Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

SANE 113

Paulo Yɛ Roma

Paulo Yɛ Roma

KWƐMƆ kɔsɔŋkɔsɔ ni yɔɔ Paulo nineshi, kɛ Roma asraafonyo ni buɔ ehe lɛ. Paulo etsɔ gboklɛfonyo yɛ Roma. Eemɛ kɛyashi be mli ni Roma Kaisare lɛ baakpɛ eyiŋ yɛ nɔ ni ebaafee lɛ lɛ he. Beni eji gbokɛlɛfonyo lɛ, aŋmɛɔ mɛi agbɛ ni amɛbasaraa lɛ.

Beni Paulo yashɛ Roma lɛ sɛɛ gbii etɛ lɛ, etsu ni akɛ shɛɛ yaha Yudafoi ahiɛnyiɛlɔi komɛi akɛ amɛbana lɛ. Enɛ hewɔ lɛ, Yudafoi ni yɔɔ Roma lɛ pii ba. Paulo shiɛ etsɔɔ amɛ yɛ Yesu kɛ Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli lɛ he. Mɛi komɛi hé ye ni amɛbatsɔmɔ Kristofoi, shi mɛi krokomɛi heee yeee.

Paulo shiɛ etsɔɔ asraafoi srɔtoi ni ahaa amɛ nitsumɔ akɛ amɛbabu ehe lɛ hu. Yɛ afii enyɔ ni aha ehi biɛ akɛ gboklɛfonyo lɛ mli lɛ, Paulo shiɛ etsɔɔ mɛi fɛɛ ni eeenyɛ eshiɛ eha amɛ. Nɔ ni jɛ mli ba ji akɛ, Kaisare shia lɛ mli bii po nu Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ, ni amɛteŋ mɛi komɛi batsɔmɔ Kristofoi.

Shi namɔ ji nɛkɛ saralɔ nɛɛ ni tá okpɔlɔ lɛ he eŋmaa nii lɛ? Ani obaanyɛ oka okwɛ? Hɛɛ, Timoteo ni. Awo Timoteo hu tsuŋ yɛ Maŋtsɛyeli lɛ he sane ni eshiɛ lɛ hewɔ, shi eye ehe ekoŋŋ. Ni eba biɛ koni ebawa Paulo. Ani ole nɔ ni Timoteo ŋmaa lɛ? Ha wɔkwɛ.

Ani okaiɔ Filipi kɛ Efeso maŋtiasei lɛ yɛ Sane ni ji 110 lɛ mli lɛ? Paulo ye ebua ni akɛto Kristofoi asafoi ashishi yɛ nakai maŋtiasei lɛ amli. Agbɛnɛ, beni eyɔɔ tsuŋwoo mli nɛɛ, Paulo miiŋma woji eyaha Kristofoi nɛɛ. Woji lɛ yɛ Biblia lɛ mli, ni atsɛɔ amɛ akɛ Efesobii kɛ Filipibii. Agbɛnɛ Paulo miikɛɛ Timoteo nɔ ni eŋma eyaha amɛnanemɛi Kristofoi ni yɔɔ Filipi lɛ.

Filipibii lɛ jie mlihilɛ kpo amɛtsɔɔ Paulo. Amɛkɛ nikeenii tsu ni akɛbaha lɛ yɛ etsuŋwoohe nɛɛ, no hewɔ lɛ Paulo miida amɛ shi yɛ no hewɔ. Epafrodito ji mɔ ni kɛ nikeenii lɛ ba. Shi hela mɔ lɛ waa ni shwɛ fioo ni egbo. Shi amrɔ nɛɛ ena hewalɛ ekoŋŋ ni efee klalo akɛ ebaaya shia. Ekɛ wolo ni jɛ Paulo kɛ Timoteo ŋɔɔ nɛɛ baaku esɛɛ kɛya Filipi.

Beni eyɔɔ tsuŋwoo mli lolo lɛ, Paulo ŋmala woji krokomɛi enyɔ ni wɔyɔɔ yɛ Biblia lɛ mli lɛ hu. Ekome kɛha Kristofoi ni yɔɔ Kolose maŋtiase lɛ mli lɛ. Ani ole bɔ ni atsɛɔ lɛ? Kolosebii. Ekroko lɛ ji wolo ni eŋma enaanyo ko ni esumɔɔ lɛ waa ni atsɛɔ lɛ Filemon ni yɔɔ Kolose lɛ. Wolo lɛ kɔɔ Filemon nyɔ̃ŋ ni atsɛɔ lɛ Onesimo lɛ he.

Onesimo jo foi eshi Filemon ni eba Roma. Yɛ gbɛ ko nɔ lɛ, Onesimo ná ele Paulo tsuŋwoo yɛ biɛ lɛ he sane. Eba koni ebasara lɛ, ni Paulo shiɛ etsɔɔ Onesimo. Etsɛɛɛ ni Onesimo hu batsɔ Kristofonyo. Agbɛnɛ edɔ Onesimo waa akɛ ejo foi. No hewɔ lɛ, ani ole nɔ ni Paulo ŋma yɛ wolo nɛɛ mli eyaha Filemon?

Paulo bi Filemon ni ekɛ Onesimo he ake lɛ. Paulo ŋma akɛ: ‘Miitsu lɛ kɛmiiba oŋɔɔ ekoŋŋ. Shi agbɛnɛ lɛ, jeee otsulɔ kɛkɛ eji dɔŋŋ. Eji Kristofonyo nyɛmi nuu kpakpa hu.’ Beni Onesimo ku esɛɛ etee Kolose lɛ, ekɛ woji enyɔ nɛɛ tee, ekome kɛyaha Kolosebii lɛ, kɛ ekome hu kɛha Filemon. Wɔbaanyɛ wɔna bɔ ni Filemon na miishɛɛ waa eha beni ená ele akɛ etsulɔ lɛ ebatsɔ Kristofonyo lɛ.

Beni Paulo ŋma wolo eyaha Filipibii lɛ kɛ Filemon lɛ, no mli lɛ eyɛ sanekpakpa lɛɛlɛŋ. Paulo kɛɛ Filipibii lɛ akɛ: ‘Miitsu Timoteo nyɛ ŋɔɔ. Shi mi hu etsɛŋ ni maba mabasara nyɛ.’ Ni Filemon lɛ, eŋma lɛ akɛ: ‘Saamɔ he ko oto mi ni mibato jɛi.’

Beni aŋmɛɛ Paulo he lɛ, eyasara enyɛmimɛi hii kɛ yei ni ji Kristofoi lɛ yɛ hei babaoo. Shi sɛɛ mli lɛ awo Paulo tsuŋ ekoŋŋ yɛ Roma. Agbɛnɛ ele akɛ abaagbe lɛ. No hewɔ lɛ eŋma Timoteo wolo ni ekɛɛ lɛ akɛ eba oya. Paulo ŋma akɛ: ‘Miye anɔkwale miha Nyɔŋmɔ, ni Nyɔŋmɔ baawo mi nyɔmɔ.’ Paulo gbele sɛɛ afii fioo ko lɛ, akpata Yerusalem hiɛ ekoŋŋ, ni Romabii lɛ ji mɛi ni fee.

Shi nibii babaoo yɛ Biblia lɛ mli lolo. Yehowa Nyɔŋmɔ ha bɔfo Yohane ŋmala enaagbee woji lɛ, ni Kpojiemɔ wolo lɛ fata he. Nɛkɛ Biblia mli wolo nɛɛ wieɔ wɔsɛɛ be he. Agbɛnɛ nyɛhaa wɔkasea nɔ ni yɔɔ wɔsɛɛ be lɛ he nii.