Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Ŋwɛibɔfoi—bɔ Ni Amɛnáa Adesai Anɔ Hewalɛ Amɛhaa

Ŋwɛibɔfoi—bɔ Ni Amɛnáa Adesai Anɔ Hewalɛ Amɛhaa

Ŋwɛibɔfoi—bɔ Ni Amɛnáa Adesai Anɔ Hewalɛ Amɛhaa

“Nii nɛɛ asɛɛ lɛ mina bɔfo kroko miikpeleke shi kɛmiijɛ ŋwɛi, ni eyɛ hewalɛ kpeteŋkpele . . . ni ekɛ̃ ehe shi ebo kɛ gbee wulu ekɛɛ: Ejwa, Babilon kpeteŋkpele lɛ ejwa.”—KPOJIEMƆ 18:1, 2.

1, 2. Mɛni tsɔɔ akɛ Yehowa kɛ ŋwɛibɔfoi tsuɔ nii kɛtsuɔ esuɔmɔnaa nii ahe nii?

BENI atswa bɔfo Yohane ni egbɔ lɛ naneshi tu kɛtee Patmo ŋshɔkpɔ lɛ nɔ lɛ, ajie gbalɛ ninaai komɛi atsɔɔ lɛ yɛ jɛmɛ. Kɛtsɔ ‘Nyɔŋmɔ mumɔ’ lɛ nɔ lɛ ena naakpɛɛ nibii komɛi ni baaya nɔ yɛ “Nuŋtsɔ lɛ gbi lɛ” nɔ. Yɛ afi 1914 beni awo Yesu Kristo maŋtsɛ lɛ ni nakai gbi lɛ je shishi, ni ebaaba naagbee yɛ Yesu Afii Akpe Nɔyeli lɛ sɛɛ.—Kpojiemɔ 1:10.

2 Jeee Yehowa Nyɔŋmɔ diɛŋtsɛ jie ninaa lɛ etsɔɔ Yohane. Etsɔ mɔ ko nɔ efee nakai. Kpojiemɔ 1:1 lɛ kɛɔ akɛ: “Yesu Kristo kpojiemɔ ni Nyɔŋmɔ ŋɔha lɛ, ni ekɛtsɔɔ etsuji nii ni sa akɛ aba mli oya, ni ekɛtsu ebɔfo lɛ ni ekɛbatsɔɔ etsulɔ Yohane.” Yehowa tsɔ ŋwɛibɔfo ko ni Yesu tsu lɛ nɔ eha Yohane le nibii ni yɔɔ naakpɛɛ ní baaba yɛ “Nuŋtsɔ lɛ gbi lɛ” nɔ. Yɛ ninaai lɛ eko mli lɛ, Yohane “na ŋwɛibɔfo kroko ni miikpeleke shi kɛmiijɛ ŋwɛi, ni eyɛ hegbɛ kpeteŋkpele.” Mɛni nitsumɔ akɛwo ŋwɛibɔfo nɛɛ dɛŋ? “Ekɛ̃ ehe shi ebo kɛ gbee wulu ekɛɛ: Ejwa, Babilon kpeteŋkpele lɛ ejwa!” (Kpojiemɔ 18:1, 2) Nɛkɛ ŋwɛibɔfo ni yɔɔ hewalɛ waa nɛɛ ná hegbɛ akɛ etswa Babilon Kpeteŋkpele ni ji apasa jamɔi ni yɔɔ je lɛŋ lɛ shigbeemɔ he adafi. Belɛ, eyɛ faŋŋ ákɛ Yehowa kɛ ŋwɛibɔfoi tsuɔ nii yɛ gbɛ krɛdɛɛ nɔ kɛtsuɔ esuɔmɔnaa nii ahe nii. Dani wɔɔpɛi gbɛfaŋnɔ ni ŋwɛibɔfoi tsuɔ yɛ Nyɔŋmɔ yiŋtooi ahe nitsumɔ mli lɛ mli fitsofitso lɛ, klɛŋklɛŋ lɛ, nyɛhaa wɔsusua bɔ ni fee ni bɔɔ nii nɛɛ ba shihilɛ mli lɛ he wɔkwɛa.

Te Fee Tɛŋŋ Ŋwɛibɔfoi Ba Shihilɛ Mli?

3. Mɛɛ susumɔ ni ejaaa mɛi babaoo hiɛ yɛ ŋwɛibɔfoi ahe?

3 Mɛi akpekpei abɔ yɛ ŋmɛnɛ ni heɔ amɛyeɔ akɛ ŋwɛibɔfoi yɛ. Shi susumɔ ni mɛi babaoo hiɛ yɛ ŋwɛibɔfoi ahe yɛ bɔ ni fee ní amɛba shihilɛ mli lɛ ejaaa. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, jamɔŋ bii komɛi susuɔ akɛ kɛ́ mɔ ko suɔlɔ ko gbo lɛ Nyɔŋmɔ ni etsɛ lɛ koni ebafata ehe, ni mɔ lɛ tsɔɔ ŋwɛibɔfo. Shi, ani nakai ji bɔ ni Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ tsɔɔ yɛ bɔ ni fee ní abɔ ŋwɛibɔfoi, be ni abɔ amɛ kɛ nɔ̃ hewɔ ni abɔ amɛ lɛ he?

4. Mɛni Ŋmalɛi lɛ kɛɔ wɔ yɛ bɔ ni fee ní ŋwɛibɔfoi ba shihilɛ mli lɛ he?

4 Atsɛ́ɔ ŋwɛibɔfoi lɛ anɔ nukpa ni ji ŋwɛibɔfo ni yɔɔ hewalɛ kɛ hegbɛ ni nɔ kwɔ fe fɛɛ lɛ akɛ bɔfonukpa Mikael. (Yuda 9) Lɛ ji Yesu Kristo. (1 Tesalonikabii 4:16) Afii babaoo ni eho nɛ beni Yehowa kpɛ eyiŋ akɛ ebaabɔ nii lɛ, nɛkɛ ŋwɛibɔfo ni ji e-Bi nɛɛ ji mɔ klɛŋklɛŋ ni ebɔ dani ebɔ nibii krokomɛi fɛɛ. (Kpojiemɔ 3:14) Sɛɛ mli lɛ, Yehowa tsɔ bɔɔ nii ateŋ kromɔbi nɛɛ nɔ ebɔ mumɔŋ bɔɔ nii krokomɛi. (Kolosebii 1:15-17) Beni Yehowa wieɔ ŋwɛibɔfoi nɛɛ ahe akɛ ebii lɛ, ebi blematsɛ Hiob akɛ: “Beni mito shikpɔŋ lɛ shishi lɛ, nɛgbɛ oyɔɔ? Kɛ́ oyɛ jwɛŋmɔ lɛ, jajemɔ! . . . Namɔ to ekoŋtɛ lɛ, beni leebi ŋulamii lɛ fɛɛ lá nyamɔ lala shikoome ní Nyɔŋmɔ bii lɛ fɛɛ kwa bɔ oshe lɛ?” (Hiob 38:4, 6, 7) Eyɛ faŋŋ akɛ, Nyɔŋmɔ ni bɔ ŋwɛibɔfoi lɛ, ni abɔ amɛ afii babaoo dani abɔ adesai.

5. Te ato ŋwɛibɔfoi lɛ ahe gbɛjianɔ aha tɛŋŋ?

5 Korintobii a-Klɛŋklɛŋ Wolo 14:33 lɛ kɛɔ akɛ: “Nyɔŋmɔ lɛ, ejeee sakasakafeemɔ Nyɔŋmɔ, shi moŋ hejɔlɛ Nyɔŋmɔ ni.” Yɛ ŋmalɛ nɛɛ kɛ gbeekpãmɔ naa lɛ, Yehowa eto emumɔŋ bii nɛɛ ahe gbɛjianɔ ewo kui etɛ mli: (1) serafim, amɛsɔmɔɔ yɛ Nyɔŋmɔ maŋtsɛsɛi lɛ he ni amɛjajeɔ krɔŋkrɔŋ ni eyɔɔ lɛ amɛtsɔɔ ni asaŋ amɛkwɛɔ ni ewebii lɛ ahe tseɔ yɛ ejamɔ mli; (2) kerubim, amɛwoɔ Yehowa agbojee lɛ nɔ gojoo; kɛ (3) ŋwɛibɔfoi krokomɛi ni tsuɔ esuɔmɔnaa nii lɛ ahe nii. (Lala 103:20; Yesaia 6:1-3; Ezekiel 10:3-5; Daniel 7:10) Mɛni ji nifeemɔi ni mumɔŋ bɔɔ nii nɛɛ náa adesai anɔ hewalɛ yɛ mli lɛ ateŋ ekomɛi?—Kpojiemɔ 5:11.

Mɛni Ŋwɛibɔfoi Tsuɔ?

6. Mɛɛ nitsumɔ Yehowa ha kerubim lɛ yɛ Eden abɔɔ lɛ mli?

6 Mose Klɛŋklɛŋ Wolo 3:24 lɛ ji he klɛŋklɛŋ ni awie mumɔŋ bɔɔ nii lɛ ahe yɛ. Nakai ŋmalɛ lɛ kɛɔ akɛ: “[Yehowa] eshwie Adam, ni eŋɔ kerubim kɛ lalilɛi klante ni tsɔmɔɔ ehe eto Eden trom lɛ hiɛ yɛ bokagbɛ, koni ebu wala tso lɛ naa gbɛ lɛ he.” Kerubim lɛ tsĩ Adam kɛ Hawa naa koni amɛkaku amɛsɛɛ kɛmiiya abɔɔ ni kulɛ amɛyɔɔ mli lɛ mli dɔŋŋ. Enɛ tee nɔ beni abɔ adesai etsɛɛɛ lɛ. Kɛjɛ no sɛɛ kɛbaa nɛɛ lɛ mɛni ŋwɛibɔfoi tsuɔ?

7. Mɛni ji nɔ ni wiemɔ diɛŋtsɛ ni atsɔɔ shishi akɛ “ŋwɛibɔfo” lɛ haa wɔleɔ yɛ ŋwɛibɔfoi lɛ anitsumɔi lɛ ateŋ ekome he?

7 Atsi ŋwɛibɔfoi atã aaafee shii 400 yɛ Biblia lɛ mli. Abaanyɛ atsɔɔ Hebri kɛ Hela wiemɔi ni atsɔɔ shishi akɛ “ŋwɛibɔfo” lɛ shishi akɛ “tsulɔ.” No hewɔ lɛ, Nyɔŋmɔ tsɔɔ ŋwɛibɔfoi anɔ ekɛ adesai yeɔ sharamɔ. Taakɛ wɔna yɛ nikasemɔ nɛɛ kuku kome kɛ enyɔ lɛ mli lɛ Yehowa tsu ŋwɛibɔfo ko ni ekɛ shɛɛ yaha bɔfo Yohane.

8, 9. (a) Te ŋwɛibɔfo ko saramɔi ná Manoa kɛ eŋa lɛ nɔ hewalɛ eha tɛŋŋ? (b) Mɛni fɔlɔi baanyɛ akase yɛ sanegbaa ni tee nɔ yɛ Manoa kɛ Nyɔŋmɔ ŋwɛibɔfo lɛ teŋ lɛ mli?

8 Atsɔɔ ŋwɛibɔfoi anɔ hu akɛ yelikɛbuamɔ kɛ hewalɛwoo haa Nyɔŋmɔ tsuji yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, yɛ Israel Kojolɔi lɛ abeaŋ beni Manoa kɛ eŋa kene lɛ taoɔ bi lɛ, Yehowa tsu eŋwɛibɔfoi lɛ ateŋ mɔ kome ni eyakɛɛ Manoa ŋa lɛ akɛ ebaafɔ́ binuu. Sane nɛɛ he amaniɛbɔɔ lɛ kɛɔ wɔ akɛ: “Naa, obaaná musu ni obaafɔ binuu; asooyi naa akasa eyiteŋ, ejaakɛ gbekɛ lɛ baafee Nyɔŋmɔ Nazirnyo kɛjɛ musuŋ beebe; ni lɛ ebaabɔ̃i Israelbii lɛ ayiwala heremɔ kɛbaajɛ Filistibii lɛ adɛŋ.”—Kojolɔi 13:1-5.

9 Manoa ŋa ná efɔ binuu ni akɛɛ ebaafɔ́ lɛ ni lɛ ji Samson ní ale lɛ waa yɛ Biblia saji amli lɛ. (Kojolɔi 13:24) Dani Manoa ŋa baafɔ lɛ, ewu kpa ŋwɛibɔfo lɛ fai koni kɛfee lɛ eba ni ebatsɔɔ amɛ gbɛ nɔ ni amɛtsɔ amɛtsɔse amɛbinuu lɛ. Manoa bi lɛ akɛ: “Mɛni ji gbekɛ lɛ gbɛnaa ni te wɔɔtsɔ wɔhiɛ lɛ tɛŋŋ?” Yehowa ŋwɛibɔfo lɛ tĩ gbɛtsɔɔmɔi ni ekɛha Manoa ŋa lɛ mli eha amɛ. (Kojolɔi 13:6-14) Kwɛ hewalɛ ni enɛ baawo Manoa! Eyɛ mli akɛ ŋmɛnɛ, ŋwɛibɔfoi esaraaa aŋkroaŋkroi yɛ gbɛ ni tamɔ nakai nɔ moŋ, shi taakɛ Manoa fee lɛ fɔlɔi baanyɛ abi Yehowa gbɛtsɔɔmɔ kɛ́ amɛkɛ tsɔsemɔ miiha amɛbii.—Efesobii 6:4.

10, 11. (a) Te Elisha kɛ etsulɔ lɛ fee amɛnii amɛha tɛŋŋ beni Aram asraafoi babɔle maŋ lɛ? (b) Sane nɛɛ he susumɔ he baanyɛ aba sɛɛnamɔ aha wɔ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

10 Wɔnaa yelikɛbuamɔ ni ŋwɛibɔfoi kɛhaa lɛ he nɔkwɛmɔnɔ yɛ sane ko ni tee nɔ yɛ gbalɔ Elisha gbii lɛ amli lɛ mli. No mli lɛ Elisha yɛ Israel maŋ ni ji Dotan lɛ mli. Gbi ko lɛ, Elisha tsulɔ lɛ te shi leebi mra, ni beni eje kpo lɛ ena akɛ okpɔŋɔi kɛ ta shwiilii babaoo egba ebɔle maŋ lɛ. Aram maŋtsɛ lɛ ni tsu nakai asraafoi babaoo lɛ koni amɛyamɔ Elisha amɛbaha lɛ. Mɛni Elisha tsulɔ lɛ fee? Tsuifãa kɛ ekolɛ hekpokpomɔ ha ebo akɛ: “Ao minuŋtsɔ! té wɔbaafee tɛŋŋ ko?” Kɛha lɛ lɛ, nɔ ko kwraa bɛ ni amɛbaanyɛ amɛfee. Shi Elisha kɛɛ lɛ akɛ: “Kaashe gbeyei; ejaakɛ mɛi ni kɛ wɔ yɔɔ lɛ fá fe mɛi ni kɛ amɛ yɔɔ lɛ.” Te etsɔɔ tɛŋŋ?—2 Maŋtsɛmɛi 6:11-16.

11 Elisha le akɛ ŋwɛibɔfoi akpekpei abɔ yɛ jɛmɛ ni baaye abua lɛ. Shi etsulɔ lɛ enaaa amɛ. No hewɔ lɛ, “Elisha sɔle ni ekɛɛ: Yehowa, miikpao fai, gbelemɔ ehiŋmɛii ni ena nii! Ni Yehowa gbele oblanyo lɛ hiŋmɛii, ni ena nii: ni naa, gɔŋ lɛ nɔ eyi tɔ kɛ la okpɔŋɔi kɛ shwiilii kɛbɔle Elisha kɛkpe.” (2 Maŋtsɛmɛi 6:17) Tsulɔ lɛ na ŋwɛibɔfoi akpekpei abɔ lɛ agbɛnɛ. Kɛ́ wɔyɛ Nyɔŋmɔ he nilee lɛ, no lɛ wɔ hu wɔbaana akɛ ayɛ ŋwɛibɔfoi ni Yehowa kɛ Kristo kɛ gbɛtsɔɔmɔi haa amɛ fɛɛ koni amɛye amɛbua Yehowa webii lɛ ni amɛbu amɛhe.

Yelikɛbuamɔ ní Ŋwɛibɔfoi Kɛha yɛ Kristo Beaŋ

12. Te bɔfo Gabriel ye ebua Maria eha tɛŋŋ?

12 Akɛɛ Yudanyo oblayoo fro Maria akɛ: “Obaaná musu ni ooofɔ́ binuu, ni ooowo lɛ gbɛi akɛ Yesu.” Kwɛ bɔ ni sane nɛɛ baawo lɛ hewalɛ aha. Dani ŋwɛibɔfo Gabriel ní Nyɔŋmɔ tsu lɛ lɛ aaajaje naakpɛɛ sane nɛɛ atsɔɔ Maria lɛ, ekɛɛ lɛ akɛ: “Kaashe gbeyei, Maria; ejaakɛ ohiɛ eba nyam yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ.” (Luka 1:26, 27, 30, 31) Kwɛ bɔ ni sane nɛɛ ní ha Maria ná nɔmimaa akɛ ehiɛ eba nyam yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ lɛ baawo lɛ hewalɛ ni ewaje lɛ aha!

13. Mɛɛ gbɛ nɔ ŋwɛibɔfoi tsɔ amɛye amɛbua Yesu?

13 Sane kroko ni haa wɔnaa yelikɛbuamɔ ni ŋwɛibɔfoi kɛhaa lɛ tee nɔ beni Satan ka Yesu shii etɛ yɛ ŋã lɛ nɔ ní Yesu ye enɔ kunim lɛ. Sane nɛɛ he amaniɛbɔɔ lɛ kɛɔ wɔ akɛ, yɛ kaa lɛ sɛɛ lɛ “abonsam lɛ shi lɛ, ni naa, ŋwɛibɔfoi ba ni amɛbasɔmɔ lɛ.” (Mateo 4:1-11) Nɔ ko ni tamɔ nakai nɔŋŋ tee nɔ yɛ gbi gbɛkɛ dani Yesu gbo lɛ. Nakai gbɛkɛ lɛ Yesu kɛ hejaramɔ kula shi ni esɔle akɛ: “Ataa, kɛji oosumɔ lɛ, jiemɔ kpulu nɛɛ kɛje minɔ! Shi kɛlɛ jeee bɔ ni mi misumɔɔ lɛ, shi moŋ bɔ ni bo osumɔɔ, Ni bɔfo ko jɛ ŋwɛi bajie ehe kpo etsɔ̃ɔ lɛ, ni ebawo lɛ hewalɛ.” (Luka 22:42, 43) Shi mɛɛ gbɛ nɔ ŋwɛibɔfoi tsɔɔ amɛyeɔ amɛbuaa wɔ ŋmɛnɛ?

Yelikɛbuamɔ ní Ŋwɛibɔfoi Kɛhaa yɛ Ŋmɛnɛŋmɛnɛ Beaŋ

14. Mɛɛ yiwaai Yehowa Odasefoi edamɔ naa yɛ ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ, ni mɛni ejɛ mli kɛba?

14 Kɛ́ wɔsusu shiɛmɔ nitsumɔ ni Yehowa Odasefoi tsuɔ ŋmɛnɛ lɛ he lɛ, ani wɔnaaa akɛ ŋwɛibɔfoi anine yɛ mli? Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, dani Jeŋ Ta II (1939-1945) lɛ aaafɛ́ kɛ beni ta lɛ yaa nɔ lɛ, Yehowa webii nyɛ amɛdamɔ yiwaa ni Nazibii kɛba amɛnɔ yɛ Germany kɛ yiwaa hu ni akɛba amɛnɔ yɛ Europa Anaigbɛ lɛ anaa. Amɛkɛ afii babaoo damɔ yiwaa naa yɛ Italy, Spain, kɛ Portugal beni Katolikbii kɛ yiwalɛ kɛ nɔnyɛɛ yeɔ nɔ yɛ jɛmɛ lɛ. Ni amɛkɛ afii nyɔŋmai abɔ damɔ yiwaai ni tsutsu Soviet Union kɛ maji ni no mli lɛ eyeɔ amɛnɔ lɛ kɛba amɛnɔ lɛ anaa. Kɛfata he lɛ, Odasefoi edamɔ yiwaai anaa yɛ Afrika maji komɛi amli. * Nyɛsɛɛ nɛɛ, Yehowa tsuji kɛ yiwaa ni naa wa ekpe yɛ Georgia. Satan miibɔ mɔdɛŋ fɛɛ ni eeenyɛ koni egu Yehowa Odasefoi anitsumɔ lɛ. Kɛlɛ, amɛkã he amɛmiitsu nii akɛ asafo, ni amɛmiishwere. Amɛhe ni ŋwɛibɔfoi buɔ lɛ fata he ni amɛnyɛ amɛfĩ shi lɛ.—Lala 34:8; Daniel 3:28; 6:22.

15, 16. Mɛɛ gbɛ nɔ ŋwɛibɔfoi yeɔ amɛbuaa Yehowa Odasefoi yɛ shiɛmɔ nitsumɔ ni amɛtsuɔ yɛ jeŋ fɛɛ lɛ mli?

15 Yehowa Odasefoi kɛ hiɛdɔɔ tsuɔ nitsumɔ ni akɛwo amɛdɛŋ akɛ amɛshiɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ yɛ jeŋ fɛɛ, ní amɛfee mɛi ni jɛ hei srɔtoi fɛɛ kaselɔi kɛtsɔ amɛteaŋ mɛi ni yɔɔ he miishɛɛ akɛ amɛaakase Biblia mli anɔkwalei lɛ ni amɛaatsɔɔ amɛ nii lɛ nɔ. (Mateo 28:19, 20) Kɛlɛ, amɛle jogbaŋŋ akɛ kɛ́ ŋwɛibɔfoi anine bɛ nitsumɔ nɛɛ mli lɛ, amɛnyɛŋ amɛtsu. No hewɔ lɛ, sane ni yɔɔ Kpojiemɔ 14:6, 7 lɛ woɔ amɛ hewalɛ. Nakai ŋmalɛ lɛ kɛɔ akɛ: “[Bɔfo Yohane] mina bɔfo kroko miifiliki yɛ ŋwɛi teŋ, ni ehiɛ naanɔ sanekpakpa ni eyaajaje etsɔɔ mɛi ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ kɛ jeŋmaŋ fɛɛ jeŋmaŋ kɛ akutso fɛɛ akutso kɛ majianɔ wiemɔi fɛɛ kɛ maŋ fɛɛ maŋ, ni ekɛ gbee wulu kɛɛ: Nyɛshea Nyɔŋmɔ gbeyei ni nyɛkɛ anunyam ahaa lɛ, ejaakɛ ekojomɔ ŋmɛlɛtswaa lɛ eshɛ; ni nyɛjaa mɔ ni fee ŋwɛi kɛ shikpɔŋ kɛ ŋshɔ kɛ nubui ni baa lɛ.”

16 Sane nɛɛ haa wɔnaa faŋŋ akɛ ŋwɛibɔfoi yeɔ amɛbuaa Yehowa Odasefoi lɛ, ni amɛkɛ gbɛtsɔɔmɔ hu haa amɛ yɛ shiɛmɔ nitsumɔ kpele ni amɛtsuɔ yɛ jeŋ fɛɛ lɛ mli. Yehowa tsɔɔ eŋwɛibɔfoi lɛ anɔ etsɔɔ mɛi ni hiɛ tsuijurɔ lɛ e-Dasefoi lɛ aŋɔɔ. Ŋwɛibɔfoi nyiɛɔ Odasefoi lɛ hu ahiɛ kɛyaa mɛi ni sa lɛ aŋɔɔ. Enɛ haa wɔnaa nɔ̃ hewɔ ni bei pii kɛ mɔ ko kɛ naagbai kpe ní Nyɔŋmɔ yelikɛbuamɔ he miihia lɛ lɛ, Yehowa Odasefoi yajeɔ jɛmɛ yɛ nakai ŋmɛlɛtswaa lɛ mli nɔŋŋ lɛ. Akɛni saji ni tamɔ nɛkɛ lɛ fɔɔ kaa hewɔ lɛ, wɔnyɛŋ wɔkɛɛ akɛ heniianaa kɛkɛ ni ebaalɛ nakai.

Nitsumɔ ko ni Yɔɔ Naakpɛɛ ni Etsɛŋ ni Ŋwɛibɔfoi Baatsu

17. Te nibii yagbe naa eha tɛŋŋ beni ŋwɛibɔfo kome yatutua Ashur asraafoi lɛ?

17 Yɛ nii ni ŋwɛibɔfoi tsuɔ ákɛ tsuji kɛ mɛi ni woɔ Yehowa jálɔi ahewalɛ sɛɛ lɛ, amɛyɛ nɔ kroko hu ni amɛtsuɔ. Yɛ blema lɛ, amɛtsu Nyɔŋmɔ fɔbuu kojomɔi ahe nii. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, yɛ afi 700 D.Ŋ.B. afii lɛ amli lɛ, Ashur asraafoi babaoo yawo Yerusalem he ká. Mɛni Yehowa fee yɛ he? Ewie akɛ: “Mabu nɛkɛ maŋ nɛɛ he, ni mahere eyiwala yɛ mi diɛŋtsɛ mihewɔ kɛ mitsulɔ David hu hewɔ!” Biblia lɛ bɔɔ wɔ nɔ ni tee nɔ lɛ he amaniɛ akɛ: “Eba mli akɛ nakai nyɔɔŋ lɛŋ nɔŋŋ lɛ Yehowa bɔfo lɛ je kpo tee ni eyagbe Ashur nsara lɛŋ mɛi akpei oha kɛ nyɔŋmai kpaanyɔ kɛ enumɔ; ni beni amɛte shi leebi maŋkpa lɛ, naa, amɛ fɛɛ tswɛ̃m amɛtsɔmɔ gbohii sɔŋŋ.” (2 Maŋtsɛmɛi 19:34, 35) Kɛ́ akɛ asraafoi akpekpei abɔ ahewalɛ to ŋwɛibɔfo kome pɛ nɔ̃ he lɛ, anaa akɛ amɛhe waaa kwraa!

18, 19. Mɛɛ nitsumɔ ko ni yɔɔ naakpɛɛ etsɛŋ ni ŋwɛibɔfoi baatsu, ni te enɛ baasa adesai ahe aha tɛŋŋ?

18 Eshwɛ fioo ni Nyɔŋmɔ kɛ ŋwɛibɔfoi baatsu nii akɛ eblafoi. Etsɛŋ kwraa ni Yesu baaba “kɛ ehewalɛ bɔfoi kɛ lalilɛi.” Amɛmiiba koni ‘amɛbatɔ owele yɛ mɛi ni leee Nyɔŋmɔ kɛ mɛi ni booo wɔ-Nuŋtsɔ Yesu Kristo sanekpakpa lɛ toi lɛ anɔ.’ (2 Tesalonikabii 1:7, 8) Kwɛ bɔ ni nɔ ni amɛbaa amɛbatsu lɛ baasa adesai ahe aha! Abaakpata mɛi ni booo Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa ni ashiɛɔ yɛ jeŋ fɛɛ amrɔ nɛɛ toi lɛ ahiɛ. Mɛi ni taoɔ Yehowa sɛɛgbɛ ni amɛtaoɔ jalɛ kɛ heshibaa sɛɛgbɛ lɛ pɛ “aaaŋɔ atee yɛ Yehowa mlifu gbi lɛ nɔ” ní ahere amɛyiwala.—Zefania 2:3.

19 Wɔdaa Yehowa shi akɛ etsɔɔ eŋwɛibɔfoi hewalɔi lɛ anɔ eyeɔ ebuaa ejálɔi ni yɔɔ shikpɔŋ nɔ lɛ, ni ewoɔ amɛ hewalɛ. Gbɛfaŋnɔ ni ŋwɛibɔfoi tsuɔ yɛ Nyɔŋmɔ yiŋtooi ahe nitsumɔ mli ní wɔbale lɛ shɛjeɔ wɔmii, ejaakɛ ŋwɛibɔfoi lɛ ateŋ mɛi komɛi etse atua amɛshi Yehowa ni amɛyanyiɛ Satan sɛɛ. Wɔbaasusu gbɛ̀i anɔ ni anɔkwa Kristofoi aaatsɔ abu amɛhe kɛjɛ Satan Abonsam kɛ edaimonioi lɛ anifeemɔi ní náa mɔ nɔ hewalɛ waa lɛ ahe yɛ nikasemɔ ni nyiɛ sɛɛ lɛ mli.

[Shishigbɛ niŋmaa]

^ kk. 14 Kɛ́ ootao yiwaai nɛɛ ahe saji babaoo lɛ, no lɛ kwɛmɔ Yearbook of Jehovah’s Witnesses 1983 (Angola), 1972 (Czechoslovakia), 2000 (Czech Republic), 1992 (Ethiopia), 1974 kɛ 1999 (Germany), 1982 (Italy), 1999 (Malawi), 2004 (Moldova), 1996 (Mozambique), 1994 (Poland), 1983 (Portugal), 1978 (Spain), 2002 (Ukraine), kɛ 2006 (Zambia) lɛ amli.

Mɛni Okase?

• Te fee tɛŋŋ ŋwɛibɔfoi ba shihilɛ mli?

• Mɛni aha ŋwɛibɔfoi tsu yɛ Biblia beaŋ?

• Mɛni Kpojiemɔ 14:6, 7 lɛ haa wɔleɔ yɛ nii ni ŋwɛibɔfoi tsuɔ ŋmɛnɛ lɛ he?

• Mɛɛ nitsumɔ ko ni yɔɔ naakpɛɛ etsɛŋ ni ŋwɛibɔfoi baatsu?

[Nikasemɔ lɛ he Sanebimɔi]

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 22]

Ŋwɛibɔfo ko wo Manoa kɛ eŋa hewalɛ

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 23]

“Mɛi ni kɛ wɔyɔɔ lɛ fá fe mɛi ni kɛ amɛ yɔɔ lɛ”