Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Be Ni Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli Lɛ Baakpɔ̃ Wɔ Lɛ Eshɛ Shi Etã!

Be Ni Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli Lɛ Baakpɔ̃ Wɔ Lɛ Eshɛ Shi Etã!

Be Ni Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli Lɛ Baakpɔ̃ Wɔ Lɛ Eshɛ Shi Etã!

“Omaŋtsɛyeli lɛ aba; afee nɔ ni osumɔɔ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ, taakɛ afeɔ yɛ ŋwɛi lɛ.”—MAT. 6:10.

1. Mɛni ji sane oti ni yɔɔ Yesu nitsɔɔmɔ lɛ mli?

BENI Yesu Kristo haa e-Gɔŋ nɔ Shiɛmɔ lɛ, etsɔɔ bɔ ni asɔleɔ ahaa, ni no ha ana sane oti ni yɔɔ enitsɔɔmɔ lɛ mli. Etsɔɔ esɛɛnyiɛlɔi lɛ koni amɛsɔle amɛha Nyɔŋmɔ akɛ: “Omaŋtsɛyeli lɛ aba; afee nɔ ni osumɔɔ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ, taakɛ afeɔ yɛ ŋwɛi lɛ.” (Mat. 6:9-13) Yesu ‘yakpa maji kɛ akrowai amli eshiɛ Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ etsɔɔ mɛi.’ (Luka 8:1) Kristo wo esɛɛnyiɛlɔi lɛ hewalɛ akɛ: “Nyɛtaoa Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli lɛ kɛ [Nyɔŋmɔ] jalɛ lɛ tsutsu.” (Mat. 6:33) Okɛ nibii ni obaakase yɛ nikasemɔ nɛɛ mli lɛ atsu nii yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, susumɔ gbɛ̀i anɔ ni oootsɔ oha sanebimɔi ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ ahetoo: Te Maŋtsɛyeli shɛɛ sane lɛ he hiaa ha tɛŋŋ? Mɛni mli esa akɛ akpɔ̃ adesai kɛjɛ? Ni mɛɛ gbɛ nɔ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ aaatsɔ akpɔ̃ adesai?

2. Te Maŋtsɛyeli shɛɛ sane lɛ he hiaa ha tɛŋŋ?

2 Yesu gba akɛ: “Aaashiɛ maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa nɛɛ atsɔɔ je nɛŋ fɛɛ, ní akɛye jeŋmaji lɛ fɛɛ odase; ni no dani naagbee lɛ aaaba.” (Mat. 24:14) Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ he miihia waa. Nɔ hewɔ ji akɛ eji shɛɛ sane ni he hiaa fe fɛɛ yɛ je lɛŋ! Nyɔŋmɔ tsuji aaafee akpekpei kpawo ni yɔɔ Yehowa Odasefoi asafoi ni fa 100,000 mli yɛ jeŋ fɛɛ lɛ miishiɛ, ni amɛmiiha mɛi miile akɛ ato Maŋtsɛyeli lɛ shishi. Nitsumɔ ko kwraa bɛ ni kɛ enɛ yeɔ egbɔ. Eji miishɛɛ sane akɛ ato Maŋtsɛyeli lɛ ama shi ejaakɛ no tsɔɔ akɛ Nyɔŋmɔ eto nɔyeli yɛ ŋwɛi ní baaye shikpɔŋ lɛ fɛɛ nɔ. Maŋtsɛyeli lɛ baaha afee Yehowa suɔmɔnaa nii yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ taakɛ afeɔ yɛ ŋwɛi lɛ.

3, 4. Te shihilɛ lɛ baatamɔ aha tɛŋŋ beni afeɔ Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ?

3 Mɛɛ shihilɛ mli adesai baahi beni afeɔ Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ? Yehowa “aaatsumɔ amɛhiɛaŋ yaafonui fɛɛ, ni gbele bɛ dɔŋŋ, ni ŋkɔmɔyeli ko kɛ bolɔmɔ ko kɛ nɔnaa ko hu bɛ dɔŋŋ.” (Kpoj. 21:4) Hela mɔŋ adesai ni amɛgboiŋ hu ejaakɛ amɛbaaye emuu ni abaakpɔ̃ amɛ kɛjɛ esha ní amɛná kɛjɛ fɔmɔ mli lɛ mli. Gbohii ni Nyɔŋmɔ baabu amɛ akɛ amɛsa shitee lɛ baaná hegbɛ kɛhi shi kɛya naanɔ, ejaakɛ Biblia lɛ ewo shi akɛ: “Gbohiiashitee baaba, ni jalɔi kɛ mɛi ni ejaaa fɛɛ baate shi.” (Bɔf. 24:15) Tawuu, hela, loo hɔmɔ ehiŋ shi dɔŋŋ, ni abaaha shikpɔŋ lɛ atsɔ paradeiso. Kooloi po ni he yɔɔ gbeyei amrɔ nɛɛ kɛ adesai baahi shi yɛ toiŋjɔlɛ mli, ni toiŋjɔlɛ baahi kooloi lɛ sɔŋŋ hu ateŋ.—Lala 46:10; 72:16; Yes. 11:6-9; 33:24; Luka 23:43.

4 Akɛni Maŋtsɛyeli lɛ baaha aná jɔɔmɔi babaoo ni tamɔ nɛkɛ hewɔ lɛ, ebɛ naakpɛɛ akɛ Biblia mli gbalɛ ko wie nakai be lɛ he yɛ gbɛ ni haa mɔ náa miishɛɛ nɔ akɛ: “Mɛi ni he jɔ lɛ, shikpɔŋ lɛ aaatsɔ̃ amɛnɔ̃, ni amɛmii aaashɛ amɛhe yɛ hejɔlɛ babaoo mli.” Shi mɛni baaba efɔŋfeelɔi anɔ? Ŋmalɛ lɛ gba akɛ: “Eshwɛ fioo kɛkɛ ni mɔ fɔŋ lɛ bɛ dɔŋŋ.” Shi “mɛi ni kwɛɔ Yehowa gbɛ lɛ, shikpɔŋ lɛ aaatsɔ̃ amɛnɔ̃.”—Lala 37:9-11.

5. Mɛni baaba nibii agbɛjianɔtoo nɛɛ nɔ?

5 Shi dani enɛ aaaba mli lɛ, esa akɛ ajie nibii agbɛjianɔtoo nɛɛ kɛ emli nɔyelii ni kɛ amɛhe tswaa, jamɔi, kɛ jarayeli gbɛjianɔtoi lɛ kɛya. Nakai pɛpɛɛpɛ ŋwɛi nɔyeli lɛ baafee. Akɛ mumɔ tsirɛ gbalɔ Daniel ni egba akɛ: “Nɛkɛ maŋtsɛmɛi nɛɛ ayinɔ lɛ Nyɔŋmɔ ní yɔɔ ŋwɛi lɛ aaatee maŋtsɛyeli ko shi ama shi [yɛ ŋwɛi] ni efiteŋ dɔŋŋ kɛaatee naanɔ, ni ashiŋ maŋtsɛyeli nɛɛ ahaŋ maŋ kroko; eeejwara maŋtsɛyelii [ni yɔɔ amrɔ] nɛɛ fɛɛ wɔtsɔwɔtsɔ, ni eeekpata amɛhiɛ, shi lɛ diɛŋtsɛ lɛ eeedamɔ shi kɛaatee naanɔ.” (Dan. 2:44) No sɛɛ lɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ, ni ji ŋwɛi nɔyeli hee lɛ baaye adesai ni baahi shikpɔŋ hee lɛ nɔ lɛ anɔ. Abaaná “ŋwɛi hee kɛ shikpɔŋ hee ni jalɛ hiɔ mli.”—2 Pet. 3:13.

Kpɔ̃mɔ He Miihia Wɔ Waa Amrɔ Nɛɛ

6. Te Biblia lɛ tsɔɔ bɔ ni efɔŋfeemɔ ji yɛ jeŋ fɔŋ nɛɛ mli lɛ mli eha tɛŋŋ?

6 Beni Satan, Adam, kɛ Hawa tse Nyɔŋmɔ hiɛ atua ní amɛtao akɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛkpɛ amɛyiŋ yɛ nɔ ni ja kɛ nɔ ni ejaaa he lɛ, adesai aweku muu lɛ fɛɛ yaje oshara mli. No sɛɛ nɔ ni fa fe afii 1,600 dani jeŋ muu fɛɛ Nu Afua lɛ aaaba lɛ, “gbɔmɛi anɔ fɔŋ feemɔ fá yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ, ni amɛtsuiŋ susumɔi ajwɛŋmɔ fɛɛ lɛ efɔŋ kɛkɛ ji daa nɛɛ.” (1 Mose 6:5) Nu Afua lɛ sɛɛ aaafee afii 1,300 lɛ, Salomo na akɛ shihilɛ lɛ mli ewo wu aahu akɛ eŋma akɛ: “Mijɔɔ gbohii ni egboi momo lɛ moŋ fe hiɛkãalɔi ni hiɛ kãmɔ lolo lɛ; shi mɔ ni nɔ̃ hi fe amɛyi enyɔ lɛ fɛɛ ji mɔ ni nako aba, ni eeebana nitsumɔ fɔŋ ni atsũɔ yɛ hulu shishi nɛɛ.” (Jaj. 4:2, 3) Kɛjɛ beni Salomo ŋma sane nɛɛ, aaafee afii 3,000 eho, ni amrɔ nɛɛ efɔŋfeemɔ miiya nɔ emli miiwo wu.

7. Mɛni hewɔ ehe hiaa waa ni Nyɔŋmɔ akpɔ̃ wɔ amrɔ nɛɛ?

7 Eyɛ mli akɛ jeee ŋmɛnɛ aje efɔŋfeemɔ shishi moŋ, shi ehe ebahia waa ni Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ akpɔ̃ wɔ amrɔ nɛɛ fe bei fɛɛ ni eho. Nibii ni etee nɔ yɛ afii 100 ni eho lɛ mli lɛ yɛ gbeyei fe bei ni etsɔ hiɛ lɛ, ni nibii nɛɛ amli miiwo wu daa. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, nitsumɔhe ko ni taoɔ saji amli (Worldwatch Institute) lɛ bɔ amaniɛ akɛ: “Mɛi ni gboi yɛ tai ni awu yɛ afi 1900 afii lɛ amli lɛ ayi fa fe mɛi ni gboi yɛ tai fɛɛ ni awu kɛjɛ klɛŋklɛŋ afi 100 lɛ mli kɛyashi afi 1899 lɛ mli lɛ toi etɛ.” Kɛjɛ afi 1914 kɛbaa nɛɛ, mɛi ni fa fe akpekpei 100 egboi yɛ ta mli! Saji amlitaomɔ wolo ko tsɔɔ akɛ mɛi aaashɛ akpekpei 60 gboi yɛ Jeŋ Ta ni Ji Enyɔ lɛ mli. Maji komɛi miibua nuklea tawuu nibii anaa amrɔ nɛɛ, ni enɛ baanyɛ aha akpata mɛi babaoo ahiɛ yɛ je lɛŋ kɛ́ aawu ta. Ni eyɛ mli akɛ atee hiɛ waa yɛ tsofafeemɔ kɛ adebɔɔ nibii ahe nilee mli moŋ, shi daa afi lɛ, hɔmɔ gbeɔ gbekɛbii aaafee akpekpei enumɔ.—Kwɛmɔ Mɛni Biblia lɛ Tsɔɔ Diɛŋtsɛ? wolo lɛ yitso 9 lɛ.

8. Mɛni afii akpei abɔ ni adesai kɛye nɔ lɛ eha ayɔse faŋŋ?

8 Mɔdɛŋ ni adesai bɔɔ koni amɛkɛtsĩ efɔŋfeemɔ naa lɛ yeko omanye. Je lɛŋ maŋkwramɔ, guɔyeli, kɛ jamɔ gbɛjianɔtoi ni yɔɔ lɛ nyɛko aha adesai aná toiŋjɔlɛ, shweshweeshwe shihilɛ, kɛ gbɔmɔtsoŋ hewalɛ kpakpa. Yɛ nɔ najiaŋ ní gbɛjianɔtoi nɛɛ aaatsu adesai anaagbai ahe nii aha amɛ lɛ, amɛha emli ewo wu moŋ. Ekã shi faŋŋ akɛ, afii akpei abɔ ni adesai kɛye nɔ lɛ ema anɔkwale ni wiemɔi nɛɛ ji lɛ nɔ mi akɛ: “Gbɔmɔ gbɛ bɛ lɛ diɛŋtsɛ edɛŋ, ni adesa ní nyiɛ nɛɛ, bɔ ni eeetsɔ ejaje enajifaamɔi eha lɛ, ebɛ edɛŋ.” (Yer. 10:23) Hɛɛ, “gbɔmɔ yeɔ enaanyo gbɔmɔ nɔ ni ekɛyeɔ [lɛ] awui.” (Jaj. 8:9) Kɛfata he lɛ, ‘bɔɔnii lɛ fɛɛ dɔmɔɔ ŋtsɔi ni amɛkɔ̃mɔɔ.’—Rom. 8:22.

9. Mɛɛ shihilɛi anɔkwa Kristofoi kpaa gbɛ akɛ ebaaya nɔ yɛ “naagbee gbii” nɛɛ amli?

9 Biblia lɛ gba yɛ wɔbe nɛɛ he akɛ: “Naagbee gbii lɛ anɔ lɛ jaramɔ bei baaba.” Gbalɛ lɛ tsɔɔ nibii ni baaya nɔ yɛ naagbee gbii lɛ amli beni adesai yeɔ nɔ lɛ, ni no sɛɛ lɛ etsɔɔ akɛ: “Gbɔmɛi fɔji kɛ shishiulɔi aaawo wu yɛ efɔŋ mli.” (Nyɛkanea 2 Timoteo 3:1-5, 13.) Enɛ efeee Kristofoi anaakpɛɛ ejaakɛ “jeŋ muu lɛ fɛɛ kã mɔ fɔŋ lɛ [Satan] mli.” (1 Yoh. 5:19) Shi miishɛɛ sane ji akɛ etsɛŋ ni Nyɔŋmɔ baakpɔ̃ mɛi ni sumɔɔ lɛ lɛ. Ebaakpɔ̃ amɛ kɛjɛ jeŋ ní emli shihilɛ yaa nɔ efiteɔ daa lɛ mli.

Mɔ Pɛ ni Baanyɛ Akpɔ̃ Wɔ

10. Mɛni hewɔ Yehowa pɛ baanyɛ akpɔ̃ wɔ lɛ?

10 Kɛ́ ooshiɛ sanekpakpa lɛ, ha ale akɛ Yehowa pɛ ji Mɔ ni baanyɛ akpɔ̃ wɔ. Lɛ pɛ eyɔɔ hewalɛ ni ekɛaakpɔ̃ etsuji kɛjɛ hejaramɔ fɛɛ hejaramɔ mli, ni eesumɔ ni efee nakai. (Bɔf. 4:24, 31; Kpoj. 4:11) Wɔbaanyɛ wɔná nɔmimaa akɛ Yehowa baakpɔ̃ ewebii lɛ be fɛɛ be, ni ebaaha eyiŋtoi aba mli, ejaakɛ ekã kita akɛ: “Lɛɛlɛŋ, bɔ ni misusu lɛ, nakai ebaaba mli.” Ewiemɔ lɛ ‘ekuŋ esɛɛ kɛbaŋ eŋɔɔ efolo.’—Nyɛkanea Yesaia 14:24, 25; 55:10, 11.

11, 12. Mɛni nɔ mi Nyɔŋmɔ ema eha etsuji?

11 Yehowa ema nɔ mi akɛ ebaakpɔ̃ etsuji lɛ beni eeekpata mɛi fɔji lɛ ahiɛ lɛ. Beni Nyɔŋmɔ tsu gbalɔ Yeremia koni eyabɔ efɔŋfeelɔi lɛ kɔkɔ lɛ, ekɛɛ lɛ akɛ: “Kaashe amɛ gbeyei.” Mɛni hewɔ ekɛɛ lɛ nakai lɛ? Ekɛfata he akɛ: “Mikɛo yɛ, ni majieo!” (Yer. 1:8) Nakai nɔŋŋ hu beni Yehowa baakpãta mɛi fɔji ni yɔɔ Sodom kɛ Gomora lɛ ahiɛ lɛ, etsu bɔfoi enyɔ koni amɛyakpala Lot kɛ eweku lɛ kɛjɛ jɛmɛ kɛya he ko ni yɔɔ shweshweeshwe. “Kɛkɛ ni Yehowa ha swɔɔ kɛ la nɛ . . . eshwie Sodom kɛ Gomora nɔ.”—1 Mose 19:15, 24, 25.

12 Yehowa baanyɛ akpɔ̃ mɛi ni feɔ esuɔmɔnaa nii lɛ yɛ jeŋ fɛɛ be mli ni ekpãtaa je lɛ hiɛ lɛ. Beni ekɛ Nu Afua lɛ kpãta blema jeŋ fɔŋ lɛ hiɛ lɛ, ‘Noa ni ji jalɛ shiɛlɔ lɛ, mɔ ni gbe yi fee mɛi kpaanyɔ lɛ ayi kɛkɛ ebaa.’ (2 Pet. 2:5) Yehowa baasaa akpɔ̃ jalɔi lɛ beni eeekpãta jeŋ fɔŋ nɛɛ hiɛ lɛ. No hewɔ lɛ, e-Wiemɔ lɛ kɛɔ akɛ: “Nyɛtaoa Yehowa sɛɛ gbɛ, nyɛ shikpɔŋ lɛ nɔ heshibalɔi fɛɛ . . . Nyɛtaoa jalɛ sɛɛ gbɛ, nyɛtaoa heshibaa sɛɛ gbɛ: ekolɛ aaaŋɔ nyɛ atee yɛ Yehowa mlifu gbi lɛ nɔ!” (Zef. 2:3) Jeŋ fɔŋ lɛ hiɛ ni abaakpãta lɛ baaha ‘mɛi ni ja lɛ ahi shikpɔŋ lɛ nɔ, shi aaafolɔ mɛi fɔji lɛ kɛaajɛ nɔ.’—Abɛi 2:21, 22.

13. Mɛɛ gbɛ abaatsɔ akpɔ̃ Yehowa tsuji ni egboi lɛ?

13 Shi hela, yiwaa, kɛ nibii krokomɛi eha Nyɔŋmɔ tsuji babaoo egboi momo. (Mat. 24:9) Belɛ, mɛɛ gbɛ nɔ aaatsɔ akpɔ̃ mɛi nɛɛ fɛɛ? Taakɛ wɔna kɛtsɔ hiɛ lɛ, ‘abaatee jalɔi lɛ ashi.’ (Bɔf. 24:15) Kwɛ bɔ ni ehaa wɔtsui nyɔɔ wɔ mli akɛ wɔɔle akɛ nɔ ko kwraa bɛ ní baanyɛ atsĩ kpɔmɔ ni Yehowa baakpɔ̃ etsuji lɛ naa!

Jalɛ Nɔyeli

14. Mɛni hewɔ wɔyɔɔ nɔmimaa akɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ ji jalɛ nɔyeli lɛ?

14 Kɛ́ ooshiɛ lɛ, obaanyɛ oha mɛi ale akɛ Yehowa Maŋtsɛyeli ni yɔɔ ŋwɛi lɛ ji jalɛ nɔyeli. Sane nɛɛ ji anɔkwale ejaakɛ ehaa anaa Nyɔŋmɔ sui ni yɔɔ naakpɛɛ lɛ, tamɔ jalɛsaneyeli, jalɛ, kɛ suɔmɔ. (5 Mose 32:4; 1 Yoh. 4:8) Nyɔŋmɔ kɛ Maŋtsɛyeli lɛ eha Yesu Kristo, mɔ ni sa jogbaŋŋ akɛ eyeɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ. Yehowa eto eyiŋ hu akɛ aŋɔ Kristofoi 144,000 ni afɔ amɛ mu kɛjɛ shikpɔŋ lɛ nɔ kɛya ŋwɛi ákɛ Kristo nanemɛi niyelɔi ní amɛfata Kristo he kɛye shikpɔŋ lɛ nɔ.—Kpoj. 14:1-5.

15. Mɛɛ srɔtofeemɔ yɔɔ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ kɛ adesai anɔyeli lɛ teŋ?

15 Abaana srɔtofeemɔ agbo yɛ Yesu kɛ mɛi 144,000 lɛ anɔyeli lɛ kɛ adesai ni yeee emuu lɛ anɔyeli lɛ teŋ! Bei pii lɛ, je nɛŋ nɔyelɔi lɛ ji gbɔmɛi ní yitseiaŋ wala, ni amɛhaa amɛshishibii lɛ wuɔ ta, ni enɛ haa mɛi akpekpei abɔ awala hiɛ kpataa. Ebɛ naakpɛɛ akɛ Ŋmalɛ lɛ woɔ wɔ ŋaa koni wɔkɛ wɔhiɛ akafɔ gbɔmɔ “ní yelikɛbuamɔ ko bɛ edɛŋ lɛ” nɔ! (Lala 146:3) Ákɛ nɔ ni tamɔɔɔ nakai lɛ, Kristo baajɛ esuɔmɔ mli eye nɔ! Yesu kɛɛ akɛ: “Nyɛbaa miŋɔɔ, nyɛ mɛi fɛɛ ni etɔ nyɛ ni nyɛjatsui fe nyɛ lɛ, ni maha nyɛ hejɔɔmɔ. Nyɛwoa mipã lɛ nyɛfɔ̃a nyɛnɔ, ni nyɛkasea mi; shi mihe jɔ, ni mibaa mihe shi kɛjɛ mitsui mli; ni nyɛaaná hejɔɔmɔ nyɛaaha nyɛsusumai lɛ. Ejaakɛ mipã lɛ teremɔ waaa, ni mijatsu lɛ etsiii.”—Mat. 11:28-30.

Etsɛŋ ni Naagbee Gbii lɛ Asɛɛ Baafo!

16. Mɛɛ gbɛ nɔ naagbee gbii nɛɛ baatsɔ aba naagbee?

16 Kɛjɛ afi 1914 kɛbaa nɛɛ, je lɛ yɛ enaagbee gbii loo “je nɛŋ naagbee” be lɛ mli. (Mat. 24:3) Etsɛŋ kwraa ni “amanehulu babaoo” ni Yesu wie he lɛ baaba. (Nyɛkanea Mateo 24:21.) Nakai amanehulu ni anako enɔ dã lɛ baakpata Satan je lɛ fɛɛ hiɛ. Shi mɛɛ gbɛ nɔ amanehulu kpeteŋkpele lɛ aaatsɔ aje shishi? Ni te ebaaba naagbee eha tɛŋŋ?

17. Mɛni Biblia lɛ wieɔ yɛ amanehulu kpeteŋkpele lɛ fɛ́mɔ he?

17 Amanehulu kpeteŋkpele lɛ baafɛ́ trukaa. Hɛɛ, “Yehowa gbi” lɛ baaba trukaa, “be mli ni amɛaakɛɛ akɛ: Hejɔlɛ yɛ ni wɔyɛ shweshweeshwe lɛ!” (Nyɛkanea 1 Tesalonikabii 5:2, 3.) Amanehulu ni agba afɔ shi lɛ baaje shishi beni jeŋmaji lɛ aaasusu akɛ amɛtsu amɛnaagbai wuji lɛ ekomɛi ahe nii amɛta lɛ. “Babilon Kpeteŋkpele lɛ” ni ji apasa jamɔi ni yɔɔ jeŋ fɛɛ lɛ hiɛ ní abaakpata trukaa lɛ baaha mɛi ni yɔɔ je lɛ mli lɛ anaa akpɛ amɛhe. Maŋtsɛmɛi lɛ kɛ mɛi krokomɛi anaa baakpɛ amɛhe kɛ́ akpata Babilon Kpeteŋkpele lɛ hiɛ lɛ.—Kpoj. 17:1-6, 18; 18:9, 10, 15, 16, 19.

18. Te Yehowa baafee enii eha tɛŋŋ kɛ Satan batutua E-webii lɛ?

18 Kɛ́ amanehulu kpeteŋkpele lɛ mli wa kɛshɛ he ko lɛ, “okadii aaaba hulu kɛ nyɔŋtsere kɛ ŋulamii amli” ni “gbɔmɔbi lɛ okadi lɛ aaapue yɛ ŋwɛi.” No mli lɛ, wɔbaanyɛ ‘wɔdamɔ shi ni wɔhole wɔyitsei anɔ, ejaakɛ wɔkpɔmɔ lɛ miibɛŋkɛ.’ (Luka 21:25-28; Mat. 24:29, 30) Satan ni ji Gog kɛ esamaŋfoi lɛ baatutua Nyɔŋmɔ webii lɛ. Shi Yehowa wie yɛ enɔkwa tsuji lɛ atutuamɔ he akɛ: ‘Mɔ ni taa nyɛhe lɛ eeta mihiŋmɛiŋ ajaŋmalaatɛ he.’ (Zak. 2:8) No hewɔ lɛ, mɔdɛŋ ni Satan baabɔ akɛ ekpata amɛhiɛ lɛ yeŋ omanye. Mɛni hewɔ? Ejaakɛ Nuŋtsɔ Maŋtsɛ Yehowa he aaafee oya ni ekpɔ̃ etsuji lɛ.—Ezek. 38:9, 18.

19. Mɛni hewɔ wɔbaanyɛ wɔná nɔmimaa akɛ Nyɔŋmɔ blafoi lɛ baakpata Satan gbɛjianɔtoo lɛ hiɛ lɛ?

19 Kɛ́ Nyɔŋmɔ te shi eshi jeŋmaji lɛ, ‘amɛaaná amɛle akɛ lɛ ji Yehowa lɛ.’ (Ezek. 36:23) Eeetsu eblafoi lɛ ni ji mumɔŋ bɔɔnii akpei abɔ ni Kristo Yesu ji amɛhiɛnyiɛlɔ lɛ koni amɛkpata Satan gbɛjianɔtoo ni baashwɛ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ hiɛ. (Kpoj. 19:11-19) Kɛ́ wɔha ehi wɔjwɛŋmɔ mli akɛ be ko lɛ ŋwɛi bɔfo kome pɛ ‘gbe’ Nyɔŋmɔ henyɛlɔi “akpei oha kɛ nyɔŋmai kpaanyɔ kɛ enumɔ” yɛ gbɛkɛ kome pɛ mli lɛ, wɔbaanyɛ wɔná nɔmimaa akɛ ewaŋ kɛhaŋ ŋwɛi tabilɔi lɛ ákɛ amɛaakpata Satan nibii agbɛjianɔtoo ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ fɛɛ hiɛ beni amanehulu kpeteŋkpele lɛ aaashɛ enaagbee yɛ Harmagedon lɛ. (2 Maŋ. 19:35; Kpoj. 16:14, 16) Abaaŋɔ Satan kɛ edaimonioi lɛ awo bu kwɔŋkwɔŋ lɛ mli afii akpe. Abaakpata amɛhiɛ yɛ sɛɛ mli.—Kpoj. 20:1-3.

20. Mɛni Yehowa baatsɔ Maŋtsɛyeli lɛ nɔ afee?

20 No hewɔ lɛ, abaajie efɔŋfeemɔ kɛjɛ shikpɔŋ lɛ nɔ, ni jalɔi baahi shi kɛya naanɔ yɛ shikpɔŋ nɛɛ nɔ. Yehowa baaha ana akɛ eji Kpɔ̃lɔ Kpeteŋkpele. (Lala 145:20) Yehowa baatsɔ Maŋtsɛyeli lɛ nɔ ebu enɔyeli lɛ bem, etse egbɛi krɔŋkrɔŋ lɛ he, ni eha eyiŋtoo kɛha shikpɔŋ lɛ aba mli. Eba akɛ obaaná miishɛɛ waa yɛ oshiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli be mli ni ojajeɔ sanekpakpa lɛ, ní oyeɔ obuaa ‘mɛi ní ajie ato naanɔ wala lɛ’ koni amɛyɔse akɛ be ni Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ kɛbaakpɔ̃ adesai lɛ ebɛŋkɛ lɛ.—Bɔf. 13:48.

Ani Okaiɔ?

• Mɛɛ gbɛ nɔ Yesu tsɔ ema bɔ ni Maŋtsɛyeli lɛ he hiaa ha lɛ nɔ mi?

• Mɛni hewɔ kpɔ̃mɔ he ehia wɔ amrɔ nɛɛ fe bei fɛɛ ni eho lɛ?

• Mɛɛ nifeemɔi wɔbaanyɛ wɔkpa gbɛ akɛ amɛbaaya nɔ yɛ amanehulu kpeteŋkpele lɛ mli?

• Mɛɛ gbɛ nɔ Yehowa baatsɔ eha ana akɛ eji Kpɔ̃lɔ Kpeteŋkpele?

[Nikasemɔ lɛ he Sanebimɔi]

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 12, 13]

Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ gba akɛ abaashiɛ yɛ jeŋ fɛɛ yɛ wɔbei nɛɛ amli bɔ ni anako enɔ dã

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 15]

Yehowa baanyɛ akpɔ̃ wɔ tamɔ bɔ ni ekpɔ̃ Noa kɛ eweku lɛ

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 16]

Yehowa ‘aaatsumɔ hiɛaŋ yaafonui fɛɛ, ni gbele bɛ dɔŋŋ.’—Kpoj. 21:4