa yɛ shia, ekolɛ daa otsi, taakɛ bɔ ni ekolɛ mɔ ko fee eha bo lɛ. Onine baanyɛ ashɛ Biblia kasemɔ woji ní abaanyɛ akɛ gbekɛbii ni eye afii srɔtoi fɛɛ akase lɛ anɔ kɛjɛ Yehowa Odasefoi aŋɔɔ.

2. “Beni onyiɛ gbɛ teŋ”: Taakɛ bɔ ni otsɔɔ obii lɛ shihilɛ mli hiamɔ nii ahe nii loo okɛ gbɛtsɔɔmɔ haa amɛ ní jeee ja oto nakai feemɔ he gbɛjianɔ dã lɛ, tsɔ nakai gbɛ nɔŋŋ nɔ ni otsɔɔ amɛ Yehowa he nii.

3. “Beni okã shi”: Okɛ obii lɛ asɔle daa gbɛkɛ.

4. “Beni ote shi”: Wekui babaoo anine eshɛ jɔɔmɔi anɔ yɛ Biblia mli ŋmalɛ ko ní amɛsusuɔ he daa leebi lɛ hewɔ. Yehowa Odasefoi kɛ wolo bibioo ni ji Ŋmalɛi lɛ Amli ni Wɔɔkwɛ Daa * lɛ tsuɔ nii yɛ enɛ feemɔ mli.

Yɛ maji ni kpaako amɛnáa nɔyaa lɛ amli lɛ, fɔlɔi babaoo miaa amɛhiɛ waa koni amɛkwɛ ni amɛbii lɛ ateŋ mɔ kome aná wolokasemɔ ni yaa hiɛ. Enɛ baaha gbekɛ lɛ anyɛ akwɛ efɔlɔi lɛ yɛ amɛgbɔlɛ beaŋ. Shi, kɛ́ okase Biblia lɛ ni oye obua obii lɛ fɛɛ ni amɛfee nakai lɛ, no lɛ obaaná nilee ni baaha bo kɛ oweku muu lɛ fɛɛ ahi shi kɛya naanɔ lɛ.

Ani be ko baashɛ ní wɔbaale nɔ fɛɛ nɔ? Dabi. Bei abɔ ni shikpɔŋ lɛ kã he ebɔleɔ hulu nɛɛ, wɔbaaya nɔ wɔkase nii. Yɛ anɔkwale mli lɛ, Jajelɔ 3:11 kɛɔ akɛ: “[Nyɔŋmɔ] efeɔ nɔ fɛɛ nɔ fɛfɛo yɛ ebe mli, asaŋ eŋɔ naanɔ hu ewo amɛtsui mli; na kɛkɛ gbɔmɔ enaaa nitsumɔ ni Nyɔŋmɔ tsuɔ kɛjɛɔ shishijee kɛyaa naagbee lɛ.” Nikasemɔ ji miishɛɛ nifeemɔ ko ni sɛɛ efoŋ gbi ko gbi ko.

[Shishigbɛ niŋmai]

^ kk. 10 Yehowa Odasefoi ji mɛi ni fee woji enyɔ nɛɛ fɛɛ.

^ kk. 23 Yehowa Odasefoi ji mɛi ni fee.

[Wiemɔ ni akɔ ni akɛmiitsu nii ni yɔɔ baafa 5]

“Enɛ ji naanɔ wala lɛ, ákɛ amɛaakase . . . nii”

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 7]

Ye obua oweku lɛ ni amɛkase nii amrɔ nɛɛ kɛ agbɛnɛ kɛmiiya naanɔ