Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

“Nyɛmli Ajɔa”

“Nyɛmli Ajɔa”

“Nyɛmli Ajɔa”

AKƐNI adesai babaoo kɛ hɔmɔ, hela, ohia, awuiyeli, maŋ basabasafeemɔ, kɛ adebɔɔ naa osharai miikpe hewɔ lɛ, ehe miihia ni wɔjie mlijɔlɛ kpo wɔtsɔɔ amɛ fe bei fɛɛ ni eho. Kɛ́ mɔ ko mli jɔ lɛ, mɛi ni miina nɔ lɛ anii feɔ lɛ mɔbɔ, ni enáa shwelɛ akɛ eye ebua amɛ. Kɛ́ ajie mlijɔlɛ kpo atsɔɔ mɔ ko ni ehao lɛ etsui nyɔɔ emli, ebaa epiŋmɔ lɛ shi, ni ewoɔ mɔ ni miina nɔ lɛ hewalɛ tamɔ bɔ ni kɔɔyɔɔ kpakpa haa mɔ tsui nyɔɔ emli lɛ.

Wɔbaanyɛ wɔtsɔ wɔnifeemɔi kɛ wɔwiemɔi anɔ wɔjie mlijɔlɛ kpo ni tsɔɔ akɛ wɔye wɔbua mɛi ni ehia amɛ lɛ. Jeee wɔwekumɛi, wɔnanemɛi, kɛ mɛi ni wɔle amɛ lɛ pɛ esa akɛ wɔjie mlijɔlɛ kpo wɔtsɔɔ. Wɔbaanyɛ wɔjie mlijɔlɛ kpo wɔtsɔɔ mɛi ni wɔlé amɛ po. Yesu Kristo bi etoibolɔi lɛ yɛ e-Gɔŋ nɔ Shiɛmɔ lɛ mli akɛ: “Kɛji nyɛsumɔɔ mɛi ni sumɔɔ nyɛ lɛ, mɛɛ nyɔmɔwoo nyɛyɔɔ?” Yesu, nuu ni jieɔ mlijɔlɛ kpo lɛ kɛɛ hu akɛ: “Nɔ fɛɛ nɔ ni nyɛtaoɔ akɛ mɛi aŋɔfee nyɛ lɛ, nyɛ hu nyɛfea amɛ nakai nɔŋŋ.”—Mateo 5:46, 47; 7:12.

Obaanyɛ okane wiemɔi nɛɛ yɛ Ŋmalɛ Krɔŋkrɔŋ lɛ mli. Mɛi pii kpɛlɛɔ nɔ akɛ Biblia lɛ ji wolo ni tsɔɔ mɔ gbɛ ni hi fe fɛɛ ni atsɔɔ nɔ ajieɔ mlijɔlɛ kpo. Ŋmalɛi lɛ wieɔ shii abɔ akɛ eji wɔsɔ̃ akɛ wɔye wɔbua mɛi ni efi amɛ yɛ yiŋtoo ko hewɔ lɛ. Biblia lɛ tsɔɔ akɛ Yehowa Nyɔŋmɔ ni ji wɔ-Bɔlɔ lɛ ní ŋma Biblia lɛ mli jɔ fe mɔ fɛɛ mɔ.

Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, wɔkaneɔ akɛ: “[Nyɔŋmɔ] yeɔ awusã kɛ okulafo sane ehaa amɛ, mɔ ni dɔɔ gbɔ he ní ehaa lɛ niyenii kɛ hehaa nɔ̃ lɛ.” (5 Mose 10:18) Awie Yehowa Nyɔŋmɔ he yɛ Biblia lɛ mli akɛ “mɛi ni ayeɔ amɛ amim lɛ, eyeɔ amɛsane ehaa amɛ; mɛi ni hɔmɔ yeɔ amɛ lɛ, ehaa amɛ niyenii.” (Lala 146:7) Yehowa wo akpɔ yɛ gbɔi ni ehia amɛ lɛ ahe akɛ: “Gbɔ ni toɔ gbɔ yɛ nyɛŋɔɔ lɛ, nyɛbuaa lɛ tamɔ nyɛmaŋnyo nɔŋŋ, ni osumɔ lɛ taakɛ bɔ ni osumɔɔ bo diɛŋtsɛ ohe lɛ.”—3 Mose 19:34.

Shi ebɛ mlɛo akɛ aaajie mlijɔlɛ kpo be fɛɛ be. Bɔfo Paulo ŋma eyaha Kristofoi ni yɔɔ Kolose lɛ akɛ: ‘Nyɛjiea gbɔmɔ momo lɛ kɛ enitsumɔi lɛ nyɛshwiea, ni nyɛwo gbɔmɔ hee ní tsɔɔ ehee ekoŋŋ kɛyaa nilee mli yɛ mɔ ni bɔ lɛ lɛ subaŋ lɛ naa. Ákɛ nɔ ni Nyɔŋmɔ halamɔbii, mɛi krɔŋkrɔŋi kɛ suɔmɔmɛi ji nyɛ nɛɛ lɛ, nyɛwoa mlijɔlɛ.’—Kolosebii 3:9, 10, 12.

No hewɔ lɛ, ebiɔ mɔdɛŋbɔɔ dani mɔ ko aaanyɛ ajie mlijɔlɛ kpo. Mlijɔlɛ kpojiemɔ ji “gbɔmɔ hee” lɛ ni esa akɛ Kristofoi awo lɛ fã. Paulo hi blema Roma nɔyeli ni eshishibii lɛ feɔ yiwalɛ nii lɛ shishi. No hewɔ lɛ, ewo enanemɛi heyelilɔi lɛ hewalɛ ni amɛfee tsakemɔi yɛ amɛshihilɛi amli bɔni afee ni amɛtsɔmɔ mɛi ni naa mɛi krokomɛi amɔbɔ waa, ní jieɔ mlijɔlɛ babaoo kpo.

Sɛɛnamɔ ni Yɔɔ Mlijɔlɛ He

Mɛi komɛi buɔ mɛi ni mli jɔ lɛ akɛ amɛhiɛ waaa, ni abaanyɛ ashishiu amɛ oya. Ani susumɔ ni tamɔ nɛkɛ lɛ ja?

Dabi kwraa! Nɔ ni haa ajieɔ mlijɔlɛ krɔŋŋ kpo ji suɔmɔ ni mli wa, ni suɔmɔ ji su ni jɛ Nyɔŋmɔ mli. “Nyɔŋmɔ lɛ, suɔmɔ ji lɛ.” (1 Yohane 4:16) Atsɛɔ Yehowa yɛ gbɛ ni ja nɔ akɛ “musuŋtsɔlɛi atsɛ kɛ miishɛjemɔ fɛɛ Nyɔŋmɔ lɛ.” (2 Korintobii 1:3) Wiemɔ “musuŋtsɔlɛi” lɛ shishi diɛŋtsɛ ji “mɔbɔ ni anaa mɛi ni miina nɔ lɛ loo mlijɔlɛ kpo ni ajieɔ atsɔɔ amɛ.” Yɛ anɔkwale mli lɛ, Yehowa ‘mli hi yɛ trumui kɛ mɛi fɔji anɔ’!—Luka 6:35.

Wɔ-Bɔlɔ lɛ miikpa gbɛ akɛ wɔjie sui kpakpai tamɔ mlijɔlɛ kpo. Wɔkaneɔ yɛ Mika 6:8 lɛ akɛ: “Gbɔmɔ, ajaje nɔ ni hi kɛ nɔ ni Yehowa biɔ yɛ odɛŋ atsɔɔo: no ji akɛ ofee nɔ ni ja gbɛ, ní osumɔ ejurɔfeemɔ.” Abɛi 19:22 lɛ kɛɔ akɛ: “Gbɔmɔ taomɔ tsɔ̃ɔ bɔ ni emli hi ha.” Nyɔŋmɔ Bi ni ji Yesu Kristo ní jie e-Tsɛ lɛ sui akpo kɛmɔ shi lɛ kɛ famɔ ni tamɔ nakai nɔŋŋ ha esɛɛnyiɛlɔi lɛ akɛ: “Nyɛnaa mɔbɔ, tamɔ bɔ ni nyɛtsɛ lɛ hu naa mɔbɔ lɛ.” (Luka 6:36) The Jerusalem Bible lɛ tsɔɔ ŋmalɛ nɛɛ shishi akɛ: “Nyɛjiea mlijɔlɛ kpo, tamɔ bɔ ni nyɛtsɛ lɛ jieɔ mlijɔlɛ kpo.”

Ehi akɛ wɔɔná mlijɔlɛ su, ejaakɛ sɛɛnamɔi babaoo yɛ he. Bei pii lɛ wɔnaa akɛ nɔ ni aŋma yɛ Abɛi 11:17 lɛ ji anɔkwale akɛ: “Mɔ ni naa mɔbɔ lɛ, lɛ diɛŋtsɛ esusuma ejurɔ efeɔ.” Kɛ́ wɔjie mlijɔlɛ kpo wɔtsɔɔ mɔ ko ni ehiaa lɛ lɛ, Nyɔŋmɔ naa enɛ akɛ wɔkɛ miifa Lɛ. Eŋɔɔ efɔɔ enɔ akɛ ekɛ ekpakpa baato mlijɔlɛ fɛɛ mlijɔlɛ ni ejálɔi lɛ jieɔ lɛ kpo lɛ najiaŋ. Mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ tsirɛ Maŋtsɛ Salomo ni ewie akɛ: “Mɔ ni naa ohiafo mɔbɔ lɛ, ekɛmiifa Yehowa; ni nɔ ni eŋɔha lɛ lɛ, eeeto lɛ najiaŋ ekoŋŋ.” (Abɛi 19:17) Paulo hu ŋma akɛ: “Nyɛle akɛ nɔ ekpakpa ni mɔ ofeɔ lɛ, no nɔŋŋ he nyɔmɔ Nuŋtsɔ [Yehowa] baawoo.”—Efesobii 6:8.

Mlijɔlɛ baanyɛ aha toiŋjɔlɛ ahi mɛi ateŋ, ni esaa béi. Ehaa wɔnuɔ mɛi krokomɛi ashishi, ni wɔkɛ amɛtɔmɔi faa amɛ. Ekolɛ gbeekpamɔ eyabaŋ wɔkɛ mɛi krokomɛi ateŋ ejaakɛ jeee be fɛɛ be wɔjieɔ wɔsusumɔi akpo yɛ gbɛ ni ja nɔ, loo ekolɛ bei komɛi lɛ anuŋ wɔnifeemɔi ashishi. Mlijɔlɛ baaye abua wɔ ni wɔtsu naagba lɛ he nii ni eha toiŋjɔlɛ ahi wɔkɛ mɛi ni eyanuuu wɔ shishi lɛ ateŋ. Kɛ́ mɔ ko mli jɔ lɛ, ewaaa ákɛ akɛ ehe aaafa lɛ. Mlijɔlɛ yeɔ ebuaa wɔ ni wɔkɛ ŋaa ni Paulo wo Kristofoi lɛ akɛ: “Kɛji mɔ ko kɛ mɔ ko ná sane ko lɛ, nyɛnanaa nyɛhaa nyɛhe ni nyɛkɛfafaa nyɛhe” lɛ tsuɔ nii.—Kolosebii 3:13.

Mlijɔlɛ Haa Anaa Mɛi Mɔbɔ

Kɛfata he lɛ, mlijɔlɛ kpojiemɔ baanyɛ aha mɛi ni naa nɔ lɛ anɔnaa lɛ aba shi. Taakɛ wɔna kɛtsɔ hiɛ lɛ, kɛ́ wɔna mɛi ni naa nɔ lɛ mɔbɔ ni wɔnu he wɔha amɛ lɛ, no tsɔɔ akɛ wɔmli jɔ. Mlijɔlɛ tsɔɔ suɔmɔ mli ni aaajɛ asusu mɛi ni bɛ miishɛɛ lɛ ahe ni aye abua amɛ.

Kɛ́ Kristofoi na mɛi mɔbɔ lɛ, no tsɔɔ akɛ amɛmiikase Yesu. Ená mɛi ahe dekã ni eye ebua amɛ ni amɛná amɛheloo naa hiamɔ nii, ni amɛnyɛ amɛtsi amɛbɛŋkɛ Nyɔŋmɔ hu. Kɛ́ ena akɛ ehia mɛi krokomɛi lɛ, ejɛɔ mlijɔlɛ mli eyeɔ ebuaa amɛ.

Susumɔ nɔ ni Yesu fee beni ena mɛi babaoo ni jamɔŋ hiɛnyiɛlɔi lɛ ekpoo amɛ lɛ he okwɛ: “Beni ena mɛi babaoo lɛ, emusuŋ tsɔ̃ lɛ yɛ amɛhewɔ, akɛni etɔ amɛ ni amɛfee yuyaa tamɔ tooi ni bɛ kwɛlɔ lɛ.” (Mateo 9:36) Biblia he nilelɔ ko wie wiemɔ ni atsɔɔ shishi akɛ “emusuŋ tsɔ̃ lɛ” lɛ he akɛ, etsɔɔ “nii ahe ni aaanu kɛjɛ tsuiŋ tɔɔ.” Yɛ anɔkwale mli lɛ akɛɔ akɛ no ji Hela wiemɔ ni henumɔ yɔɔ mli fe fɛɛ ni akɛtsuɔ nii kɛha mlijɔlɛ.

Kristofoi ni mli jɔ lɛ kɛ oyaiyeli hu tsuɔ mɛi krokomɛi aheloonaa kɛ mumɔŋ hiamɔ nii ahe nii. Bɔfo Petro ŋma akɛ: “Nyɛ fɛɛ nyɛhiɛa jwɛŋmɔ kome, nyɛnanaa nyɛhaa nyɛhe, nyɛdɔa nyɛhe akɛ nyɛmimɛi, nyɛmli ajɔa ahaa nyɛhe.” (1 Petro 3:8) Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, beni Kristofoi aweku ko ni ehia amɛ lɛ fã kɛyahi he kroko yɛ hela hewɔ lɛ, amɛnanemɛi heyelilɔi ni yɔɔ jɛi lɛ kɛ amɛtsũ ha amɛ ni amɛhi mli nyɔji ekpaa ní amɛwooo he nyɔmɔ. Wu lɛ kɛɛ akɛ: “Daa gbi lɛ amɛbakwɛɔ akɛ wɔyɛ jogbaŋŋ lo, ni amɛwiemɔi ni woɔ mɔ hewalɛ lɛ haaa wɔnu he akɛ gbɔi ji wɔ.”

Anɔkwa Kristofoi susuɔ mɛi kpɔji hu ahiamɔ nii ahe. Amɛjɛɔ amɛsuɔmɔ mli amɛkɛ amɛbe, hewalɛ, kɛ heloonaa nibii yeɔ amɛbuaa mɛi kpɔji faa. Yehowa Odasefoi ji mɛi ni awie amɛhe yɛ sane ni tsɔ hiɛ lɛ mli akɛ amɛye amɛbua mɛi ni amɛleee amɛ kwraa lɛ.

No hewɔ lɛ, mlijɔlɛ kɛ mlihilɛ eyi Kristofoi asafo lɛ mli obɔ. Suɔmɔ tsirɛɔ asafo lɛ mli bii ni amɛsɔmɔɔ mɛi krokomɛi. Ekolɛ oyelikɛbuamɔ he baahia awusãi kɛ okulafoi ni yɔɔ asafo lɛ mli lɛ yɛ naagbai srɔtoi ni amɛkɛkpeɔ lɛ ahewɔ. Ani obaanyɛ oye obua amɛteŋ mɛi ni miiye ohia, mɛi ni bɛ hewalɛ, mɛi ni bɛ wɔɔhe, loo mɛi ni yɔɔ naagbai krokomɛi lɛ?

Susumɔ nɔkwɛmɔnɔ ko ni kɔɔ gbalashihilɛ mli hefatalɔi ni yɔɔ Greece lɛ he. Kuumɔ hela ko batswa nuu lɛ. Akɛ nuu nɛɛ kɛ eŋa tee helatsamɔhe ko ni yɔɔ shɔŋŋ. Shi amɛyɛ akutu ŋmɔ, ni ja amɛtse akutu lɛ dani amɛbaaná shika fioo. Namɛi baatse akutu lɛ amɛha amɛ beni amɛyɔɔ helatsamɔhe lɛ? Asafo mli ni amɛyɔɔ lɛ mli bii lɛ ŋɔfɔ̃ amɛ nɔ. Amɛtse akutu lɛ ni amɛhɔ̃ɔ, ni enɛ ha gbalashihilɛ mli hefatalɔi ni ehia amɛ lɛ ná shika fioo, ni amɛtoiŋ jɔ amɛ hu.

Abaanyɛ ajie mlijɔlɛ kpo yɛ gbɛ̀i srɔtoi babaoo anɔ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, Kristofoi ni mli jɔ lɛ yɔseɔ akɛ bei komɛi lɛ nɔ titri ni he hiaa mɛi ni miina nɔ lɛ ateŋ mɛi komɛi ji saramɔ ni aaasara amɛ ní ajɛ mlihilɛ mli abo amɛ toi, anu he aha amɛ, ni ajɛ Ŋmalɛ lɛ mli ashɛje amɛmii.—Romabii 12:15.

Okɛ Mɛi ni Mli Jɔ lɛ Abɔ

Toiŋjɔlɛ kɛ miishɛjemɔ yɛ Kristofoi asafo ni emli bii lɛ yɛ jeŋ fɛɛ lɛ mli, ni ajieɔ mlijɔlɛ kɛ mlihilɛ kpo yɛ amɛteŋ hu. Anɔkwa Kristofoi yɔseɔ akɛ mɛi bɛŋkɛɔ mɛi ni mli jɔ shi jeee mɛi ni yi wa. No hewɔ lɛ, beni amɛbɔɔ mɔdɛŋ akɛ amɛkase amɛŋwɛi Tsɛ lɛ, amɛbɔɔ mɔdɛŋ koni ‘amɛmli ajɔ.’

Yehowa Odasefoi kɛ miishɛɛ miifɔ̃ bo nine ni obaná mlijɔlɛ, suɔmɔ, mɔ hesusumɔ ni yɔɔ amɛteŋ ákɛ Kristofoi lɛ mli gbɛfaŋnɔ. Amɛyɛ nɔmimaa akɛ obaaná miishɛɛ waa kɛ́ ofee nakai.—Romabii 15:7.

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 5]

Paulo wo Kristofoi ní yɔɔ Kolose lɛ hewalɛ ni amɛwo mlijɔlɛ

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 7]

Kɛ́ Yesu na akɛ ehia mɔ ko lɛ, ejɛɔ mlijɔlɛ mli eyeɔ ebuaa mɔ lɛ