Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Mɛni Hewɔ Mɛi Kɛ Amɛjwɛŋmɔ Efɔɔɔ Nitsumɔ Lɛ?

Mɛni Hewɔ Mɛi Kɛ Amɛjwɛŋmɔ Efɔɔɔ Nitsumɔ Lɛ?

Mɛni Hewɔ Mɛi Kɛ Amɛjwɛŋmɔ Efɔɔɔ Nitsumɔ Lɛ?

NUU ko nifeemɔ ha mɔ ko bi akɛ: “Mɛni gbaa enaa? Lɛ teete efee enɛ?” Nuu nɛɛ nifeemɔ ha mɔ kroko hu naa kpɛ ehe aahu akɛ eshi emasɛi etee, be mli ni etɔkeɔ akɛ: “Eji eyɛ jwɛŋmɔ kulɛ, efeŋ nakai kɔkɔɔkɔ.” Ani ekolɛ onu wiemɔi ni tamɔ enɛɛmɛi pɛŋ? Mɛni ji “jwɛŋmɔ” ni mɛi kɛfɔɔɔ nitsumɔ nɛɛ?

Atsɔɔ wiemɔ ni ji “jwɛŋmɔ” ni akɛtsuɔ nii lɛ shishi akɛ “nii asɛɛ ni ayooɔ jogbaŋŋ,” “niiashishinumɔ,” kɛ “nilee loo hiɛshikamɔ ni akɛfeɔ nii.” Etsɔɔ akɛ mɔ ni yɔɔ jwɛŋmɔ lɛ yɛ nyɛmɔ ni akɛŋmɛɔ saji akwɛɔ, ni enyɛɔ ekpɛɔ eyiŋ yɛ nilee mli. Yɛ anɔkwale mli lɛ, jwɛŋmɔ ni akɛfɔɔ nitsumɔ biɔ ni wɔkɛ nyɛmɔ ni akɛsusuɔ nii ahe ni wɔyɔɔ lɛ atsu nii jogbaŋŋ. Mɛi pii haa mɛi krokomɛi moŋ kpɛɔ yiŋ haa amɛ yɛ nɔ najiaŋ ni amɛ diɛŋtsɛ amɛaafee nakai. Amɛdamɔɔ adafitswaa saji, amɛtipɛŋfoi asusumɔ, loo nɔ ni mɛi babaoo susuɔ lɛ nɔ amɛkpɛɔ amɛyiŋ.

Etamɔ nɔ ni mɛi babaoo ni yɔɔ je lɛŋ ŋmɛnɛ lɛ kɛ amɛjwɛŋmɔ efɔɔɔ nitsumɔ kwraa, ni enɛ ni nuu ko yɔse lɛ ha ewie akɛ: ‘Yɛ anɔkwale mli lɛ, afɔɔɔ jwɛŋmɔ kɛ nitsumɔ kwraa.’ Te wɔɔfee tɛŋŋ wɔfee mɛi ni kɛ amɛjwɛŋmɔ fɔɔ nitsumɔ? Ni mɛɛ sɛɛnamɔi jɛɔ enɛ feemɔ mli kɛbaa?

Te Wɔɔfee Tɛŋŋ Wɔfee Mɛi ni Kɛ Amɛjwɛŋmɔ Fɔɔ Nitsumɔ?

Eyɛ mli akɛ hiɛshikamɔ kɛ nyɛmɔ ni akɛŋmɛɔ saji yɛ gbɛ ni ja nɔ lɛ námɔ heɔ be kɛ mɔdɛŋbɔɔ babaoo, ni ebiɔ ni asusu nii ahe kɛya shɔŋŋ moŋ, shi yɛ anɔkwale mli lɛ eji nɔ ko ni wɔbaanyɛ wɔfee. Susumɔ nibii titrii etɛ ni baanyɛ aye abua wɔ koni wɔbatsɔmɔ mɛi ni kɛ amɛjwɛŋmɔ fɔɔ nitsumɔ lɛ ahe okwɛ.

Kasemɔ Biblia lɛ, ní okɛ ŋaawoi ni ekɛhaa lɛ atsu nii. Akɛni akɛ nilee kɛ wiemɔi ni mli kã shi faŋŋ ŋma Biblia lɛ hewɔ lɛ, eji wolo ni nɔ bɛ ni baaye abua mɔ ni ebatsɔ nilelɔ kɛ mɔ ni yɔɔ sɛɛyoomɔ hu. (Efesobii 1:8) Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, Bɔfo Paulo wo enanemɛi Kristofoi lɛ ahewalɛ akɛ: “Nii abɔ ni ji anɔkwa, nii ni sa woo, nii ni ja, nii ni he tse, nii ni adɔɔ he, nii ni yɔɔ gbɛi kpakpa lɛ fɛɛ, kɛ jeŋba kpakpa ko yɛ, kɛ yijiemɔ ko hu yɛ lɛ, enɛɛmɛi anɔ nyɛjwɛŋa!” (Filipibii 4:8) Kɛji wɔtee nɔ wɔkɛ ŋaawoo nɛɛ tsu nii lɛ, ebaaha wɔŋmɛ saji yɛ gbɛ ni ja nɔ, ni wɔbaafee wɔnii yɛ nilee mli.

Kasemɔ nii kɛjɛ niiashikpamɔ mli. Beni Switzerland lalafolɔ ko wieɔ tsakpãa ni kã jwɛŋmɔ ni akɛfɔɔ nitsumɔ kɛ shihilɛ mli niiashikpamɔ teŋ lɛ he lɛ, ekɛɛ akɛ: “Niiashikpamɔ kɛ hiɛtɛ̃ɛ [nyɛmɔ ni akɛnaa shɔŋŋ nii] . . . ji nibii ni haa anáa jwɛŋmɔ.” Yɛ anɔkwale mli lɛ, “mɔ ni nako jwɛŋmɔ [“niiashikpamɔ,” NW] lɛ, eheɔ wiemɔ fɛɛ wiemɔ eyeɔ; shi hiɛtɛlɔ leɔ enanenaa kwɛmɔ.” (Abɛi 14:15) Nikwɛmɔ, tsɔsemɔ kɛ niiashikpamɔ baanyɛ aye abua mɔ koni ekɛ ejwɛŋmɔ afɔ nitsumɔ. Ni beni be shwieɔ mli lɛ, wɔbaleɔ bɔ ni atsuɔ saji ahe nii jogbaŋŋ ahaa. Shi kɛlɛ, ebiɔ heshibaa kɛ humifeemɔ bɔni afee ni wɔnyɛ wɔkase nii kɛjɛ wɔtɔmɔi amli. Hewoo, henɔwomɔ, kɛ tsuisalɛ ni mɛi jieɔ lɛ kpo yɛ naagbee bei nɛɛ amli lɛ tsɔɔ bɔ ni amɛkɛ amɛjwɛŋmɔ efɔɔɔ nitsumɔ ha.—2 Timoteo 3:1-5.

Okɛ nilee ahala onanemɛi. Nanemɛi ni wɔkɛ bɔɔ lɛ yeɔ ebuaa wɔ ni wɔkɛ nilee kɛ wɔjwɛŋmɔ fɔɔ nitsumɔ loo amɛtsĩɔ wɔnaa yɛ nakai feemɔ mli. Abɛi 13:20 lɛ kɛɔ akɛ: “Mɔ ni kɛ nilelɔi nyiɛɔ lɛ, eeetsɔ nilelɔ; shi mɔ ni kɛ kwashiai bɔɔ lɛ, eeená amane.” Esaaa akɛ wɔkpɛlɛɔ mɛi ni booo Nyɔŋmɔ toi ni amɛkɛ e-Wiemɔ lɛ tsuuu nii hu lɛ asusumɔi loo bɔ ni amɛkwɛɔ nii amɛhaa lɛ anɔ. Abɛi 17:12 lɛ wie sane lɛ he yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ, akɛ: “Ha oshishibrishi ni amɔ ebi kɛ gbɔmɔ akpe moŋ, fe kwashia yɛ ebuulufeemɔ mli.”

Mɛɛ Sɛɛnamɔi Jɛɔ Jwɛŋmɔ ni Akɛfɔɔ Nitsumɔ Mli Kɛbaa?

Jwɛŋmɔ ni akɛfɔɔ nitsumɔ he baa sɛɛnamɔ babaoo. Ehaa shihilɛi ŋɔɔ, ni ehaa anaa be akɛfeɔ nibii krokomɛi. Jwɛŋmɔ ni akɛfɔɔ nitsumɔ lɛ baanyɛ aba nijiaŋwujee ni jɛɔ nii ni afeɔ ni asusuuu he lɛ mli kɛbaa lɛ po shi. Hiɛshikamɔ ni mɛi kɛtsuuu nii lɛ haa etɔɔ amɛ waa yɛ amɛshihilɛ mli. Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Kwashiai adeŋmegbomɔ lɛ haa [e]tɔɔ amɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ.” (Jajelɔ 10:15) Ekolɛ, mɛi ni tamɔ nɛkɛ lɛ gboɔ deŋme be fɛɛ be, ni no haa amɛgbedeɔ kwraa; shi kɛlɛ, amɛnine shɛɛɛ nɔ̃ kpakpa ko kwraa nɔ.

Biblia lɛ kɛ ŋaawoi kpakpai babaoo haa yɛ falefalefeemɔ, sanegbaa, nii ni atsuɔ kɛ hiɛdɔɔ, bɔ ni aaafee adamɔ ohia naa, kɛ adesai ashihilɛ mli saji krokomɛi ahe. Mɛi akpekpei abɔ baaye he odase akɛ, Biblia mli shishitoo mlai ni haa mɔ feɔ enii yɛ nilee mli ni amɛkɛtsuɔ nii jogbaŋŋ lɛ ji nɔ ni haa amɛyeɔ omanye yɛ shihilɛ mli.

Jwɛŋmɔ ni akɛfɔɔ nitsumɔ haa wɔfeɔ babaoo fe nɔ ni famɔi loo mlai biɔ akɛ wɔtsu lɛ. Eyeɔ ebuaa wɔ ni wɔtsuɔ gbɛnaa nii ni kã wɔnɔ lɛ ahe nii. Shi kɛlɛ, jwɛŋmɔ ni mɔ kɛfɔɔ nitsumɔ lɛ etsɔɔɔ akɛ nikasemɔ he ehiaaa lɛ dɔŋŋ. Abɛi 1:5 lɛ kɛɔ akɛ: ‘Nilelɔ aaanu ni eeeshwere yɛ nikasemɔ gbɛfaŋ.’ Esa akɛ wɔnyɛ wɔpɛi saji ní wɔnine shɛɔ nɔ lɛ amli jogbaŋŋ, ni wɔjɛ mli wɔkpɛ wɔyiŋ yɛ gbɛ ni ja nɔ. Enɛ baaha wɔbatsɔmɔ mɛi ni ‘nyiɛɔ yɛ nilee mli.’—Abɛi 28:26.

Jwɛŋmɔ ni akɛfɔɔ nitsumɔ lɛ kɛ heshibaa yɛ tsakpãa. Eyɛ mli akɛ ekolɛ wɔbaasumɔ ni wɔtsu gbɛnaa nii pii ni kã wɔnɔ lɛ ahe nii moŋ, shi ehe miihia ni wɔŋmɛ pɛpɛɛpɛ ní wɔkafee babaoo fe bɔ ni wɔhewalɛ baashɛ he. Eji anɔkwale akɛ, bɔfo Paulo woɔ wɔ hewalɛ ‘koni wɔteke nɔ yɛ Nuŋtsɔ lɛ nitsumɔ lɛ mli.’ (1 Korintobii 15:58) Shi kɛlɛ, ŋaawoo nɛɛ he nitsumɔ biɔ ni wɔŋmɛ pɛpɛɛpɛ yɛ shishitoo mla ni yɔɔ Jajelɔ 9:4 lɛ naa, he ni aŋma yɛ akɛ: “Gbee ni hiɛ kã lɛ ehi fe jata ni egbo” lɛ. Wɔgbɔmɔtsoŋ hewalɛnamɔ ni wɔɔkwɛ nɔ jogbaŋŋ be mli ni wɔsɔmɔɔ Yehowa lɛ baanyɛ aha wɔwala sɛɛ atsɛ, ni no baaha wɔya nɔ wɔsɔmɔ lɛ. Jwɛŋmɔ ni akɛfɔɔ nitsumɔ baanyɛ aye abua wɔ koni wɔŋmɛ pɛpɛɛpɛ bɔni afee ni wɔya nɔ wɔkɛ miishɛɛ atsu nibii ni he hiaa lɛ ahe nii. Hɛɛ, sɛɛnamɔi babaoo jɛɔ jwɛŋmɔ ni akɛfɔɔ nitsumɔ mli kɛbaa.

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 14]

Ŋaawoi kpakpai babaoo yɛ Biblia lɛ mli

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 15]

Nikwɛmɔ, tsɔsemɔ kɛ niiashikpamɔ baanyɛ aye abua mɔ koni ekɛ ejwɛŋmɔ afɔ nitsumɔ