Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Naanɔ Wala Yɛ Shikpɔŋ Lɛ Nɔ—Ani Eji Kristofoi Ahiɛnɔkamɔ?

Naanɔ Wala Yɛ Shikpɔŋ Lɛ Nɔ—Ani Eji Kristofoi Ahiɛnɔkamɔ?

Naanɔ Wala Yɛ Shikpɔŋ Lɛ Nɔ​—Ani Eji Kristofoi Ahiɛnɔkamɔ?

“Nyɔŋmɔ aaatsumɔ amɛhiɛaŋ yaafonui fɛɛ, ni gbele bɛ dɔŋŋ.”—KPOJ. 21:4.

1, 2. Te wɔfeɔ tɛŋŋ wɔleɔ akɛ Yudafoi babaoo ni hi shi yɛ klɛŋklɛŋ afii 100 lɛ mli lɛ ná hiɛnɔkamɔ akɛ amɛbaaná naanɔ wala yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ?

OBLANYO niiatsɛ ko ni ehe gbɛi hiɛ foi kɛbanina Yesu ni ebakula ehiɛ ni ebi lɛ akɛ: “Tsɔɔlɔ kpakpa, mɛni mafee ni maná naanɔ wala?” (Mar. 10:17) Oblanyo lɛ miibi sane yɛ naanɔ wala námɔ he—shi naanɔ wala yɛ nɛgbɛ? Wɔkase yɛ nikasemɔ ni tsɔ hiɛ lɛ mli akɛ yɛ afii ohai abɔ ni tsɔ hiɛ lɛ mli lɛ, Nyɔŋmɔ ha Yudafoi lɛ ná hiɛnɔkamɔ akɛ abaatee amɛ shi ni amɛbaaná naanɔ wala yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ. Yudafoi ni hi shi yɛ klɛŋklɛŋ afii 100 lɛ mli lɛ ateŋ mɛi pii ná nakai hiɛnɔkamɔ lɛ nɔŋŋ.

2 Ekã shi faŋŋ akɛ beni Yesu naanyo Marta wie enyɛmi nuu ni egbo lɛ he akɛ: “Mile akɛ ebaate shi yɛ gbohiiashitee lɛ mli yɛ naagbee gbi lɛ nɔ” lɛ, no mli lɛ nɔ ni yɔɔ ejwɛŋmɔ mli ji gbohii ashi ni abaatee kɛba wala mli yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ. (Yoh. 11:24) Eji anɔkwale akɛ Sadukifoi ni hi shi yɛ nakai beaŋ lɛ heee amɛyeee akɛ abaatee gbohii ashi. (Mar. 12:18) Ni kɛlɛ, George Foot Moore wie yɛ wolo ko ni eŋma (Judaism in the First Centuries of the Christian Era) lɛ mli akɛ: “Nibii . . . ni aŋmala ashwie shi yɛ klɛŋklɛŋ afii 200 lɛ amli lɛ maa hemɔkɛyeli ni ahiɛ akɛ be ko baashɛ ni mɛi ni egboi kɛjɛ blema tɔ̃ɔ lɛ baaba wala mli ekoŋŋ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ nɔ mi.” Oblanyo niiatsɛ ni banina Yesu lɛ miisumɔ ni ená naanɔ wala yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ.

3. Mɛɛ sanebimɔi ahe wɔbaasusu yɛ nikasemɔ nɛɛ mli?

3 Ŋmɛnɛ lɛ, Biblia he nilelɔi kɛ jamɔi babaoo kɛɔ akɛ hiɛnɔkamɔ ni ayɔɔ akɛ abaahi shi kɛya naanɔ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ fataaa Kristo tsɔɔmɔi lɛ ahe. Mɛi babaoo heɔ amɛyeɔ akɛ kɛ́ amɛgboi lɛ, amɛbaatsɔmɔ mumɔŋ gbɔmɛi. No hewɔ lɛ, kɛ́ mɛi ni kaneɔ Kristofoi a-Hela Ŋmalɛi lɛ na wiemɔ ni ji “naanɔ wala” lɛ, amɛteŋ mɛi pii susuɔ akɛ be fɛɛ be lɛ ekɔɔ ŋwɛi shihilɛ he. Ani sane nɛɛ ji anɔkwale? Mɛni Yesu tsɔɔ beni ewie naanɔ wala he lɛ? Mɛni ji ekaselɔi lɛ ahemɔkɛyeli? Ani hiɛnɔkamɔ akɛ abaahi shi kɛya naanɔ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ jeɔ kpo yɛ Kristofoi a-Hela Ŋmalɛi lɛ amli?

Naanɔ Wala “yɛ Jeŋ Hee lɛ Mli”

4. Mɛni baaya nɔ “yɛ jeŋ hee lɛ mli”?

4 Biblia lɛ tsɔɔ akɛ abaatee Kristofoi ni afɔ amɛ mu lɛ ashi kɛya ŋwɛi koni amɛjɛ jɛmɛ amɛye shikpɔŋ lɛ nɔ. (Luka 12:32; Kpoj. 5:9, 10; 14:1-3) Shi kɛ́ Yesu wie naanɔ wala he lɛ, jeee nakai kuu lɛ pɛ yɔɔ ejwɛŋmɔ mli be fɛɛ be. Susumɔ nɔ ni Kristo kɛɛ ekaselɔi lɛ beni oblanyo niiatsɛ lɛ yiŋ etee kɛ dɔlɛ akɛni ekɛɛ lɛ akɛ eshi enii fɛɛ ni ebanyiɛ esɛɛ lɛ hewɔ lɛ he okwɛ. (Nyɛkanea Mateo 19:28, 29.) Yesu kɛɛ ebɔfoi lɛ akɛ amɛbaafata mɛi ni baaye maŋtsɛ ní baakojo “Israel akutsei nyɔŋma kɛ enyɔ” lɛ ahe. Akutsei nɛɛ damɔ shi kɛha mɛi fɛɛ ni fataaa kuu ni baaye nɔ yɛ ŋwɛi lɛ ahe lɛ. (1 Kor. 6:2) Ewie nyɔmɔwoo ní “mɔ fɛɛ mɔ” hu ni nyiɛɔ esɛɛ lɛ baaná lɛ he. Nakai aŋkroaŋkroi lɛ hu ‘baaná naanɔ wala.’ Enɛ fɛɛ baaya nɔ “yɛ jeŋ hee lɛ mli.”

5. Te obaatsɔɔ wiemɔ ni ji “jeŋ hee” lɛ ni Yesu wie he yɛ Mateo 19:28 lɛ shishi oha tɛŋŋ?

5 Mɛni Yesu tsɔɔ beni ekɛ wiemɔ ni ji “jeŋ hee” lɛ tsu nii lɛ? The Holy Bible—New International Version lɛ tsɔɔ shishi akɛ “aafee nibii fɛɛ ehee.” Ekã shi faŋŋ akɛ beni Yesu kɛ wiemɔ ni ji “jeŋ hee” lɛ tsu nii lɛ, no mli lɛ eewie Yudafoi lɛ ahiɛnɔkamɔ ni amɛyɔɔ afii ohai abɔ lɛ he. No mli lɛ, Yesu miitsɔɔ akɛ abaafee nibii ehee yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ koni shihilɛ afee tamɔ bɔ ni eji yɛ Eden abɔɔ lɛ mli dani Adam kɛ Hawa fee esha lɛ. Shi ni Nyɔŋmɔ wo akɛ ‘eebɔ ŋwɛi hee kɛ shikpɔŋ hee’ lɛ baaba mli yɛ jeŋ hee lɛ mli.—Yes. 65:17.

6. Mɛni gwaŋtɛŋi kɛ abotiai ahe abɛbua lɛ haa wɔkaseɔ yɛ naanɔ wala he hiɛnɔkamɔ lɛ he?

6 Yesu tsĩ naanɔ wala tã ekoŋŋ beni ewieɔ nibii agbɛjianɔtoo lɛ naagbee lɛ he lɛ. (Mat. 24:1-3) Ekɛɛ akɛ: “Beni gbɔmɔ bi lɛ aaaba yɛ enunyam lɛ mli, ni bɔfoi krɔŋkrɔŋi lɛ fɛɛ aaafata ehe lɛ, no mli lɛ eeeta enunyam sɛi lɛ nɔ; ni aaabua jeŋmaji lɛ fɛɛ naa yɛ ehiɛ, ni eeegbala amɛmli, taakɛ bɔ ni tookwɛlɔ gbalaa gwaŋtɛŋi kɛ abotiai amli lɛ.” Mɛi ni abaabu amɛ fɔ́ lɛ, “amɛaatee naanɔ hejaramɔ mli; shi jalɔi lɛ aaatee naanɔ wala mli.” “Jalɔi” ni baaná naanɔ wala lɛ ji mɛi ni kɛ anɔkwayeli fi Kristo ‘nyɛmimɛi’ ní akɛ mumɔ efɔ amɛ mu lɛ asɛɛ lɛ. (Mat. 25:31-34, 40, 41, 45, 46) Akɛni ahala mɛi ni afɔ amɛ mu lɛ koni amɛye nɔ yɛ ŋwɛi Maŋtsɛyeli lɛ mli hewɔ lɛ, “jalɔi lɛ” baafee nakai Maŋtsɛyeli lɛ shishibii ni baahi shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ. Biblia lɛ gba akɛ: ‘Maŋtsɛ ni Yehowa ehala lɛ aaaye nɔ kɛaajɛ ŋshɔ nɔ kɛaatee ŋshɔ nɔ, ni kɛaajɛ faa lɛ naa kɛyashi shikpɔŋ lɛ naagbeehei lɛ.’ (Lala 72:8) Maŋtsɛyeli lɛ shishibii nɛɛ baaná naanɔ wala yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ.

Mɛni Yohane Sanekpakpa lɛ Tsɔɔ?

7, 8. Mɛɛ hiɛnɔkamɔi enyɔ ahe Yesu wie etsɔɔ Nikodemo?

7 Taakɛ Mateo, Marko, kɛ Luka Sanekpakpai lɛ tsɔɔ lɛ, Yesu kɛ wiemɔ ni ji “naanɔ wala” lɛ tsu nii yɛ saji ni wɔwie he kɛtsɔ hiɛ lɛ amli. Yesu wiemɔi ni kɔɔ naanɔ wala he lɛ jeɔ kpo shii 17 yɛ Yohane Sanekpakpa lɛ mli. Nyɛhaa wɔsusua hei ni eje kpo yɛ lɛ ateŋ ekomɛi ahe wɔkwɛa, ni wɔkwɛ nɔ ni Yesu wie kɛkɔ naanɔ wala ni abaaná yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ he.

8 Yɛ Yohane Sanekpakpa lɛ mli lɛ, he ni Yesu wie naanɔ wala he klɛŋklɛŋ kwraa ji beni ekɛ Farisifonyo ni atsɛɔ lɛ Nikodemo lɛ wie lɛ. Ekɛɛ Nikodemo akɛ: “Kɛji ajɛɛɛ nu kɛ Mumɔ mli afɔ́ɔɔ mɔ ko lɛ, enyɛŋ Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli lɛ mli ebote.” Esa akɛ “afɔ́” mɛi ni baabote ŋwɛi Maŋtsɛyeli lɛ mli lɛ “ekoŋŋ.” (Yoh. 3:3-5) Yesu kɛ sane lɛ waaa jɛmɛ. Agbɛnɛ, ewie hiɛnɔkamɔ ni yɔɔ kɛha adesai fɛɛ lɛ he. (Nyɛkanea Yohane 3:16.) Yesu miiwie naanɔ wala ni esɛɛnyiɛlɔi ni afɔ amɛ mu lɛ baaná yɛ ŋwɛi, kɛ nɔ̃ ni mɛi krokomɛi baaná yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ he.

9. Mɛɛ hiɛnɔkamɔ Yesu wie he etsɔɔ Samaria yoo lɛ?

9 Beni Yesu kɛ Nikodemo wie yɛ Yerusalem etã lɛ, efã gbɛ kɛtee kooyigbɛ yɛ Galilea gbɛ. Beni eyaa lɛ, ekɛ yoo ko kpe yɛ Yakob nubu lɛ he, ni jɛmɛ bɛŋkɛ maŋ ko ni atsɛɔ lɛ Sikar ni yɔɔ Samaria lɛ. Ekɛɛ yoo lɛ akɛ: “Mɔ ni nuɔ nu ni mi maha lɛ lɛ eko lɛ, kumai yeŋ lɛ dɔŋŋ kɛaatee naanɔ; shi moŋ, nu ni maha lɛ lɛ, aaatsɔ nu hiŋmɛi ni baa kɛyaa naanɔ wala mli yɛ emli.” (Yoh. 4:5, 6, 14) Nu nɛɛ damɔ shi kɛha gbɛjianɔ ni Nyɔŋmɔ eto koni ekɛha adesai fɛɛ ní mɛi ni baahi shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ fata he lɛ aku sɛɛ aná naanɔ wala lɛ. Awie Nyɔŋmɔ he yɛ Kpojiemɔ wolo lɛ mli ní eekɛɛ akɛ: “Mɔ ni kumai yeɔ lɛ lɛ, maha lɛ wala nubu lɛ mli nu lɛ eko enu yaka.” (Kpoj. 21:5, 6; 22:17) No hewɔ lɛ, naanɔ wala ni Yesu wie he etsɔɔ Samaria yoo lɛ kɔɔɔ mɛi ni afɔ amɛ mu ni baaye nɔ yɛ Maŋtsɛyeli lɛ mli lɛ pɛ kɛkɛ ahe, shi moŋ ekɔɔ adesai fɛɛ ni ji héyelilɔi ni yɔɔ hiɛnɔkamɔ akɛ amɛbaahi shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ hu ahe.

10. Beni Yesu tsa nuu lɛ yɛ Betesda kpaakpo lɛ he lɛ, mɛni ekɛɛ Yudafoi ni te shi amɛwo lɛ lɛ yɛ naanɔ wala he?

10 Enɔ afi lɛ, Yesu tee Yerusalem ekoŋŋ. Beni eyɔɔ jɛmɛ lɛ, etsá nuu ko yɛ Betesda kpaakpo lɛ he. Yesu kɛɛ Yudafoi ni wie amɛshi nɔ ni efee lɛ akɛ, “Bi lɛ diɛŋtsɛ nyɛŋ eto eyiŋ efee nɔ ko, ja nɔ ni enaa akɛ tsɛ lɛ feɔ lɛ.” Yesu kɛɛ amɛ akɛ Tsɛ lɛ “étu kojomɔ lɛ fɛɛ éwo bi lɛ dɛŋ,” ni no sɛɛ lɛ ekɛɛ akɛ: “Mɔ ni nuɔ miwiemɔ ni eheɔ mɔ ni tsũmi lɛ eyeɔ lɛ, eyɛ naanɔ wala.” Yesu kɛɛ hu akɛ: “Ŋmɛlɛtswaa lɛ miiba, nɔ̃ mli ni mɛi fɛɛ ni yɔɔ gbohiiabui lɛ amli lɛ aaanu [gbɔmɔ Bi lɛ] gbee, ni amɛaaje kpo, mɛi ni efee ekpakpa lɛ aaate shi kɛaatee wala mli, ni mɛi ni etsu nishaianii lɛ aaate shi kɛaatee kojomɔ lɛ mli.” (Yoh. 5:1-9, 19, 22, 24-29) Yesu kɛɛ Yudafoi ni amɛjie amɛhiɛ amɛka lɛ lɛ akɛ lɛ ji mɔ ni Nyɔŋmɔ ehala koni eha hiɛnɔkamɔ ni Yudafoi lɛ yɔɔ akɛ amɛbaaná naanɔ wala yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ aba mli, ni ákɛ ebaafee nakai kɛtsɔ gbohii ashi ni eeetee lɛ nɔ.

11. Te wɔfeɔ tɛŋŋ wɔlea akɛ naanɔ wala ni abaaná yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ fata nɔ ni Yesu wie yɛ Yohane 6:48-51 lɛ he?

11 Beni Yesu tee Galilea lɛ, mɛi akpei abɔ ni miitao ni etsɔ naakpɛɛ gbɛ nɔ ekɛ aboloo alɛ amɛ ekoŋŋ lɛ nyiɛ esɛɛ. Yesu kɛ amɛ wie aboloo kroko—ni ji “wala aboloo lɛ” he. (Nyɛkanea Yohane 6:40, 48-51.) Ekɛɛ amɛ akɛ: “Aboloo ni mikɛbaaha lɛ ji miheloo.” Jeee mɛi ni kɛ Yesu baaye nɔ yɛ ŋwɛi Maŋtsɛyeli lɛ mli lɛ pɛ ekɛ ewala ŋmɛ shi eha, shi ‘ekɛha yɛ je lɛ’ ni ji adesai ni abaakpɔ̃ amɛ lɛ hu ‘awala hewɔ.’ “Kɛji mɔ ko ye aboloo nɛɛ eko,” ni tsɔɔ akɛ ená hemɔkɛyeli yɛ Yesu kpɔmɔ afɔleshãa lɛ mli lɛ, ebaanyɛ ená naanɔ wala. Yɛ anɔkwale mli lɛ, wiemɔ ni Yesu kɛtsu nii akɛ ‘hiɛ aaakã kɛaatee naanɔ’ lɛ kɔɔ hiɛnɔkamɔ ni Yudafoi lɛ yɔɔ kɛjɛ blema tɔ̃ɔ akɛ amɛbaaná naanɔ wala yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ beni Mesia lɛ yeɔ nɔ lɛ hu he.

12. Mɛɛ hiɛnɔkamɔ he Yesu wieɔ beni ekɛɛ shiteekɛwolɔi lɛ akɛ ‘ebaaha etooi lɛ naanɔ wala’ lɛ?

12 Sɛɛ mli lɛ, Yesu kɛɛ mɛi ni te shi amɛwo lɛ beni ayeɔ Sɔlemɔtsu Naagbelemɔ Kaimɔ Gbi Jurɔ lɛ yɛ Yerusalem lɛ akɛ: “Nyɛheee nyɛyeee, ejaakɛ nyɛjeee mitooi lɛ eko . . . Mitooi lɛ nuɔ migbee, ni mile amɛ, ni amɛnyiɛɔ misɛɛ, ni mi nɔŋŋ mihaa amɛ naanɔ wala.” (Yoh. 10:26-28) Ani Yesu miiwie shihilɛ yɛ ŋwɛi pɛ he, loo no mli lɛ naanɔ wala ni abaaná yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ yɛ paradeiso mli lɛ hu yɛ ejwɛŋmɔ mli? Dani Yesu aaawie nakai wiemɔi lɛ, no mli lɛ etsɔ hiɛ eshɛje esɛɛnyiɛlɔi lɛ amii etsɛko kɛ wiemɔi nɛɛ akɛ: “Kaashe gbeyei, asafoku bibioo; ejaakɛ nyɛtsɛ lɛ yɛ he tsuijurɔ akɛ eeeŋɔ maŋtsɛyeli lɛ eha nyɛ.” (Luka 12:32) Shi beni ayeɔ nakai Sɔlemɔtsu Naagbelemɔ Kaimɔ Gbi Jurɔ lɛ nɔŋŋ lɛ, Yesu kɛɛ akɛ: “Miyɛ tooi krokomɛi ni jɛɛɛ tooi atsu nɛɛ mli; ni nomɛi hu, ja miŋɔ amɛ kɛba.” (Yoh. 10:16) No hewɔ lɛ, nɔ ni Yesu kɛɛ beni ekɛ nakai shiteekɛwolɔi lɛ wie lɛ kɔɔ wala ni “asafoku bibioo” lɛ baaná yɛ ŋwɛi, kɛ agbɛnɛ hu naanɔ wala ni “tooi krokomɛi” akpekpei abɔ baaná yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ he.

Hiɛnɔkamɔ ni Yɔɔ Faŋŋ

13. Mɛni ji nɔ ni Yesu tsɔɔ beni ekɛɛ akɛ: “Okɛ mi aaahi Paradeiso” lɛ?

13 Beni Yesu piŋɔ yɛ sɛŋmɔtso lɛ nɔ lɛ, ema hiɛnɔkamɔ ni yɔɔ kɛha adesai lɛ nɔ mi faŋŋ. Efɔŋfeelɔ ko ni asɛŋ afata ehe lɛ kɛɛ akɛ: “[Yesu,] kaimɔ mi, beni oooba yɛ omaŋtsɛyeli lɛ mli lɛ!” Yesu wo lɛ shi akɛ: ‘Lɛɛlɛŋ, miikɛɛo ŋmɛnɛ akɛ: Okɛ mi aaahi Paradeiso!’ (Luka 23:42, 43) Ekã shi faŋŋ akɛ akɛni nuu nɛɛ ji Yudanyo hewɔ lɛ, ehe ehiaaa ni atsɔɔ lɛ nɔ ni ji Paradeiso. Ele hiɛnɔkamɔ ni yɔɔ akɛ abaaná naanɔ wala yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ wɔsɛɛ lɛ.

14. (a) Mɛni tsɔɔ akɛ shishijee lɛ ewa kɛha bɔfoi lɛ akɛ amɛaanu wala ni Yesu kɛɛ abaaná yɛ ŋwɛi lɛ shishi? (b) Mɛɛ be Yesu sɛɛnyiɛlɔi lɛ nu ŋwɛi hiɛnɔkamɔ lɛ shishi faŋŋ?

14 Shi nɔ ni ehe bahia ni agbála mli ji ŋwɛi hiɛnɔkamɔ ni Yesu wie he lɛ. Beni ekɛ ekaselɔi lɛ wie akɛ eyasaa shihilɛhe ko eto amɛ yɛ ŋwɛi lɛ, amɛnuuu nɔ ni etsɔɔ lɛ shishi. (Nyɛkanea Yohane 14:2-5.) Sɛɛ mli lɛ ekɛɛ amɛ akɛ: “Miyɛ nii pii lolo ni makɛɛ nyɛ; shi nyɛnyɛŋ mli nyɛmɔ amrɔ nɛɛ; shi kɛ́ lɛ, anɔkwale Mumɔ lɛ, ená eba lɛ, eeetsɔɔ nyɛ anɔkwale lɛ fɛɛ mli gbɛ.” (Yoh. 16:12, 13) Yɛ afi 33 Ŋ.B. yɛ Pentekoste gbi lɛ nɔ beni akɛ Nyɔŋmɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ fɔ Yesu sɛɛnyiɛlɔi lɛ mu koni amɛtsɔmɔ maŋtsɛmɛi lɛ sɛɛ dani amɛnu shishi akɛ amɛbaaye nɔ yɛ ŋwɛi. (1 Kor. 15:49; Kol. 1:5; 1 Pet. 1:3, 4) Hiɛnɔkamɔ akɛ abaaye nɔ yɛ ŋwɛi lɛ bafee nɔ ko ni ajie lɛ kpo, ni ebafee nɔ titri ni awie he yɛ Kristofoi a-Hela Ŋmalɛi lɛ amli. Shi ani Kristofoi a-Hela Ŋmalɛi lɛ saa ema hiɛnɔkamɔ ni adesai yɔɔ akɛ amɛbaaná naanɔ wala yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ nɔ mi?

Mɛni Yɔɔ Woji ni Ajɛ Mumɔŋ Aŋmala Amaje Asafoi lɛ Amli?

15, 16. Mɛɛ gbɛ nɔ wolo ni ajɛ mumɔŋ aŋma amaje Hebribii lɛ kɛ Petro wiemɔi lɛ tsɔɔ akɛ abaaná naanɔ wala yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ?

15 Bɔfo Paulo tsɛ enanemɛi héyelilɔi lɛ akɛ “anyɛmimɛi krɔŋkrɔŋi ni ena ŋwɛi tsɛmɔ lɛ eko” yɛ wolo ni eŋma emaje Hebribii lɛ mli. Shi ewie hu akɛ Nyɔŋmɔ kɛ “jeŋ ni baaba” lɛ eto Yesu shishi. (Heb. 2:3, 5; 3:1) Hela wiemɔ ni atsɔɔ shishi akɛ “jeŋ ni baaba” yɛ Kristofoi a-Hela Ŋmalɛ lɛ mli lɛ kɔɔ shikpɔŋ ni adesai yɔɔ nɔ lɛ he be fɛɛ be. No hewɔ lɛ, “jeŋ ni baaba” lɛ ji shikpɔŋ lɛ nɔ nibii agbɛjianɔtoo hee ni baaba wɔsɛɛ ní Yesu Kristo baaye nɔ lɛ. Kɛkɛ lɛ Yesu baaha Nyɔŋmɔ shiwoo akɛ: “Jalɔi lɛ, shikpɔŋ lɛ aaatsɔ amɛnɔ̃ ni amɛaahi nɔ daa” lɛ aba mli.—Lala 37:29.

16 Akɛ mumɔ tsirɛ bɔfo Petro ni lɛ hu eŋma kɛkɔ adesai awɔsɛɛ shihilɛ he. Eŋma akɛ: “Ŋwɛi kɛ shikpɔŋ ní yɔɔ nɛɛ, . . . akɛto . . . aha la, ni akɛ amɛ eto kɛyashi kojomɔ kɛ gbɔmɛi ní kwá Nyɔŋmɔ lɛ ahiɛkpatamɔ gbi lɛ nɔ.” (2 Pet. 3:7) Mɛni akɛbaato adesai efɔŋfeelɔi kɛ ŋwɛi ni damɔ shi kɛha maŋkwramɔŋ nɔyelii ni yɔɔ amrɔ nɛɛ lɛ najiaŋ? (Nyɛkanea 2 Petro 3:13.) Akɛ “ŋwɛi hee” ni damɔ shi kɛha Nyɔŋmɔ Mesia Maŋtsɛyeli lɛ, kɛ “shikpɔŋ hee” ni damɔ shi kɛha adesai ni ja ni jáa Nyɔŋmɔ lɛ baaye najiaŋ.

17. Te atsɔɔ hiɛnɔkamɔ ni adesai yɔɔ lɛ mli aha tɛŋŋ yɛ Kpojiemɔ 21:1-4 lɛ?

17 Ninaa ni yɔɔ Biblia lɛ mli naagbee wolo lɛ mli ní kɔɔ emuu ni adesai baaye ekoŋŋ lɛ he lɛ haa wɔnáa miishɛ waa. (Nyɛkanea Kpojiemɔ 21:1-4.) Enɛ ji adesai ni heɔ Nyɔŋmɔ nɔ amɛyeɔ lɛ ahiɛnɔkamɔ kɛjɛ beni emuuyeli bɔ adesai yɛ Eden abɔɔ lɛ mli lɛ tɔ̃ɔ. Jalɔi baahi shi kɛya naanɔ yɛ Paradeiso yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ ní amɛgbɔlɔɔɔ. Hiɛnɔkamɔ nɛɛ yɛ Hebri Ŋmalɛi lɛ kɛ agbɛnɛ hu Kristofoi a-Hela Ŋmalɛi lɛ amli, ni etee nɔ ewaje Yehowa tsuji anɔkwafoi kɛbashi ŋmɛnɛ.—Kpoj. 22:1, 2.

Ani Obaanyɛ Otsɔɔ Mli?

• Mɛni Yesu tsɔɔ beni etsĩ “jeŋ hee” lɛ tã lɛ?

• Mɛni he Yesu kɛ Nikodemo wie lɛ?

• Mɛɛ shi Yesu wo efɔŋfeelɔ ni asɛŋ yɛ emasɛi lɛ?

• Mɛɛ gbɛ nɔ wolo ni aŋma amaje Hebribii lɛ kɛ Petro wiemɔi lɛ maa nɔ mi akɛ abaaná naanɔ wala yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ?

[Nikasemɔ lɛ he Sanebimɔi]

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 8]

Mɛi ni tamɔ gwaŋtɛŋi lɛ baaná naanɔ wala yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 10]

Yesu wie naanɔ wala he etsɔɔ mɛi