Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Kɛ́ Okɛ Nɔyeli Hegbɛ Ni Oyɔɔ Lɛ Miitsu Nii Lɛ, Kasemɔ Kristo Lɛ

Kɛ́ Okɛ Nɔyeli Hegbɛ Ni Oyɔɔ Lɛ Miitsu Nii Lɛ, Kasemɔ Kristo Lɛ

Kɛ́ Okɛ Nɔyeli Hegbɛ Ni Oyɔɔ Lɛ Miitsu Nii Lɛ, Kasemɔ Kristo Lɛ

AFII komɛi ni eho lɛ, afee niiamlitaomɔ ko kɛka bɔ ni adesai feɔ amɛnii amɛhaa lɛ akwɛ, ni nibii ni jɛ mli kɛba lɛ ha mɛi anaa kpɛ amɛhe. Ajara mɛi ni aka amɛnifeemɔi akwɛ nɛɛ amli awo kui enyɔ mli. Afee kuu kome mli bii akɛ bulɔi, ni aha amɛkwɛ kuu kroko lɛ ni aha amɛfee amɛhe gboklɛfoi lɛ anɔ. Mɛni jɛ mli kɛba?

Abɔ amaniɛ akɛ: “Eyeee be ko ni [bulɔi lɛ] ateŋ mɛi babaoo batsɔmɔ niseniianiifeelɔi yɛ wiemɔ kɛ nifeemɔ mli, ni amɛkɛ toigbalamɔ fɔɔ hamɔ, ni gboklɛfoi lɛ batsɔmɔ gbeyeishelɔi kɛ mɛi ni kɛ hekpokpomɔ sɔmɔɔ.” Niiamlitaolɔi lɛ mu sane naa akɛ: Etamɔ nɔ ni mɔ fɛɛ mɔ baanyɛ agbee nɔyeli hegbɛ ni akɛtsuɔ nii yɛ gbɛ ni ejaaa nɔ lɛ he tsɔne lɛ mli.

Nɔyeli Hegbɛ—Ekɛ Nitsumɔ yɛ Gbɛ ni Ja Nɔ kɛ Gbɛ ni Ejaaa Nɔ

Yɛ anɔkwale mli lɛ, kɛ́ akɛ nɔyeli hegbɛ tsu nii yɛ gbɛ ni ja nɔ lɛ, nibii kpakpai baanyɛ ajɛ mli kɛba. Ebaanyɛ eha aná gbɛtsɔɔmɔ kpakpa, ni abaanyɛ aná he sɛɛ yɛ gbɔmɔtsoŋ, henumɔŋ kɛ mumɔŋ. (Abɛi 1:5; Yesaia 48:17, 18) Shi kɛlɛ, taakɛ niiamlitaomɔ ni atsĩ tã kɛtsɔ hiɛ lɛ tsɔɔ lɛ, kɛ́ akwɛɛɛ he nɔ jogbaŋŋ be fɛɛ be lɛ, abaanyɛ akɛ nɔyeli hegbɛ atsu nii yɛ gbɛ ni nilee bɛ mli nɔ. Biblia lɛ gbalaa jwɛŋmɔ kɛyaa oshara nɛɛ nɔ, ni ekɛɔ akɛ: “Kɛ́ mɔ fɔŋ miiye lumɔ lɛ, maŋ dɔmɔɔ ŋtsɔi.”—Abɛi 29:2; Jajelɔ 8:9.

Kɛ́ mɔ ko kɛ nɔyeli hegbɛ ni eyɔɔ lɛ tsu nii yɛ gbɛ ni ejaaa nɔ lɛ, eyeɔ awui kɛ́ mɔ lɛ fee kɛ jwɛŋmɔ ni ja po. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, nyɛsɛɛ nɛɛ jamɔŋ nitsɔɔmɔ kuu ko ni yɔɔ Ireland lɛ kpa fai yɛ faŋŋ mli yɛ bɔ ni tsɔɔlɔi lɛ ekomɛi kɛ nɔyeli hegbɛ ni amɛyɔɔ lɛ tsu nii yɛ gbɛ ni ejaaa nɔ kɛkwɛ gbekɛbii ni yɔɔ amɛkwɛmɔ shishi lɛ hewɔ. Ŋwanejee ko bɛ he akɛ tsɔɔlɔi nɛɛ ateŋ mɛi babaoo hiɛ jwɛŋmɔ kpakpa, shi gbɛ̀i anɔ ni amɛteŋ mɛi komɛi tsɔ amɛtsu he nii lɛ ehiii kwraa. Adafitswaa wolo ko bɔ amaniɛ akɛ “yiwalɛ ni naa wa fe nine kɛ nifeemɔ ni mɔbɔnalɛ bɛ mli ní hii ni ji tsɔɔlɔi akuu lɛ mli bii babaoo kɛtsu nii lɛ eye gbekɛbii lɛ ateŋ mɛi pii awui yɛ gbɛ ko nɔ.” (The Irish Times) Belɛ, mɛɛ gbɛ nɔ obaanyɛ otsɔ ni okɛ nɔyeli hegbɛ ni oyɔɔ lɛ atsu nii koni eha mɛi krokomɛi kɛ amɛnyɛmɔ fɛɛ atsu nii moŋ fe nɔ ni oooha owiemɔ loo onifeemɔ aye amɛ awui loo eha amɛmli afu?—Abɛi 12:18.

Aŋɔ “Hegbɛ Fɛɛ” Aha Yesu Kristo

Susumɔ nɔkwɛmɔnɔ ni Yesu Kristo fee efɔ̃ shi lɛ he okwɛ. Beni eshwɛ fioo ni ebaaya ŋwɛi lɛ, ekɛɛ ekaselɔi lɛ akɛ: ‘Aŋɔ hegbɛ fɛɛ aha mi yɛ ŋwɛi kɛ shikpɔŋ nɔ.’ (Mateo 28:18) Ani nakai wiemɔ lɛ ha ekaselɔi lɛ she gbeyei yɛ gbɛ ko nɔ? Ani amɛnu he akɛ agbɛnɛ Yesu baafee enii tamɔ bɔ ni Kaisaremɛi ni yɔɔ Roma ní ale amɛ jogbaŋŋ akɛ amɛkuɔ maŋ shitee-kɛwoo loo maŋ atuatsemɔ naa lɛ feɔ amɛnii lɛ?

Biblia mli saji ni aŋmala ashwie shi lɛ haa wɔnaa akɛ, ejeee nakai kwraa! Yesu Kristo kɛ nɔyeli hegbɛ ni eyɔɔ lɛ tsuɔ nii tamɔ bɔ ni e-Tsɛ kɛ nɔyeli hegbɛ tsuɔ nii lɛ pɛpɛɛpɛ. Eyɛ mli akɛ Yehowa ji Jeŋ Muu Fɛɛ Nɔyelɔ ni sa ni ji ofe lɛ moŋ, shi esumɔɔ ni ewebii lɛ ajɛ amɛtsuiiaŋ amɛsɔmɔ lɛ, jeee toiboo ni afeɔ ahaa lɛ yɛ nii ahe ni asusuuu, gbeyei ni asheɔ, loo yɛ nɔnyɛɛ naa hewɔ. (Mateo 22:37) Yehowa kɛ enɔyeli hegbɛ lɛ tsuuu nii yɛ gbɛ ni ejaaa nɔ kɔkɔɔkɔ. Ninaa ni sa kadimɔ waa ni akɛha gbalɔ Ezekiel lɛ tsɔɔ enɛ mli faŋŋ.

Ezekiel na ŋwɛibɔfoi ejwɛ ni fiɔ Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ sɛɛ yɛ ninaa nɛɛ mli. Amɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ hiɛ hiɛi ejwɛ. Ezekiel ŋma akɛ: “Amɛhiɛ tamɔ gbɔmɔ hiɛ, ni amɛyi ejwɛ lɛ amɛhiɛ jata hiɛ yɛ amɛninejurɔgbɛ, ni amɛyi ejwɛ lɛ amɛhiɛ tsina hiɛ yɛ amɛbɛkugbɛ, ni amɛyi ejwɛ lɛ amɛhiɛ okropɔŋ hiɛ hu.” (Ezekiel 1:10) Nɛkɛ hiɛi ejwɛ nɛɛ damɔ shi kɛha Nyɔŋmɔ sui titrii ejwɛ ní ja pɛpɛɛpɛ lɛ. Atsɔɔ enɛɛmɛi yɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ mli akɛ nomɛi ji: suɔmɔ, ní akɛ gbɔmɔ hiɛ fee he mfoniri lɛ; jalɛsaneyeli, ní akɛ jata hiɛ fee he mfoniri lɛ; kɛ nilee, ní akɛ okropɔŋ hiɛ fee he mfoniri lɛ. Su ni ji ejwɛ lɛ kɛ nɛkɛ sui etɛ nɛɛ fɛɛ tsuɔ nii yɛ gbeekpamɔ mli, ni no ji—hewalɛ, ní akɛ tsina hiɛ fee he mfoniri lɛ. Mɛni enɛɛmɛi fɛɛ tsɔɔ? Ninaa lɛ tsɔɔ akɛ Yehowa kɛ hewalɛ kɛ nɔyeli hegbɛ ni teke nɔ ní eyɔɔ lɛ tsuɔ nii yɛ gbɛ ni kɛ esui titrii krokomɛi lɛ kpãa gbee lɛ nɔ be fɛɛ be.

Yɛ e-Tsɛ lɛ kasemɔ mli lɛ, Yesu Kristo kɛ nɔyeli hegbɛ ni eyɔɔ lɛ tsuɔ nii bɔ ni kɛ suɔmɔ, nilee kɛ jalɛsaneyeli kpãa gbee jogbaŋŋ kɛmɔɔ shi be fɛɛ be. Akɛni Yesu kaselɔi lɛ sɔmɔ yɛ enɔyeli hegbɛ lɛ shishi hewɔ lɛ, amɛná hejɔɔmɔ ni fa babaoo. (Mateo 11:28-30) Sui nɛɛ ateŋ nɔ ni fe fɛɛ ni kadiɔ Yehowa Nyɔŋmɔ kɛ Yesu Kristo fɛɛ ji suɔmɔ, shi jeee hewalɛ loo nɔyeli hegbɛ!—1 Korintobii 13:13; 1 Yohane 4:8.

Te Okɛ Nɔyeli Hegbɛ ni Oyɔɔ lɛ Tsuɔ Nii Ohaa Tɛŋŋ?

Te okɛ nɔyeli hegbɛ ni oyɔɔ lɛ tsuɔ nii ohaa tɛŋŋ? Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, ani okɛ nɔyeli hegbɛ ni oyɔɔ lɛ kudɔɔ nibii yɛ weku lɛ mli kɛnyɛɔ mɛi anɔ kɛji enɛ biɔ ni okɛ bo diɛŋtsɛ osusumɔ ni he ehiaaa tsɔ lɛ atsu nii po? Ani oweku lɛ mli bii kɛ oyiŋkpɛi lɛ tsuɔ nii yɛ gbeyei ni amɛsheɔ bo lɛ hewɔ loo yɛ suɔmɔ ni amɛyɔɔ kɛha bo lɛ hewɔ? Ani hewalɛ ni oyɔɔ fe amɛ lɛ hewɔ amɛboɔ bo toi lɛ? Enɛɛmɛi ji sanebimɔi ni wekuyitsei baanyɛ asusu he bɔni afee ni amɛkɛ teokrase gbɛtsɔɔmɔ atsu nii yɛ weku gbɛjianɔtoo lɛ mli.—1 Korintobii 11:3.

Ni kɛ́ oyɛ nɔyeli hegbɛ ko yɛ Kristofoi asafo lɛ mli hu? Bɔni afee ni ole kɛji okɛ nakai hegbɛ lɛ miitsu nii jogbaŋŋ lɛ, okɛ bɔ ni ofeɔ onii ohaa lɛ ato shishitoo mlai ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ, ní Yehowa Nyɔŋmɔ ha ajɛ mumɔŋ aŋmala ashwie shi, ní Yesu Kristo fee he nɔkwɛmɔ lɛ ahe.

“Nuŋtsɔ lɛ tsulɔ lɛ, . . . emli ajɔ aha mɛi fɛɛ, . . . mɔ ni toɔ etsui shi ehaa efɔŋ, mɔ ni kɛ mlijɔlɛ wieɔ tsɔɔ mɛi ni kuɔ enaa.”—2 Timoteo 2:24, 25.

Aŋkroaŋkroi komɛi ná nɔyeli hegbɛi wuji yɛ mra be mli Kristofoi asafo lɛ mli. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, Timoteo nyɛ́ ‘ebɔ mɛi komɛi akɔkɔ’ po “akɛ amɛkatsɔɔ tsɔɔmɔi krokomɛi.” (1 Timoteo 1:3) Ni kɛlɛ, wɔbaanyɛ wɔná nɔmimaa akɛ Timoteo jie sui ni Nyɔŋmɔ gbeyeishemɔ yɔɔ mli lɛ akpo yɛ nibii fɛɛ ni efee lɛ amli, ejaakɛ ŋwanejee ko kwraa bɛ he akɛ ekɛ Paulo ŋaawoo lɛ tsu nii akɛ, ‘ekɛ mlijɔlɛ’ awie etsɔɔ mɛi, ní “emli ajɔ aha mɛi fɛɛ” ni ekwɛɔ amɛnɔ yɛ Kristofoi asafo lɛ mli lɛ. Akɛni Timoteo edako tsɔ̃ hewɔ lɛ, esa akɛ efee enii tamɔ bi ní buɔ mɔ beni ekɛ mɛi ni edara lɛ yeɔ lɛ, ní efee enii hu tamɔ nyɛmi nuu ni susuɔ mɔ he beni ekɛ mɛi ni darako lɛ yeɔ lɛ. (1 Timoteo 5:1, 2) Kɛ́ akɛ suɔmɔ ni tamɔ nɛkɛ kwɛ Kristofoi asafo lɛ nɔ lɛ, ehaa asafo lɛ tsɔɔ tamɔ weku ni hedɔɔ kɛ suɔmɔ yɔɔ mli, shi jeee nitsumɔhe ko ni hedɔɔ bɛ jɛmɛ ní anuuu he ahaaa mɔ.—1 Korintobii 4:14; 1 Tesalonikabii 2:7, 8.

“Maji lɛ anɔ lumɛi lɛ yeɔ amɛnɔ, ni amɛteŋ gbɔmɛi agboi lɛ hu yɛ hewalɛ yɛ amɛnɔ. Akafee nakai yɛ nyɛteŋ; shi mɔ fɛɛ mɔ ni sumɔɔ akɛ etsɔ agbo yɛ nyɛteŋ lɛ, lɛ moŋ etsɔ nyɛsɔɔlɔ.”—Mateo 20:25, 26.

Je lɛŋ yiwalɛ nɔyelɔi lɛ “yeɔ” amɛshishibii lɛ ‘anɔ’ kɛtsɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛsuɔmɔnaa nifeemɔ ni amɛkɛnyɛɔ amɛnɔ, ní amɛmaa nɔ mi doo akɛ amɛshishibii lɛ afee amɛnii yɛ gbɛ pɔtɛɛ ko nɔ, ní amɛwoɔ amɛhe gbeyei akɛ kɛ́ amɛyeee nɔ lɛ amɛbaagbala amɛtoi lɛ nɔ. Shi kɛlɛ, Yesu Kristo ma nɔ mi akɛ esa akɛ asɔmɔ mɛi krokomɛi, shi jeee ni anyɛ amɛnɔ. (Mateo 20:27, 28) Ekɛ ekaselɔi lɛ yeɔ yɛ gbɛ ni suɔmɔ kɛ mɔ hesusumɔ yɔɔ mli lɛ nɔ be fɛɛ be. Kɛ́ onyiɛ Yesu nɔkwɛmɔnɔ lɛ sɛɛ lɛ, ebafeɔ mlɛo kɛhaa mɛi krokomɛi akɛ amɛkɛ bo aaafee ekome. (Hebribii 13:7, 17) Ehaa efeɔ mlɛo kwraa ehaa amɛ hu akɛ ‘amɛkɛ bo aaaya ŋmɛlɛtswaa kroko kɛfata he’ kɛ́ amɛaanyɛ, ni amɛjɛɔ amɛsuɔmɔ mli amɛfeɔ nakai, shi jeee yɛ nɔnyɛɛ naa.—Mateo 5:41.

“Nyɛlɛa Nyɔŋmɔ asafoku ni yɔɔ nyɛteŋ lɛ, nyɛkwɛa nɔ, jeee . . . akɛ mɛi ni yeɔ asafoi lɛ anɔ nuŋtsɔmɛi asane, shi moŋ mɛi ni toɔ okadii amɛhaa asafoku lɛ.”—1 Petro 5:2, 3.

Ŋmɛnɛ, nɔkwɛlɔi yɔseɔ akɛ amɛbaabu mɛi fɛɛ ni yɔɔ asafo lɛ mli lɛ amumɔŋ shidaamɔ he akɔntaa. Amɛkɛ hiɛdɔɔ tsuɔ sɔ̃ ni kã amɛnɔ nɛɛ he nii. Amɛbɔɔ mɔdɛŋ akɛ amɛjɛ amɛsuɔmɔ mli amɛkwɛ Nyɔŋmɔ asafoku lɛ nɔ yɛ tsuijurɔ naa, ní amɛfee nakai yɛ gbɛ ni suɔmɔ yɔɔ mli hu nɔ. Taakɛ bɔfo Paulo fee lɛ, amɛtsuɔ nii waa koni amɛtswa mɛi ni yɔɔ amɛkwɛmɔ shishi lɛ ahemɔkɛyeli amɛma shi ní amɛwo amɛ hewalɛ, shi jeee akɛ amɛye amɛhemɔkɛyeli lɛ nyɔŋ.—2 Korintobii 1:24.

Kɛ́ ehe bahia ni onukpai lɛ kɛ ŋaawoo ni sa aha lɛ, amɛkɛ mlijɔlɛ mumɔ feɔ nakai koni amɛkɛsáa mɔ ni etɔ̃ lɛ, loo ní amɛkɛye amɛbua naanyo Kristofonyo ko ní eya ehiɛ yɛ mumɔŋ. Amɛhaa kaimɔ ni bɔfo Paulo kɛha lɛ hiɔ amɛjwɛŋmɔ mli akɛ: “Anyɛmimɛi, kɛji nɔtɔmɔ ko banina mɔ ko trukaa lɛ, nyɛ mɛi ní nyɛji mumɔŋ gbɔmɛi lɛ nyɛsáa nakai mɔ lɛ ekoŋŋ yɛ mlijɔlɛ mumɔ mli; ní ole ohe nɔ kwɛmɔ, koni bo hu akakao.”—Galatabii 6:1; Hebribii 6:1, 9-12.

“Nyɛnanaa nyɛhaa nyɛhe ni nyɛkɛfafaa nyɛhe . . . Nyɛwoa suɔmɔ ni ji emuuyeli kpãa lɛ.”—Kolosebii 3:13, 14.

Te okɛ mɛi ni ekolɛ amɛhiŋ shi yɛ Kristofoi ashishitoo mlai lɛ anaa jogbaŋŋ kɛmɔ shi lɛ yeɔ ohaa tɛŋŋ? Ani okɛ amɛ yeɔ yɛ gbɛ ni tsɔɔ akɛ osusuɔ emuu ni amɛyeee lɛ he lɛ nɔ, taakɛ Yehowa kɛ Yesu Kristo feɔ lɛ? (Yesaia 42:2-4) Aloo omaa nɔ mi doo ákɛ akɛ mla lɛ atsu nii fitsofitso yɛ sane fɛɛ sane mli? (Lala 130:3) Kaimɔ akɛ, esa jogbaŋŋ akɛ wɔɔjie mlihilɛ kpo kɛ́ ebaahi, ni wɔfee shiŋŋ yɛ be pɛ ni ehe miihia ni wɔfee nakai lɛ mli. Suɔmɔ mli ní ooojɛ ofee nii lɛ baaha hekɛnɔfɔɔ ni yɔɔ okɛ mɛi ni oyeɔ amɛnɔ lɛ teŋ lɛ mli awa waa.

Kɛ́ akɛ hegbɛ ko wo odɛŋ lɛ, bɔɔ mɔdɛŋ waa ni okase bɔ ni Yehowa Nyɔŋmɔ kɛ Yesu Kristo kɛ nɔyeli hegbɛi ni amɛyɔɔ lɛ tsuɔ nii amɛhaa lɛ. Kaimɔ mfonirifeemɔŋ wiemɔ ni sa jogbaŋŋ ni lalatsɛ lɛ kɛtsɔɔ bɔ ni Yehowa kɛ nɔyeli hegbɛ ni eyɔɔ lɛ tsuɔ nii yɛ ewebii anɔ lɛ mli lɛ. David lá akɛ: “Yehowa ji mikwɛlɔ, nɔ ko nɔ ko ehiaŋ mi. Ehãa mibuɔ shi yɛ lɛɛhei ni yɔɔ frɔ̃frɔ̃, ewaa mi kɛyaa nui ni he jɔ lɛ ahe. Ehaa mitsui nyɔɔ mimli, ekpalaa mi kɛtsɔɔ jalɛ gbɛ̀i anɔ yɛ egbɛi lɛ ahewɔ.” Wɔkaneɔ nakai nɔŋŋ yɛ Yesu he akɛ: “Miji tookwɛlɔ kpakpa lɛ, ni mile mɛi ni ji mimɛi, ni mimɛi lɛ hu le mi, taakɛ bɔ ni tsɛ lɛ le mi, ni mi hu mile tsɛ lɛ; ni miŋɔɔ miwala miŋmɛɔ shi yɛ tooi lɛ anajiaŋ lɛ.” Mɛɛ nɔyeli hegbɛ ní akɛtsuɔ nii yɛ suɔmɔ mli lɛ he nɔkwɛmɔnii ni afee afɔ̃ shi aha wɔ lɛ yɔɔ ní fe enɛɛmɛi?—Lala 23:1-3; Yohane 10:14, 15.

[Wiemɔ ni akɔ ni akɛmiitsu nii ni yɔɔ baafa 18]

Yehowa kɛ ehewalɛ lɛ tsuɔ nii bɔ ni kɛ ejalɛsaneyeli, enilee, kɛ esuɔmɔ lɛ kpãa gbee jogbaŋŋ kɛmɔɔ shi be fɛɛ be

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 18]

Bei komɛi lɛ, esa akɛ onukpai lɛ kɛ ŋaawoo ni suɔmɔ yɔɔ mli aha mɛi ni etɔ̃ lɛ

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 19]

Paulo wo Timoteo ŋaa ni efee enii tamɔ bi ní buɔ mɔ kɛ nyɛmi nuu ni susuɔ mɔ he

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 20]

Yesu Kristo jieɔ nilee, jalɛsaneyeli, kɛ suɔmɔ kpo yɛ enɔyeli hegbɛ lɛ kɛ nitsumɔ mli