Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Ní Aaanu Biblia Lɛ Shishi Mɛni Baaye Abua Bo?

Ní Aaanu Biblia Lɛ Shishi Mɛni Baaye Abua Bo?

Ní Aaanu Biblia Lɛ Shishi Mɛni Baaye Abua Bo?

“OŊƆ nii nɛɛ otee nilelɔi kɛ ŋaalelɔi, ni ojie otsɔɔ abifabii.” (Luka 10:21) Wiemɔi nɛɛ ní Yesu kɛ eŋwɛi Tsɛ lɛ wie nɛɛ tsɔɔ akɛ, kɛ́ wɔɔnu Biblia lɛ shishi lɛ, no lɛ esa akɛ wɔná su ni ja. Yehowa ejie enilee lɛ kpo etsɔɔ yɛ wolo ko mli, ni heshibalɔi ni sumɔɔ ni atsɔɔ amɛ nii lɛ pɛ ji mɛi ni baanyɛ anu shishi jogbaŋŋ.

Ewa kɛha wɔteŋ mɛi babaoo akɛ wɔɔba wɔhe shi. Wɔ fɛɛ wɔyɛ fɔmɔ su ko ní haa wɔsumɔɔ akɛ wɔwó wɔhe nɔ. Kɛfata he lɛ, wɔyɛ “naagbee gbii lɛ” amli, ni wɔyɛ “hesuɔlɔi, . . . yiwalɔi, henɔwolɔi” ateŋ. (2 Timoteo 3:1-4) Enɛɛmɛi ji sui ni haa ewaa kɛhaa wɔ akɛ wɔɔnu Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ shishi. Dɔlɛ sane ji akɛ, shihilɛi ní ebɔle wɔ lɛ náa wɔ fɛɛ wɔnɔ hewalɛ yɛ gbɛ ko nɔ. Belɛ, te ooofee tɛŋŋ oná su ni he hiaa kɛha Biblia lɛ shishinumɔ?

Ní Aaafee Tsui lɛ kɛ Jwɛŋmɔ lɛ Klalo

Ezra ni hi shi yɛ blema, ní eji Nyɔŋmɔ webii lɛ ahiɛnyiɛlɔ lɛ ‘fee etsui klalo koni etao Yehowa mla lɛ mli.’ (Ezra 7:10) Ani gbɛ ko yɛ ní wɔbaanyɛ wɔtsɔ nɔ wɔfee wɔtsui klalo? Hɛɛ. Wɔbaanyɛ wɔje shishi wɔfee enɛ kɛtsɔ su kpakpa ní wɔɔná yɛ Ŋmalɛi lɛ ahe lɛ nɔ. Bɔfo Paulo ŋma eyaha enanemɛi Kristofoi lɛ akɛ: “Beni nyɛnine shɛ Nyɔŋmɔ wiemɔ ni nyɛnu yɛ wɔnaa lɛ nɔ lɛ, nyɛmɔ mli akɛ Nyɔŋmɔ wiemɔ, taakɛ bɔ ni eji hu lɛɛlɛŋ lɛ, shi jeee akɛ gbɔmɛi awiemɔ ko ni.” (1 Tesalonikabii 2:13) Eyɛ mli ákɛ akɛ gbɔmɛi tsu nii kɛŋmala Ŋmalɛi lɛ moŋ, shi nɔ ni amɛŋmala lɛ jɛ Yehowa ŋɔɔ. Anɔkwa sane ní he hiaa nɛɛ ní wɔɔyɔse lɛ baaha wɔhé nɔ ni wɔkaneɔ lɛ wɔye kwraa.—2 Timoteo 3:16.

Sɔlemɔ ji gbɛ kroko ni wɔɔtsɔ nɔ wɔfee wɔtsui klalo. Akɛni mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ ji nɔ ni kanya Biblia lɛ ŋmaa hewɔ lɛ, nakai mumɔ lɛ nɔŋŋ baaye ebua wɔ koni wɔnu emli shɛɛ sane lɛ shishi. Esa akɛ wɔsɔle kɛbi yelikɛbuamɔ ni tamɔ nɛkɛ. Kadimɔ bɔ ni lalatsɛ lɛ susuɔ enɛ feemɔ he waa ehaa lɛ he beni eŋma akɛ: “Ha mi sɛɛyoomɔ, ní mihiɛ akã omla lɛ he, ní maye nɔ kɛ mitsui muu lɛ fɛɛ.” (Lala 119:34) Jeee jwɛŋmɔŋ nyɛmɔ ni wɔkɛaanu nɔ ni aŋma lɛ shishi pɛ kɛkɛ esa akɛ wɔsɔle kɛbi, shi moŋ esa akɛ wɔsɔle koni wɔná tsui kpakpa hu ni baaha wɔkpɛlɛ nɔ ni aŋma lɛ nɔ. Esa akɛ wɔhé nɔ ni ji anɔkwale wɔye bɔni afee ni wɔnu Biblia lɛ shishi.

Be mli ni ojwɛŋɔ sane nɔ koni oná jwɛŋmɔ ni ja lɛ, susumɔ sɛɛnamɔ ni baanyɛ ajɛ Biblia lɛ kasemɔ mli kɛbaha bo lɛ he okwɛ. Wɔyɛ yiŋtoi kpakpai babaoo ni haa wɔkaneɔ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ, shi yiŋtoo ni fe fɛɛ hewɔ ní wɔkaneɔ ji akɛ eyeɔ ebuaa wɔ ní wɔtsi wɔbɛŋkɛ Nyɔŋmɔ. (Yakobo 4:8) Be mli ni wɔkaneɔ bɔ ni Yehowa tsuɔ shihilɛi srɔtoi ahe nii ehaa, bɔ ni ehiɛ sɔɔ mɛi ni sumɔɔ lɛ lɛ, kɛ bɔ ni ekɛ mɛi ni kpaleɔ kɛjɛɔ esɛɛ lɛ yeɔ haa lɛ he saji lɛ, wɔyɔseɔ mɔ ní eji. Be fɛɛ be lɛ, esa akɛ le ni wɔɔle Nyɔŋmɔ jogbaŋŋ ni no aha wekukpaa ni kã wɔkɛ lɛ teŋ lɛ mli awa lɛ afee yiŋtoo titri hewɔ ni wɔkaneɔ Biblia lɛ.

Gbɛtsĩi Nibii ni Haa Ewaa akɛ Aaaná Su ni Ja

Mɛni baanyɛ aha efee nɔ ni wa kɛha wɔ akɛ wɔɔnu Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ shishi? Gbɛtsĩi nii kome ji anɔkwa ni ayeɔ yɛ gbɛ ni ejaaa nɔ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, ekolɛ oyɛ bulɛ ni mli kwɔ waa kɛha mɛi komɛi ahemɔkɛyelii kɛ amɛsusumɔi. Shi kɛlɛ, kɛ́ nɛkɛ aŋkroaŋkroi nɛɛ kɛ anɔkwayeli fĩii Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ mli anɔkwale lɛ sɛɛ loo amɛbuuu akɛ sɛɛnamɔ yɛ he hu? Yɛ shihilɛ ni tamɔ nɛkɛ mli lɛ, ebaanyɛ efee nɔ ni wa waa akɛ aaanu nɔ ni Biblia lɛ tsɔɔ diɛŋtsɛ lɛ shishi. Enɛ hewɔ lɛ, Biblia lɛ woɔ wɔ hewalɛ ni wɔpɛi nɔ ni atsɔɔ wɔ lɛ mli jogbaŋŋ wɔkwɛ.—1 Tesalonikabii 5:21.

Yesu nyɛ Maria kɛ shihilɛ ni wa tamɔ nɛkɛ kpe. Akɛ Yudafoi akusum nifeemɔi tsɔse lɛ. Eyeɔ Mose Mla lɛ nɔ jogbaŋŋ, ni ŋwanejee ko kwraa bɛ he akɛ eyaa kpeehe lɛ. Sɛɛ mli lɛ, eyɔse yɛ eshihilɛ mli akɛ Nyɔŋmɔ ekpɛlɛɛɛ jamɔ ni efɔlɔi kɛtsɔse lɛ lɛ nɔ dɔŋŋ. Enɛ hewɔ lɛ, Maria kpɛlɛ Yesu tsɔɔmɔi lɛ anɔ, ni efata klɛŋklɛŋ Kristofoi asafo lɛ mli bii lɛ ahe. (Bɔfoi lɛ Asaji 1:13, 14) Enɛ etsɔɔɔ akɛ ebuuu efɔlɔi loo amɛkusumii lɛ; yɛ no najiaŋ lɛ, eji suɔmɔ ni eyɔɔ kɛha Nyɔŋmɔ lɛ kpojiemɔ. Kɛ wɔɔná Biblia lɛ he sɛɛ lɛ, belɛ esa akɛ wɔkɛ anɔkwa ní wɔɔye Nyɔŋmɔ lɛ aye anɔkwa ni wɔɔye mɛi krokomɛi fɛɛ lɛ ahiɛ, taakɛ Maria fee lɛ.

Dɔlɛ sane ji akɛ, mɛi pii ebuuu Biblia mli anɔkwale lɛ tsɔ. Mɛi komɛi yɛ he miishɛɛ akɛ amɛkɛ jamɔŋ kusumii ni ji amalei lɛ aaatsu nii. Mɛi krokomɛi tsɔɔ amɛwiemɔi kɛ bɔ ni amɛhiɔ shi amɛhaa lɛ nɔ amɛtsɔɔ akɛ amɛbɛ bulɛ kɛha anɔkwale. Nakai nɔŋŋ hu Biblia mli anɔkwale lɛ nɔkpɛlɛmɔ baafee nɔ ni wa: ekolɛ ebaaha onanemɛi, okutsoŋbii, onanemɛi nitsulɔi, kɛ oweku lɛ mli bii po ate shi awo bo. (Yohane 17:14) Ni kɛlɛ, nilelɔ lɛ ŋma akɛ: “Hemɔ anɔkwale, ni okahɔ̃ɔ.” (Abɛi 23:23) Kɛ oyɛ bulɛ ni mli kwɔ waa kɛha anɔkwale lɛ, no lɛ Yehowa baaye ebua bo koni onu Biblia lɛ shishi.

Ni kɛlɛ, nɔ ni Biblia lɛ kɛɔ lɛ ni asumɔɔɔ akɛ akɛaatsu nii lɛ ji gbɛtsĩi nii kroko hu ni haa efeɔ nɔ ni wa akɛ aaanu emli shɛɛ sane lɛ shishi. Yesu kɛɛ ekaselɔi lɛ akɛ: “Ejaakɛ nyɛ lɛ aŋɔha nyɛ akɛ nyɛle ŋwɛi maŋtsɛyeli lɛŋ teemɔŋ saji lɛ, shi amɛ lɛ aŋɔhako amɛ. Ejaakɛ nɛkɛ maŋ nɛɛ tsui ekpilim, ni amɛtoii ewa.” (Mateo 13:11, 15) Mɛi ni Yesu shiɛ etsɔɔ amɛ lɛ ateŋ mɛi babaoo atsui ekpilim, ni amɛsumɔɔɔ ni amɛtsake. Kwɛ bɔ ni esoro amɛ kwraa yɛ guɔyelɔ gbɛfalɔ ni Yesu wie ehe yɛ abɛbua ko mli lɛ he! Beni guɔyelɔ lɛ yana adiagba kome ni jara wa lɛ, oya nɔŋŋ kɛkɛ ni etee eyahɔ̃ɔ nii fɛɛ ni eyɔɔ lɛ ni ekɛhé. Nakai nɔŋŋ hu esa akɛ Biblia mli anɔkwale lɛ shishi ní wɔɔnu lɛ afee nɔ ni jara wa kɛha wɔ.—Mateo 13:45, 46.

Nɔ ni Haa Ewaa akɛ Mɔ Aaaha Atsɔɔ Lɛ Nii

Nɔ titri ko ni haa ewaa waa akɛ aaanu Biblia lɛ shishi ji bɔ ni ebɛ mlɛo akɛ mɔ aaasumɔ akɛ atsɔɔ lɛ nii lɛ. Ekolɛ ebaawa kɛha mɔ ko akɛ eeekpɛlɛ susumɔi heei ni mɔ ko ni etamɔ nɔ ni ebaa shi lɛ kɛhaa lɛ anɔ. Ni kɛlɛ, “jeee woloŋlelɔi kɛ nilelɔi” ji Yesu Kristo bɔfoi lɛ. (Bɔfoi lɛ Asaji 4:13) Paulo tsɔɔ nɔ hewɔ lɛ mli beni eŋma akɛ: “Anyɛmimɛi, nyɛkwɛa akɛ nyɛtsɛ́mɔ lɛ, jeee heloo gbɛfaŋ nilelɔi pii, jeee hewalɔi pii, jeee abladei pii, shi moŋ je nɛŋ kwashiai anii lɛ Nyɔŋmɔ hala, koni ekɛwo nilelɔi lɛ ahiɛgbele.” (1 Korintobii 1:26, 27) Kɛ ona akɛ ewa kɛha bo akɛ oooba ohe shi ni oha mɔ ko ni baa shi atsɔɔ bo nii lɛ, no lɛ kaimɔ akɛ nakai mɔ lɛ ji mɔ ko kɛkɛ ni Nyɔŋmɔ miitsɔ enɔ etsɔɔ bo nii. Mɛɛ hegbɛ yɔɔ ni da fe hegbɛ ni wɔná akɛ Yehowa, ni ji ‘wɔ-Tsɔɔlɔ Kpeteŋkpele’ lɛ aaatsɔɔ wɔ nii?—Yesaia 30:20; 54:13.

Aram asraafonyo nukpa Naeman ji mɔ ko ni ewa kɛha lɛ akɛ eeekpɛlɛ famɔ ni mɔ ko ni baa shi lɛ kɛhaa lɛ lɛ nɔ. Akɛni eetao ni atsá ekpiti lɛ aha lɛ hewɔ lɛ, etee Yehowa gbalɔ Elisha ŋɔɔ. Shi Nyɔŋmɔ tsɔ tsulɔ ko nɔ ni ekɛ famɔi ni baaha Naeman he awa lɛ lɛ ha lɛ. Shɛɛ sane lɛ kɛ gbɛ ni atsɔ nɔ akɛha lɛ ha ebafee nɔ ni wa kɛha Naeman akɛ ekɛ heshibaa aaakpɛlɛ nɔ, ni yɛ shishijee mli lɛ, enɛ ha ekpoo akɛ eeebo Nyɔŋmɔ gbalɔ lɛ wiemɔ lɛ toi. Sɛɛ mli lɛ Naeman tsake esu, ni atsá lɛ. (2 Maŋtsɛmɛi 5:9-14) Kɛ wɔmiikane Biblia lɛ, wɔ hu wɔkɛ shihilɛ ni wa tamɔ nakai nɔŋŋ kpeɔ. Ekolɛ wɔbaakase akɛ ehe miihia ni wɔfee tsakemɔ yɛ wɔshihilɛ mli bɔni afee ni atsá wɔ yɛ mumɔ kɛ jeŋba mli. Ani wɔbaaba wɔhe shi ní wɔha mɔ ko atsɔɔ wɔ nɔ ni esa akɛ wɔfee? Mɛi ni sumɔɔ ni atsɔɔ amɛ nii lɛ pɛ baanyɛ amɛkɛ miishɛɛ anu Biblia lɛ shishi.

Nuu ko ni yɔɔ nɔyeli hegbɛ yɛ Etiopiabii amaŋnyɛ Kandake shishi lɛ jie su kpakpa ko kpo. Beni eta eshwiili mli kɛkuɔ esɛɛ kɛyaa Afrika lɛ, kaselɔ Filipo jo foi kɛyanina lɛ. Filipo bi nuu lɛ kɛji enuɔ nɔ ni ekaneɔ lɛ shishi. Maŋ onukpa lɛ kɛ heshibaa to he eha lɛ akɛ: “Te mafee tɛŋŋ ni manyɛŋ, akɛ ja mɔ ko tsɔɔ mi?” Beni nuu nɛɛ nu Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ shishi lɛ, abaptisi lɛ. No sɛɛ lɛ, “eyi gbɛ kɛ nyamɔ.”—Bɔfoi lɛ Asaji 8:27-39.

Mɛi foji ji Yehowa Odasefoi lɛ ateŋ mɛi babaoo. Amɛfeɔ Biblia mli nikasemɔi ni fa fe akpekpei ekpaa yɛ mɛi ashĩai amli daa otsi. Akɛni Biblia lɛ tsɔɔ nɔ̃ shihilɛ gbɛ ni hi fe fɛɛ, ni etsɔɔ hiɛnɔkamɔ kome pɛ ni ma shi shiŋŋ ni yɔɔ kɛha adesai lɛ mli, ni etsɔɔ bɔ ni aaafee ale Nyɔŋmɔ hu hewɔ lɛ, mɛi akpekpei abɔ ena akɛ Biblia lɛ ní aaakase ní anu nɔ ni ekɛɔ lɛ shishi lɛ ji nifeemɔ ko ni haa anáa miishɛɛ waa diɛŋtsɛ. Eji nifeemɔ ni baanyɛ aha bo hu oná miishɛɛ.

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 7]

Ebafee nɔ ni wa kɛha Naeman akɛ eeekpɛlɛ famɔi ni tsulɔ ko ni baa shi lɛ kɛhaa lɛ lɛ nɔ

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 7]

Biblia lɛ shishi ni wɔnuɔ lɛ haa wɔtsui nyaa