Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Nyɛbaa Nyɛhe Shi Kwraa Nyɛhaa Tookwɛlɔi Ni Yɔɔ Suɔmɔ Lɛ

Nyɛbaa Nyɛhe Shi Kwraa Nyɛhaa Tookwɛlɔi Ni Yɔɔ Suɔmɔ Lɛ

Nyɛbaa Nyɛhe Shi Kwraa Nyɛhaa Tookwɛlɔi Ni Yɔɔ Suɔmɔ Lɛ

“Nyɛboa nyɛtsɔɔlɔi lɛ atoi ni nyɛbaa nyɛhe shi nyɛhaa amɛ.”—HEBRIBII 13:17.

1, 2. Mɛɛ ŋmalɛi tsɔɔ akɛ Yehowa kɛ Yesu ji Tookwɛlɔi ni yɔɔ suɔmɔ?

YEHOWA NYƆŊMƆ kɛ e-Bi Yesu Kristo ji Tookwɛlɔi ni yɔɔ suɔmɔ. Yesaia gba akɛ: “Naa, Nuŋtsɔ Yehowa miiba kɛ hewalɛ, ni enine lɛ aaaye nɔ aha lɛ; . . . Eeelɛ̀ etoiku lɛ tamɔ tookwɛlɔ; eeehiɛ etoobii lɛ yɛ ekpɔkɔiaŋ, ni eeehole amɛ eshãkã etsitsi, ni too nyɛmɛi lɛ hu, eeekpala amɛ blɛoo.”—Yesaia 40:10, 11.

2 Nakai gbalɛ ni tsɔɔ bɔ ni Yehowa baasaa ekwɛ ewebii lɛ ekoŋŋ lɛ ba mli klɛŋklɛŋ kwraa beni Yudafoi shwɛɛnii lɛ ku amɛ sɛɛ kɛtee Yuda yɛ afi 537 D.Ŋ.B. lɛ. Gbalɛ nɛɛ ba mli ekoŋŋ beni Yesu Kristo ni ji Koresh Kpeteŋkpele lɛ kpɔ̃ shwɛɛnii ni afɔ amɛ mu lɛ kɛjɛ “Babilon kpeteŋkpele” lɛ mli yɛ afi 1919 lɛ. (Kpojiemɔ 18:2; Yesaia 44:28) Yesu ji Yehowa ‘nine’ ni yeɔ nɔ, ebuaa tooi lɛ anaa ni ejɛɔ mlihilɛ mli ekwɛɔ amɛ. Yesu diɛŋtsɛ kɛɛ akɛ: “Miji tookwɛlɔ kpakpa lɛ, ni mile mɛi ni ji mimɛi, ni mimɛi lɛ hu le mi.”—Yohane 10:14.

3. Yehowa jɛɔ suɔmɔ mli esusuɔ bɔ ni akɛ etooi lɛ yeɔ haa lɛ he yɛ mɛɛ nɔ?

3 Gbalɛ ni yɔɔ Yesaia 40:10, 11 lɛ maa mlihilɛ ni Yehowa kɛkwɛɔ ewebii lɛ nɔ mi. (Lala 23:1-6) Beni Yesu tsuɔ esɔɔmɔ nitsumɔ lɛ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ, lɛ hu ejie mlihilɛ kpo etsɔɔ ekaselɔi lɛ kɛ mɛi krokomɛi. (Mateo 11:28-30; Marko 6:34) Yehowa kɛ Yesu fɛɛ nyaaa Israel tookwɛlɔi, loo hiɛnyiɛlɔi ni bɛ musuŋtsɔlɛ, ni kwɛɛɛ toi lɛ atsiabo, shi moŋ amɛyeɔ tookuu lɛ he nii lɛ ahe. (Ezekiel 34:2-10; Mateo 23:3, 4, 15) Yehowa wo shi akɛ: “Mahere mitooi lɛ ayiwala, ni amɛtsɔmɔŋ hàa nii dɔŋŋ, ni makojo too kɛ too teŋ. Ni maŋɔ tookwɛlɔ kome mato amɛnɔ, ni eeelɛ̀ amɛ, lɛ ji mitsulɔ David; lɛ eeelɛ̀ amɛ, ni lɛ eeetsɔ tookwɛlɔ eha amɛ.” (Ezekiel 34:22, 23) Yɛ nɛkɛ naagbee gbii nɛɛ amli lɛ, Yesu Kristo ni ji David Kpeteŋkpele lɛ ji nakai “tookwɛlɔ kome” ní Yehowa eŋɔ lɛ eto E-tsuji ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ ni ji Kristofoi ni akɛ mumɔ efɔ amɛ mu lɛ kɛ “tooi krokomɛi” lɛ anɔ lɛ.—Yohane 10:16.

Nikeenii ni Yehowa Kɛha Asafo Lɛ

4, 5. (a) Mɛɛ nikeenii ni jara wa Yehowa kɛha ewebii ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ? (b) Mɛɛ nikeenii Yesu kɛha esafo lɛ?

4 Yehowa kɛ nikeenii ni jara wa ha Kristofoi asafo lɛ kɛtsɔ Yesu Kristo ni eŋɔ lɛ eto E-tsuji ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ anɔ akɛ “tookwɛlɔ kome” lɛ nɔ. Agba nikeenii ni ji Hiɛnyiɛlɔ ni Yehowa kɛha nɛɛ he sane afɔ̃ shi yɛ Yesaia 55:4 lɛ akɛ: “Naa, mikɛ lɛ efee odase miha majimaji lɛ, lumɔ kɛ mlawolɔ ha majimaji lɛ!” Kristofoi ni afɔ amɛ mu lɛ kɛ “asafo babaoo” lɛ fɛɛ jɛ jeŋmaŋ fɛɛ jeŋmaŋ kɛ akutso fɛɛ akutso kɛ maŋ fɛɛ maŋ kɛ wiemɔ fɛɛ wiemɔ mli. (Kpojiemɔ 5:9, 10; 7:9) Amɛbatsɔmɔ asafo “kuu kome” yɛ jeŋ fɛɛ, ni Kristo Yesu ni ji “kwɛlɔ kome” lɛ nyiɛɔ amɛhiɛ.

5 Yesu hu kɛ nikeenii ni jara wa eha esafo ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ. Eha amɛ tookwɛlɔi anɔkwafoi ni sɔmɔɔ yɛ egbɛtsɔɔmɔ shishi, ni amɛkɛ mlihilɛ kwɛɔ tookuu lɛ nɔ tamɔ bɔ ni Yehowa kɛ Yesu feɔ lɛ. Bɔfo Paulo wie nikeenii ni ajɛ suɔmɔ mli akɛha nɛɛ he yɛ wolo ni eŋma eyaha Kristofoi ni yɔɔ Efeso lɛ mli. Eŋma akɛ: “‘Ekwɔ kɛtee ŋwɛi, ni eŋɔ nomi anom, ni ekɛ nikeenii ha gbɔmɛi.’ . . . Eha mɛi komɛi tsɔmɔ bɔfoi, ni mɛi komɛi gbalɔi, mɛi komɛi hu sanekpakpa jajelɔi, ni mɛi komɛi hu nɔkwɛlɔi kɛ tsɔɔlɔi, koni aŋɔsaa hetselɔi [loo mɛi krɔŋkrɔŋi] lɛ aha sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ, kɛ Kristo gbɔmɔtso lɛ tswaa.”—Efesobii 4:8, 11, 12.

6. Te afee nɔkwɛlɔi ni afɔ amɛ mu ni sɔmɔ akɛ onukpai akui lɛ ahe mfoniri yɛ Kpojiemɔ 1:16, 20 aha tɛŋŋ, ni mɛni abaanyɛ akɛɛ yɛ tooi krokomɛi lɛ amli bii ni ahole amɛ onukpai lɛ ahe?

6 Nɛkɛ ‘gbɔmɛi ateŋ nikeenii’ nɛɛ ji nɔkwɛlɔi, loo onukpai ni Yehowa kɛ e-Bi lɛ tsɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ nɔ amɛhala amɛ, koni amɛkɛ mlihilɛ akwɛ tooi lɛ anɔ. (Bɔfoi lɛ Asaji 20:28, 29) Yɛ shishijee mli lɛ, nɔkwɛlɔi nɛɛ fɛɛ ji Kristofoi hii ni afɔ amɛ mu. Afee onukpai akui ni sɔmɔ yɛ asafo ni afɔ emli bii lɛ fɛɛ mu lɛ mli lɛ ahe mfoniri yɛ Kpojiemɔ 1:16, 20 lɛ akɛ “ŋulamii” loo ‘bɔfoi’ yɛ Kristo ninejurɔ, ni tsɔɔ akɛ lɛ ekudɔɔ amɛ. Shi kɛlɛ, yɛ naagbee gbii nɛɛ amli lɛ, akɛni nɔkwɛlɔi ni afɔ amɛ mu ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lolo lɛ ayibɔ lɛ nɔ miigbɔ daa hewɔ lɛ, Kristofoi asafoŋ onukpai lɛ ateŋ mɛi babaoo ji tooi krokomɛi lɛ amli bii. Akɛni mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ kudɔɔ Nɔyeli Kuu lɛ najiaŋdamɔlɔi ni amɛholeɔ onukpai nɛɛ hewɔ lɛ, abaanyɛ awie akɛ amɛhu amɛyɛ Yesu Kristo ni ji Tookwɛlɔ Kpakpa lɛ ninejurɔ nɔ (loo, ekudɔmɔ shishi). (Yesaia 61:5, 6) Akɛni onukpai ni yɔɔ wɔsafoi lɛ amli lɛ baa amɛhe shi amɛhaa Kristo ni ji asafo lɛ Yitso lɛ hewɔ lɛ, esa akɛ wɔfi amɛ sɛɛ kwraa kɛmɔ shi.—Kolosebii 1:18.

Toiboo kɛ Heshibaa

7. Mɛɛ ŋaawoo bɔfo Paulo kɛha yɛ bɔ ni esa akɛ wɔkɛ nɔkwɛlɔi Kristofoi lɛ aye aha lɛ he?

7 Yehowa Nyɔŋmɔ kɛ Yesu Kristo ni ji wɔ-Tookwɛlɔi ni yɔɔ ŋwɛi lɛ kpaa wɔ gbɛ akɛ wɔbaabo tookwɛlɔi bibii ni amɛkɛ sɔɔmɔ hegbɛi ewo amɛdɛŋ yɛ asafo lɛ mli lɛ atoi ni wɔba wɔhe shi wɔha amɛ. (1 Petro 5:5) Akɛ mumɔ tsirɛ bɔfo Paulo ni eŋma akɛ: “Nyɛkaia nyɛtsɔɔlɔi, mɛi ni wie Nyɔŋmɔ wiemɔ lɛ tsɔɔ nyɛ lɛ; nyɛkwɛa amɛjeŋba lɛ naagbee, ni nyɛkasea amɛhemɔkɛyeli lɛ. Nyɛboa nyɛtsɔɔlɔi lɛ atoi ni nyɛbaa nyɛhe shi nyɛhaa amɛ; ejaakɛ amɛ amɛbuɔ nyɛsusumai lɛ ahe akɛ mɛi ni baabu he akɔntaa, koni amɛkɛ miishɛɛ afee nii nɛɛ, shi jeee ŋtsɔidɔɔmɔ; ejaakɛ no ehiii haaa nyɛ.”—Hebribii 13:7, 17.

8. Mɛni Paulo wo wɔ hewalɛ koni ‘wɔkwɛ,’ ni esa akɛ ‘wɔbo’ wɔtsɔɔlɔi lɛ ‘atoi’ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

8 Kadimɔ akɛ Paulo wo wɔ hewalɛ koni ‘wɔkwɛ’ loo wɔyɔse onukpai lɛ ajeŋba kpakpa lɛ naagbee jogbaŋŋ ni wɔkase amɛhemɔkɛyeli lɛ. Kɛfata he lɛ, ewo wɔ ŋaa koni wɔbo hii ni ahala amɛ nɛɛ atoi, ni wɔkɛ amɛgbɛtsɔɔmɔi atsu nii. Biblia he nilelɔ R. T. France tsɔɔ mli akɛ Hela wiemɔ ni atsɔɔ shishi akɛ ‘nyɛboa toi’ lɛ etsɔɔɔ “toiboo kɛkɛ, shi moŋ eshishi diɛŋtsɛ ji ‘ni akpɛlɛ nɔ,’ ni tsɔɔ akɛ esa akɛ ajɛ suɔmɔ mli akpɛlɛ amɛhiɛnyiɛmɔ nɔ.” Wɔboɔ onukpai lɛ atoi, jeee akɛni Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ efã wɔ ni wɔfee nakai lɛ pɛ kɛkɛ hewɔ, shi moŋ akɛni wɔle hu akɛ amɛyɛ Maŋtsɛyeli lɛ he nibii kɛ wɔ diɛŋtsɛ wɔhilɛ kɛhamɔ he miishɛɛ lɛ hu hewɔ. Ekã shi faŋŋ akɛ, kɛ́ wɔjɛ suɔmɔ mli wɔba wɔhe shi wɔha amɛ lɛ, wɔbaaná miishɛɛ.

9. Kɛfata onukpai lɛ atoi ni wɔɔbo lɛ he lɛ, mɛni hewɔ ehe hiaa ni ‘wɔba wɔhe shi’ wɔha amɛ lɛ?

9 Shi kɛlɛ, te esa akɛ wɔfee wɔnii wɔha tɛŋŋ kɛ́ wɔyiŋ etɛɛɛ wɔ akɛ onukpai lɛ agbɛtsɔɔmɔ yɛ sane ko he lɛ ja? Kɛ́ ebalɛ nakai lɛ, ehe miihia waa ni wɔba wɔhe shi. Ewaaa akɛ wɔɔbo onukpai lɛ atoi kɛ́ nɔ fɛɛ nɔ yɛ faŋŋ ni wɔkɛ amɛ hiɛ jwɛŋmɔ kome, shi wɔbaatsɔɔ diɛŋtsɛ akɛ wɔbaa wɔhe shi kɛ́ wɔkɛ amɛgbɛtsɔɔmɔ tsu nii be mli ni wɔnuuu shishi po. Petro, ni sɛɛ mli lɛ ebatsɔ Yesu bɔfoi lɛ ateŋ mɔ kome lɛ jie heshibaa ni tamɔ nɛkɛ kpo.—Luka 5:4, 5.

Yiŋtoi Ejwɛ Ahewɔ ni Esa akɛ Wɔjɛ Suɔmɔ Mli Wɔfĩ Amɛ Sɛɛ

10, 11. Nɔkwɛlɔi lɛ “wie Nyɔŋmɔ wiemɔ lɛ” amɛtsɔɔ amɛnanemɛi Kristofoi lɛ yɛ klɛŋklɛŋ afii 100 lɛ mli kɛ ŋmɛnɛ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

10 Hebribii 13:7, 17 lɛ ní atsɛ yisɛɛ kɛtsɔ hiɛ lɛ mli lɛ, bɔfo Paulo tsɔɔ yiŋtoi ejwɛ ahewɔ ni esa akɛ wɔbo nɔkwɛlɔi ni yɔɔ Kristofoi asafo lɛ mli lɛ atoi ni wɔba wɔhe shi wɔha amɛ. Klɛŋklɛŋ yiŋtoo lɛ ji akɛ amɛ ‘amɛwie Nyɔŋmɔ wiemɔ lɛ’ amɛtsɔɔ wɔ. Kaimɔ akɛ Yesu kɛ ‘gbɔmɛi ateŋ nikeenii’ lɛ ha asafo lɛ koni “aŋɔsaa hetselɔi [loo mɛi krɔŋkrɔŋi] lɛ.” (Efesobii 4:11, 12) Yesu tsɔ tookwɛlɔi anɔkwafoi ni sɔmɔɔ yɛ eshishi, ní akɛ mumɔ tsirɛ amɛteŋ mɛi komɛi koni amɛŋmala woji amɛyaha asafoi lɛ anɔ eŋɔsaa Kristofoi ni hi shi yɛ klɛŋklɛŋ afii 100 lɛ mli lɛ asusumɔ kɛ amɛjeŋba. Ekɛ nɛkɛ nɔkwɛlɔi ni akɛ mumɔ efɔ amɛ mu nɛɛ tsu nii koni amɛtsɔɔ mra be mli Kristofoi lɛ agbɛ ní amɛwaje amɛ.—1 Korintobii 16:15-18; 2 Timoteo 2:2; Tito 1:5.

11 Ŋmɛnɛ, Yesu tsɔɔ “tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ,” ní Nɔyeli Kuu lɛ damɔ amɛnajiaŋ lɛ kɛ onukpai ni ahala amɛ lɛ anɔ etsɔɔ wɔ gbɛ. (Mateo 24:45) Akɛni wɔbuɔ Yesu Kristo ni ji “tookwɛlɔ nukpa lɛ” hewɔ lɛ, wɔboɔ Paulo ŋaawoo nɛɛ toi akɛ: “Nyɛle [loo, nyɛbua, NW] mɛi ni tsuɔ nii yɛ nyɛteŋ ni amɛyeɔ nyɛnɔ onukpai yɛ Nuŋtsɔ lɛ mli ni amɛwieɔ amɛtsɔɔ nyɛ lɛ.”—1 Petro 5:4; 1 Tesalonikabii 5:12; 1 Timoteo 5:17.

12. Nɔkwɛlɔi lɛ ‘buɔ wɔsusumai lɛ ahe’ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

12 Yiŋtoo ni ji enyɔ hewɔ ni esa akɛ wɔfi nɔkwɛlɔi ni yɔɔ Kristofoi asafo lɛ mli lɛ asɛɛ ji akɛ ‘amɛ amɛbuɔ wɔsusumai lɛ ahe.’ Kɛ́ amɛyɔse tsakemɔ ko yɛ wɔjeŋba loo wɔnifeemɔ mli ní baanyɛ afite wɔmumɔŋ shidaamɔ lɛ, amɛshashaooo shi akɛ amɛaawo wɔ ŋaa koni amɛkɛsaa wɔ. (Galatabii 6:1) Hela wiemɔ ni atsɔɔ shishi akɛ ‘buɔ he’ lɛ shishinumɔ diɛŋtsɛ ji “hiɛ kã be fɛɛ be.” Biblia he nilelɔ ko tsɔɔ akɛ, wiemɔ nɛɛ “tsɔɔ bɔ ni tookwɛlɔ lɛ hiɛ yɔɔ ehe nɔ be fɛɛ be.” Kɛfata bɔ ni onukpai lɛ ahiɛ yɔɔ amɛhe nɔ yɛ mumɔŋ be fɛɛ be lɛ he lɛ, wɔmumɔŋ hilɛ-kɛhamɔ hesusumɔ baanyɛ aha wɔ atsé yɛ amɛhiɛ. Ani esaaa akɛ wɔjɛɔ suɔmɔ mli wɔfiɔ nɛkɛ tookwɛlɔi ni yɔɔ suɔmɔ ni sɔmɔɔ yɛ Kristo shishi, ní bɔɔ mɔdɛŋ waa akɛ amɛkase bɔ ni Yesu Kristo, ni ji “tooi lɛ akwɛlɔ kpeteŋkpele” lɛ kɛ mlihilɛ kwɛɔ tooi lɛ asɛɛ?—Hebribii 13:20.

13. Namɔ nɔkwɛlɔi lɛ kɛ Kristofoi fɛɛ baabu amɛha akɔntaa amɛha, ni yɛ mɛɛ gbɛ̀i anɔ?

13 Yiŋtoo ni ji etɛ hewɔ ni esa akɛ wɔfi nɔkwɛlɔi lɛ asɛɛ ji akɛ amɛbuɔ wɔhe “akɛ mɛi ni baabu he akɔntaa.” Nɔkwɛlɔi nɛɛ haa ehiɔ amɛjwɛŋmɔ mli akɛ amɛji tookwɛlɔi bibii ní miisɔmɔ yɛ Yehowa Nyɔŋmɔ kɛ Yesu Kristo, ni ji Tookwɛlɔi ni yɔɔ ŋwɛi lɛ ashishi. (Ezekiel 34:22-24) Tooi lɛ ji Yehowa nii ní “ekɛ lɛ diɛŋtsɛ e-Bi lɛ lá he,” ni E-haa nɔkwɛlɔi lɛ buɔ bɔ ni amɛkɛ E-tookuu ní esa akɛ ákɛ amɛ aye “yɛ mlihilɛ mli” lɛ yeɔ haa lɛ he akɔntaa. (Bɔfoi lɛ Asaji 20:28, 29, NW) Enɛ hewɔ lɛ, wɔ fɛɛ wɔbaabu bɔ ni wɔkɛ Yehowa gbɛtsɔɔmɔ tsuɔ nii wɔhaa lɛ he akɔntaa wɔha lɛ. (Romabii 14:10-12) Onukpai ni ahala amɛ lɛ atoi ni wɔboɔ lɛ hu yeɔ odase akɛ wɔbaa wɔhe shi wɔhaa Kristo ni ji asafo lɛ Yitso lɛ.—Kolosebii 2:19.

14. Mɛni baanyɛ aha Kristofoi nɔkwɛlɔi lɛ kɛ “ŋtsɔidɔɔmɔ” asɔmɔ, ni mɛni baajɛ mli kɛba?

14 Paulo tsɔɔ yiŋtoo ni ji ejwɛ hewɔ ni esa akɛ wɔba wɔhe shi wɔha Kristofoi nɔkwɛlɔi lɛ. Eŋma akɛ: “Koni amɛkɛ miishɛɛ afee nii nɛɛ, shi jeee ŋtsɔidɔɔmɔ; ejaakɛ no ehiii haaa nyɛ.” (Hebribii 13:17) Akɛni Kristofoi onukpai lɛ tsɔɔ asafo lɛ nii, amɛsaraa asafoŋbii lɛ, amɛnyiɛɔ hiɛ yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli, amɛkwɛɔ amɛwekui lɛ, ni amɛtsuɔ naagbai ni yɔɔ asafo lɛ mli lɛ ahe nii hewɔ lɛ, gbɛnaa nii ni tsii jwere amɛnɔ. (2 Korintobii 11:28, 29) Kɛ́ wɔfiii amɛ sɛɛ lɛ, wɔhaa amɛjatsu lɛ tsiiɔ. Enɛ baaha ‘amɛdɔmɔ ŋtsɔi.’ Kɛ́ wɔfiii amɛ sɛɛ lɛ, Yehowa naŋ he miishɛɛ, ni enɛ baanyɛ aye wɔ awui. Ákɛ nɔ ni tamɔɔɔ nakai lɛ, kɛ́ wɔjie bulɛ ni sa kpo wɔtsɔɔ onukpai lɛ ní wɔfi amɛ sɛɛ lɛ, amɛkɛ miishɛɛ baatsu amɛnitsumɔi lɛ, ni enɛ baaha wɔfee ekome ni wɔkɛ miishɛɛ baatsu Maŋtsɛyeli shiɛmɔ nitsumɔ lɛ.—Romabii 15:5, 6.

Wɔhe Shi ní Wɔɔba

15. Mɛɛ gbɛ̀i anɔ wɔɔtsɔ wɔfee toiboo ni wɔba wɔhe shi?

15 Gbɛ̀i srɔtoi babaoo yɛ ni wɔbaanyɛ wɔtsɔ nɔ wɔfi nɔkwɛlɔi ni ahala amɛ lɛ asɛɛ. Yɛ shihilɛi ni yɔɔ wɔshikpɔŋkuku lɛ mli ní etsake lɛ hewɔ lɛ, ani onukpai lɛ eto gbɛjianɔ koni afee kpeei kɛha shiɛmɔyaa yɛ gbii kɛ bei ni baabi ni wɔfee tsakemɔ yɛ wɔbe he gbɛjianɔtoo mli? Nyɛhaa wɔbɔa mɔdɛŋ waa ni wɔfi gbɛjianɔtoo hee nɛɛ sɛɛ. Yehowa baanyɛ ajɔɔ wɔ ní wɔkpaaa gbɛ. Ani sɔɔmɔ nitsumɔ nɔkwɛlɔ lɛ miiba ebasara Asafoŋ Wolo Nikasemɔ kuu ni wɔyɔɔ mli lɛ? Nyɛhaa wɔkɛ wɔhe awoa shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli waa bɔ ni wɔɔnyɛ yɛ nakai otsi lɛ mli. Ani aha wɔ nifeemɔ yɛ Teokrase Sɔɔmɔ Skul lɛ mli? Esa akɛ wɔbɔ mɔdɛŋ ni wɔbafee. Ani Asafoŋ Wolo Nikasemɔ nɔkwɛlɔ lɛ etswa adafi akɛ wɔkuu lɛ ji mɛi ni baasaa Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ? Nyɛhaa wɔkɛ wɔnyɛmɔ afia esɛɛ kwraa kɛmɔ shi yɛ wɔgbɔmɔtsoŋ hewalɛnamɔ naa. Wɔtsɔɔ gbɛ̀i nɛɛ kɛ ekrokomɛi babaoo anɔ wɔbaa wɔhe shi wɔhaa hii ni Yehowa kɛ e-Bi lɛ ehala amɛ koni amɛkwɛ tookuu lɛ.

16. Kɛ́ onukpa ko efeee enii yɛ gbɛtsɔɔmɔi ni akɛhaa lɛ naa lɛ, mɛni hewɔ no etsɔɔɔ akɛ esa akɛ wɔtse atua lɛ?

16 Bei komɛi lɛ, ekolɛ onukpa ko efeŋ enii yɛ gbɛtsɔɔmɔi ni tsulɔ anɔkwafo kuu lɛ kɛ e-Nɔyeli Kuu lɛ kɛhaa lɛ naa. Kɛ́ etee nɔ efee nakai lɛ, ebaabu ehe akɔntaa eha Yehowa, ni ji ‘wɔsusumai alɛlɔ kɛ nɔkwɛlɔ lɛ.’ (1 Petro 2:25) Shi tɔmɔ ni onukpai lɛ ateŋ mɛi komɛi tɔɔ lɛ etsɔɔɔ akɛ esa akɛ wɔte shi wɔwo amɛ. Yehowa ejɔɔɔ toigbolɔi kɛ atuatselɔi.—4 Mose 12:1, 2, 9-11.

Yehowa Jɔɔ Mɛi ni Jɛɔ Suɔmɔ Mli Amɛfiɔ Nɔkwɛlɔi lɛ Asɛɛ Lɛ

17. Te esa akɛ wɔkɛ wɔnɔkwɛlɔi lɛ aye aha tɛŋŋ?

17 Yehowa Nyɔŋmɔ le akɛ hii ni ehala akɛ nɔkwɛlɔi lɛ yeee emuu. Ni kɛlɛ, ekɛ amɛ miitsu nii, ni etsɔɔ emumɔ lɛ nɔ ekwɛɔ ewebii ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ anɔ. Eji anɔkwale yɛ onukpai lɛ kɛ wɔ fɛɛ wɔgbɛfaŋ akɛ ‘hewalɛ ní fá kɛteke nɔ ji Nyɔŋmɔ nɔ̃ ni jeee wɔnɔ̃.’ (2 Korintobii 4:7) Enɛ hewɔ lɛ, esa akɛ wɔda Yehowa shi yɛ nɔ ni etsɔɔ wɔnɔkwɛlɔi anɔkwafoi lɛ anɔ etsuɔ lɛ hewɔ, ni esa akɛ wɔjɛ suɔmɔ mli wɔfi amɛ sɛɛ.

18. Kɛ́ wɔba wɔhe shi wɔha wɔnɔkwɛlɔi lɛ, belɛ, mɛni no tsɔɔ diɛŋtsɛ?

18 Yehowa wie tookwɛlɔi ni ehala amɛ akɛ amɛkwɛ etookuu lɛ nɔ yɛ naagbee gbii nɛɛ amli lɛ ahe yɛ Yeremia 3:15 lɛ akɛ: “Maha nyɛ nɔkwɛlɔi yɛ mitsui naa, ni amɛaalɛ̀ nyɛ kɛ nilee kɛ jwɛŋmɔ.” Nɔkwɛlɔi lɛ bɔɔ mɔdɛŋ waa koni amɛhi shi yɛ enɛ naa. Ekã shi faŋŋ akɛ onukpai ni yɔɔ wɔteŋ lɛ miitsu nitsumɔ kpakpa kɛtsɔ Yehowa tooi lɛ anii ni amɛtsɔɔ kɛ amɛhe ni amɛbuɔ lɛ nɔ. Eba akɛ wɔbaaya nɔ wɔjie hiɛsɔɔ kpo wɔtsɔɔ nitsumɔ ni wa ni amɛtsuɔ lɛ kɛtsɔ suɔmɔ mli ni wɔɔjɛ wɔfi amɛ sɛɛ, wɔbo amɛ toi, ni wɔba wɔhe shi wɔha amɛ lɛ nɔ. Kɛ́ wɔfee nakai lɛ, no baatsɔɔ akɛ wɔhiɛ sɔɔ Yehowa Nyɔŋmɔ kɛ Yesu Kristo ni ji wɔ-Tookwɛlɔi ni yɔɔ ŋwɛi lɛ.

Emlitĩi

• Yehowa kɛ Yesu Kristo etsɔɔ akɛ amɛji Tookwɛlɔi ni yɔɔ suɔmɔ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

• Kɛfata onukpai lɛ atoi ni wɔɔbo lɛ he lɛ, mɛni hewɔ ehe hiaa ni wɔba wɔhe shi wɔha amɛ lɛ?

• Mɛɛ gbɛ̀i pɔtɛɛi anɔ wɔbaanyɛ wɔtsɔɔ yɛ akɛ wɔbaa wɔhe shi?

[Nikasemɔ lɛ he Sanebimɔi]

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 27]

Kristofoi asafoŋ onukpai lɛ baa amɛhe shi amɛhaa Kristo

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 29]

Gbɛ̀i babaoo yɛ ni wɔɔtsɔ nɔ wɔtsɔɔ akɛ wɔbaa wɔhe shi wɔhaa tookwɛlɔi ni Yehowa ehala amɛ lɛ