Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Eyɛ mli akɛ be ko lɛ Maŋtsɛ Saul tsu ni ayatsɛ David koni ebasɔmɔ lɛ moŋ, shi mɛni hewɔ sɛɛ mli beni David gbe Goliat lɛ, Maŋtsɛ Saul bi David akɛ “Namɔ bi jio, oblanyo” lɛ?—1 Samuel 16:22; 17:58.

Abaanyɛ aha sanebimɔ nɛɛ hetoo yɛ gbɛ ni waaa nɔ akɛ Saul hiɛ kpa mɔ ni David ji lɛ nɔ akɛni be kukuoo ko ekɛ lɛ shara beni amɛkpe klɛŋklɛŋ kwraa lɛ hewɔ. Shi enyɛŋ eba lɛ akɛ Saul hiɛ ekpa David nɔ, ejaakɛ amaniɛbɔɔ ni yɔɔ 1 Samuel 16:18-23 lɛ tsɔɔ mli akɛ Maŋtsɛ Saul je gbɛ ni etsu ayatsɛ David, ni sɛɛ mli lɛ ebasumɔ esane naakpa ni eha David sɔmɔ lɛ akɛ etawuu nii hiɛlɔ. Eeenyɛ efee akɛ Saul le David jogbaŋŋ.

Biblia he nilelɔi komɛi kɛɛ akɛ akɛni amaniɛbɔɔ ni yɔɔ 1 Samuel 17:12-31; 17:55–18:5 lɛ bɛ Hebri Ŋmalɛi ni atsɔɔ shishi kɛtee Hela wiemɔ mli ni atsɛɔ lɛ Septuagint ni agbe eshishitsɔɔmɔ naa yɛ afi 100 D.Ŋ.B. afii lɛ amli lɛ ekomɛi amli hewɔ lɛ, eji amaniɛbɔɔ ko ni akɛwo Biblia lɛ mli sɛɛ mli, ni tsɔɔ akɛ ejaaa. Nilee bɛ mli akɛ aaadamɔ Septuagint nɛɛ pɛ anɔ amu sane naa akɛ amaniɛbɔɔ lɛ ejaaa, ejaakɛ anaa sane nɛɛ yɛ Hebri Ŋmalɛi lɛ wolokpoi krokomɛi ni akɛ niji ŋma ní akpɛlɛɔ nɔ akɛ amɛja lɛ mli. *

Eeenyɛ efee akɛ jeee David tsɛ gbɛi kɛkɛ Saul taoɔ ele beni ebi Abner sane yɛ enɛ he, ni sɛɛ mli lɛ ebi David diɛŋtsɛ hu lɛ. Akɛni Saul na akɛ David ní gbe Goliat etsɛko tsɔ lɛ etsɔɔ akɛ eji mɔ ko ni yɔɔ ekãa ni hemɔkɛyeli mli wa waa hewɔ lɛ, eetao ele nɔ gbɔmɔ ni tsɔse oblanyo ni tamɔ nɛkɛ lɛ. Ekolɛ Saul baasumɔ ni ekɛ David tsɛ Ishai loo David weku lɛ mlibii krokomɛi lɛ afata etabilɔi lɛ ahe, kɛ susumɔ akɛ abaana ekãa kɛ nuufeemɔ ni David jie lɛ kpo lɛ eko yɛ amɛhe.

Eyɛ mli akɛ David hetoohamɔ kuku akɛ “otsulɔ Ishai, Betlehemnyo lɛ, bi ji mi” lɛ pɛ he amaniɛbɔɔ wɔnaa yɛ 1 Samuel 17:58 lɛ moŋ, shi nɔ ni ba yɛ no sɛɛ lɛ haa wɔnaa akɛ amɛtee nɔ amɛgba sane kakadaŋŋ. Biblia he nilelɔi C. F. Keil kɛ F. Delitzsch wie anɔkwale ni eji akɛ nakai eba lɛ lɛ he akɛ: “Wiemɔ ni ji ‘beni ekɛ Saul ewie egbe naa lɛ’ ni yɔɔ [1 Samuel 18:1] lɛ tsɔɔ akɛ Saul tee nɔ ekɛ lɛ gba eweku lɛ he sane, ejaakɛ wiemɔi ni akɛtsu nii lɛ tsɔɔ akɛ sanegbaa ni sɛɛ kɛ tee nɔ.”

Yɛ otii nɛɛ fɛɛ ahewɔ lɛ, wɔbaanyɛ wɔkɛɛ akɛ beni Saul bi David akɛ “Namɔ bi jio, oblanyo?” lɛ, jeee David tsɛ gbɛi etaoɔ ele, ejaakɛ ele enɛ momo. Shi moŋ eetao ele shihilɛ mli ni atsɔse David yɛ.

[Shishigbɛ niŋmaa]

^ kk. 4 Kɛ ootao ona kɛji akɛ amaniɛbɔi ni atsiii tã yɛ Septuagint lɛ mli shi amɛyɛ Biblia lɛ mli lɛ ja aloo amɛjaaa lɛ, kanemɔ Insight on the Scriptures, kpo ni ji 2 lɛ baafa 855, ni Yehowa Odasefoi fee lɛ.

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 31]

Mɛni hewɔ Saul bi David akɛ namɔ ji etsɛ lɛ?