Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Yehowa Tsɔɔ Mi Nii Koni Mafee Esuɔmɔnaa Nii

Yehowa Tsɔɔ Mi Nii Koni Mafee Esuɔmɔnaa Nii

Wala Shihilɛ He Sane

Yehowa Tsɔɔ Mi Nii Koni Mafee Esuɔmɔnaa Nii

Mɔ ni gba ji Max Lloyd

Beni mi kɛ minaanyo maŋsɛɛ sɔɔlɔ ko sɔmɔɔ yɛ Paraguay yɛ South America yɛ afi 1955 lɛ, basabasafeelɔi komɛi ni mli efu waa ku kɛbɔle shĩa ni wɔyɔɔ mli lɛ gbi ko beni jenamɔ yi ewa, ni amɛbɔi bolɔmɔ akɛ: “Lá he kumai miiye wɔ-nyɔŋmɔ lɛ, ni eetao maŋsɛɛbii lɛ alá.” Te fee tɛŋŋ ni wɔ, ni wɔji maŋsɛɛbii lɛ, wɔbaje biɛ lɛ?

YƐ MIGBƐFAŊ lɛ, sane lɛ fɛɛ je shishi afii komɛi ni eho nɛ yɛ Australia, he ni mida yɛ, ní Yehowa bɔi mi nitsɔɔmɔ koni mafee esuɔmɔnaa nii lɛ. Odasefonyo ko kɛ wolo ni ji Enemies lɛ ha tsɛ Ataa yɛ afi 1938. No mli lɛ ekɛ Awo fɛɛ bɛ jamɔŋ hiɛnyiɛlɔi lɛ ahe miishɛɛ, akɛni amɛkɛɛ Biblia lɛ fãi komɛi ji adesãi lɛ hewɔ. Aaafee afi sɛɛ lɛ, abaptisi mifɔlɔi, ni amɛkɛfee amɛhe nɔ ni amɛjɔɔ amɛha Yehowa lɛ he okadi. Kɛjɛ no nɔ kɛbaa lɛ, nɔ ni he hiaa fe fɛɛ yɛ wɔweku lɛ mli ji, ni wɔfee Yehowa suɔmɔnaa nii. Yɛ amɛsɛɛ lɛ, abaptisi minyɛmi yoo Lesley, ní ye mi onukpa afii enumɔ lɛ, ni yɛ afi 1940 lɛ abaptisi mi beni miye afii nɛɛhu lɛ.

Jeŋ Ta II lɛ je shishi etsɛɛɛ kɛkɛ ni agu Yehowa Odasefoi lɛ a-Biblia kasemɔ woji lɛ akalamɔ kɛ ejaa yɛ Australia. No hewɔ lɛ ákɛ oblanyo fioo lɛ, mikase bɔ ni mikɛ Biblia lɛ pɛ baatsu nii kɛgbála mihemɔkɛyeli lɛ mli. Mikɛ mi-Biblia lɛ yaa skul ni mikɛtsɔɔ nɔ hewɔ ni miŋaaa aflaŋaa, loo mifĩii tai ni maji lɛ wuɔ lɛ sɛɛ lɛ mli.—2 Mose 20:4, 5; Mat. 4:10; Yoh. 17:16; 1 Yoh. 5:21.

Skulbii lɛ pii kɛ mi ebɔɔɔ ejaakɛ amɛkɛɛ ‘miikpá maŋ lɛ shi miiha Germanbii lɛ.’ Nakai beaŋ lɛ ajieɔ sini yɛ skul. Dani sini lɛ baaje shishi lɛ, esa akɛ mɔ fɛɛ mɔ ate shi edamɔ shi ní elá maŋ lɛ jakumaŋ lala lɛ. Kɛ́ miteee shi lɛ, gbekɛbii hii enyɔ loo etɛ mɔɔ miyitsɔi mli kɛgbalaa mi kɛdamɔɔ shi. Naagbee lɛ, ashwie mi kɛjɛ skul lɛ akɛni miŋmɛɛɛ mihemɔkɛyelii ni damɔ Biblia lɛ nɔ lɛ ahe kɛsaaa lɛ hewɔ. Fɛɛ sɛɛ lɛ, minyɛ mikase nii yɛ shĩa kɛyashi migbe skul naa.

OTI KO NI NAAGBEE LƐ MISHƐ HE

Mikɛfee oti ni ma mihiɛ akɛ kɛ́ miye afii 14 lɛ, mikɛ mihe baawo be fɛɛ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli akɛ daa gbɛgbalɔ. No hewɔ lɛ beni mifɔlɔi kɛɛ esa akɛ matao nitsumɔ ko matsu dã lɛ, minijiaŋ je wui waa. Amɛkɛɛ miwo nii ni miyeɔ yɛ shĩa lɛ kɛ tsũ ni miwɔɔ mli lɛ he nyɔmɔ, shi kɛ́ miná afii 18 lɛ, manyɛ mabɔi gbɛgbamɔ nitsumɔ lɛ. Enɛ hewɔ lɛ, amɛbiɔ mi shika ni baa midɛŋ lɛ he sane yɛ be kɛ beaŋ. Mikɛɛ amɛ akɛ miisumɔ ni mikɛto kɛha gbɛgbamɔ nitsumɔ lɛ, shi amɛheɔ yɛ midɛŋ kɛ̃.

Beni be shɛ ni mabɔi gbɛgbamɔ nitsumɔ lɛ, mifɔlɔi lɛ kɛ mi ta shi, ni amɛha mile akɛ amɛkɛ shika ni mikɛhaa amɛ lɛ eyato shikatoohe. Kɛkɛ ni amɛkɛ shika lɛ fɛɛ ha mi koni mikɛyahe atadei kɛ nibii krokomɛi ni he baahia mi kɛha gbɛgbamɔ nitsumɔ lɛ. No mli lɛ, amɛmiitsɔɔ mi bɔ ni mafee ni makwɛ mi diɛŋtsɛ mihe, koni mikɛ mihiɛ akafɔ mɛi krokomɛi anɔ. Amrɔ nɛɛ mina akɛ tsɔsemɔ nɛɛ eye ebua mi waa.

Beni mi kɛ Lesley daa lɛ, bei pii lɛ gbɛgbalɔi bahiɔ wɔshĩa lɛ, ni wɔmii shɛɔ wɔhe waa kɛ́ wɔkɛ amɛ tee shiɛmɔ. Wɔkɛ otsii anaagbei lɛ fɛɛ shiɛɔ yɛ shĩa kɛ shĩa kɛ gbɛjegbɛi ahe, ni wɔfeɔ Biblia mli nikasemɔi. Nakai beaŋ lɛ, oti ni ma shiɛlɔi ahiɛ ji, ni amɛkɛ ŋmɛlɛtswai 60 ashiɛ daa nyɔɔŋ. Bei pii lɛ Awo shɛɔ nakai oti lɛ he, ni enɛ bafee nɔkwɛmɔnɔ kpakpa kɛha mi kɛ Lesley.

GBƐGBAMƆ NITSUMƆ LƐ YƐ TASMANIA

He klɛŋklɛŋ ni miyasɔmɔ yɛ akɛ gbɛgbalɔ ji Tasmania, ni ji ŋshɔkpɔ ko ni yɔɔ Australia lɛ, ni miyafata minyɛmi yoo lɛ kɛ ewu he yɛ jɛmɛ. Shi etsɛɛɛ ni amɛshi kɛtee Gilead Skul lɛ klas ni ji 15 nɔ̃ lɛ. Mihiɛ gboɔ waa, ni mishiko shĩa nɛkɛ dã. Mɛi komɛi susu akɛ nyɔji etɛ pɛ manyɛ maye. Kɛlɛ, yɛ afi pɛ mli, yɛ afi 1950 lɛ, ahala mi ní misɔmɔ yɛ asafo lɛ mli tamɔ onukpai akuu lɛ asaji ahe gbɛjianɔtolɔ feɔ ŋmɛnɛ lɛ. Sɛɛ mli lɛ, ahala mi akɛ gbɛgbalɔ krɛdɛɛ, ni nyɛmi nuu oblanyo kroko ko bafata mihe.

Aha wɔyasɔmɔ yɛ maŋ ko ni etse ehe banee ni atsaa akɔɔble yɛ mli, ní Odasefoi bɛ jɛmɛ lɛ mli. Wɔkɛ bɔs yashɛ jɛmɛ gbi ko gbɛkɛnaashi. Wɔwɔ gbɔiatoohe momo ko nakai gbɛkɛ lɛ. Enɔ jetsɛremɔ beni wɔshiɛɔ yɛ shĩa kɛ shĩa lɛ, wɔbi mɛi ni wɔshiɛɔ wɔhaa lɛ kɛji wɔbaaná tsũ ko wɔhai. Beni gbi lɛ baa naagbee lɛ, nuu ko ha wɔle akɛ osɔfo lɛ shĩa ni tsa Presbyterian sɔlemɔ tsu lɛ nɔ lɛ kã shi efolo, ni ekɛɛ wɔkɛ osɔfo lɛ sɛɛmɔ lɛ ayawie. Ni wɔtee lɛ, ehere wɔ hiɛmɛɛ ni ekɛ tsu lɛ ha wɔ. Ákɛ wɔbaashi osɔfo lɛ shĩa kɛya shiɛmɔ daa gbi lɛ yɛ nɔ ko ko fioo.

Mɛi babaoo yɛ sane lɛ he miishɛɛ. Wɔkɛ mɛi pii gba sane ni wɔje Biblia mli nikasemɔi pii ashishi. Beni sɔlemɔ lɛ mli onukpai ni yɔɔ maŋtiase lɛ mli lɛ ná amɛle enɛ, ni amɛnu akɛ Yehowa Odasefoi yɛ osɔfo lɛ shĩa lɛ, amɛfã osɔfo sɛɛmɔ lɛ akɛ efã wɔ oya nɔŋŋ. Shi kome ekoŋŋ lɛ, wɔbɛ he ko ni wɔkɛ wɔyitso baafɔ̃!

Enɔ jetsɛremɔ beni wɔshiɛ kɛyashi shwane lɛ, wɔtao he ko ni wɔbaawɔ gbɛkɛ. He pɛ ni wɔná ji shwɛmɔhe lɛ fã ko ni aha yiteŋ. Wɔkɛ wɔpɔtomantoi lɛ yato jɛmɛ, ni wɔtsa wɔshiɛmɔ lɛ nɔ. Eyɛ mli akɛ je miina moŋ, shi wɔkpɛ mli akɛ wɔbaaya shĩai fioo komɛi amli kɛgbe nakai akutso lɛ naa. Yɛ shĩai lɛ ekome mli lɛ, nuu ko kɛ shĩa bibioo ko ni tsũi enyɔ yɔɔ mli ni yɔɔ etsu lɛ sɛɛ lɛ ha wɔ!

KPOKPAA NƆKWƐMƆ NITSUMƆ KƐ GILEAD

Aaafee nyɔji kpaanyɔ sɛɛ yɛ shiɛmɔ nitsumɔ nɛɛ mli lɛ, Australia nitsumɔhe nine lɛ fɔ̃ mi nine koni atsɔse mi akɛ kpokpaa nɔkwɛlɔ. Enɛ fee mi naakpɛɛ fioo, ejaakɛ no mli lɛ miye afii 20 pɛ. Beni akɛ otsii fioo komɛi etsɔse mi sɛɛ lɛ, mibɔi asafoi lɛ saramɔ koni mawo amɛ hewalɛ. Mɔ fɛɛ mɔ, ni onukpai po fata he lɛ, jie bulɛ kpo amɛtsɔɔ mi yɛ nitsumɔ ni mitsuɔ lɛ hewɔ, ni amɛbuuu mi akɛ gbekɛ.

Asafo fɛɛ asafo kɛ emli niiashikpamɔi! Bei komɛi lɛ mikɛ bɔs yaa, bei komɛi hu lɛ mikɛ bɔs ko ni tamɔ oketeke ni srawa hewalɛ kudɔɔ lɛ yaa, ni bei komɛi lɛ mikɛ kar yaa loo mitaa moto sɛɛ beni mihiɛ pɔtomanto kɛ shiɛmɔ baagi. Kɛ́ mikɛ nyɛmimɛi Odasefoi yahi shi lɛ, mináa miishɛɛ waa. Asafoŋ onukpa ko ni miisɔmɔ tamɔ onukpai akuu lɛ asaji ahe gbɛjianɔtolɔ lɛ feɔ ŋmɛnɛ lɛ, miitao ni doo lɛ mikɛ lɛ abahi shi, tsɛ agbeko eshĩa lɛ naa. Nakai otsi lɛ, he ni asaa aha mi ni miwɔ ji nɔ ni akãa mli ajuɔ he lɛ mli, shi wɔ fɛɛ wɔnu he akɛ atswa wɔ ama shi waa yɛ mumɔŋ nakai otsi lɛ!

Minine shɛ gbɛbimɔ wolo kɛha Gilead Skul lɛ klas ni ji 22 nɔ̃ lɛ nɔ yɛ afi 1953, ni enɛ hu ha miná miishɛɛ waa. Shi yɛ miishɛɛ lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, mitsui ye fioo. Nɔ hewɔ lɛ ji akɛ, beni minyɛmi yoo lɛ kɛ ewu lɛ gbe Gilead naa July 30, 1950 lɛ, aha amɛyasɔmɔ yɛ Pakistan. Eshɛɛɛ afi kɛkɛ ni hela mɔ Lesley, ni egbo yɛ jɛmɛ. Misusu he akɛ, akɛni Lesley gbo etsɛko hewɔ lɛ, te mifɔlɔi baanu shi ni mi hu mashi kɛyasɔmɔ yɛ maŋsɛɛ lɛ he amɛha tɛŋŋ? Shi amɛkɛɛ akɛ: “Yaa ni oyasɔmɔ Yehowa yɛ he fɛɛ he ni ebaatsɔɔ bo lɛ.” Minaaa Ataa hiɛ dɔŋŋ. Egbo yɛ afi 1957.

Mikɛ nyɛmimɛi Australiabii enumɔ komɛi wo meele koni wɔfã gbɛ ni baahe otsii ekpaa kɛya New York City. Beni wɔyaa lɛ, wɔkane Biblia lɛ, wɔkase nii, ni wɔye mɛi krokomɛi ni fata wɔhe kɛfãa gbɛ lɛ odase. Dani wɔbaaya he ni skul lɛ yɔɔ yɛ South Lansing, yɛ New York lɛ, wɔtee majimaji ateŋ kpee ni afee yɛ Yankee Stadium yɛ July 1953 lɛ. Mɛi 165,829 sɔŋŋ tee kpee lɛ!

Gilead skulbii 120 ni yɔɔ wɔklas lɛ jɛ jeŋ koji ejwɛ lɛ kɛba. Atsɔɔɔ wɔ he ni wɔbaayasɔmɔ yɛ kɛyashi wɔgbe skul lɛ naa. Ni atsɔɔ wɔ nɔŋŋ ni wɔsha foi kɛtee Gilead wojiatoohe lɛ ni wɔyatao maji anɔ ni wɔbaayasɔmɔ yɛ lɛ ahe saji. Miná mile akɛ Paraguay, he ni miyasɔmɔ yɛ lɛ, ji maŋ ko ni ale akɛ atseɔ maŋkwramɔŋ gbɛjianɔtoo hiɛ atua yɛ jɛmɛ waa. Beni miyashɛ jɛmɛ etsɛɛɛ lɛ, gbi ko leebi lɛ mibi maŋsɛɛ sɔɔlɔi krokomɛi ni yɔɔ jɛmɛ lɛ nɔ hewɔ ni mɛi “nya waa” nyɛ gbɛkɛ lɛ. Amɛŋmɔ mugɛɛ ni amɛkɛɛ: “Enɛ ji klɛŋklɛŋ atuatsemɔ ni ona. Kwɛmɔ agbo lɛ naa.” Beni mikwɛ lɛ, asraafoi eyi he fɛɛ he!

NIIASHIKPAMƆ KO NI MIHIƐ KPAŊ NƆ

Be lɛ eko lɛ, mifata kpokpaa nɔkwɛlɔ lɛ he kɛtee ní wɔyasara asafo ko ni yɔɔ he ko banee, koni wɔjie sini ni ji The New World Society in Action lɛ wɔha amɛ. Wɔfã gbɛ aaafee ŋmɛlɛtswai kpaanyɔ loo nɛɛhu, klɛŋklɛŋ lɛ wɔwo oketeke, no sɛɛ lɛ okpɔŋɔ ni shwiili yɔɔ sɛɛ, ni naagbee lɛ, wɔkɛ shwiili ni tsina gbalaa hu tsa nɔ. Wɔkɛ tsɔne ni haa srawa hewalɛ kɛ nɔ ni akɛjieɔ sini tee. Naagbee lɛ wɔyashɛ he ni wɔyaa lɛ, ni enɔ jetsɛremɔ lɛ wɔyasara mɛi yɛ amɛŋmɔji amli, ni wɔfɔ̃ amɛ nine koni amɛbakwɛ sini lɛ nakai gbɛkɛ lɛ. Mɛi 15 ba.

Beni ajie sini lɛ aaafee minitii 20 sɛɛ lɛ, akɛɛ wɔ akɛ wɔhe afee oya kɛbote shĩa lɛ mli. Oya nɔŋŋ ni wɔwo nɔ ni akɛjieɔ sini lɛ kɛbote shĩa lɛ mli. Nakai beaŋ ni hii lɛ bɔi hoo feemɔ kɛ tũi atswaramɔ, ni amɛmiibolɔ akɛ: “Lá he kumai miiye wɔ-nyɔŋmɔ lɛ, ni eetao maŋsɛɛbii lɛ alá.” Maŋsɛɛbii enyɔ pɛ yɔɔ jɛmɛ, ni amɛteŋ mɔ kome ji mi! Mɛi ni ba sini lɛ kwɛmɔ lɛ tsĩ basabasafeelɔi lɛ anaa koni amɛkabote shĩa lɛ mli. Shi shiteekɛwolɔi lɛ ku amɛsɛɛ ekoŋŋ aaafee maŋkɛ̃ ŋmɛji etɛ mli ní amɛmiitswara tũi, kɛbolɔmɔ akɛ kɛ́ je tsɛre ní wɔmiiku wɔsɛɛ kɛya maŋ lɛ mli lɛ amɛnine baashɛ wɔnɔ.

Nyɛmimɛi lɛ yana polisifoi lɛ, ni shwane mli lɛ amɛteŋ mɔ kome kɛ okpɔŋɔi enyɔ ba koni ekɛ wɔ aya maŋ lɛ mli. Beni wɔyaa lɛ, be fɛɛ be ni wɔbaashɛ he ko ni jwɛi loo koo kutu fioo ko yɔɔ lɛ, ejieɔ etũ lɛ ni etsɔɔ hiɛ eyakwɛɔ jɛmɛ dã. Mina akɛ okpɔŋɔ he yɛ sɛɛnamɔ waa kɛgbɛfaa, no hewɔ lɛ mihe eko yɛ sɛɛ mli.

MAŊSƐƐ SƆƆLƆI BABAOO BA

Yɛ shiteekɛwoo ni jamɔŋ hiɛnyiɛlɔi lɛ kɛbaa lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, shiɛmɔ nitsumɔ lɛ tee nɔ eshwere. Yɛ afi 1955 lɛ, maŋsɛɛ sɔɔlɔi hei enumɔ ba, ni nyɛmi yoo oblayoo ko ni jɛ Canada ni atsɛɔ lɛ Elsie Swanson, ni gbe Gilead Skul lɛ klas ni ji 25 nɔ̃ lɛ naa lɛ fata he. Wɔ fɛɛ wɔsɔmɔ yɛ nitsumɔhe nine lɛ fioo dani aha eyasɔmɔ yɛ maŋ kroko nɔ. Etu ehe fɛɛ eha Yehowa sɔɔmɔ lɛ, eyɛ mli akɛ enáaa yelikɛbuamɔ tsɔ ko kɛjɛɛɛ efɔlɔi adɛŋ, ni amɛmɔɔɔ anɔkwale lɛ mli kɛyashi amɛgboi. December 31, 1957 lɛ, mikɛ Elsie bote gbalashihilɛ mli, ni wɔ pɛ wɔhi shi yɛ maŋsɛɛ sɔɔlɔi ashĩa ko ni yɔɔ Paraguay wuoyigbɛ lɛ mli.

Wɔbɛ paipi yɛ wɔshĩa lɛ; moŋ lɛ wɔyɛ nubu yɛ wɔtsu lɛ sɛɛ. No hewɔ lɛ wɔbɛ shawa loo tiafi ni aflashiɔ yɛ tsũi lɛ amli, ni wɔbɛ niiahefɔmɔ tsɔne, loo friji po. Daa gbi lɛ, wɔheɔ niyenii ni baashɛ wɔ gbi kome pɛ, koni ekafite. Shi wɔshihilɛ ni wɔha efee mlɛo, kɛ wekukpaa kpakpa ni hi wɔkɛ nyɛmimɛi ni yɔɔ asafo lɛ mli lɛ ateŋ lɛ ha be nɛɛ bafee miishɛɛ be yɛ wɔgbalashihilɛ lɛ mli.

Yɛ afi 1963 beni wɔyashɛ Australia koni wɔyasara mimami lɛ sɛɛ etsɛɛɛ nɔŋŋ lɛ, ená tsui hela, ni eeenyɛ efee akɛ miishɛɛ ni ená beni ena ebinuu ní afii nyɔŋma sɔŋŋ nɛ lɛ enako lɛ lɛ ji nɔ ni kɛ enɛ ba. Beni be ni wɔkɛbaaku wɔsɛɛ kɛyatsa wɔsɔɔmɔ lɛ nɔ yɛ Paraguay lɛ bɛŋkɛɔ lɛ, ehe bahia ni wɔkpɛ wɔyiŋ yɛ shihilɛ ko ni naa wa waa kɛha wɔ lɛ he. Ani esa akɛ wɔshi Awo yɛ helatsamɔhe lɛ kɛgbɛkpamɔ akɛ mɔ ko baakwɛ lɛ, ní wɔku wɔsɛɛ wɔyatsa wɔsɔɔmɔ ni kã wɔtsui nɔ waa lɛ nɔ yɛ Paraguay? Beni wɔsɔle waa yɛ sane nɛɛ he sɛɛ lɛ, mikɛ Elsie kpɛ mli akɛ wɔbaahi shi ni wɔkwɛ Awo. Wɔnyɛ wɔfee nakai, ni wɔhi be fɛɛ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli kɛyashi egbo yɛ afi 1966.

Eji hegbɛ kpele ni wɔná akɛ wɔsɔmɔ yɛ kpokpaa kɛ kpokpaa wulu nɔkwɛmɔ nitsumɔ lɛ mli yɛ Australia afii babaoo, ni mitsɔɔ asafoŋ onukpai anii hu yɛ Maŋtsɛyeli Sɔɔmɔ Skul lɛ mli. Ehe bahia ni wɔfee tsakemɔ kroko hu yɛ wɔshihilɛ mli. Ahala mi ní miyasɔmɔ akɛ Australia Nitsumɔhe Nine Ajinafoi Akuu klɛŋklɛŋ nɔ̃ ni atse lɛ mli nyo. No sɛɛ beni ehe bahia ni ama nitsumɔhe nine hee lɛ, ahala mi akɛ tsu ni abaama lɛ ajinafoi akuu lɛ sɛinɔtalɔ. Nyɛmimɛi babaoo ni yɔɔ niiashikpamɔ, ni kɛ ekomefeemɔ tsu nii lɛ ye amɛbua ni wɔma nitsumɔhe nine fɛfɛo ko.

Sɛɛ mli lɛ, aha miyasɔmɔ yɛ Service Department, ni ji nitsumɔhe nine lɛ fã ni kwɛɔ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ nɔ lɛ. Hegbɛ kroko hu ni miná ji akɛ, misɔmɔ akɛ nɔkwɛlɔ ni saraa nitsumɔhe niji, ní mikɛ yelikɛbuamɔ kɛ hewalɛwoo aha amɛ. Kɛ́ mitee maji komɛi anɔ ní miyasara mɛi ni kɛ afii pii—afii nyɔŋmai abɔ po—ehi tsuŋwoohei kɛ yiwaa nsarai amli yɛ anɔkwa ni amɛye Yehowa lɛ hewɔ lɛ, ewajeɔ mihemɔkɛyeli lɛ waa.

HE NI WƆSƆMƆƆ YƐ AMRƆ NƐƐ

Be ko beni miyasara nitsumɔhe niji miba kɛ tɔlɛ yɛ afi 2001 lɛ, mina wolo ko ní akɛmiifɔ̃ mi nine koni miyasɔmɔ akɛ United States Nitsumɔhe Nine Ajinafoi Akuu hee ni atse lɛ mli nyo yɛ Brooklyn, yɛ New York. Mikɛ Elsie sɔle yɛ ninefɔɔ nɛɛ he, ni wɔkɛ miishɛɛ kpɛlɛ nɔ. Wɔkɛ nɔ ni fe afii 11 esɔmɔ yɛ Brooklyn.

Eŋɔɔ minaa waa akɛ miyɛ ŋa ni kɛ miishɛɛ feɔ nɔ fɛɛ nɔ ni Yehowa biɔ lɛ lɛ. Amrɔ nɛɛ miye afii 81 ni Elsie hu eye nakai nɔŋŋ, shi wɔyɛ gbɔmɔtsoŋ hewalɛ ni sa. Wɔmiikwɛ be ni Yehowa baatsɔɔ wɔ nii kɛya naanɔ, ní mɛi fɛɛ ni yaa nɔ amɛfeɔ esuɔmɔnaa nii lɛ anine baashɛ jɔɔmɔi babaoo nɔ kɛya naanɔ lɛ gbɛ.

[Wiemɔ ni akɔ ni akɛmiitsu nii ni yɔɔ baafa 19]

Bei komɛi lɛ mikɛ bɔs yaa, bei komɛi hu lɛ mikɛ bɔs ko ni tamɔ oketeke ni srawa hewalɛ kudɔɔ lɛ yaa, ni bei komɛi lɛ mikɛ kar yaa loo mitaa moto sɛɛ beni mihiɛ pɔtomanto kɛ shiɛmɔ baagi

[Wiemɔ ni akɔ ni akɛmiitsu nii ni yɔɔ baafa 21]

Wɔmiikwɛ be ni Yehowa baatsɔɔ wɔ nii kɛya naanɔ lɛ gbɛ

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 18]

Abɛkugbɛ: Beni misɔmɔɔ akɛ kpokpaa nɔkwɛlɔ yɛ Australia lɛ

Ejurɔgbɛ: Mi kɛ mifɔlɔi

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 20]

Yɛ wɔkpeemɔ gbi lɛ nɔ, December 31, 1957