Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

YITSO 132

“Lɛɛlɛŋ, Nyɔŋmɔ Bi nɛ”

“Lɛɛlɛŋ, Nyɔŋmɔ Bi nɛ”

MATEO 27:45-56 MARKO 15:33-41 LUKA 23:44-49 YOHANE 19:25-30

  • YESU GBO YƐ TSO JAŊŊ LƐ NƆ

  • NAAKPƐƐ NIBII BA BE NI YESU GBO LƐ

Amrɔ nɛɛ abote “ŋmɛlɛtswaa ni ji ekpaa lɛ,” ni ji shwane ŋmɛlɛ 12 mli. Duŋ wo trukaa “yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ fɛɛ kɛyashi ŋmɛlɛtswaa ni ji nɛɛhu lɛ nɔ,” ni ji shwane ŋmɛji etɛ. (Marko 15:33) Jeee akɛ nyɔŋtsere lɛ yahɔ hulu lɛ kɛ shikpɔŋ lɛ teŋ hewɔ ni duŋ nɛɛ wo trukaa lɛ. Kɛ́ nyɔŋtsere lɛ baayaje hulu lɛ kɛ shikpɔŋ lɛ teŋ ni ehã duŋ awo lɛ, ebaa lɛ nakai be ni nyɔɔŋtsere hee eje, shi be ni ayeɔ Hehoo lɛ, no mli lɛ nyɔɔŋtsere lɛ eye emuu. Kɛfata he lɛ, kɛ́ nyɔŋtsere lɛ yaje hulu lɛ kɛ shikpɔŋ lɛ teŋ ni ehã duŋ wo lɛ, eyeɔ minitii fioo ko pɛ, shi duŋ ni wo yɛ nɛkɛ be nɛɛ mli lɛ sɛɛ tsɛ kwraa fe nakai. No hewɔ lɛ, Nyɔŋmɔ ji mɔ ni hã duŋ nɛɛ wo lɛ!

Susumɔ bɔ ni enɛ ná mɛi ni yeɔ Yesu he fɛo lɛ anɔ hewalɛ hã lɛ he okwɛ. Be ni duŋ nɛɛ ewo lɛ, yei ejwɛ komɛi tee piŋmɔ tso lɛ he. Amɛji Yesu nyɛ, Salome, Maria Magdalena, kɛ Maria ni ji bɔfo Yakobo Bibioo lɛ nyɛ lɛ.

Bɔfo Yohane kɛ Yesu nyɛ ni werɛ eho ehe lɛ damɔ “piŋmɔ tso lɛ he.” Maria miina emusuŋ bi ni ekwɛ lɛ kɛjɛ ebifao mli kɛyashi eda lɛ tsotsoro shi eepiŋ waa. Maria nu he oookɛɛ akɛ “klante kakadaŋŋ” miigbu lɛ diɛŋtsɛ emli. (Yohane 19:25; Luka 2:35) Eyɛ mli akɛ Yesu miipiŋ waa moŋ, shi kɛ̃lɛ eesusu nɔ ni ebaafee kɛye ebua Maria lɛ he. Emia ehiɛ ekɛ eyitso tsɔɔ Yohane ni ekɛɛ enyɛ akɛ: “Yoo, naa! Obinuu!” Kɛkɛ ni ekɛ eyitso tsɔɔ Maria hu ni ekɛɛ Yohane akɛ: “Naa! Onyɛ!”​—Yohane 19:26, 27.

Yesu miitu enyɛ, ní ekã shi faŋŋ akɛ nakai beiaŋ lɛ eji okulafo lɛ, kwɛmɔ eewo bɔfo ni esumɔɔ esane waa lɛ dɛŋ. Yesu le akɛ no mli lɛ, Maria bihii krokomɛi lɛ heko enɔ yeko. No hewɔ lɛ, eeto gbɛjianɔ koni enyɛ nine ashɛ eheloonaa hiamɔ nii anɔ, ni aye abua lɛ hu yɛ Nyɔŋmɔjamɔ gbɛfaŋ. Mɛɛ nɔkwɛmɔnɔ ni nɔ bɛ po nɛ!

Be ni duŋ lɛ sɛɛ miihe afo lɛ, Yesu kɛɛ akɛ: “Kumai miiye mi.” Ekɛ enɛ miiwo gbalɛ obɔ. (Yohane 19:28; Lala 22:16) Yesu nu he tamɔ nɔ ni e-Tsɛ lɛ ekpa ehe buu koni aka enɔkwayeli lɛ kɛwula shi. Kristo bo akɛ: “Eli, Eli, lama sabachthani?” ni eshishi ji, “Mi-Nyɔŋmɔ, mi-Nyɔŋmɔ, mɛni hewɔ okwa mi?” Mɛi ni damɔ jɛmɛ lɛ ateŋ mɛi komɛi eyanuuu nɔ ni ewie lɛ shishi, ni amɛkɛɛ akɛ: “Naa! Eetsɛ Elia.” Amɛteŋ mɔ kome jo foi ekɛ kotsa yatsɔ wein ni joɔ mli, ni ekɛma gãlã naa, ni ekɛhã lɛ akɛ enu. Shi mɛi krokomɛi lɛ kɛɛ akɛ: “Nyɛshia lɛ! Nyɛhãa wɔkwɛa akɛ Elia baaba ebajie lɛ lo.”​—Marko 15:34-36.

Kɛkɛ ni Yesu bo waa ekɛɛ: “Agbe naa!” (Yohane 19:30) Lɛɛlɛŋ, Yesu egbe nibii fɛɛ ni e-Tsɛ lɛ tsu lɛ kɛba shikpɔŋ lɛ nɔ akɛ ebatsu lɛ naa. Naagbee lɛ, Yesu kɛɛ akɛ: “Ataa, odɛŋ mituɔ mimumɔ miwoɔ nɛɛ.” (Luka 23:46) No hewɔ lɛ, Yesu tu ewala mumɔ ewo Yehowa dɛŋ, ejaakɛ eyɛ nɔmimaa akɛ Nyɔŋmɔ kɛbaahã lɛ ekoŋŋ. Kristo kɛ ehiɛ fɔ̃ Nyɔŋmɔ nɔ kwraa kɛmɔ shi, ni ema eyi shi ni egbo.

Kɛkɛ ni shikpɔŋ lɛ hoso waa, ni tɛsai lɛ amli gbala. Shikpɔŋhosomɔ lɛ naa wa aahu akɛ gbohii abui ni yɔɔ Yerusalem maŋ lɛ sɛɛ lɛ anaa gbelegbelei, ni ejie gbohii lɛ shwie shi. Mɛi ni hoɔ ni na gbohii lɛ kamɔ shi lɛ tee “maŋ krɔŋkrɔŋ lɛ mli,” ni amɛyabɔ nɔ ni amɛna lɛ he amaniɛ.​—Mateo 12:11; 27:51-53.

Be ni Yesu gbo lɛ, muhɔɔ kakadaŋŋ, ni tsii ni jaa Nyɔŋmɔ sɔlemɔtsu lɛ He Krɔŋkrɔŋ lɛ kɛ He Krɔŋkrɔŋ Fe Fɛɛ lɛ mli lɛ mli gba enyɔ, kɛjɛ ŋwɛi kɛbayi shi. Naakpɛɛ nifeemɔ nɛɛ tsɔɔ akɛ Nyɔŋmɔ mli efu mɛi ni gbe e-Bi lɛ, ni etsɔɔ hu akɛ gbɛ ni yaa He Krɔŋkrɔŋ Fe Fɛɛ lɛ, ni ji ŋwɛi lɛ, naa egbele agbɛnɛ.​—Hebribii 9:2, 3; 10:19, 20.

Enɛ hewɔ lɛ, mɛi lɛ she gbeyei waa. Asraafoiatsɛ ni kwɛ ni agbe Yesu lɛ kɛɛ akɛ: “Lɛɛlɛŋ, Nyɔŋmɔ Bi nɛ.” (Marko 15:39) Eeenyɛ efee akɛ be ni akɛ Yesu yeɔ sane yɛ Pilato hiɛ akɛ etsɛ ehe Nyɔŋmɔ Bi lɛ, no mli lɛ asraafoiatsɛ nɛɛ yɛ jɛmɛ. Amrɔ nɛɛ eyiŋ etsɔ akɛ Yesu ji jalɔ, ni akɛ lɛ ji Nyɔŋmɔ Bi lɛ lɛɛlɛŋ.

Akɛni naakpɛɛ nibii ni tee nɔ nɛɛ ná mɛi krokomɛi hu anɔ hewalɛ hewɔ lɛ, amɛku amɛsɛɛ amɛtee shĩa, ni “amɛgbala amɛtsitsi mai” kɛtsɔɔ akɛ amɛhiɛ egboi ni amɛwerɛ eho amɛhe waa. (Luka 23:48) Kaselɔi yei ni bei komɛi lɛ amɛkɛ Yesu fãa gbɛ lɛ fata mɛi ni damɔ sɛɛ shɔŋŋ kɛkwɛ nibii ni tee nɔ lɛ ahe. Nibii ni tee nɔ ni sa kadimɔ waa nɛɛ ná amɛ hu amɛnɔ hewalɛ naakpa.