Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Te Ooofee Tɛŋŋ Ofĩ Shi yɛ Shiɛmɔ Nitsumɔ lɛ Mli?

Te Ooofee Tɛŋŋ Ofĩ Shi yɛ Shiɛmɔ Nitsumɔ lɛ Mli?

Te Ooofee Tɛŋŋ Ofĩ Shi yɛ Shiɛmɔ Nitsumɔ lɛ Mli?

ANI onu tɔlɛ kɛ nijiaŋwujee he aahu akɛ oshwe akɛ okpa shiɛmɔ nitsumɔ lɛ pɛŋ? Shiteekɛwoo ni naa wa, yeyeeyefeemɔ, gbɔmɔtsoŋ hewalɛ kpakpa ni bɛ, tipɛŋfoi anɔnyɛɛ, loo bɔ ni mɛi booo wɔwiemɔ lɛ toi lɛ haa ewaa kɛhaa wɔ akɛ wɔɔfĩ shi. Shi, susumɔ nɔkwɛmɔnɔ ni Yesu fee lɛ he okwɛ. Yɛ “nyamɔ ni kã ehiɛ lɛ hewɔ lɛ” emia ehiɛ yɛ kaai ni naa wawai amli. (Heb. 12:2) Ele akɛ ebaaha Yehowa tsui anyɔ emli kɛ́ eha ana akɛ naafolɔmɔi ni akɛshi Nyɔŋmɔ lɛ bɛ mli kwraa.—Abɛi 27:11.

Bo hu obaanyɛ oha Yehowa tsui anyɔ emli kɛ́ ofĩ shi yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli. Shi kɛ́ naagbai komɛi haaa onyɛ okɛ ekãa ashiɛ hu? Krystyna ni efɔ̃ nɔ yɛ afii amli ní bɛ gbɔmɔtsoŋ hewalɛ kpakpa ko tsɔ lɛ wie akɛ: “Mifɔɔ tɔlɛ he numɔ ni minijiaŋ jeɔ wui. Gbɔlɛ mli naagbai tamɔ gbɔmɔtsoŋ hewalɛ kpakpa ni bɛ kɛ daa gbi shihilɛ mli yeyeeyefeemɔi ni mikɛkpeɔ lɛ baanyɛ aha ekãa ni miyɔɔ lɛ naa aba shi be kukuoo.” Mɛɛ gbɛ nɔ oootsɔ ofĩ shi yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli yɛ naagbai nɛɛ fɛɛ asɛɛ?

Kasemɔ Gbalɔi Lɛ

Bɔni afee ni Maŋtsɛyeli shiɛlɔi anɔkwafoi lɛ afĩ shi yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ, amɛbaanyɛ amɛbɔ mɔdɛŋ kɛsusu nii ahe taakɛ blema gbalɔi lɛ fee lɛ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, susumɔ Yeremia he okwɛ. Beni Nyɔŋmɔ fã lɛ akɛ esɔmɔ akɛ gbalɔ klɛŋklɛŋ kwraa lɛ, eshashao shi akɛ ebaasɔmɔ. Kɛlɛ, Yeremia nyɛ efĩ shi yɛ enitsumɔ ni wa lɛ mli nɔ ni fa fe afii 40 sɔŋŋ ejaakɛ ekɛ ehiɛ fɔ̃ Nyɔŋmɔ nɔ.—Yer. 1:6; 20:7-11.

Yeremia nɔkwɛmɔnɔ lɛ woɔ Henryk hewalɛ. Ewie akɛ: “Yɛ nɔ ni fa fe afii 70 ni mikɛtsu shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ, bei komɛi lɛ bɔ ni mɛi feɔ amɛnii amɛhaa, shi ni amɛteɔ amɛwoɔ wɔ, loo wiemɔ lɛ toi ni amɛbooo lɛ haa minijiaŋ jeɔ wui. Yɛ bei ni tamɔ nɛkɛ amli lɛ, mikaiɔ Yeremia nɔkwɛmɔnɔ lɛ. Suɔmɔ ni ená kɛha Yehowa kɛ hekɛnɔfɔɔ kwraa ni eyɔɔ yɛ Yehowa mli ni ha etee nɔ egba.” (Yer. 1:17) Yeremia nɔkwɛmɔnɔ lɛ woɔ Rafał hu hewalɛ. Ewie akɛ: “Yeremia kɛ ehe fɔ̃ Nyɔŋmɔ nɔ moŋ fe nɔ ni ekɛ ehe aaafɔ̃ lɛ diɛŋtsɛ kɛ ehenumɔi anɔ. Etee nɔ etsu nitsumɔ lɛ ní esheee gbeyei yɛ shiteekɛwoo babaoo lɛ fɛɛ sɛɛ. Mibɔɔ mɔdɛŋ akɛ maha enɛ ahi mijwɛŋmɔ mli.”

Gbalɔ kroko hu ni enɔkwɛmɔnɔ lɛ yeɔ ebuaa mɛi babaoo koni amɛfĩ shi yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ ji Yesaia. Nyɔŋmɔ ha ele akɛ ejakumaŋbii lɛ boŋ lɛ toi. Yehowa kɛɛ akɛ: “Ha nɛkɛ maŋ nɛɛ tsui akpilim, ní oha amɛtoii awa.” Ani enɛ tsɔɔ akɛ Yesaia yeŋ omanye? Ejeee nakai yɛ Nyɔŋmɔ susumɔ naa! Beni awó lɛ gbalɔ lɛ, ewie akɛ: “Naa mi, tsũ mi!” (Yes. 6:8-10) Yesaia fĩ shi yɛ enitsumɔ lɛ mli. Ani nakai ji bɔ ni ofeɔ onii yɛ fãmɔ akɛ ashiɛ lɛ he?

Bɔni afee ni wɔkase Yesaia nɔkwɛmɔnɔ lɛ ní wɔfĩ shi yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli yɛ bɔ ni mɛi booo wɔtoi lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, esaaa akɛ wɔkɛ wɔjwɛŋmɔ maa bɔ ni mɛi feɔ amɛnii yɛ wɔshɛɛ sane lɛ he lɛ nɔ. Nɛkɛ ji bɔ ni Rafał feɔ kɛyeɔ nijiaŋwujee nɔ, ekɛɛ akɛ: “Mibɔɔ mɔdɛŋ akɛ mikɛ mijwɛŋmɔ akama wiemɔi ni etsɔɔɔ mlihilɛ ni mɛi wieɔ lɛ anɔ. Mɛi ni yɔɔ mishikpɔŋkuku lɛ mli lɛ yɛ hegbɛ akɛ amɛfeɔ amɛnii bɔ ni amɛsumɔɔ.” Anna kɛfata he akɛ: “Mibɔɔ mɔdɛŋ akɛ mikɛ mijwɛŋmɔ akama nɔ ko ni ehiii loo ni jeɔ mɔ nijiaŋ wui lɛ nɔ. Sɔlemɔ kɛ daa gbi ŋmalɛ lɛ ni mikwɛɔ mli dani miyaa shiɛmɔ lɛ ji nɔ ni yeɔ ebuaa mi koni manyɛ mafee nakai. No sɛɛ lɛ, susumɔ fɛɛ susumɔ ni baanyɛ aje mɔ nijiaŋ wui ni miyɔɔ lɛ laajeɔ amrɔ nɔŋŋ.”

Gbalɔ Ezekiel sɔmɔ yɛ Yudafoi nomii toigbolɔi lɛ ateŋ yɛ Babilon. (Ezek. 2:6) Eji Ezekiel haaa maŋbii lɛ ale Nyɔŋmɔ shɛɛ sane lɛ ni mɔ fɔŋ ko gbo ní abɔɔɔ lɛ kɔkɔ kulɛ, ebaaye mɔ lɛ lá yi sɔ̃. Yehowa kɛɛ Ezekiel akɛ: “Elá lɛ, odɛŋ mabi shi kɛaajɛ.”—Ezek. 3:17, 18.

Henryk bɔɔ mɔdɛŋ akɛ efee enii taakɛ Ezekiel fee lɛ, ekɛɛ akɛ: “Misumɔɔɔ ni miyeɔ mɔ ko mɔ ko lá yi sɔ̃. Adesai awala ni jara wa lɛ eyaje oshara mli.” (Bɔf. 20:26, 27) Zbigniew kɛ Henryk kpãa gbee, ekɛɛ akɛ: “Ezekiel fĩ shi ekɔɔɔ he eko susumɔi ni mɛi hiɛ yɛ enitsumɔ lɛ he. Enɛ yeɔ ebuaa mi koni mabu shiɛmɔ nitsumɔ lɛ taakɛ Bɔlɔ lɛ buɔ lɛ lɛ.”

Oyɛ Sɛɛfilɔi

Oyɛ mɛi ni miifĩ osɛɛ beni otsuɔ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ. Taakɛ bɔfo Paulo wie lɛ wɔ hu wɔbaanyɛ wɔkɛɛ akɛ: “Nyɔŋmɔ hefatalɔi nitsulɔi ji wɔ.” (1 Kor. 3:9) Krystyna ni bei komɛi lɛ enijiaŋ jeɔ wui lɛ kɛɛ akɛ: “No hewɔ ni mikpaa Yehowa fai daa gbi ni eha mi hewalɛ lɛ. Ehaaa minine anyɛ shi.” Hɛɛ, Nyɔŋmɔ mumɔ lɛ yelikɛbuamɔ he miihia wɔ yɛ wɔshiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli!—Zak. 4:6.

Kɛ́ wɔkɛ wɔhe wo shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ, mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ yeɔ ebuaa wɔ hu koni wɔjie sui ni ji “mumɔ lɛ yibii” lɛ akpo. (Gal. 5:22, 23) Sui nɛɛ yeɔ ebuaa wɔ ni wɔfĩɔ shi yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli ekɔɔɔ he eko shihilɛ ni wɔkɛaakpe. Henryk kɛɛ akɛ: “Shiɛmɔ nitsumɔ lɛ ni mikɛ mihe woɔ mli lɛ yeɔ ebuaa mi ni mileɔ bɔ ni esa akɛ maba mijeŋ jogbaŋŋ. Ehaa mileɔ bɔ ni atoɔ tsui shi ni anuɔ he ahaa mɛi, kɛ bɔ ni mafee ní minijiaŋ akaje wui oya.” Kɛ́ ofĩ shi yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli yɛ naagbai srɔtoi ni okɛkpeɔ lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, ebaaye ebua bo koni owo mumɔ lɛ yibii babaoo.

Yehowa kɛ eŋwɛi bɔfoi lɛ tsuɔ nii kɛkwɛɔ nitsumɔ ni nɔ bɛ nɛɛ nɔ. (Kpoj. 14:6) Biblia lɛ haa efeɔ faŋŋ akɛ mumɔŋ bɔɔnii nɛɛ “akpei nyɔŋma toi akpei nyɔŋma kɛ akpe toi akpe” abɔ yɔɔ. (Kpoj. 5:11) Ŋwɛi bɔfoi lɛ tsuɔ nii yɛ Yesu gbɛtsɔɔmɔ shishi kɛyeɔ amɛbuaa Nyɔŋmɔ tsuji ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ. Ani ohaa enɛ hiɔ ojwɛŋmɔ mli be fɛɛ be ni okɛ ohe woɔ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ?

Anna kɛɛ akɛ: “Kɛ́ mijwɛŋ anɔkwa sane ni ji akɛ, ŋwɛi bɔfoi lɛ fata wɔhe yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ nɔ lɛ, enɛ woɔ mi hewalɛ. Mihiɛ sɔɔ yelikɛbuamɔ ni amɛkɛhaa wɔ yɛ Yehowa kɛ Yesu gbɛtsɔɔmɔ shishi lɛ waa.” Mɛɛ hegbɛ kpele po eji nɛkɛ akɛ wɔkɛ ŋwɛi bɔfoi anɔkwafoi lɛ aaafee ekome kɛtsu nii!

Ni nanemɛi Maŋtsɛyeli shiɛlɔi lɛ hu? Eji jɔɔmɔ akɛ wɔyɛ nanemɛi Odasefoi anɔkwafoi babaoo. Ŋwanejee ko bɛ he akɛ ole akɛ Biblia mli abɛ ni ji akɛ: “Dade jɔɔ dade naa, ni gbɔmɔ haa enaanyo nɔ tseɔ” lɛ yɛ mli nyɔŋma shiishi.—Abɛi 27:17.

Kɛ́ wɔkɛ mɛi krokomɛi fee ekome kɛtsu nii yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ, ehaa wɔnáa hegbɛ kpele kɛleɔ gbɛ̀i ni atsɔɔ nɔ atsuɔ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ ni mɔɔ shi ni ekolɛ eji gbɛ̀i heei kɛha wɔ lɛ. Elżbieta wie akɛ: “Kɛ́ mikɛ shiɛlɔi srɔtoi tsu nii lɛ, ehaa mináa hegbɛ kɛjieɔ suɔmɔ kpo mitsɔɔ minanemɛi héyelilɔi kɛ mɛi ni wɔkɛkpeɔ yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ.” Bɔɔ mɔdɛŋ akɛ okɛ shiɛlɔi srɔtoi baaya shiɛmɔ. Ebaaha oná miishɛɛ yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli.

Okɛ Gbɛjianɔtoo Kpakpa Atsu Nii

Bɔni afee ni wɔkɛ ekãa ashiɛ daa lɛ, esa akɛ wɔto gbɛjianɔ kpakpa, wɔto gbɛjianɔ kɛha aŋkro nikasemɔ ni wɔkɛtsu nii daa, ni wɔná hejɔɔmɔ ni sa. Kɛ́ wɔɔkɛɛ yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ, esa akɛ wɔtsu wɔmumɔŋ kɛ gbɔmɔtsoŋ hiamɔ nii ahe nii jogbaŋŋ.

Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Mɔdɛŋbɔlɔ jwɛŋmɔi [loo gbɛjianɔtoi] lɛ, nifálɛ sɔŋŋ ekɛbaa.” (Abɛi 21:5) Zygmunt ni amrɔ nɛɛ eye afii 88 lɛ kɛɛ akɛ: “Akɛni mitoɔ mishiɛmɔ nitsumɔ lɛ he gbɛjianɔ hewɔ lɛ, eyeɔ ebuaa mi ni miwoɔ yibii. Mitoɔ mibe he gbɛjianɔ jogbaŋŋ bɔni afee ni maná be ni fa kɛtsu shiɛmɔ nitsumɔ lɛ.”

Kɛ́ wɔyɛ Ŋmalɛ mli nilee ni mɔɔ shi jogbaŋŋ lɛ, ewoɔ wɔ hewalɛ ni asaŋ ewulaa wɔ kɛha shiɛmɔ nitsumɔ lɛ. Taakɛ bɔ ni ehe hiaa ni wɔye nii daa koni wɔnyɛ wɔhi wala mli lɛ, nakai nɔŋŋ esa akɛ wɔkɛ mumɔŋ niyenii alɛ wɔhe daa bɔni afee ni wɔnyɛ wɔshiɛ daa. Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ ni wɔkɛaalɛ wɔhe daa kɛ ‘ŋmaa’ ni wɔɔye “yɛ be ni sa nɔ lɛ” baawaje wɔ kɛha shiɛmɔ nitsumɔ lɛ.—Mat. 24:45-47.

Elżbieta fee tsakemɔi wuji yɛ eshihilɛ mli koni eya ehiɛ yɛ eshiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli. Ekɛɛ akɛ: “Mitse bei abɔ ni miyeɔ kɛkwɛɔ tɛlivishiŋ lɛ nɔ waa bɔni afee ni maná bei babaoo kɛsaa mihe kɛha shiɛmɔ nitsumɔ lɛ. Daa gbɛkɛ kɛ́ mikane Biblia lɛ, mijwɛŋɔ mɛi ni mikɛkpe yɛ shikpɔŋkuku lɛ mli lɛ ahe. Mitaoɔ ŋmalɛi kɛ saji ni aŋmala ní baanyɛ aye abua amɛ.”

Kɛ́ oná hejɔɔmɔ kpakpa lɛ, ehaa onáa hewalɛ babaoo ni enɛ baanyɛ eha otsu shiɛmɔ nitsumɔ lɛ kɛmɔ shi. Nɔ ni tamɔɔɔ nakai lɛ, kɛ́ ojie ohiɛtserɛ fe nine lɛ ehaŋ otsu oshiɛmɔ nitsumɔ lɛ jogbaŋŋ. Andrzej ni ji shiɛlɔ ko ni yɔɔ ekãa lɛ kɛɛ akɛ: “Kɛ́ mɔ ko ejɔɔɔ ehe bɔ ni sa lɛ ebaaha etɔ lɛ fe nine, ni ewaaa akɛ enijiaŋ aaaje wui. Mibɔɔ mɔdɛŋ fɛɛ ní manyɛ koni ekaba lɛ nakai yɛ minɔ.”—Jaj. 4:6.

Yɛ mɔdɛŋ ni wɔbɔɔ lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, mɛi ni wɔshiɛɔ wɔhaa lɛ ateŋ mɛi fioo ko pɛ kpɛlɛɔ sanekpakpa lɛ nɔ. Shi, Yehowa hiɛ kpaŋ nitsumɔ ni wɔtsuɔ lɛ nɔ kɔkɔɔkɔ. (Heb. 6:10) Kɛ́ mɛi babaoo po sumɔɔɔ akɛ amɛkɛ wɔ agba sane po lɛ, ekolɛ amɛbaawie saramɔ ni wɔyasara amɛ yɛ amɛshiai lɛ ahe. Nɔ ni baajɛ mli aba lɛ baanyɛ atamɔ nɔ ni wɔkaneɔ yɛ Ezekiel he akɛ: Mɛi ‘baaná amɛle kɛ̃ akɛ gbalɔ ko ehi amɛteŋ’ lɛ. (Ezek. 2:5) Eji anɔkwale akɛ, wɔshiɛmɔ nitsumɔ lɛ kaaa shi akɔɔɔ, shi wɔnáa he sɛɛ ni mɛi ni boɔ wɔtoi lɛ hu baaná he sɛɛ.

Zygmunt kɛɛ akɛ: “Shiɛmɔ nitsumɔ ni wɔkɛ wɔhe woɔ mli lɛ yeɔ ebuaa wɔ ni wɔwoɔ gbɔmɔ hee lɛ, ni wɔjieɔ suɔmɔ kpo wɔtsɔɔ Nyɔŋmɔ kɛ mɛi krokomɛi.” Andrzej kɛfata he akɛ: “Eji hegbɛ kpele ni wɔná akɛ wɔɔná nitsumɔ kpele ni hereɔ mɔ yiwala nɛɛ mli gbɛfaŋnɔ. Atsuŋ nɛkɛ nitsumɔ nɛɛ yɛ bɔ ni atsuɔ lɛ ahaa loo yɛ shihilɛi amli ní atsuɔ yɛ ŋmɛnɛ lɛ amli dɔŋŋ.” Ŋmɛnɛ lɛ, kɛ́ bo hu ofĩ shi yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ, obaaná jɔɔmɔi babaoo.—2 Kor. 4:1, 2.

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 31]

Kɛ́ wɔtsu wɔmumɔŋ kɛ gbɔmɔtsoŋ hiamɔ nii ahe nii jogbaŋŋ lɛ, ebaaha wɔfĩ shi yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli