Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Toiŋjɔlɛ Baahi Shi Afii Akpe—Kɛ No Sɛɛ!

Toiŋjɔlɛ Baahi Shi Afii Akpe—Kɛ No Sɛɛ!

Toiŋjɔlɛ Baahi Shi Afii Akpe—Kɛ No Sɛɛ!

“Koni Nyɔŋmɔ afee nibii fɛɛ ayitso.”—1 KOR. 15:28.

ANI OBAANYƐ OTSƆƆ MLI?

Kɛ́ ŋmalɛi ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ ba mli lɛ, te obaanu he oha tɛŋŋ?

Mika 4:4

Yesaia 11:6-9

Yohane 5:28, 29

1. Mɛɛ gbɛkpamɔ ni yɔɔ nyam kã “asafo babaoo” lɛ hiɛ?

SUSUMƆ nibii kpakpai babaoo ni nɔyelɔ ko ni yeɔ jalɛsane, ni mli jɔ lɛ baanyɛ afee eha eshishi bii yɛ afii akpe mli lɛ he okwɛ. “Asafo babaoo” ni mɔ ko mɔ ko nyɛŋ akane lɛ nine baashɛ nibii kpakpai anɔ. Amɛji mɛi ni baaje “amanehulu kpeteŋkpele” ni kɛ nibii agbɛjianɔtoo fɔŋ nɛɛ baaba naagbee lɛ mli lɛ.—Kpoj. 7:9, 14.

2. Mɛni ejɛ afii 6,000 ni adesai kɛhi shi lɛ mli kɛba?

2 Yɛ afii 6,000 ni eho nɛ lɛ mli lɛ, adesai ebɔ mɔdɛŋ akɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛbaaye amɛhe nɔ, ni enɛ kɛ piŋmɔ kɛ amanehulu pii eba. Biblia lɛ ewie kɛjɛ teteete akɛ: “Gbɔmɔ yeɔ enaanyo gbɔmɔ nɔ ni ekɛyeɔ ehe awui.” (Jaj. 8:9) Mɛni wɔnaa ŋmɛnɛ? Yɛ tai kɛ basabasafeemɔi ni yaa nɔ lɛ asɛɛ lɛ, ohia, helai, shikpɔŋ lɛ fitemɔ, kɔɔyɔŋ tsakemɔi, kɛ naagbai krokomɛi ni fata he lɛ amli miiwo wu waa. Amralofoi etee nɔ amɛbɔ kɔkɔ akɛ kɛ́ akpaaa shikpɔŋ lɛ fitemɔ lɛ, ekɛ naagba wulu baaba.

3. Mɛni Afii Akpe Nɔyeli lɛ kɛbaaba?

3 Yɛ Mesia Maŋtsɛ Yesu Kristo kɛ mɛi 144,000 ni fata ehe lɛ nɔyeli lɛ shishi lɛ, Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ baatsu adesai anaagbai fɛɛ he nii, ni ebaasaa nibii fɛɛ ni afite yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ fiofio. Afii Akpe Nɔyeli lɛ baaha Yehowa Nyɔŋmɔ shiwoo ni haa mɔ tsui nyɔɔ emli waa nɛɛ aba mli, akɛ: “Miibɔ ŋwɛi hee kɛ shikpɔŋ hee, ni akaiŋ tsutsu nii lɛ dɔŋŋ, ni asaŋ ebaŋ jwɛŋmɔ mli dɔŋŋ.” (Yes. 65:17) Mɛɛ gbɛkpamɔ ni yɔɔ miishɛɛ po kã wɔhiɛ nɛkɛ, eyɛ mli akɛ wɔnaaa moŋ! Nyɛhaa wɔtsɔa Nyɔŋmɔ gbalɛ Wiemɔ lɛ nɔ wɔsusua nibii ni “anaaa” nɛɛ ahe fioo wɔkwɛa.—2 Kor. 4:18.

‘AMƐAAMAMƆ TSŨI NI AMƐAAFEE WEINTROMI’

4. Mɛni hewɔ wɔbaanyɛ wɔkɛɛ akɛ mɛi babaoo yɛ tsũ he naagba ŋmɛnɛ lɛ?

4 Namɔ sumɔŋ akɛ ená lɛ diɛŋtsɛ eshĩa, he ko ni lɛ kɛ eweku lɛ baahi shi yɛ shweshweeshwe? Shi ŋmɛnɛ lɛ, ewa akɛ abaaná tsu ahi mli. Maŋtiasei amli eyi obɔ kɛ gbɔmɛi. Mɛi komɛi wɔɔ hei ni bɛ hiŋmɛi nɔ kɛ ŋmoŋmolotsũi amli yɛ maŋtiasei amli. Amɛlako po akɛ be ko baashɛ ni amɛbaaná amɛ diɛŋtsɛ amɛshĩa.

5, 6. (a) Mɛɛ gbɛ nɔ Yesaia 65:21 lɛ kɛ Mika 4:4 lɛ baaba mli? (b) Te wɔɔfee tɛŋŋ wɔnine ashɛ nakai jɔɔmɔi lɛ anɔ?

5 Mɔ fɛɛ mɔ baaná lɛ diɛŋtsɛ eshĩa yɛ Maŋtsɛyeli lɛ shishi, ejaakɛ Yesaia gba akɛ: “Shi amɛaamamɔ tsũi, ni amɛaahi mli, ni amɛaafee weintromi, ni amɛaaye mli yibii!” (Yes. 65:21) Kɛlɛ, jeee shĩa pɛ nakai mɛi lɛ kpaa gbɛ akɛ amɛbaaná. Ejaakɛ ŋmɛnɛ lɛ, mɛi komɛi yɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛshĩai amli, ni mɛi komɛi po yɛ shĩai wuji amli. Shi fɛɛ sɛɛ lɛ, mɛi nɛɛ sheɔ gbeyei akɛ shika he naagba loo julɔi, loo oshara ko baanyɛ aha amɛshĩa lɛ aŋmɛɛ amɛ. Nɔ fɛɛ nɔ baatsake kwraa yɛ Maŋtsɛyeli lɛ nɔyeli shishi! Gbalɔ Mika ŋma akɛ: “Ni mɔ fɛɛ mɔ aaatá eweintso kɛ egbamitso shishi, ni mɔ ko woŋ amɛhe gbeyei; ejaakɛ Yehowa Zebaot naabu wie.”—Mika 4:4.

6 Mɛni esa akɛ wɔfee beni gbɛkpamɔi nɛɛ yɔɔ wɔjwɛŋmɔ mli lɛ? Anɔkwa sane ji akɛ, tsũi ahe miihia wɔ fɛɛ. Shi yɛ nɔ najiaŋ ni wɔbaagbo deŋme kɛtao nakai shĩai amrɔ nɛɛ—ekolɛ ni wɔyaafa shika babaoo po yɛ enɛ hewɔ lɛ—ani efeŋ nɔ ni nilee yɔɔ mli akɛ wɔkɛ wɔjwɛŋmɔ baama Yehowa shiwoo lɛ nɔ? Kaimɔ akɛ Yesu wie yɛ lɛ diɛŋtsɛ ehe akɛ: “Osɔi yɛ bui, ni ŋwɛi loofɔji hu yɛ tsũi; shi gbɔmɔ bi lɛ bɛ he ni ekɛ eyitso ŋmɛɔ.” (Luka 9:58) Yesu yɛ nyɛmɔ kɛ hewalɛ ni kulɛ ebaanyɛ ekɛma shĩa ni yɔɔ fɛo fe fɛɛ. Shi mɛni hewɔ efeee nakai lɛ? Eyɛ faŋŋ akɛ Yesu sumɔɔɔ ni nɔ ko gbalaa ejwɛŋmɔ loo ewoɔ enajiaŋ yɛ Maŋtsɛyeli lɛ ni ekɛaaye klɛŋklɛŋ gbɛhe lɛ he. Ani wɔbaanyɛ wɔkase enɔkwɛmɔnɔ lɛ, ni wɔha wɔhiŋmɛi nɔ atse—koni heloonaa nibii asɛɛtiumɔ kɛ yeyeeyefeemɔ akawo wɔ najiaŋ?—Mat. 6:33, 34.

“KLAŊ KƐ TOO GWANTƐŊ BI AAAYE NII YƐ HE KOME”

7. Mɛɛ hegbɛ Yehowa ha adesai yɛ shishijee mli?

7 Beni Yehowa bɔɔ ade lɛ, adesai ji shikpɔŋ nɛɛ nɔ naagbee nii ni ebɔ. Yehowa kɛɛ e-Ŋaalɔ, ni ji ekromɔbi lɛ akɛ: “Ha wɔfee gbɔmɔ yɛ wɔsubaŋ nɔ, tamɔ wɔhenɔ, ni amɛye ŋshɔŋloi kɛ ŋwɛi loofɔji kɛ shĩa kooloi kɛ shikpɔŋ lɛ fɛɛ kɛ waamɔ nibii fɛɛ ni wamɔɔ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ nɔ.” (1 Mose 1:26, NW) No hewɔ lɛ, aha Adam kɛ Hawa, kɛ agbɛnɛ hu adesai fɛɛ hegbɛ akɛ amɛye kooloi lɛ anɔ.

8. Ŋmɛnɛ lɛ, mɛni ana akɛ kooloi babaoo nyɛɔ amɛfeɔ?

8 Ani kulɛ adesai baanyɛ aye kooloi fɛɛ nɔ, ni toiŋjɔlɛ ahi amɛ kɛ kooloi lɛ ateŋ? Mɛi babaoo nyɛɔ amɛbɛŋkɛɔ amɛshĩa kooloi, tamɔ gbeei kɛ alɔntei nɛkɛ. Ni kooloi awuiyelɔi hu? Amaniɛbɔɔ ko tsɔɔ akɛ: “Adebɔɔ he nilelɔi ni ekase kooloi awuiyelɔi ahe nii babaoo lɛ ena akɛ, kooloi nɛɛ yɛ henumɔi.” Eyɛ mli akɛ kɛ́ awo kooloo ko hiɛ la lɛ, esheɔ gbeyei loo etutuaa mɔ moŋ, shi ani kooloo baanyɛ ajie suɔmɔ kpo? Amaniɛbɔɔ lɛ tsa nɔ akɛ: “Kɛ́ kooloi miikwɛ amɛbii lɛ, amɛjieɔ suɔmɔ kpele kpo.”

9. Mɛɛ gbɛ nɔ kooloi anifeemɔ baatsake kwraa wɔsɛɛ?

9 Enɛ hewɔ lɛ, kɛ́ wɔkane yɛ Biblia lɛ mli akɛ toiŋjɔlɛ baahi adesai kɛ kooloi ateŋ lɛ, esaaa akɛ efeɔ wɔ naakpɛɛ. (Nyɛkanea Yesaia 11:6-9; 65:25.) Mɛni hewɔ? Kaimɔ akɛ beni Noa kɛ eweku lɛ jɛ adeka lɛ mli yɛ Nu Afua lɛ sɛɛ lɛ, Yehowa kɛɛ amɛ akɛ: “Nyɛhe gbeyei kɛ nyɛshemɔ akã shikpɔŋ lɛ nɔ kooloi fɛɛ . . . anɔ.” Enɛ hewɔ lɛ, kooloi babaoo bɛŋkɛɛɛ gbɔmɛi koni akaye amɛ awui. (1 Mose 9:2, 3) Ani Yehowa nyɛŋ ejie nakai gbeyeishemɔ lɛ eko koni toiŋjɔlɛ anyɛ ahi gbɔmɛi kɛ kooloi ateŋ tamɔ bɔ ni eto yɛ shishijee lɛ? (Hosh. 2:20) Kwɛ bɔ ni mɔ fɛɛ mɔ ni baahi shikpɔŋ lɛ nɔ yɛ nakai beaŋ lɛ mii baashɛ ehe eha!

“NYƆŊMƆ AAATSUMƆ . . . YAAFONUI FƐƐ”

10. Mɛni haa gbɔmɛi fóɔ?

10 Beni Salomo na bɔ ni “awaa mɛi ayi yɛ hulu shishi nɛɛ,” ewie akɛ: “Naa, mɛi ni awaa amɛ yi lɛ ayaafonui, ni amɛbɛ miishɛjelɔ ko, ni amɛyiwalɔi lɛ anineshi wa yɛ amɛnɔ, shi amɛbɛ miishɛjelɔ ko.” (Jaj. 4:1) Nakai nɔŋŋ eji ŋmɛnɛ, ni etamɔ nɔ ni emli ewo wu po. Wɔteŋ namɔ foko pɛŋ yɛ yiŋtoo ko hewɔ? Bei komɛi lɛ, miishɛɛ sɔŋŋ haa wɔfóɔ. Shi bei pii lɛ, tsuiaŋ dɔlɛ titri ji nɔ ni haa wɔfóɔ.

11. Mɛɛ Biblia mli amaniɛbɔɔ taa otsuiŋ waa?

11 Susumɔ Biblia mli amaniɛbɔi babaoo ni kɔɔ mɛi komɛi ni fó lɛ ahe okwɛ. Beni Sara gbo beni eye afii 127 lɛ, “Abraham baye Sara he ŋkɔmɔ ni ebafó lɛ.” (1 Mose 23:1, 2) Beni Naomi kɛ eshaayeimɛi enyɔ lɛ ye shɛɛ lɛ, “amɛhole amɛgbeei anɔ ni amɛfó,” ni amɛsaa “amɛhole amɛgbeei anɔ ni amɛjwa yaafó ekoŋŋ.” (Rut 1:9, 14) Beni Maŋtsɛ Hezekia he baye waa ni eeehe egbo lɛ, esɔle eha Nyɔŋmɔ ni “[efó] babaoo diɛŋtsɛ,” ni enɛ ta Yehowa tsuiŋ ni etsa lɛ. (2 Maŋ. 20:1-5) Namɔ yɔɔ ni amaniɛbɔɔ ni tsɔɔ nɔ ni ba beni bɔfo Petro kwa Yesu lɛ etaaa etsuiŋ? Beni Petro nu wuɔ gbɛɛmɔ lɛ, “eje kpo eyafó aahu.”—Mat. 26:75.

12. Mɛɛ gbɛ nɔ Afii Akpe Nɔyeli lɛ baaha adesai ahe ajɔ amɛ?

12 Akɛni nibii babaoo haa adesai yeɔ awerɛho hewɔ lɛ, ehe miihia ni amɛná miishɛjemɔ kɛ hejɔlɛ. Yɛ Kristo Afii Akpe Nɔyeli lɛ mli lɛ, “Nyɔŋmɔ aaatsumɔ amɛhiɛaŋ yaafonui fɛɛ, ni gbele bɛ dɔŋŋ, ni ŋkɔmɔyeli ko kɛ bolɔmɔ ko kɛ nɔnaa ko hu bɛ dɔŋŋ.” (Kpoj. 21:4) Eji miishɛɛ sane akɛ abaajie ŋkɔmɔyeli, bolɔmɔ, kɛ nɔnaa fɛɛ kɛya, ni nɔ ni yɔɔ miishɛɛ fe fɛɛ yɛ Nyɔŋmɔ shiwoo nɛɛ he hu ji akɛ, abaajie adesai ahenyɛlɔ ni fe fɛɛ ni ji gbele lɛ kɛya. Te aaafee tɛŋŋ enɛ aaaba mli lɛ?

‘MƐI FƐƐ NI YƆƆ GBOHIIABUI LƐ AMLI LƐ AAAJE KPO’

13. Kɛjɛ beni Adam fee esha nɛɛ, mɛɛ hewalɛ gbele ená yɛ adesai anɔ?

13 Kɛjɛ beni Adam fee esha nɛɛ, gbele etee nɔ eye adesai anɔ maŋtsɛ. Eji henyɛlɔ ko ni adesai eshafeelɔi nyɛɛɛ adamɔ enaa loo amɛjo enaa foi, ni ekɛ awerɛho kɛ ŋkɔmɔyeli babaoo eba. (Rom. 5:12, 14) “Gbele gbeyeishemɔ hewɔ lɛ,” mɛi akpekpei abɔ ‘etsɔmɔ nyɔji yɛ amɛwala be fɛɛ mli.’—Heb. 2:15.

14. Mɛni baaba kɛ́ afo gbele sɛɛ?

14 Biblia lɛ tsɔɔ akɛ be ko baaba ni ‘abaafo naagbee henyɛlɔ ni ji gbele lɛ sɛɛ.’ (1 Kor. 15:26) Kui enyɔ baaná enɛ he sɛɛ. Abaabaa “asafo babaoo” ni yɔɔ wala mli amrɔ nɛɛ yi kɛya jeŋ hee lɛ mli, ni amɛbaanyɛ amɛhi shi kɛya naanɔ. Agbɛnɛ abaanyɛ atee mɛi akpekpe toi akpei abɔ ni egboi lɛ hu shi kɛba wala mli ekoŋŋ. Ani obaanyɛ ofee miishɛɛ ni abaaná beni “asafo babaoo” lɛ kpeɔ mɛi ni atee amɛ shi lɛ he mfoniri? Kɛ́ wɔkane Biblia mli saji ni kɔɔ mɛi ni atee amɛ shi lɛ ahe jogbaŋŋ lɛ, ebaaha wɔnu bɔ ni shihilɛ lɛ baaji aha be mli ni ateɔ mɛi ashi wɔsɛɛ lɛ shishi.—Nyɛkanea Marko 5:38-42; Luka 7:11-17.

15. Te obaafee onii oha tɛŋŋ kɛ́ ona ni atee osuɔlɔ ko shi kɛba wala mli ekoŋŋ lɛ?

15 Susumɔ wiemɔi ni ji, “amɛnaa kpɛ amɛhe naakpa” kɛ “amɛwo Nyɔŋmɔ hiɛ nyam” lɛ ahe okwɛ. Eji oyɛ jɛmɛ beni atee amɛ shi lɛ kulɛ, ekolɛ bo hu onaa baakpɛ ohe nakai nɔŋŋ. Kɛ́ atee wɔsuɔlɔi ni egboi lɛ ashi kɛba wala mli ekoŋŋ lɛ, wɔmii baashɛ wɔhe waa diɛŋtsɛ. Yesu kɛɛ akɛ: “Ŋmɛlɛtswaa lɛ miiba, nɔ̃ mli ni mɛi fɛɛ ni yɔɔ gbohiiabui lɛ amli lɛ aaanu egbee, ni amɛaaje kpo.” (Yoh. 5:28, 29) Wɔteŋ mɔ ko enako enɛ eko pɛŋ; ebaafee “nii ni anaaa” lɛ amli nɔ ko ni yɔɔ naakpɛɛ waa, nifeemɔ ko ni wɔnako ehenɔ dã.

NYƆŊMƆ BAAFEE “NIBII FƐƐ AYITSO”

16. (a) Mɛni hewɔ esa akɛ wɔkɛ miishɛɛ awie jɔɔmɔi ni anaaa amrɔ nɛɛ ahe lɛ? (b) Mɛni Paulo wie kɛwo Kristofoi ni yɔɔ Korinto asafo lɛ mli lɛ hewalɛ?

16 Mɛi ni yeɔ Yehowa anɔkwa yɛ jaramɔ bei nɛɛ amli lɛ baaná miishɛɛ waa wɔsɛɛ. Eyɛ mli akɛ amrɔ nɛɛ wɔnaaa jɔɔmɔi nɛɛ moŋ, shi kɛ́ wɔjwɛŋ nɔ lɛ, ebaaye ebua wɔ koni wɔsusu nibii ni he hiaa titri lɛ ahe, ni no haŋ nibii ni yɔɔ nibii agbɛjianɔtoo nɛɛ mli lɛ agbala wɔjwɛŋmɔ. (Luka 21:34; 1 Tim. 6:17-19) Nyɛhaa wɔkɛ miishɛɛ awiea wɔhiɛnɔkamɔ ni yɔɔ nyam nɛɛ he beni wɔfeɔ wɔweku jamɔ, beni wɔkɛ wɔnyɛmimɛi Kristofoi lɛ gbaa sane, kɛ beni wɔkɛ wɔ-Biblia mli nikaselɔi kɛ mɛi ni yɔɔ anɔkwale lɛ he miishɛɛ lɛ kaseɔ nii lɛ. Enɛ baaha wɔhiɛnɔkamɔ lɛ ahi wɔjwɛŋmɔ mli kɛ wɔtsui mli be fɛɛ be. Bɔfo Paulo fee nakai nɔŋŋ ni ekɛwo enyɛmimɛi Kristofoi lɛ hewalɛ. Ewiemɔi lɛ ye ebua amɛ ni amɛsusu nibii ni baaya nɔ yɛ Kristo Afii Akpe Nɔyeli lɛ naagbee lɛ he. Bo lɛ feemɔ Paulo wiemɔi ni yɔɔ 1 Korintobii 15:24, 25, 28 lɛ he mfoniri yɛ ojwɛŋmɔŋ okwɛ.—Nyɛkanea.

17, 18. (a) Mɛɛ gbɛ nɔ Yehowa ji “nibii fɛɛ ayitso” kɛjɛ adesai ashishijee mli tɔ̃ɔ? (b) Mɛni Yesu baafee koni toiŋjɔlɛ kɛ ekomefeemɔ aba ekoŋŋ?

17 Wiemɔ ko bɛ ni abaanyɛ akɛtsɔɔ bɔ ni shihilɛ lɛ baaji aha yɛ afii akpe lɛ naagbee lɛ mli, fe akɛ, ‘Nyɔŋmɔ baafee nibii fɛɛ ayitso.’ Mɛni enɛ tsɔɔ? Kaimɔ bɔ ni no mli lɛ shihilɛ lɛ ji yɛ Eden abɔɔ lɛ mli beni Adam kɛ Hawa, ni ji adesai ni eye emuu lɛ, fata Nyɔŋmɔ weku ni toiŋjɔlɛ yɔɔ mli lɛ he lɛ. Yehowa, ni ji Jeŋ Muu Fɛɛ Nɔyelɔ lɛ ji mɔ ni yeɔ ebɔɔ nii ni yɔɔ ŋwɛi kɛ shikpɔŋ lɛ fɛɛ nɔ. Amɛnyɛɔ amɛ kɛ lɛ gbaa sane tɛ̃ɛ, amɛjáa lɛ ni ejɔɔ amɛ. No mli lɛ, lɛ ji “nibii fɛɛ ayitso.”

18 Nakai wekukpaa ni toiŋjɔlɛ yɔɔ mli lɛ fite beni Satan laka adesai ní amɛtse Yehowa hiɛ atua lɛ. Shi kɛjɛ 1914 kɛbaa nɛɛ, Mesia Maŋtsɛyeli lɛ miito gbɛjianɔ koni ekɛ nakai toiŋjɔlɛ kɛ ekomefeemɔ lɛ aba ekoŋŋ. (Efe. 1:9, 10) Yɛ Afii Akpe Nɔyeli lɛ mli lɛ, nibii kpakpai ni “anaaa” amrɔ nɛɛ baafee faŋŋ. No sɛɛ lɛ, “naagbee lɛ” baaba, ni tsɔɔ akɛ Kristo Afii Akpe Nɔyeli lɛ baaba naagbee. Mɛni baaba yɛ no sɛɛ? Eyɛ mli akɛ aŋɔ “hegbɛ fɛɛ aha [Yesu] yɛ ŋwɛi kɛ shikpɔŋ nɔ” moŋ, shi ekɛ Yehowa epeleee nii ahe. Ebaajɛ heshibaa mli ‘eŋɔ maŋtsɛyeli lɛ eha Nyɔŋmɔ kɛ Tsɛ lɛ.’ Ekɛ hegbɛ krɛdɛɛ ni akɛha lɛ lɛ baatsu nii “kɛwo tsɛ Nyɔŋmɔ lɛ hiɛ nyam.”—Mat. 28:18; Fil. 2:9-11.

19, 20. (a) Mɛɛ gbɛ nɔ Maŋtsɛyeli lɛ shishi bii lɛ fɛɛ baanyɛ atsɔɔ akɛ amɛmiisumɔ Yehowa nɔyeli lɛ? (b) Mɛɛ jɔɔmɔi kpelei kã wɔhiɛ?

19 No mli lɛ, Maŋtsɛyeli lɛ shishi bii lɛ fɛɛ eye emuu. Amɛbaakase Yesu nɔkwɛmɔnɔ lɛ ni amɛbaajɛ amɛsuɔmɔ mli amɛba amɛhe shi amɛha Yehowa akɛ amɛnɔyelɔ. Amɛbaabɔ mɔdɛŋ amɛfo naagbee kaa lɛ, ni amɛkɛ no baatsɔɔ akɛ amɛmiisumɔ ni Yehowa aye amɛnɔ. (Kpoj. 20:7-10) No sɛɛ lɛ, abaakpata atuatselɔi fɛɛ hiɛ kɛya naanɔ, bɔfoi jio, adesai jio. Kwɛ bɔ ni nakai be lɛ baafee miishɛɛ eha! Yehowa weku ni yɔɔ ŋwɛi kɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ fɛɛ kɛ miishɛɛ baajie eyi, ni Yehowa baafee “nibii fɛɛ ayitso.”—Nyɛkanea Lala 99:1-3.

20 Ani obaaha nibii kpakpai ni Maŋtsɛyeli lɛ kɛbaaba yɛ be fioo ni kã wɔhiɛ nɛɛ mli lɛ akanya bo koni okɛ ojwɛŋmɔ kɛ onyɛmɔ fɛɛ afee Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii? Ani obaanyɛ omia ohiɛ koni nibii ni yɔɔ Satan je lɛ mli ní lakaa mɔ, ni haaa mɔ aná anɔkwa miishɛɛ lɛ akagbala ojwɛŋmɔ kwraa? Ani obaaha ofai shi ni otswa akɛ obaafĩ Yehowa nɔyeli lɛ sɛɛ kwraa lɛ mli awa? Eba akɛ okɛ onifeemɔ baatsɔɔ akɛ oosumɔ ni ofee nakai kɛya naanɔ. Kɛkɛ lɛ obaanyɛ oná toiŋjɔlɛ, ni oshihilɛ baahi afii akpe—kɛ no sɛɛ!

[Nikasemɔ lɛ he Sanebimɔi]

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 11]

Kɛ́ Yesu tsu enitsumɔ fɛɛ egbe naa akɛ Maŋtsɛ lɛ, ebaajɛ heshibaa mli ekɛ Maŋtsɛyeli lɛ aku sɛɛ aha e-Tsɛ lɛ ekoŋŋ