Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Ani Eji “Gbɛi ni Esaaa akɛ Atsɛɔ”?

Ani Eji “Gbɛi ni Esaaa akɛ Atsɛɔ”?

Ani Eji “Gbɛi ni Esaaa akɛ Atsɛɔ”?

GATEWAY Arch lɛ ni nɔkwɔlɛ ji mitai 192, ni yɔɔ faa ko ni yɔɔ St. Louis, Missouri lɛ naa gbɛ lɛ ji kaimɔnɔ ni nɔ kwɔ fe fɛɛ yɛ United States. Yɛ kaimɔnɔ nɛɛ afã gbɛ lɛ, obaana sɔlemɔtsu ko ni nɔ kwɔɔɔ tsɔ ni afɔɔ lɛ tsɛmɔ akɛ Old Cathedral (Blema Sɔlemɔtsu Wulu).

Beni wolo bibioo ni Katolik sɔlemɔ lɛ fee, ni ji The Story of the Old Cathedral lɛ wieɔ nibii ni akɛfee agbó ni atsɔɔ mli kɛboteɔ sɔlemɔtsu lɛ mli lɛ he lɛ, etsɔɔ mli akɛ: “Afee tao fɛfɛo ko ni hiɛ koji etɛ yɛ agbó lɛ yiteŋgbɛ, ni yɛ eteŋ tuuntu lɛ, obaana ni akɛ shika tsuru eŋmala Nyɔŋmɔ gbɛi ni esaaa akɛ atsɛɔ lɛ yɛ Hebri niŋmaai okadii amli.” Taakɛ wɔnaa yɛ mfoniri ni yɔɔ baafa nɛɛ mli lɛ, anaa Tetragrammaton lɛ loo Hebri niŋmaai okadii ejwɛ ni ji יהוה (YHWH), ni damɔ shi kɛha Nyɔŋmɔ gbɛi lɛ faŋŋ yɛ tao lɛ nɔ.

Beni ama Katolik sɔlemɔtsu nɛɛ yɛ afi 1834 mli lɛ, no mli lɛ sɔlemɔyalɔi ni yɔɔ St. Louis kpokpaa lɛ nɔ lɛ nu he akɛ esa akɛ abu gbɛi ni akɛ Hebri niŋmaai okadii ejwɛ eŋma lɛ akɛ ehe hiaa waa. Belɛ, mɛni hewɔ abuɔ Nyɔŋmɔ gbɛi lɛ akɛ eji gbɛi ko ni “esaaa akɛ atsɛɔ” lɛ mɔ?

New Catholic Encyclopedia lɛ wie nɔ ni ba beni Yudafoi lɛ ku amɛsɛɛ kɛjɛ Babilon nomŋɔɔ mli yɛ afi 500 D.Ŋ.B. afii lɛ amli lɛ he. Ekɛɛ akɛ: “Abaná susumɔ akɛ gbɛi Yahweh [ni ji Tetragrammaton lɛ ni akɛ gbɛɛmɔ niŋmaa okadii efata he] lɛ yɛ krɔŋkrɔŋ tsɔ fe bɔ ni aaatsɛ ni mɛi anu, ni no hewɔ lɛ nɔ ni abɔi feemɔ ji akɛ, akɛ wiemɔ ni ji ADONAI [Nuŋtsɔ] loo ELOHIM [Nyɔŋmɔ] ye gbɛi lɛ najiaŋ. . . . Beni be shwie mli lɛ, nifeemɔ nɛɛ ha mɛi ahiɛ kpa bɔ ni atsɛɔ gbɛi Yahweh lɛ ahaa lɛ nɔ.” No hewɔ lɛ, mɛi fɔ̃ɔ Nyɔŋmɔ gbɛi lɛ tsɛmɔ. Yɛ naagbee lɛ, bɔ ni atsɛɔ Nyɔŋmɔ gbɛi lɛ laaje, ni gbɛi lɛ bafee nɔ ni anyɛɛɛ atsɛ dɔŋŋ.

Eyɛ mli akɛ wɔleee bɔ ni atsɛɔ Nyɔŋmɔ gbɛi lɛ ahaa moŋ, shi nɔ ni he hiaa ji akɛ kɛ́ wɔkɛ egbɛi lɛ tsu nii lɛ, no haa wɔbɛŋkɛɔ lɛ. Ani obaasumɔ ni onanemɛi atsɛ bo “owula” loo “awula,” aloo obaasumɔ ni amɛkɛ ogbɛi diɛŋtsɛ atsɛ bo? Kɛji esoro wiemɔ ni amɛwieɔ ni no hewɔ lɛ amɛnyɛɛɛ amɛtsɛ ogbɛi lɛ jogbaŋŋ po lɛ, obaasumɔ ni amɛkɛ ogbɛi diɛŋtsɛ atsɛ bo, aloo jeee nakai? Nakai nɔŋŋ hu eji yɛ Nyɔŋmɔ gbɛfaŋ. Eesumɔ ni wɔkɛ egbɛi Yehowa lɛ atsɛ lɛ.

Yɛ Ga wiemɔ mli lɛ, mɛi babaoo le gbɛi “Yehowa” lɛ. Ani ebafeŋ nɔ ni hi jogbaŋŋ akɛ mɛi fɛɛ ni sumɔɔ Nyɔŋmɔ lɛ kɛ gbɛi nɛɛ aaatsɛ lɛ koni no aha amɛbɛŋkɛ lɛ? Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Nyɛtsia nyɛbɛŋkɛa Nyɔŋmɔ, ni eeetsi eeebɛŋkɛ nyɛ.”—Yakobo 4:8.