Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Akɛɛ Yudafoi lɛ yɛ Nehemia 8:10 lɛ akɛ ‘amɛyaye nii ní ewo fɔ’ eyɛ mli akɛ Mla ní yɔɔ 3 Mose 3:17 lɛ kɛɛ akɛ: “Nyɛkayea fɔ ko fɔ ko.” Te esa akɛ wɔnu wiemɔi enyɔ nɛɛ ashishi wɔha tɛŋŋ?

Esoro Hebri wiemɔi ni atsɔɔ shishi yɛ Nehemia 8:10 lɛ akɛ “nii ní ewo fɔ” lɛ yɛ nɔ ni atsɔɔ shishi yɛ 3 Mose 3:17 lɛ akɛ “fɔ” lɛ he. Hebri wiemɔ cheʹlev ni atsɔɔ shishi yɛ 3 Mose 3:17 lɛ akɛ “fɔ” lɛ kɔɔ adesai loo kooloi afɔ he. (3 Mose 3:3; Koj. 3:22) Wiemɔi ni tsɔ kuku 17 lɛ hiɛ lɛ tsɔɔ akɛ esaaa akɛ Israelbii lɛ yeɔ fɔ ni ha kooloo ní akɛbaashã afɔle lɛ mlinii lɛ kɛ esabai lɛ ahe lɛ, loo fɔ ni ha ehɛ mli lɛ ejaakɛ “fɔ lɛ fɛɛ lɛ Yehowa nɔ̃ ni.” (3 Mose 3:14-16) No hewɔ lɛ, esaaa akɛ ayeɔ fɔ ni yɔɔ kooloi ni akɛbaashã afɔle aha Yehowa lɛ amli lɛ.

Shi Hebri wiemɔ ni atsɔɔ shishi akɛ “nii ní ewo fɔ” yɛ Nehemia 8:10 lɛ ji mash·man·nimʹ, ni biɛ pɛ wiemɔ nɛɛ jieɔ kpo yɛ, yɛ Hebri Ŋmalɛi lɛ amli. Aná kɛjɛ feemɔ wiemɔ ni ji sha·menʹ  mli, ni eshishi ji “nɔ ni ewo fɔ, nɔ ni eshwi.” Etamɔ nɔ ni akɛ wiemɔi fɛɛ ni kɛ feemɔ wiemɔ nɛɛ yɔɔ tsakpãa lɛ ashishinumɔ tsɔɔ shweremɔ kɛ hejɔlɛ loo miishɛɛ. (Okɛto Yesaia 25:6 lɛ he.) Wiemɔi ni aná kɛjɛ feemɔ wiemɔ nɛɛ mli lɛ ateŋ ekome ji sheʹmen, ni bei pii lɛ atsɔɔ shishi akɛ “mu,” taakɛ ejeɔ kpo yɛ wiemɔ ni ji “mutso mu” lɛ mli lɛ. (5 Mose 8:8; 3 Mose 24:2) Etamɔ nɔ ni wiemɔ ni ji mash·man·nimʹ  ni akɛtsu nii yɛ Nehemia 8:10 lɛ kɔɔ niyenii ni akɛ mu babaoo hoo lɛ he, ni ekolɛ akɛ loo ni fɔ fioo yɛ he fata he kɛhoo, shi jeee fɔ diɛŋtsɛ ni ha kooloo lɛ mli lɛ.

Eyɛ mli akɛ agu Israelbii lɛ ni amɛkaye fɔ ni ha kooloo ko mli lɛ moŋ, shi amɛyeɔ niyenii kpakpa ni ŋɔɔ. Amɛkɛ ŋmɔshi nibii amli mu loo mutso mu shiɔ nibii tamɔ mã tatalei, shi amɛkɛ kooloo fɔ eshiii. (3 Mose 2:7) No hewɔ lɛ, Insight on the Scriptures wolo lɛ tsɔɔ mli akɛ “nii ní ewo fɔ” ni yɔɔ Nehemia 8:10 lɛ “miitsɔɔ niyenii kpakpa ni ŋɔɔ, tamɔ niyenii ni ŋɔɔ ni akɛ ŋmɔshi nibii amli mu efee, shi jeee niyenii gbiji.”

Shi Kristofoi le akɛ fɔ ni agu eyeli lɛ fata Mla lɛ he. Kristofoi bɛ Mla lɛ kɛ emli taomɔ nii ni kɔɔ kooloi ni akɛshãa afɔle lɛ ahe lɛ shishi.—Rom. 3:20; 7:4, 6; 10:4; Kol. 2:16, 17.