Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Ani Oheɔ Gbohiiashitee Lɛ Oyeɔ Diɛŋtsɛ?

Ani Oheɔ Gbohiiashitee Lɛ Oyeɔ Diɛŋtsɛ?

Ani Oheɔ Gbohiiashitee Lɛ Oyeɔ Diɛŋtsɛ?

“Gbohiiashitee baaba.” —BƆFOI LƐ ASAJI 24:15.

1. Mɛni hewɔ etamɔ nɔ ni anyɛŋ ajo gbele naa foi?

“GBELE kɛ toowoo ji nibii komɛi ni anyɛŋ ajo naa foi yɛ je nɛŋ.” Amerika maŋkwralɔ Benjamin Franklin ŋma sane nɛɛ yɛ afi 1789 mli, ni kɛha mɛi komɛi lɛ, eji nilee wiemɔ. Kutumpɔfoi babaoo yeee anɔkwa yɛ toowoo mli. Shi, yɛ gbele gbɛfaŋ lɛ, etamɔ nɔ ni gbɛ ko kwraa bɛ ni aaatsɔ nɔ ajo naa foi. Wɔteŋ mɔ ko mɔ ko bɛ hewalɛ ni ekɛaajo gbele naa foi. Ebaanyɛ efo wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ wala sɛɛ. Gbohiiaje etɔɔɔ, ni ekãhe eeloo wɔsuɔlɔi lɛ eewo emli. (Abɛi 27:20) Kɛlɛ, susumɔ miishɛjemɔ sane ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ he okwɛ.

2, 3. (a) Mɛni hewɔ mɛi komɛi enaaa gbele akɛ nɔ ko ni anyɛŋ ajo naa foi taakɛ bɔ ni mɛi babaoo susuɔ lɛ? (b) Mɛni he wɔbaasusu yɛ nikasemɔ nɛɛ mli?

2 Yehowa Wiemɔ lɛ haa mɔ náa hiɛnɔkamɔ diɛŋtsɛ yɛ gbohiiashitee ni ji mɛi ni egboi ní abaaku sɛɛ akɛ amɛ aba wala mli ekoŋŋ lɛ mli. Enɛ jeee lamɔ, ni asaŋ hewalɔ ko bɛ je nɛŋ ni baanyɛ atsĩ Yehowa naa koni ekaha hiɛnɔkamɔ nɛɛ miiba mli. Kɛlɛ, mɛi komɛi enaaa gbele akɛ nɔ ko ni anyɛŋ ajo naa foi taakɛ bɔ ni mɛi babaoo susuɔ lɛ. Mɛni hewɔ? Ejaakɛ “asafo babaoo” ko ni aleee amɛyifalɛ baaje “amanehulu kpeteŋkpele” ni kã wɔhiɛ lɛ mli. (Kpojiemɔ 7:9, 10, 14) No sɛɛ lɛ, amɛbaaná hegbɛ akɛ amɛaahi shi kɛya naanɔ. No hewɔ lɛ, kɛha amɛ lɛ, gbele jeee nɔ ko ni anyɛŋ ajo naa foi. Kɛfata he lɛ, ‘abaafo gbele sɛɛ.’—1 Korintobii 15:26.

3 Esa akɛ wɔná hemɔkɛyeli diɛŋtsɛ yɛ gbohiiashitee lɛ mli taakɛ bɔfo Paulo fee lɛ. Ewie akɛ: “Gbohiiashitee baaba, ni jalɔi kɛ mɛi ni ejaaa fɛɛ baate shi.” (Bɔfoi lɛ Asaji 24:15) Nyɛhaa wɔsusua gbohiiashitee lɛ he sanebimɔi etɛ komɛi ahe wɔkwɛa. Klɛŋklɛŋ lɛ, mɛni haa wɔyɔɔ nɔmimaa diɛŋtsɛ akɛ gbohiiashitee baaba lɛ? Nɔ ni ji enyɔ lɛ, te ooofee tɛŋŋ okɛ gbohiiashitee he hiɛnɔkamɔ lɛ ashɛje omii? Ni nɔ ni ji etɛ lɛ, gbohiiashitee he hiɛnɔkamɔ lɛ baanyɛ aná bɔ ni ohiɔ shi ohaa amrɔ nɛɛ nɔ hewalɛ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

Gbohiiashitee Baaba Diɛŋtsɛ

4. Mɛɛ gbɛ nɔ gbohiiashitee lɛ ji nɔ̃ titri ni baaha Yehowa yiŋtoo aba mli?

4 Nibii ni haa wɔnáa nɔmimaa diɛŋtsɛ akɛ gbohiiashitee baaba lɛ fa. Klɛŋklɛŋ lɛ, no ji nɔ̃ titri ni baaha Yehowa yiŋtoo aba mli. Ohiɛ akakpa nɔ akɛ Satan ha adesai fee esha, ni nɔ ni jɛ mli ba ji gbele ní anyɛɛɛ naa foi ajo lɛ. Nɔ ni Satan fee nɛɛ ha Yesu wie ehe akɛ: “Gbɔmɔgbelɔ ji lɛ kɛjɛ teteete” lɛ. (Yohane 8:44) Kɛlɛ, Yehowa wo shi akɛ ‘seshi’ ko baajɛ “[e]yoo” ni ji esafo lɛ fã ni yɔɔ ŋwɛi ní kɛ lɛ yɛ tamɔ mɔ kɛ eŋa lɛ mli, ni ebaatswa “blema onufu lɛ” yitso nɔ̃ ní ekɛkpata Satan hiɛ kwraa kɛjɛ shihilɛ mli. (1 Mose 3:1-6, 15; Kpojiemɔ 12:9, 10; 20:10) Yehowa ha ale eyiŋtoo ni kɔɔ Mesia ni ji Seshi lɛ he lɛ fiofio, ni beni enɛ yaa nɔ lɛ ebafee faŋŋ akɛ nakai Seshi lɛ baafee babaoo fe Satan hiɛ kɛkɛ ni eeekpata. Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ kɛɔ akɛ: “Enɛ hewɔ Nyɔŋmɔ bi lɛ jie ehe kpo, koni efite abonsam nitsumɔi lɛ.” (1 Yohane 3:8) Gbele ni baa adesai anɔ yɛ esha ni wɔná kɛjɛ Adam ŋɔɔ lɛ hewɔ lɛ ji Satan nitsumɔi lɛ amli otu ni Yehowa ekpɛ eyiŋ akɛ ebaatsɔ Yesu Kristo nɔ ejie yɛ jɛmɛ loo efite lɛ lɛ. Yesu kpɔmɔ afɔleshãa lɛ kɛ eshitee lɛ ahe hiaa waa yɛ enɛ gbɛfaŋ.—Bɔfoi lɛ Asaji 2:22-24; Romabii 6:23.

5. Mɛni hewɔ gbohiiashitee lɛ baawo Yehowa gbɛi lɛ hiɛ nyam?

5 Yehowa etswa efai shi akɛ ebaawo egbɛi krɔŋkrɔŋ lɛ hiɛ nyam. Satan egbe Nyɔŋmɔ gbɛi lɛ he guɔ, ni egbɛ amalei eshwã. Elaka Adam kɛ Hawa akɛ kɛ́ amɛye tso yibii ni Nyɔŋmɔ egu amɛ yeli lɛ, ‘amɛgboŋ kɔkɔɔkɔ.’ (1 Mose 2:16, 17; 3:4) Kɛjɛ no sɛɛ kɛbaa nɛɛ, egbɛ amalei krokomɛi eshwã, ni amɛteŋ ekome ji apasa tsɔɔmɔ akɛ kɛ́ mɔ gbo lɛ esusuma yaa nɔ ehiɔ shi lɛ. Kɛlɛ, Yehowa baatsɔ gbohiiashitee lɛ nɔ ekpa amalei nɛɛ fɛɛ ahe mama. Ebaaha ana shikome nyɔŋlo akɛ lɛ pɛ ji wala Halɔ kɛ Yibaalɔ.

6, 7. Te Yehowa nuɔ gbohii ashi ni ebaatée lɛ he ehaa tɛŋŋ, ni te wɔfeɔ tɛŋŋ wɔleɔ enɛ?

6 Yehowa miisumɔ koni etée mɛi ni egboi lɛ ashi. Biblia lɛ haa anaa faŋŋ bɔ ni Yehowa kwɛɔ gbohiiashitee lɛ ehaa. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, susumɔ sane ni Nyɔŋmɔ mumɔ lɛ tsirɛ Hiob ni ewie lɛ he okwɛ. Ewie akɛ: “Kɛji gbɔmɔ gbo lɛ, ani ehiɛ aaakã ekoŋŋ? kulɛ mitawuu gbii lɛ amli fɛɛ lɛ makwɛ gbɛ kɛyashi beyinɔ ní mitsakemɔ lɛ aaaba! Kulɛ oootsɛ́, ni mahereo nɔ; ni oootao onine naa nitsumɔ lɛ sɛɛ gbɛ.” (Hiob 14:14, 15) Te wiemɔ nɛɛ shishi hu?

7 Hiob le akɛ kɛ́ egbo lɛ, ebaahi gbohiiaje kɛyashi be ko. Ekɛ be ni ebaaye yɛ jɛmɛ lɛ to ‘tawuu’ ní doo ja mɔ kɛ ehe ewo mli dani nibii baatsake lɛ he. Hiob ná nɔmimaa akɛ nibii baatsake. Ele akɛ ehiŋ jɛi kɛyaŋ naanɔ. Mɛni haa wɔkɛɔ nakai? Ejaakɛ ele bɔ ni Yehowa nuɔ nii ahe ehaa. Yehowa ‘miisumɔ’ ni ena etsulɔ anɔkwafo lɛ akɛ eba wala mli ekoŋŋ. Hɛɛ, Nyɔŋmɔ yɛ he miishɛɛ akɛ eeetée jalɔi fɛɛ ashi kɛba wala mli ekoŋŋ. Kɛfata he lɛ, Yehowa baaha mɛi komɛi ahi shi yɛ Paradeiso mli yɛ shikpɔŋ nɔ kɛya naanɔ. (Luka 23:43; Yohane 5:28, 29) Ani mɔ ko baanyɛ atsĩ Nyɔŋmɔ naa akɛ ekatsu eyiŋtoo nɛɛ he nii?

8. Mɛɛ gbɛ nɔ Yehowa ‘ma nɔ mi’ eha wɔ akɛ gbohiiashitee ni wɔhiɛ kã nɔ lɛ baaba?

8 Yesu shitee lɛ haa wɔnáa nɔmimaa akɛ wɔhiɛnɔkamɔ lɛ baaba mli. Beni Paulo haa wiemɔ yɛ Ateene lɛ, ekɛɛ akɛ: “[Nyɔŋmɔ] eto gbi ko, nɔ̃ nɔ ni ebaatsɔ nuu ni eto lɛ nɔ ekojo jeŋ muu lɛ fɛɛ yɛ jalɛ naa, akɛni ekɛ hemɔkɛyeli eto mɔ fɛɛ mɔ hiɛ, ejaakɛ etee lɛ shi kɛjɛ gbohii ateŋ lɛ.” (Bɔfoi lɛ Asaji 17:31) Beni Paulo wie gbohiiashitee lɛ he lɛ, mɛi ni boɔ lɛ toi lɛ ateŋ mɛi komɛi ye ehe fɛo. Kɛlɛ, amɛteŋ mɛi fioo batsɔmɔ heyelilɔi. Ekolɛ, gbohiiashitee he hiɛnɔkamɔ ní ama nɔ mi akɛ ebaaba mli lɛ ji nɔ ni mɔ amɛtsui. Naakpɛɛ nii ni fe fɛɛ ni Yehowa fee ji Yesu shi ni etée lɛ. Etée e-Bi lɛ shi kɛba wala mli ekoŋŋ ákɛ mumɔŋ bɔɔ nɔ̃ ni yɔɔ hewalɛ. (1 Petro 3:18) Beni atée Yesu shi lɛ, enɔ bakwɔ fe beni eyɔɔ ŋwɛi ni ebatsɔko adesa lɛ po. Akɛni amrɔ nɛɛ, Yesu gbooo dɔŋŋ ni Yehowa pɛ nɔ kwɔ fe lɛ hewɔ lɛ, e-Tsɛ baanyɛ ekɛ nitsumɔi wuji awo edɛŋ ni etsu he nii. Yesu nɔ Yehowa baatsɔ etée mɛi fɛɛ ni egboi ni abaatée amɛ shi kɛya ŋwɛi kɛ mɛi ni abaatée amɛ shi ni amɛhi shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ ashi. Yesu diɛŋtsɛ kɛɛ akɛ: “Miji shitee lɛ kɛ wala lɛ.” (Yohane 5:25; 11:25) Yehowa tsɔ e-Bi lɛ ní etée lɛ shi lɛ nɔ ema nɔ mi akɛ abaatée anɔkwafoi fɛɛ ni egboi lɛ ashi kɛba wala mli ekoŋŋ.

9. Mɛɛ gbɛ nɔ saji ni yɔɔ Biblia lɛ mli lɛ maa nɔ mi akɛ gbohiiashitee lɛ baaba?

9 Mɛi na ni atée gbohii ashi, ni enɛ he saji yɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ mli. Mɛi kpaanyɔ komɛi ni atée amɛ shi kɛba wala mli ekoŋŋ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ ashitee lɛ ahe saji fitsofitso yɛ Biblia lɛ mli. Afeee naakpɛɛ nii nɛɛ yɛ teemɔŋ, shi moŋ afee yɛ faŋŋ mli ni mɛi na. Yesu tée Lazaro ni egbo gbii ejwɛ lɛ shi yɛ mɛi komɛi ni miiye egbele lɛ he awerɛho lɛ ahiɛ—ŋwanejee bɛ he akɛ Lazaro wekumɛi, enanemɛi, kɛ ekutsoŋbii fata nakai mɛi lɛ ahe. Lazaro shitee lɛ ha ana faŋŋ akɛ Nyɔŋmɔ ni tsu Yesu, ni no hewɔ lɛ mɛi po ni nyɛ̃ɔ lɛ yɛ jamɔŋ saji ahewɔ lɛ ejeee nɔ ni tee nɔ lɛ he ŋwane. Nɔ̃ moŋ ni amɛfee ji akɛ, amɛtee Yesu kɛ Lazaro yinɔ apam koni amɛgbe amɛ! (Yohane 11:17-44, 53; 12:9-11) Hɛɛ, wɔbaanyɛ wɔná nɔmimaa akɛ gbohiiashitee lɛ baaba. Nyɔŋmɔ ha aŋmala gbohiiashitee ni tee nɔ yɛ blema lɛ ahe saji ashwie shi aha wɔ bɔni afee ni wɔkɛshɛje wɔmii, ní asaŋ ewaje wɔhemɔkɛyeli lɛ.

Bɔ ni Ooofee Okɛ Gbohiiashitee He Hiɛnɔkamɔ lɛ Ashɛje Omii

10. Mɛni ebaabi ni wɔfee bɔni afee ni gbohiiashitee he saji ni yɔɔ Biblia lɛ mli lɛ ashɛje wɔmii?

10 Kɛ́ okɛ shihilɛ ko ni baanyɛ akpata ohiɛ kpe lɛ, ani oshweɔ ni oná nɔ ko okɛshɛje omii? Gbohiiashitee he saji ni yɔɔ Biblia lɛ mli lɛ baanyɛ ashɛje omii kɛ́ oyaje shihilɛ ni tamɔ nakai mli. Kɛ́ okane saji ni tamɔ nakai, ní ojwɛŋ nɔ, ní ofee bɔ ni etee nɔ eha lɛ he mfoniri yɛ ojwɛŋmɔ mli lɛ, no baaha oná hiɛnɔkamɔ diɛŋtsɛ yɛ gbohiiashitee lɛ mli. (Romabii 15:4) Saji nɛɛ jeee adesãi. Mɛi ni atée amɛ shi lɛ hi wala mli tamɔ wɔ, ale bei amli ni amɛhi shi, kɛ hei ni amɛhi. Nyɛhaa wɔsusua gbohiiashitee srɔtoi ni abɔ he amaniɛ yɛ Biblia lɛ mli lɛ ateŋ klɛŋklɛŋ nɔ̃ lɛ he fioo wɔkwɛa.

11, 12. (a) Mɛɛ oshara shãra Zarefat yoo okulafo lɛ, ni te efee enii yɛ he eha tɛŋŋ? (b) Gbaa nɔ ni gbalɔ Elia tsɔ Yehowa hewalɛ nɔ efee eha yoo okulafo lɛ.

11 Feemɔ nɔ ni tee nɔ lɛ he mfoniri yɛ ojwɛŋmɔ mli okwɛ. Gbalɔ Elia yato Zarefat yoo okulafo ko ŋɔɔ, ni ewɔɔ eŋwɛitsu lɛ nɔ. No beaŋ lɛ, nibii amli ewa diɛŋtsɛ. Nugbɔ enɛɛɛ yɛ nakai kpokpai lɛ anɔ, ni hɔmɔ hu eba jɛmɛ, ni mɛi babaoo miigboi. Yɛ hemɔkɛyeli ni yoo okulafo lɛ jie lɛ kpo hewɔ lɛ, Yehowa tsɔ Elia nɔ efee naakpɛɛ nii ko, ni ehe ba sɛɛnamɔ eha yoo okulafo lɛ be saŋŋ. Bɔ ni ebalɛ ji akɛ, no mli lɛ eshwɛ naagbee niyenii ní kɛ́ ekɛ ebi lɛ ye amɛtã lɛ, amɛbaagboi kɛ hɔmɔ. No ni Nyɔŋmɔ ha Elia hewalɛ ni etsɔ naakpɛɛ gbɛ nɔ ehã mamu kɛ mu ni yoo okulafo lɛ yɔɔ lɛ etãaa. Shi no sɛɛ etsɛɛɛ ni oshara bashãra yoo okulafo lɛ. Ebi lɛ he baye trukaa ni egbo. Kwɛ bɔ ni ebaafee basaa eha! Okulafo shihilɛ wa, ni kwɛmɔ ni ebi koome ni eyɔɔ lɛ hu eje edɛŋ. Yɛ ewerɛhoyeli lɛ mli lɛ, eshwa Elia kɛ Yehowa ni ji gbalɔ lɛ Nyɔŋmɔ lɛ! Mɛni gbalɔ lɛ fee?

12 Elia kãaa okulafo lɛ hiɛ akɛ nibii ni ewieɔ eshiɔ lɛ lɛ ejaaa. Nɔ̃ moŋ ni efee ji akɛ, ekɛɛ lɛ akɛ: “Ha mi obi lɛ!” Elia wo gbekɛ lɛ kɛtee ŋwɛitsũ lɛ nɔ, ni etee nɔ esɔle koni aha gbekɛ lɛ aba wala mli ekoŋŋ. Naagbee lɛ, Yehowa bo lɛ toi! Kwɛ miishɛɛ ni Elia baaná beni ena akɛ gbekɛ lɛ ebɔi muu lɛ. Gbekɛ lɛ hiɛ tsɛ̃ ni egbele ehiŋmɛi. Elia kɛ gbekɛ lɛ kpeleke shi eyaha enyɛ ni ekɛɛ lɛ akɛ: “Kwɛ, obi lɛ yi ená wala!” Okulafo lɛ mii shɛ ehe fe nine. Ekɛɛ Elia akɛ: “Kpaako miná mile akɛ Nyɔŋmɔ gbɔmɔ jio, ni ákɛ Yehowa wiemɔ ni yɔɔ onaa lɛ anɔkwale ni!” (1 Maŋtsɛmɛi 17:8-24) Hemɔkɛyeli ni eyɔɔ yɛ Yehowa kɛ E-gbalɔ lɛ mli lɛ mli bawa.

13. Yoo okulafo lɛ binuu lɛ ni Elia tée lɛ shi lɛ he amaniɛbɔɔ lɛ shɛjeɔ wɔmii ŋmɛnɛ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

13 Sane ni tamɔ nɛkɛ ni ooojwɛŋ nɔ lɛ baaha omii ashɛ ohe jogbaŋŋ. Kwɛ bɔ ni eyɔɔ faŋŋ akɛ Yehowa baanyɛ wɔhenyɛlɔ ni ji gbele nɔ kunim eye! Yɛ gbohiiashitee lɛ mli lɛ, mɛi akpekpei abɔ amii baashɛ amɛhe taakɛ ebalɛ yɛ yoo okulafo lɛ gbɛfaŋ lɛ, ni kwɛ bɔ ni nakai gbi lɛ baafee miishɛɛ aha! Miishɛɛ babaoo hu baaba ŋwɛi be mli ni Yehowa kɛ gbɛtsɔɔmɔ haa e-Bi lɛ koni etée mɛi ashi yɛ je lɛŋ fɛɛ lɛ. (Yohane 5:28, 29) Ani gbele eŋɔ osuɔlɔ ko kɛtee? Kwɛ miishɛɛ ni eji akɛ wɔɔle akɛ Yehowa baanyɛ etée mɛi ni egboi lɛ ashi kɛba wala mli ekoŋŋ, ni ebaafee nakai hu!

Hewalɛ ni Ohiɛnɔkamɔ lɛ Náa yɛ Oshihilɛ nɔ Amrɔ Nɛɛ

14. Gbohiiashitee he hiɛnɔkamɔ lɛ baanyɛ aná oshihilɛ nɔ hewalɛ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

14 Gbohiiashitee he hiɛnɔkamɔ lɛ baanyɛ aná bɔ ni ohiɔ shi ohaa amrɔ nɛɛ nɔ hewalɛ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? Hiɛnɔkamɔ nɛɛ baanyɛ awaje bo kɛ́ okɛ naagbai, kaai, yiwaa, loo oshara kpe. Satan miitao ni wɔshe gbele gbeyei waa bɔni afee ni kɛ́ wɔyaje shihilɛ ko mli ni ahã wɔ naashiwoo folo akɛ abaabu wɔhe lɛ, no aha wɔjɛ wɔsuɔmɔ mli wɔkpa Nyɔŋmɔ anɔkwayeli. Kaimɔ akɛ Satan kɛɛ Yehowa akɛ: “Nɔ fɛɛ nɔ ní mɔ ko yɔɔ lɛ eŋɔhaa yɛ ewala hewɔ!” (Hiob 2:4) Satan tsɔ nɔ ni ekɛɛ nɛɛ nɔ egbe mɛi fɛɛ ahe guɔ, ni bo hu ofata he. Ani eji anɔkwale akɛ kɛ́ owala yaje oshara mli lɛ, obaakpa Nyɔŋmɔ sɔɔmɔ? Gbohiiashitee he hiɛnɔkamɔ lɛ nɔ ní wɔɔjwɛŋ lɛ baanyɛ aha wɔfi shi yɛ wɔfai shi ni wɔtswa akɛ wɔbaaya nɔ wɔfee wɔ-Tsɛ ni yɔɔ ŋwɛi lɛ suɔmɔnaa nii lɛ mli.

15. Kɛ́ wɔwala yaje oshara mli lɛ, Yesu wiemɔ ni yɔɔ Mateo 10:28 lɛ baanyɛ ashɛje wɔmii yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

15 Yesu kɛɛ akɛ: “Nyɛkashea mɛi ni gbeɔ gbɔmɔtso lɛ ni amɛnyɛɛɛ susuma lɛ amɛgbe lɛ agbeyei; shi moŋ nyɛshea mɔ ni nyɛɔ susuma kɛ gbɔmɔtso fɛɛ hiɛ ekpataa yɛ gehena mli lɛ gbeyei.” (Mateo 10:28) Esaaa akɛ wɔsheɔ Satan loo adesai ni ekɛtsuɔ nii lɛ gbeyei. Eji anɔkwale akɛ, amɛteŋ mɛi komɛi baanyɛ aye wɔ awui loo amɛkpata wɔhiɛ. Kɛlɛ, nibii ni amɛbaanyɛ amɛfee wɔ lɛ ateŋ eko kwraa nyɛŋ aye wɔ awui kɛya naanɔ. Yehowa baanyɛ efo awui fɛɛ ni abaaye etsuji anɔkwafoi lɛ asɛɛ, ni ebaanyɛ etée amɛ shi tete kɛba wala mli ekoŋŋ. Yehowa pɛ esa akɛ wɔkɛ gbeyeishemɔ ni ji woo kɛ bulɛ ni mli kwɔ aha. Lɛ pɛ eyɔɔ hewalɛ ni ekɛaakpata susuma kɛ gbɔmɔtso fɛɛ hiɛ yɛ Gehena, ni tsɔɔ akɛ lɛ pɛ enyɛɔ ekpataa mɔ hiɛ kwraa ní hiɛnɔkamɔ ko bɛ kɛha mɔ lɛ akɛ ebaaba wala mli ekoŋŋ wɔsɛɛ. Miishɛɛ sane ji akɛ, Yehowa sumɔɔɔ ni hiɛkpatamɔ ni tamɔ nakai aba onɔ. (2 Petro 3:9) Ákɛ Nyɔŋmɔ tsuji lɛ, gbohiiashitee he hiɛnɔkamɔ lɛ haa wɔnuɔ he be fɛɛ be akɛ wɔyɛ shweshweeshwe. Kɛ́ wɔhi shi akɛ anɔkwafoi lɛ, no lɛ wɔsɛɛ lɛ wɔbaaná naanɔ wala, ni Satan kɛ etsuji lɛ nyɛŋ afee nɔ ko kɛtsĩ wɔnaa ni wɔnine akashɛ nɔ.—Lala 118:6; Hebribii 13:6.

16. Bɔ ni wɔkwɛɔ gbohiiashitee lɛ wɔhaa lɛ náa nibii ni wɔkɛyeɔ klɛŋklɛŋ gbɛhe yɛ wɔshihilɛ mli lɛ anɔ hewalɛ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

16 Kɛ́ wɔyɛ hiɛnɔkamɔ diɛŋtsɛ yɛ gbohiiashitee lɛ mli lɛ, no lɛ ebaanyɛ eha wɔná jwɛŋmɔ ni ja yɛ wala he. Wɔkpɛlɛɔ nɔ akɛ ‘wɔhiɛ kã jio, wɔgboi jio, Yehowa nii ji wɔ.’ (Romabii 14:7, 8) No hewɔ lɛ kɛ́ wɔmiito nibii ni wɔkɛ amɛhe nitsumɔ baaye klɛŋklɛŋ gbɛhe lɛ ahe gbɛjianɔ lɛ, wɔkɛ Paulo ŋaawoo lɛ tsuɔ nii. Ewo ŋaa akɛ: “Nyɛjeŋba akatamɔ jeŋbii ajeŋba, shi moŋ nyɛkɛ nyɛjwɛŋmɔ ní etsɔ ehee lɛ atsakea nyɛhe, koni nyɛyoo nii ni ji Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii kpakpai ní sa ehiɛ jogbaŋŋ ní hi kɛwula shi lɛ.” (Romabii 12:2) Mɛi babaoo ahe feɔ kpalakpala kɛtsuɔ nibii fɛɛ ni amɛshweɔ lɛ ahe nii, ni amɛfeɔ nakai nɔŋŋ kɛtaoɔ hiɛnyam kɛ nɔ fɛɛ nɔ kɛkɛ ni amɛbaanu he akɛ esa akɛ amɛfee loo amɛnine ashɛ nɔ. Akɛni amɛnuɔ he akɛ wala sɛɛ kɛɛɛ hewɔ lɛ, amɛfeɔ kpalakpala kɛdiɔ hiɛtserɛjiemɔ sɛɛ, ni kɛ́ amɛkɛɛ amɛjáa Nyɔŋmɔ po lɛ, gbɛ ni amɛtsɔɔ nɔ amɛfeɔ nakai lɛ kɛ ‘Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii kpãaa gbee.’

17, 18. (a) Mɛɛ gbɛ nɔ Yehowa Wiemɔ lɛ kpɛlɛɔ nɔ akɛ adesa wala sɛɛ kɛɛɛ, shi mɛni Nyɔŋmɔ sumɔɔ ni wɔná? (b) Mɛni tsirɛɔ wɔ koni wɔjie Yehowa yi daa?

17 Eji anɔkwale akɛ, wala sɛɛ kɛɛɛ. “Ehoɔ oyá, ni wɔfilikiɔ kɛyaa,” ekolɛ yɛ afii 70 loo 80 sɛɛ. (Lala 90:10) Adesai awala tamɔ jwɛi fɔ́, etamɔ hɔɔŋ ni hoɔ, ni asaŋ etamɔ kɔɔyɔɔ. (Lala 103:15; 144:3, 4) Shi ejeee Nyɔŋmɔ yiŋtoo akɛ kɛ́ afɔ wɔ ni wɔdara yɛ afii komɛi asɛɛ ni wɔná nilee kɛ niiashikpamɔ lɛ, wɔgbɔmɔtsoŋ hewalɛ abɔi shibaa ní hela amɔmɔ wɔ ni wɔgbo. Yehowa bɔ adesai koni amɛshwe ni amɛhi shi kɛya naanɔ. Biblia lɛ kɛɔ wɔ akɛ: “Eŋɔ naanɔ . . . ewo amɛtsui mli.” (Jajelɔ 3:11) Ani Nyɔŋmɔ kɛ nakai shwelɛ lɛ wo wɔmli, ni ekɛ yitsoŋwalɛ fee nibii komɛi koni nakai shwelɛ lɛ akanyɛ eba mli? Dabi kɔkɔɔkɔ, ejaakɛ “Nyɔŋmɔ lɛ, suɔmɔ ji lɛ.” (1 Yohane 4:8) Ebaatsɔ gbohiiashitee lɛ nɔ etée mɛi ni egboi lɛ ashi koni amɛhi shi kɛya naanɔ.

18 Gbohiiashitee he hiɛnɔkamɔ lɛ hewɔ lɛ, wɔsheee wɔsɛɛ be gbeyei. Ehe ehiaaa ni wɔkɛ kpalakpalafeemɔ atsu nibii ni wɔbaanyɛ wɔtsu lɛ fɛɛ ahe nii amrɔ nɛɛ. Ehe ehiaaa ni wɔtsu jeŋ ni ema eyi shi kɛyaa hiɛkpatamɔ mli nɛɛ he nii ‘kɛmɔ shi.’ (1 Korintobii 7:29-31; 1 Yohane 2:17) Wɔtamɔɔɔ mɛi ni bɛ hiɛnɔkamɔ kpakpa ko lɛ. Wɔji mɛi komɛi ni aduro wɔ diɛŋtsɛ ejaakɛ wɔle akɛ kɛ́ wɔtee nɔ wɔye Yehowa Nyɔŋmɔ anɔkwa lɛ, wɔbaaná hegbɛ wɔhi shi kɛya naanɔ, ní asaŋ wɔjie eyi kɛya naanɔi anaanɔ. Belɛ, nyɛhaa wɔjiea Yehowa ni ji mɔ ni baaha gbohiiashitee he hiɛnɔkamɔ lɛ aba mli diɛŋtsɛ lɛ yi daa!

Te Obaaha Hetoo Oha Tɛŋŋ?

• Te esa akɛ gbohiiashitee lɛ aha wɔnu he wɔha tɛŋŋ?

• Mɛɛ nibii maa nɔ mi akɛ gbohiiashitee he hiɛnɔkamɔ lɛ baaba mli diɛŋtsɛ?

• Gbohiiashitee he hiɛnɔkamɔ lɛ baanyɛ ashɛje omii yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

• Gbohiiashitee he hiɛnɔkamɔ lɛ baanyɛ aná bɔ ni ohiɔ shi ohaa lɛ nɔ hewalɛ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

[Nikasemɔ lɛ he Sanebimɔi]

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 28]

Hiob le akɛ Yehowa miisumɔ ni etée jalɔi lɛ ashi

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 29]

“Kwɛ, obi lɛ yi ená wala”