Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Ani Esa akɛ Otsake Ojwɛŋmɔ?

Ani Esa akɛ Otsake Ojwɛŋmɔ?

ODASEFOI oblahii kɛ oblayei komɛi tee ní amɛyakwɛ sini ko. Amɛnanemɛi ni yɔɔ skul lɛ fɛɛ ewie sini nɛɛ he akɛ eyɛ fɛo waa. Shi be ni amɛshɛ sinikwɛmɔhe lɛ, amɛna akɛ mɛi ni atɛŋ yɛ sini lɛ he mfoniri ni akɛkpɛtɛ shi lɛ mli lɛ hiɛ tawuu nibii wujiwuji ni yei ni yɔɔ mli lɛ hu ahesaamɔ bɛ hiŋmɛi nɔ. Mɛni Odasefoi nɛɛ baafee? Ani amɛbaabote mli ni amɛyakwɛ sini lɛ?

Yiŋ srɔtoi ni wɔkpɛɔ gbi fɛɛ gbi lɛ baanyɛ ahã wekukpaa ni kã wɔ kɛ Yehowa teŋ lɛ mli awa aloo egbɔjɔ. Bei komɛi lɛ, onyɛɔ okpɛɔ oyiŋ akɛ obaafee nɔ ko, shi fee sɛɛ kɛ́ osusu nii ahe kɛtee shɔŋŋ lɛ, otsakeɔ ojwɛŋmɔ. Ani no tsɔɔ akɛ yiŋfɛlɛfɛlɛtsɛ ji bo? Aloo ofee nɔ ni ja?

 Be Ni Esaaa Akɛ Otsakeɔ Ojwɛŋmɔ

Wɔsumɔɔ Yehowa waa, no hewɔ wɔjɔɔ wɔhe nɔ wɔhã lɛ ni abaptisi wɔ lɛ. Wɔwo lɛ shi akɛ wɔbaaya nɔ wɔye lɛ anɔkwa, ni wɔmiisumɔ waa ni wɔye nakai shiwoo lɛ nɔ. Shi Satan Abonsam, ni ji wɔhenyɛlɔ lɛ baafee nɔ fɛɛ nɔ ni ebaanyɛ koni wɔkanyɛ wɔye Yehowa anɔkwa. (Kpojiemɔ 12:17) Wɔkpɛ wɔyiŋ akɛ wɔbaasɔmɔ Yehowa ni wɔbo lɛ toi. Kɛ́ wɔtsake wɔjwɛŋmɔ lɛ, wɔwala baanyɛ aŋmɛɛ wɔ.

Nɔ ni fe afii 2,600 ni eho nɛ lɛ, Babilon Maŋtsɛ Nebukadnezar fee shika amaga wulu ko ni efã ni mɔ fɛɛ mɔ aja amaga lɛ. Ewie akɛ abaashɛ mɔ fɛɛ mɔ ni jáaa amaga lɛ awo la kɛ flɔnɔɔ ko mli. Oblahii etɛ komɛi ni jáa Yehowa ni atsɛɔ amɛ Shadrak, Meshak, kɛ Abednego lɛ sumɔɔɔ ni amɛfeɔ nɔ ko ni esaaa Yehowa hiɛ. No hewɔ lɛ amɛkpoo akɛ amɛaabo maŋtsɛ lɛ toi, ni enɛ hã maŋtsɛ lɛ shɛrɛ amɛ ewo la kɛ flɔnɔɔ lɛ mli. Yehowa tsɔ naakpɛɛ gbɛ nɔ ehere amɛyiwala. Shi eji ebaaa lɛ nakai po kulɛ, amɛbaasumɔ ni amɛgboi moŋ fe ni amɛaagbo Nyɔŋmɔ nɔ toi.Daniel 3:1-27.

No sɛɛ be ko lɛ, gbalɔ Daniel ná ele akɛ, kɛ́ ana lɛ ni eesɔle eehã Nyɔŋmɔ lɛ, abaashɛ lɛ afɔ̃ jatai abu mli, ni ebaagbo musuŋshãa. Shi etee nɔ esɔle shii etɛ daa gbi. Etsakeee yiŋ ni ekpɛ akɛ ebaajá anɔkwa Nyɔŋmɔ lɛ, no hewɔ lɛ, Yehowa jie lɛ “yɛ jatai lɛ adɛŋ.”Daniel 6:2-28.

Esa akɛ Nyɔŋmɔ tsuji ni yɔɔ ŋmɛnɛ lɛ hu aye shi ni amɛwo lɛ be ni amɛjɔɔ amɛhe nɔ amɛhã lɛ lɛ nɔ. Odasefoi oblahii kɛ oblayei komɛi ni yɔɔ Afrika lɛ kpoo akɛ amɛkɛ woo baahã maŋ okadi ko yɛ skul. Akɛɛ amɛ akɛ kɛji amɛtsakeee amɛjwɛŋmɔ lɛ, abaashwie amɛ yɛ skul lɛ. Sɛɛ mli lɛ, maŋsɔɔlɔ ni kwɛɔ wolokasemɔ nɔ lɛ kɛ Odasefoi nɛɛ wie. Amɛjɛ bulɛ mli amɛgbala nɔ hewɔ ni amɛkpɛ amɛyiŋ akɛ amɛkɛ woo haŋ nakai okadi lɛ mli amɛtsɔɔ lɛ ní amɛsheee gbeyei. Kɛjɛ no sɛɛ nɛɛ, akɛ nakai sane lɛ gbako amɛnaa dɔŋŋ. Amɛyaa skul ní mɔ ko enyɛɛɛ amɛnɔ ni amɛgbo Yehowa nɔ toi.

Nyɛmi nuu ko ni atsɛɔ lɛ Joseph lɛ hu kɛ kaa ko ni naa wa waa kpe be ni eŋa gbo trukaa lɛ. Joseph wekumɛi lɛ kpɛlɛ bɔ ni eto yara lɛ he gbɛjianɔ lɛ nɔ. Shi eŋa lɛ wekumɛi bɛ anɔkwale lɛ mli, ni kulɛ amɛmiitao ni afee kusumii komɛi ni esaaa Nyɔŋmɔ hiɛ yɛ yara lɛ shishi. Joseph wie akɛ: “Mikpɛlɛɛɛ nɔ mihãaa amɛ, no hewɔ lɛ amɛbɔ mɔdɛŋ akɛ amɛaakɔne mibii lɛ ayiŋ, shi amɛ fɛɛ amɛfi shi. Wekumɛi lɛ bɔ mɔdɛŋ hu akɛ amɛbaato kpeshii he gbɛjianɔ yɛ mishĩa lɛ, taakɛ afɔɔ feemɔ lɛ. Shi mikɛɛ amɛ akɛ, kɛ́ amɛkɛɛ doo lɛ amɛbaashi kpe lɛ, belɛ jeee yɛ mishĩa lɛ mli. Amɛle faŋŋ akɛ mikpɛlɛŋ ni ashi kpe, ni eji miŋa yɛ wala mli kulɛ, lɛ hu ekpɛlɛŋ, yɛ wɔhemɔkɛyeli lɛ hewɔ. No hewɔ lɛ, be ni amɛyasusu he aahu lɛ, amɛkpɛ amɛyiŋ akɛ amɛbaayafee yɛ he kroko.

“Yɛ awerɛhoyeli be ni jaraa nɛɛ mli lɛ, mikpa Yehowa fai ni eye ebua wɔweku lɛ koni wɔkaku emlai lɛ amli. Ebo misɔlemɔi lɛ toi, ni eye ebua wɔ ni wɔnyɛ wɔfi shi shiŋŋ yɛ nɔnyɛɛ ni wɔkɛkpe lɛ fɛɛ sɛɛ.” Ebaaa Joseph kɛ ebii lɛ ajwɛŋmɔŋ shi kome po akɛ amɛbaatsake yiŋ ni amɛkpɛ akɛ amɛbaabo Yehowa toi lɛ.

Be Ni Ekolɛ Ehe Baahia Ni Otsake Ojwɛŋmɔ

Yɛ afi 32 lɛ, yoo ko ni jeee Israelnyo lɛ bi Yesu ni efã daimonio ko kɛjɛ ebiyoo mli. Eyɛ mli akɛ yoo lɛ bi lɛ shii abɔ moŋ, shi efooo edaaŋ. Egbala mli etsɔɔ ekaselɔi lɛ akɛ: “Israel we tooi ni elaaje lɛ aŋɔɔ kɛkɛ atsũ mi.” Yoo lɛ tee nɔ ebi Yesu ni eye ebua lɛ, no hewɔ lɛ Yesu kɛɛ lɛ akɛ: “Ejaaa akɛ aŋɔɔ bii aboloo lɛ ashɛrɛɔ ashwieɔ shifɔ̃ji abii.” Hetoo ni yoo lɛ hã Yesu lɛ hãa anaa akɛ ehemɔkɛyeli mli wa waa, ehere nɔ akɛ: “Nuŋtsɔ, eyɛ mli moŋ; shi bɛ shifɔ̃ji abii lɛ hu yeɔ fufuji ni shwieɔ amɛnuŋtsɔmɛi akpɔlɔi lɛ ashishi lɛ eko.” Yesu tsake ejwɛŋmɔ ni efã daimonio lɛ yɛ gbekɛ yoo lɛ mli.Mateo 15:21-28.

Bɔ ni Yesu tsakeɔ ejwɛŋmɔ kɛ́ ehe bahia lɛ tsɔɔ akɛ ekase Yehowa. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, be ni Israelbii lɛ gbo Yehowa nɔ toi ni amɛyajá shika amaga lɛ, Yehowa kpɛ eyiŋ akɛ ebaagbe  amɛ. Shi be ni Mose kpa lɛ fai ni ekagbe amɛ lɛ, ebo lɛ toi ni etsake ejwɛŋmɔ.2 Mose 32:7-14.

Bɔfo Paulo hu tsake ejwɛŋmɔ taakɛ Yehowa kɛ Yesu fee lɛ. Yɛ klɛŋklɛŋ gbɛ ni efã koni eyashiɛ yɛ maŋsɛɛ lɛ mli lɛ, Marko shi lɛ. Enɛ hewɔ lɛ, Paulo náaa he miishɛɛ dɔŋŋ akɛ ekɛ Marko baafã gbɛ. Shi fee sɛɛ lɛ, etamɔ nɔ ni Paulo na akɛ agbɛnɛ lɛ Marko eda yɛ mumɔŋ ni ehe baanyɛ aba sɛɛnamɔ ahã lɛ. No hewɔ lɛ, Paulo kɛɛ Timoteo akɛ: “Ŋɔɔ Marko ni okɛ lɛ aba, ejaakɛ ehi hã mi yɛ sɔɔmɔ lɛ hewɔ.”2 Timoteo 4:11.

Mɛni wɔkaseɔ yɛ enɛ fɛɛ mli? Eyɛ mli akɛ Yehowa eye emuu moŋ, shi esumɔɔ ni etsake ejwɛŋmɔ ejaakɛ enaa mɔbɔ, etoɔ etsui shi, ni eyɛ suɔmɔ. Wɔyeee emuu, ni jeee be fɛɛ be bɔ ni wɔnaa nɔ ko wɔhãa lɛ ja. No hewɔ lɛ, wɔyɛ yiŋtoi babaoo hewɔ ni esa akɛ wɔtsake wɔjwɛŋmɔ bei komɛi. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kɛ́ wɔnu shihilɛ ni mɛi komɛi yɔɔ mli lɛ shishi jogbaŋŋ lɛ, ekolɛ wɔbaatsake jwɛŋmɔ ni wɔhiɛ yɛ amɛhe lɛ.

Bei komɛi lɛ, ekolɛ ehe baahia ni wɔtsake jwɛŋmɔ ni wɔhiɛ yɛ mumɔŋ otii ahe lɛ. Ekolɛ wɔmiikase Biblia lɛ, ni wɔyaa asafoŋ kpeei, shi wɔmiishashao shi akɛ wɔkɛ wɔhe baahã ni abaptisi wɔ. Aloo ekolɛ wɔbaanyɛ wɔtsu gbɛgbamɔ nitsumɔ lɛ shi wɔmiishashao shi akɛ wɔbaaje shishi. Ekolɛ nyɛmi nuu ko sumɔŋ ni esɔmɔ akɛ asafoŋ sɔɔlɔ loo asafoŋ onukpa. (1 Timoteo 3:1) Ani onu he nakai pɛŋ? Kɛ́ nakai lɛ, ani obaanyɛ otsake ojwɛŋmɔ? Yehowa miifɔ̃ bo nine ni okɛ ohe ahã kɛhã hegbɛi nɛɛ koni okɛ miishɛɛ asɔmɔ lɛ kɛ mɛi krokomɛi.

Ojwɛŋmɔ ni oootsake lɛ baanyɛ ekɛ jɔɔmɔi aba

Nyɛmi yoo ko ni atsɛɔ lɛ Ella, ni sɔmɔɔ yɛ Betel yɛ Afrika maji lɛ eko nɔ lɛ wie akɛ: “Be ni miba Betel klɛŋklɛŋ kwraa lɛ, misusu akɛ mitsɛŋ yɛ jɛmɛ. No mli lɛ miisumɔ ni masɔmɔ Yehowa kɛ misusuma fɛɛ, shi yɛ nakai beaŋ nɔŋŋ lɛ, misumɔɔ miweku lɛ waa. Shishijee mli lɛ, mihiɛ tse amɛ waa! Shi nyɛmi yoo ni mi  kɛ lɛ wɔɔ tsũ kome mli lɛ wo mi hewalɛ, no hewɔ lɛ mikpɛ miyiŋ akɛ mahi shi. Amrɔ nɛɛ ni mihi Betel afii nyɔŋma lɛ, minuɔ he akɛ miitao maya nɔ matsu nitsumɔ ni akɛhã mi yɛ Betel lɛ koni manyɛ masɔmɔ minyɛmimɛi hii kɛ yei lɛ.”

Be Ni Esa Akɛ Otsake Ojwɛŋmɔ

Bei komɛi lɛ, bɔ fɛɛ bɔ ni fee lɛ, esa akɛ wɔtsake wɔjwɛŋmɔ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, Kain ye enyɛmi lɛ he awuŋa ni ‘emli wo la naakpa.’ Nyɔŋmɔ na akɛ Kain ená jwɛŋmɔ fɔŋ ni ebaanyɛ efee nɔ ko gbonyo, no hewɔ lɛ ebɔ lɛ kɔkɔ koni eye emlifu lɛ nɔ. Nyɔŋmɔ kɛɛ lɛ akɛ “esha bu shinaa lɛ shi.” Shi yɛ nɔ najiaŋ ni Kain aaatsake ejwɛŋmɔ fɔŋ kɛ esubaŋ lɛ, ebooo Nyɔŋmɔ kɔkɔbɔɔ lɛ toi. Nɔ ni jɛ enifeemɔ lɛ mli kɛba lɛ yɛ mɔbɔ; egbe enyɛmi lɛ!1 Mose 4:2-8.

Eji Kain tsake ejwɛŋmɔ kulɛ, ehiŋ haŋ lɛ?

Wɔbaanyɛ wɔkase nii yɛ Maŋtsɛ Uzia nɔkwɛmɔnɔ lɛ hu mli. Be ni ebɔi maŋtsɛ yeli lɛ, eboɔ Yehowa toi ni wekukpaa kpakpa yɛ ekɛ lɛ teŋ. Shi mɔbɔ sane ji akɛ ebɔi ehe nɔ womɔ. Etee sɔlemɔwe lɛ ní eyashã tsofa-kɛŋma, eyɛ mli akɛ osɔfoi lɛ pɛ yɔɔ hegbɛ akɛ amɛfeɔ nakai. Osɔfoi lɛ bɔ lɛ kɔkɔ ni ekafee nɔ ni eyaafee lɛ, shi etsakeee ejwɛŋmɔ. Uzia “mli fũ” ni ebooo kɔkɔ ni amɛbɔ lɛ lɛ toi. No hewɔ lɛ Yehowa hã kpiti shwie lɛ.2 Kronika 26:3-5, 16-20.

Ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ hu lɛ, ehe bahia ni mɛi komɛi atsake amɛjwɛŋmɔ. Mɛi nɛɛ ateŋ mɔ kome ji Joachim ni abaptisi lɛ yɛ afi 1955, shi ashwie lɛ yɛ afi 1978 lɛ. Eshwiemɔ lɛ sɛɛ nɔ ni fe afii 20 dani eshwa ehe, etsake ejeŋba, ni eku esɛɛ eba anɔkwale lɛ mli. Be ni asafoŋ onukpa ko bi Joachim nɔ hewɔ ni etsɛ waa dani eku esɛɛ lɛ, ewie akɛ: “No mli lɛ mimli efũ ni mikpiliŋ mitsui. Edɔ mi waa akɛ mimɛ be kplaŋŋ dani miku misɛɛ. Be ni ashwie mi lɛ fɛɛ mli lɛ, mile akɛ Yehowa Odasefoi ji mɛi ni tsɔɔ anɔkwale lɛ.”

Bei komɛi lɛ, ekolɛ ehe baahia ni wɔ hu wɔtsake wɔyiŋkpɛi kɛ wɔnifeemɔi. Kɛ́ wɔmiisumɔ ni wɔfee nakai, Yehowa baaná wɔhe miishɛɛ.Lala 34:9..