Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

NYƐYAA NƆ NYƐBUA!

Abobaa Naagbai​—Mɛi Akpekpei Komɛi Eshi Ukraine

Abobaa Naagbai​—Mɛi Akpekpei Komɛi Eshi Ukraine

 Yɛ February 24, 2022 lɛ Russia asraafoi lɛ bɔi Ukraine maŋ tutuamɔ, ni enɛ kɛ mɛi akpekpei abɔ awala wo oshara mli hewɔ lɛ amɛbɔi maŋ lɛ mli shimɔ oya nɔŋŋ. a

 “Wɔnu tui kɛ okplɛmii agbɛɛmɔi ahe. Eyɛ gbeyei waa bɔ ni wɔnaŋ wiemɔ ko wɔkɛtsɔɔ mli. Be ni wɔná wɔle akɛ, akɛ oketekei eba koni akɛbahole mɛi kɛje hei ni ta lɛ yɔɔ lɛ, wɔkpɛ mli akɛ wɔ hu wɔbaashi kɛya. Ehe bahia ni wɔshi wɔnɔ fɛɛ nɔ koni wɔwo baagi kome ko kɛkɛ wɔkpɛ wɔsɛɛ kɛya. Nɔ pɛ ni wɔnyɛ wɔkɔlɔ ji wɔpaspɔt, ID kaadi kɛ amɛhenɔi, tsofãi, nu, kɛ niyenii bibii komɛi. Wɔshi nɔ fɛɛ nɔ ni wɔtee he ni awoɔ oketeke lɛ yɛ lɛ be mli ni okplɛmii lɛ miigbɛɛgbɛɛ lolo.”​—Nataliia, ejɛ Kharkiv, yɛ Ukraine.

 “No mli lɛ, wɔkpaaa gbɛ akɛ ta ko baaba aahu kɛyashi gbi ni ta je shishi. Minu gbɛɛmɔi ahe yɛ he ni wɔyɔɔ hei komɛi, ni samfɛji miihosohosoi. Mikpɛ miyiŋ akɛ mashi, hewɔ lɛ mihala nibii fioo komɛi ni he hiaa lɛ pɛ. Mishi shĩa leebi ŋmɛji 8:00 ni miwo oketeke kɛtee Lviv, be ni miyashɛ jɛmɛ lɛ, miwo bɔs kɛtee Poland.”​—Nadija, ejɛ Kharkiv, yɛ Ukraine.

Nɔ ni wɔbaasusu he yɛ sane nɛɛ mli

 Mɛni hãa mɛi yabaa abo?

 Russia asraafoi ni bɔi Ukraine maŋ lɛ tutuamɔ hewɔ ni mɛi bɔi Ukraine shimɔ koni amɛyaba abo lɛ. Kɛ̃lɛ Biblia lɛ hãa wɔnaa yiŋtoi krokomɛi ahewɔ ni mɛi yabaa abo lɛ:

  •   Adesai anɔyelii ni yɔɔ jeŋ fɛɛ lɛ nyɛko atsu adesai anaagbai ahe nii. Bei pii lɛ, mɛi ni yɔɔ nɔyeli hegbɛi lɛ kɛ hegbɛi ni amɛyɔɔ tsuɔ nii kɛwaa mɛi ayi.​—Jajelɔ 4:1; 8:9.

  •   Satan Abonsam, ni ji “je lɛ nɔyelɔ lɛ” ená mɛi anɔ hewalɛ gbonyo aahu akɛ Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Jeŋ muu lɛ fɛɛ kã mɔ fɔŋ lɛ hewalɛ mli.”​—Yohane 14:30; 1 Yohane 5:19.

  •   Kɛfata naagbai ni adesai kɛkpe afii ohai abɔ nɛɛ ahe lɛ, amrɔ nɛɛ wɔyɛ be ko ni Biblia lɛ gba akɛ ebaaba lɛ mli, ewie he akɛ: “Naagbee gbii lɛ amli lɛ, bei krɛdɛi ni mli shihilɛ wa baaba.” (2 Timoteo 3:1) Agbɛnɛ hu, nibii ni baakadi gbii nɛɛ ji tai, nɔ ni mɛi tsɛɔ lɛ adebɔɔ naa osharai, hɔmɔ, kɛ tsɛŋemɔ helai. Nibii nɛɛ hu hãa mɛi shiɔ amɛshĩai amɛyabaa abo.​—Luka 21:10, 11.

 Ani Biblia lɛ baanyɛ aye abua abobalɔi ŋmɛnɛ?

 Biblia lɛ hãa wɔnaa akɛ Yehowa b Nyɔŋmɔ, ni ji wɔ-Bɔlɔ lɛ, yɛ suɔmɔ kɛ musuŋtsɔlɛ kɛhã abobalɔi kɛ mɛi ni shihilɛi komɛi eha amɛjo foi amɛshi amɛshĩai lɛ. (5 Mose 10:18) Ewo shi akɛ ebaatsɔ eŋwɛi maŋtsɛyeli lɛ, ni atsɛɔ lɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli ni baaye adesai anɔyelii anajiaŋ lɛ nɔ etsu abobalɔi anaagbai ahe nii. (Daniel 2:44; Mateo 6:10) Yehowa baatsɔ e-Maŋtsɛyeli lɛ nɔ ejie Satan Abonsam kɛje shihilɛ mli. (Romabii 16:20) Nakai Maŋtsɛyeli lɛ baaye je lɛ fɛɛ nɔ, ni ebaajie naagbai ni husui ni kamɔ jeŋmaji ateŋ lɛ kɛbaa lɛ kɛje shihilɛ mli. Adesai fɛɛ baafee ekome yɛ jeŋ fɛɛ akɛ weku. Ehe ebahiaŋ ni mɔ ko ajo foi kɛshi eshĩa loo emaŋ dɔŋŋ, ejaakɛ Biblia lɛ kɛɛ: “Amɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ baata ewain tso kɛ egbami tso shishi, ni mɔ ko mɔ ko woŋ amɛhe gbeyei, ejaakɛ Yehowa, taiatsɛ lɛ, naabu wie.”​—Mika 4:4.

 Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ pɛ baanyɛ aná abobalɔi anaagbai anaa tsabaa ni mɔɔ shi. Yehowa baatsɔ e-Maŋtsɛyeli lɛ nɔ ejie naagbai ni hãa mɛi tsɔmɔɔ abobalɔi lɛ kɛje shihilɛ mli. Susumɔ enɛ he saji komɛi ahe okwɛ:

  •   Ta. “[Yehowa] baafo tai asɛɛ.” (Lala 46:9) Kɛ́ ootao ole bɔ ni Nyɔŋmɔ baafee efo tai asɛɛ lɛ, kanemɔ sane ni ji “Shikpɔŋ Nɔ Toiŋjɔlɛ​​—Te Ebaafee Tɛŋŋ Eba?” lɛ.

  •   Nɔnyɛɛ kɛ yiwalɛ. “[Yehowa] baajie amɛ kɛje nɔnyɛɛ kɛ yiwalɛ mli.” (Lala 72:14) Kɛ́ ootao ole bɔ ni mɛi ni kulɛ amɛyɔɔ sui gbohii lɛ enyɛ amɛtsake ni amɛmiijie sui kpakpai akpo lɛ, kanemɔ sane ni ji “Obaanyɛ Oye Hetsɛ̃ Nɔ” lɛ.

  •   Ohia. “[Yehowa] baajie ohiafo ni bolɔɔ kɛhã yelikɛbuamɔ lɛ.” (Lala 72:12) Kɛ́ ootao ole bɔ ni Nyɔŋmɔ baafee etsu nibii ni kɛ ohia baa lɛ ahe nii lɛ, kanemɔ sane ni ji Is a Fair Economic System Possible? lɛ.

  •   Niyenii ni anáaa. “Shikpɔŋ lɛ nɔ baayi kɛ ŋmaa.” (Lala 72:16) Kɛ́ ootao ole bɔ ni Nyɔŋmɔ baakwɛ koni hɔmɔ akɛye mɔ ko lɛ, kanemɔ sane ni ji A World Without Hunger? lɛ.

 Ani Biblia lɛ baanyɛ aye abua abobalɔi ŋmɛnɛ?

 Hɛɛ. Ehãa abobalɔi hiɛnɔkamɔ akɛ wɔsɛɛ lɛ nibii baahi jogbaŋŋ, ni Biblia lɛ baanyɛ aye abua amɛ ni amɛkpee naagbai ni amɛkɛkpeɔ ŋmɛnɛ lɛ po anaa.

 Biblia shishitoo mla: “Mɔ ni jwɛŋmɔ esako lɛ heɔ wiemɔ fɛɛ wiemɔ eyeɔ, shi hiɛtɛ̃lɔ kwɛɔ enajifaamɔi jogbaŋŋ.”​—Abɛi 14:15.

 Nɔ ni etsɔɔ: Susumɔ osharai ni baanyɛ aba kɛ nibii ni obaanyɛ ofee kɛbu ohe lɛ ahe. Kwɛmɔ ohe nɔ jogbaŋŋ yɛ ojotswalɔi ni sumɔɔ ni amɛshishiu mɛi ni eyaba abo yɛ he ko lɛ ahe, ejaakɛ amɛle akɛ abobalɔi lɛ sheɔ gbeyei ni amɛleee he ni amɛtee lɛ jogbaŋŋ.

 Biblia shishitoo mla: “Kɛ́ wɔyɛ niyenii kɛ atade lɛ, wɔmii baashɛ nibii nɛɛ ahe.”​—1 Timoteo 6:8.

 Nɔ ni etsɔɔ: Okɛ ojwɛŋmɔ akama heloonaa nibii anɔ fe nine. Kɛ́ ohiɛ sɔ nibii fioo ni oyɔɔ lɛ, omii baashɛ ohe waa.

 Biblia shishitoo mla: “No hewɔ lɛ, nɔ fɛɛ nɔ ni nyɛtaoɔ akɛ mɛi afee ahã nyɛ lɛ, nyɛ hu nyɛfea nakai nɔŋŋ nyɛhãa amɛ.”​—Mateo 7:12.

 Nɔ ni etsɔɔ: Ná tsui ni omli ahi. Sui nɛɛ baaye abua bo ni mɛi abu bo, ni amɛsumɔ osane yɛ he ni oyɔɔ lɛ.

 Biblli shishitoo mla: “Nyɛkɛ efɔŋ akatoa mɔ ko mɔ ko efɔŋ najiaŋ.”​—Romabii 12:17.

 Nɔ ni etsɔɔ: Kɛ́ aye bo sane fɔŋ lɛ, kaahã mlifu ye onɔ ni ofee efɔŋ kɛtse. Kɛ́ okɛ efɔŋ to efɔŋ najiaŋ lɛ, ebaawo sane lɛ mli wu.

 Biblia shishitoo mla: “Yɛ nɔ fɛɛ nɔ mli lɛ, mitsɔɔ mɔ ni wajeɔ mi lɛ nɔ mináa hewalɛ.”​—Filipibii 4:13.

 Nɔ ni etsɔɔ: Hã Nyɔŋmɔ afee mɔ ko ni he hiaa bo waa yɛ oshihilɛ mli. Ebaanyɛ ewaje bo ni onyɛ okpee shihilɛ lɛ naa.

 Biblia shishitoo mla: ‘Nyɛkayea nyɛtsui yɛ nɔ ko nɔ ko he, shi moŋ yɛ nɔ fɛɛ nɔ mli lɛ, nyɛtsɔa sɔlemɔ, kɛ fai ni akɛ hiɛdɔɔ kpaa, kɛ shidaa nɔ nyɛhãa Nyɔŋmɔ alea nyɛnibimɔi lɛ; ni Nyɔŋmɔ toiŋjɔlɛ ni fe niiashishinumɔi fɛɛ lɛ baabu nyɛtsuii kɛ nyɛjwɛŋmɔi ahe.’​—Filipibii 4:6, 7.

 Nɔ ni etsɔɔ: Ekɔɔɔ he eko bɔ ni sane lɛ ji lɛ, sɔlemɔ obi Nyɔŋmɔ ni ehã bo tsui ni ojwɛŋmɔ akã bo shi. Kwɛmɔ sane ni ji “Filipibii 4:6, 7—​‘Nyɛkahaoa Yɛ Nɔ Ko Nɔ Ko He’ lɛ.”

a Gbi ni abɔi maŋ lɛ tutuamɔ lɛ, enɔ jetsɛremɔ lɛ, Jeŋmaji Ekomefeemɔ Lɛ Najiaŋdamɔlɔ Nukpa Kɛhã Abobalɔi lɛ wie akɛ, shihilɛ ni eba nɛɛ ji shihilɛi ni biɔ ni akɛ hiɛdɔɔ atsu he nii oya fe fɛɛ lɛ ateŋ ekome. Yɛ gbii 12 pɛ mli lɛ, mɛi ni fa fe akpekpei enyɔ eshi Ukraine kɛtee maji ni bɛŋkɛ lɛ amli akɛ abobalɔi, ni mɛi akpekpe kome hu ejo foi kɛshi amɛshĩai kɛtee Ukraine maŋ lɛ hei krokomɛi ni ta lɛ nako ashɛ jɛmɛ lɛ.

b Yehowa ji Nyɔŋmɔ Gbɛ́i. (Lala 83:18) Kwɛmɔ sane ni ji “Namɔ Ji Yehowa?” lɛ.