Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shweremɔ Kpakpa ni Aaaná yɛ Nyɔŋmɔ Jeŋ Hee lɛ Mli

Shweremɔ Kpakpa ni Aaaná yɛ Nyɔŋmɔ Jeŋ Hee lɛ Mli

Shweremɔ Kpakpa ni Aaaná yɛ Nyɔŋmɔ Jeŋ Hee lɛ Mli

DAVID * ni eji wu kɛ tsɛ ní Kristofonyo ji lɛ lɛ fã gbɛ kɛtee United States, ni eyɛ hekɛnɔfɔɔ akɛ tɔmɔ ko kwraa bɛ nifeemɔ nɛɛ he. Eyɛ mli akɛ esumɔɔɔ ni eshiɔ eŋa kɛ ebii lɛ moŋ, shi ená nɔmimaa waa akɛ kɛ́ ená shika babaoo kɛba lɛ, shihilɛ lɛ baahi aha amɛ fɛɛ. No hewɔ lɛ be mli ni ewekumɛi ni yɔɔ New York lɛ fɔ̃ lɛ nine akɛ eba lɛ, ekpɛlɛ nɔ, ni etsɛɛɛ ni ená nitsumɔ yɛ jɛmɛ.

Shi kɛlɛ, beni bei shwieɔ mli lɛ, hekɛnɔfɔɔ ni David ná akɛ nibii baaya nɔ jogbaŋŋ aha lɛ lɛ bɔi shibaa. Be ní enáa kɛhaa mumɔŋ nibii lɛ faaa dɔŋŋ. Be ko bashɛ ní shwɛ fioo ni eŋmɛɛ Nyɔŋmɔ mli hemɔkɛyeli ni eyɔɔ lɛ he. Ekɛ ehe wo jeŋba shara mli sɛɛ dani eyɔse akɛ shihilɛ ni eyaje mli lɛ ehiii kwraa. Ejwɛŋmɔ ni ekɛma heloonaa ninámɔ nɔ lɛ ha ebɔi nibii ni he yɔɔ sɛɛnamɔ kɛha lɛ lɛ he ŋmɛɛmɔ fiofio. Ehe bahia ni efee tsakemɔ yɛ eshihilɛ mli.

Taakɛ eji yɛ David gbɛfaŋ lɛ, daa afi lɛ mɛi babaoo shĩɔ amɛmaji ni yeɔ ohia lɛ amli kɛyaa maji krokomɛi anɔ kɛ hiɛnɔkamɔ akɛ amɛbaaná shika babaoo. Ni kɛlɛ, yɛ bei babaoo mli lɛ enɛ haa amɛmumɔŋ shidaamɔ yajeɔ oshara ni naa wa waa mli. Mɛi komɛi biɔ akɛ, ‘Ani Kristofonyo baanyɛ atiu heloonaa ninámɔ sɛɛ ní yɛ nakai beaŋ nɔŋŋ lɛ, etsɔ niiatsɛ yɛ Nyɔŋmɔ gbɛfaŋ?’ Woji aŋmalalɔi kɛ osɔfoi ni ehé gbɛi lɛ kɛɔ akɛ abaanyɛ. Shi taakɛ David kɛ mɛi krokomɛi eyɔse lɛ, ewa akɛ aaaná enyɔ lɛ fɛɛ shikome.—Luka 18:24.

Shika Jeee Nɔ̃ Fɔŋ

Eji anɔkwale akɛ adesai ji mɛi ni fee shika. Tamɔ bɔ ni nibii krokomɛi babaoo ni adesai efee lɛ ji lɛ, shika jeee nɔ fɔŋ loo nɔ ko ni ehiii. Ekã shi faŋŋ akɛ, shika ji nɔ ko kɛkɛ ni akɛheɔ nii. Enɛ hewɔ lɛ, kɛ́ akɛtsu nii jogbaŋŋ lɛ, ebaanyɛ etsu yiŋtoo kpakpa he nii. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, Biblia lɛ kpɛlɛɔ nɔ akɛ “shika . . . tamɔ hɔɔŋ” loo hebuu, ni titri lɛ ebuɔ mɔ he kɛjɛɔ naagbai ni jɛɔ ohiayeli mli kɛbaa lɛ ahe. (Jajelɔ 7:12) Yɛ mɛi komɛi agbɛfaŋ lɛ, kɛ hooo kwraa lɛ etamɔ nɔ ni “shika feɔ nɔ fɛɛ nɔ.”—Jajelɔ 10:19.

Biblia lɛ buɔ hejɔ̃feemɔ fɔ́, ni ewoɔ hewalɛ ni atsu nii waa. Esa akɛ wɔha wɔweku kɔkrɔɔ lɛ aná amɛhiamɔ nii, koni kɛ́ fioo ko shwɛ yɛ sɛɛ lɛ, ‘wɔná eko ni wɔkɛbaaha mɔ ni ehia lɛ lɛ.’ (Efesobii 4:28; 1 Timoteo 5:8) Kɛfata he lɛ, Biblia lɛ woɔ wɔ hewalɛ koni wɔná nibii ni wɔyɔɔ lɛ amli miishɛɛ moŋ fe nɔ ni wɔɔsumɔ akɛ wɔhi shi akɛ ohiafoi. Ŋmalɛ lɛ kɛɔ wɔ ni ‘wɔŋɔ wɔgbɛfaŋnɔ’ ni wɔmii ashɛ yɛ wɔdeŋmegbomɔ lɛ mli. (Jajelɔ 5:17-19) Yɛ anɔkwale mli lɛ, nɔkwɛmɔnii babaoo ni kɔɔ hii kɛ yei anɔkwafoi ni yɔɔ nii babaoo lɛ ahe lɛ yɛ Biblia lɛ mli.

Anɔkwafoi ni Yɔɔ Nii Babaoo

Abraham ni ji Nyɔŋmɔ tsulɔ anɔkwafo lɛ ná shĩa kooloi ni fa babaoo kɛ jwiɛtɛi kɛ shika babaoo, ni ená tsuji ohai abɔ. (1 Mose 12:5; 13:2, 6, 7) Hiob ni ji jalɔ lɛ hu ná nii babaoo—lɛɛ kooloi, tsuji, shika kɛ jwiɛtɛi. (Hiob 1:3; 42:11, 12) Nɛkɛ hii nɛɛ yɛ nii babaoo kɛ́ akɛto ŋmɛnɛŋmɛnɛ ninámɔ shihilɛ he po, shi amɛji niiatsɛmɛi hu yɛ Nyɔŋmɔ gbɛfaŋ.

Bɔfo Paulo tsɛ́ Abraham akɛ “mɛi fɛɛ ní heɔ yeɔ . . . lɛ atsɛ.” Abraham efeee kpɛkpɛɛ, ni ejeee mɔ ni kɛ ehiɛ fɔ̃ nibii ni eyɔɔ lɛ anɔ hu tsɔ̃. (Romabii 4:11; 1 Mose 13:9; 18:1-8) Nakai nɔŋŋ Nyɔŋmɔ diɛŋtsɛ hu wie Hiob he akɛ eji mɔ ko ni “kpa ko bɛ ehe ni eja.” (Hiob 1:8) Eye ebua ohiafoi kɛ nɔnalɔi be fɛɛ be. (Hiob 29:12-16) Abraham kɛ Hiob ŋɔ amɛhiɛ amɛfɔ̃ Nyɔŋmɔ nɔ moŋ fe nɔ ni amɛkɛ amɛhiɛ aaafɔ̃ nii ni amɛyɔɔ lɛ nɔ.—1 Mose 14:22-24; Hiob 1:21, 22; Romabii 4:9-12.

Maŋtsɛ Salomo ji mɔ kroko hu ni ná nii babaoo. Jeee nilee pɛ Nyɔŋmɔ kɛjɔɔ Salomo ni ji Nyɔŋmɔ maŋtsɛsɛi ni yɔɔ Yerusalem lɛ gboshiniyelɔ lɛ, shi moŋ ekɛ ninámɔ kɛ anunyam babaoo hu duro lɛ. (1 Maŋtsɛmɛi 3:4-14) Eye anɔkwa yɛ ewala shihilɛ bei babaoo mli. Shi yɛ Salomo gbɔlɛ beaŋ lɛ, “etsui yeee emuu yɛ Yehowa . . . hiɛ.” (1 Maŋtsɛmɛi 11:1-8) Yɛ anɔkwale mli lɛ, shihilɛ gbonyo ni ekɛ ehe yawo mli lɛ tsɔɔ akɛ ninámɔ baanyɛ ekɛ mɔ awo osharai komɛi amli. Susumɔ enɛɛmɛi ekomɛi ahe okwɛ.

Ninámɔ He Osharai

Ninámɔ he oshara titri ni hiɛdɔɔ yɔɔ he ji suɔmɔ ni aaaná aha shika kɛ nɔ ni abaanyɛ akɛ shika ahé. Ninámɔ haa mɛi komɛi náa shika he suɔmɔ, shi shika etɔɔɔ amɛ. Yɛ Salomo nɔyeli lɛ shishijee mli lɛ, eyɔse su ni tamɔ nɛkɛ yɛ mɛi komɛi ahe. Eŋma akɛ: “Mɔ ni sumɔɔ shika lɛ, shika etɔŋ lɛ, ni mɔ ni sumɔɔ nifálɛ lɛ, enáŋ sɛɛ ko. Enɛ hu yakayaka nɔ ko ni!” (Jajelɔ 5:9) Yɛ sɛɛ mli lɛ, Yesu kɛ Paulo fɛɛ bɔ Kristofoi kɔkɔ yɛ suɔmɔ ni tamɔ nɛkɛ ni lakaa mɔ lɛ he.—Marko 4:18, 19; 2 Timoteo 3:2.

Kɛ́ shika bafee nɔ̃ titri ni wɔsumɔɔ moŋ fe nɔ ni wɔɔbu lɛ akɛ eji nɔ ni akɛtsuɔ nibii ahe nii kɛkɛ lɛ, no lɛ, ebaanyɛ eha wɔkɛ wɔhe awo jeŋba gbohii srɔtoi fɛɛ amli, tamɔ amale, juu kɛ kutumpɔo nifeemɔi. Yuda Iskariot ni ji Kristo bɔfoi lɛ ateŋ mɔ kome lɛ tsɔɔ enuŋtsɔ lɛ sɛɛ gbɛ ehé jwiɛtɛi kukuji 30 pɛ. (Marko 14:11; Yohane 12:6) Mɛi komɛi sumɔɔ shika aahu akɛ ehaa amɛsumɔɔ no ákɛ nɔ titri ní amɛtuɔ amɛhe amɛhaa moŋ fe Nyɔŋmɔ. (1 Timoteo 6:10) No hewɔ lɛ, esa akɛ Kristofoi abɔ mɔdɛŋ be fɛɛ be koni amɛle yiŋtoo pɔtɛɛ hewɔ ni amɛtaoɔ shika babaoo lɛ.—Hebribii 13:5.

Ninámɔ sɛɛtiumɔ hu haa mɔ yajeɔ osharai ni yɔɔ nigii waa lɛ amli. Klɛŋklɛŋ lɛ, nii ni mɔ ko náa babaoo lɛ haa ekɛ ehe fɔ̃ɔ lɛ diɛŋtsɛ ehe nɔ. Yesu tsĩ enɛ tã beni ewie “nii pii ahe lakamɔ” he lɛ. (Mateo 13:22) Biblia ŋmalɔ Yakobo hu bɔ Kristofoi kɔkɔ akɛ, kɛ́ amɛmiito amɛjarayeli nitsumɔi ahe gbɛjianɔ po lɛ, esaaa akɛ amɛhiɛ kpaa Nyɔŋmɔ nɔ. (Yakobo 4:13-16) Akɛni etamɔ nɔ ni shika haa wɔnuɔ he akɛ nɔ ko nɔ ko he ehiaaa wɔ hewɔ lɛ, be fɛɛ be lɛ ebafeɔ kaa kɛhaa mɛi ni yɔɔ eko lɛ akɛ amɛkɛ amɛhiɛ aaafɔ̃ amɛshika lɛ nɔ moŋ fe nɔ ni amɛaaŋɔ amɛhiɛ amɛfɔ̃ Nyɔŋmɔ nɔ.—Abɛi 30:7-9; Bɔfoi lɛ Asaji 8:18-24.

Nɔ ni ji enyɔ lɛ, taakɛ David ni atsĩ etã kɛtsɔ hiɛ lɛ ná ele lɛ, bei pii lɛ ninámɔ sɛɛtiumɔ heɔ mɔ be kɛ ehewalɛ ni fa babaoo aahu akɛ egbalaa mɔ lɛ fiofio kɛjɛɔ mumɔŋ nibii asɛɛtiumɔ he. (Luka 12:13-21) Yɛ niiatsɛmɛi agbɛfaŋ lɛ, ebafeɔ kaa kɛhaa amɛ be fɛɛ be akɛ amɛkɛ nii ni amɛyɔɔ lɛ aaatsu nii kɛha amɛhiɛtserɛjiemɔ nifeemɔi loo ni amɛkɛtiu amɛ diɛŋtsɛ amɛnibii asɛɛ titri.

Yɛ gbɛ ko nɔ lɛ, ani abaanyɛ akɛɛ akɛ ogbɔjɔ shihilɛ ní Salomo kɛ ehe wo mli ní ha ehiɛ je ehe nɔ lɛ ji nɔ ni ha egbee shi yɛ mumɔŋ lɛ? (Luka 21:34) Ele akɛ Nyɔŋmɔ ewo mla ni yɔɔ faŋŋ ákɛ esaaa ákɛ akɛ maŋsɛɛ yei boteɔ gbalashihilɛ mli. Ni kɛlɛ, ekɛ yei aaafee akpe kome bote gbalashihilɛ mli yɛ sɛɛ mli. (5 Mose 7:3) Akɛni eesumɔ ni esa emaŋsɛɛ ŋamɛi lɛ ahiɛ hewɔ lɛ, ekɛ ehe wo futufutu hemɔkɛyeli nifeemɔi amli koni ekɛha amɛmii ashɛ amɛhe. Taakɛ wɔna kɛtsɔ hiɛ lɛ, Salomo tsui kpale fiofio kɛjɛ Yehowa he.

Eyɛ faŋŋ akɛ nɔkwɛmɔnii nɛɛ tsɔɔ akɛ ŋaawoo ni Yesu kɛha lɛ ji anɔkwale akɛ: “Nyɛnyɛŋ Nyɔŋmɔ kɛ mamona [niifálɛ] nyɛsɔmɔ.” (Mateo 6:24) Belɛ, te aaafee tɛŋŋ ni Kristofonyo anyɛ atsu shika he naagbai ni mɛi babaoo kɛkpeɔ amrɔ nɛɛ lɛ ahe nii jogbaŋŋ lɛ? Nɔ ni fe fɛɛ lɛ, mɛɛ hiɛnɔkamɔ yɔɔ kɛha shihilɛ kpakpa ni baaba wɔsɛɛ?

Shweremɔ Kpakpa ni Baaba Wɔsɛɛ

Ákɛ mɛi ni tamɔɔɔ blematsɛmɛi Abraham kɛ Hiob kɛ Israel maŋ lɛ, akɛ nitsumɔ ewo Yesu sɛɛnyiɛlɔi lɛ adɛŋ akɛ ‘amɛfee jeŋmaji fɛɛ kaselɔi.’ (Mateo 28:19, 20) Nakai nitsumɔ lɛ he nii ni aaatsu lɛ biɔ be kɛ mɔdɛŋbɔɔ ni kulɛ abaanyɛ akɛtsu nii kɛtiu heloonaa nibii asɛɛ. No hewɔ lɛ, nɔ titri ni haa ayeɔ omanye yɛ shihilɛ mli ji ni afee nɔ ni Yesu kɛɛ akɛ wɔfee lɛ, ni ji: “Shi nyɛtaoa Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli lɛ kɛ ejalɛ lɛ tsutsu, ni akɛ nii nɛɛ fɛɛ aaafata he aha nyɛ.”—Mateo 6:33.

Eyɛ mli akɛ shwɛ sharao ni David weku lɛ aje edɛŋ ní emumɔŋ shidaamɔ hu aŋmɛɛ lɛ moŋ, shi yɛ naagbee mli lɛ ebadamɔ enajiaŋ ekoŋŋ. Taakɛ Yesu wo shi lɛ, beni David kɛ Biblia lɛ kasemɔ, sɔlemɔ, kɛ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ ye klɛŋklɛŋ gbɛhe yɛ eshihilɛ mli ekoŋŋ lɛ, eshihilɛ tee nɔ jogbaŋŋ. Etee nɔ esaa wekukpaa ni yɔɔ ekɛ eŋa kɛ ebii lɛ ateŋ lɛ fiofio. Ená miishɛɛ ni etsui nyɔ emli ekoŋŋ. Eyaa nɔ etsuɔ nii waa lolo. Eyanáaa nii tamɔ bɔ ni esusu lɛ. Shi kɛlɛ ekase nii jogbaŋŋ kɛjɛ shihilɛ gbonyo ni ekɛ ehe yawo mli lɛ mli.

David susu he jogbaŋŋ ni ena akɛ nilee bɛ mli akɛ efã kɛtee United States, ni etswa efai shi akɛ ehaŋ shika aná eyiŋkpɛi anɔ hewalɛ kɔkɔɔkɔ dɔŋŋ. Amrɔ nɛɛ, eyɔse akɛ anyɛŋ akɛ shika ahé nibii titrii ni he hiaa waa yɛ shihilɛ mli lɛ—weku shihilɛ ni suɔmɔ yɔɔ mli, nanemɛi kpakpai, kɛ mɔ kɛ Nyɔŋmɔ teŋ wekukpaa. (Abɛi 17:17; 24:27; Yesaia 55:1, 2) Yɛ anɔkwale mli lɛ, jeŋba kpakpa jara wa kwraa fe heloonaa ninámɔ. (Abɛi 19:1; 22:1) David kɛ eweku lɛ etswa amɛfai shi akɛ amɛkɛ nibii ni he hiaa yɛ shihilɛ mli lɛ baaye klɛŋklɛŋ gbɛhe.—Filipibii 1:10.

Mɔdɛŋ ni adesai ebɔ akɛ amɛha aná nii waa ní yɛ nakai beaŋ nɔŋŋ lɛ ahiɛ jeŋba kpakpa hu mli lɛ nyɛɛɛ aye omanye. Shi kɛlɛ, Nyɔŋmɔ ewo shi akɛ e-Maŋtsɛyeli lɛ baaha wɔná heloonaa nibii kɛ mumɔŋ nibii ni fa babaoo ní he hiaa wɔ lɛ, bɔni afee ni wɔhi shi yɛ miishɛɛ mli. (Lala 72:16; Yesaia 65:21-23) Yesu tsɔɔ akɛ mumɔŋ shidaamɔ kpakpa ni aaaná lɛ ji nɔ ni haa anáa shweremɔ kpakpa. (Mateo 5:3) No hewɔ lɛ, kɛ́ niiatsɛmɛi ji wɔ loo ohiafoi ji wɔ jio lɛ, mumɔŋ nibii ni wɔkɛaaye klɛŋklɛŋ gbɛhe amrɔ nɛɛ ji nɔ ni baanyɛ aha wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ asaa ehe kɛha Nyɔŋmɔ jeŋ hee ní etsɛŋ ni ebaaba lɛ. (1 Timoteo 6:17-19) Abaaná heloonaa nibii babaoo, ni abaashwere waa yɛ mumɔŋ hu yɛ nakai jeŋ hee lɛ mli.

[Shishigbɛ niŋmaa]

^ kk. 2 Atsake gbɛi lɛ.

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 5]

Hiob ŋɔ ehiɛ efɔ̃ Nyɔŋmɔ nɔ shi jeee nii ni eyɔɔ lɛ nɔ

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 7]

Anyɛŋ akɛ shika ahé nibii titrii ni he hiaa waa yɛ shihilɛ mli lɛ