1. Mɛng ga ɔ lɛma kpa ngimɔ mɔ gɔ Jéhovah?

 E YE mingi ti mû ngoi ti duti na terê ti azo so e pensé na ala. A nzere mingi na mbeni koli na wali so asara mariage ti duti na terê ti mba na lakui. A nzere mingi na amaseka ti duti na terê ti akota kamarade ti ala. E kue, a nzere nga na e mingi ti mû ngoi ti duti na terê ti amba ti e aChrétien. Me ye so ayeke kota mingi ayeke so e ye mingi ti mû ngoi ti voro Nzapa ti e. E peut ti sara ni na lege so e sambela lo, e diko Bible, e gbu li na ndö ti aye so lo leke na bê ti lo ti sara nga na apendere sarango ye ti lo. Ngoi so e mû ti voro Jéhovah ayeke tâ pendere mingi.—Ps. 139:17.

2. Gete yeksamɔ ɔ nɛ yo?

² Atâa so a nzere na e mingi ti mû ngoi ti voro Jéhovah, e yeke na mbeni kpale. E yeke na aye mingi ti sara so apeut ti sara si a yeke ngangu na e ti wara ngoi ti voro Jéhovah. Kua ti nginza ti e, bango lege ti sewa ti e nga na ambeni ye so e doit ti sara apeut ti mû ngoi ti e mingi na asara si e bâ so e yeke na ngoi ape ti sambela, ti manda ye wala ti gbu li.

3. Gete mamɔ nɛtɛ lɛma kuo ngimɔ bɔ?

³ Mbeni ye nde ayeke nga dä so apeut ti mû ngoi ti e sân ti tene e hinga. Tongana e sara hange ape, e peut ti zia lege na aye so ayeke nga sioni ape ti mû ngoi so e peut fade ti mû ni ti ga nduru mingi na Jéhovah. Na tapande, a yeke kota ye ti mû ngoi ti sara ngia. Angia so e soro ti sara apeut ti duti nzoni, me tongana e mû ngoi mingi ndali ni, e yeke wara ngoi ti  voro Jéhovah ape. E doit ti girisa ape so ngia ayeke pëpe ye so ayeke kota ahon aye kue.—aProv. 25:27; 1 Tim. 4:8.

4. Getemɔ ɔ be zɔk sising?

⁴ Na yâ ti article so, e yeke bâ ndani so a yeke kota ye ti hinga aye so ayeke akota ye mingi na yâ ti fini ti e. E yeke bâ nga tongana nyen la e peut ti sara kua nzoni na ngoi ti e ti voro Jéhovah nga tongana nyen la e peut ti bâ nzoni dä.

5. Mɛng ga mɔ bazu ha zu mbɔla ka yo ha aÉphésien 5:​15-17 lɛma haa kɔ ha ma pɔlɔmbɔ mɔ Sali hio dedemɔ ka wɛnɛa dɛa ha zang tunɔ bɛa?

⁵ Soro nzoni aye so mo yeke sara na yâ ti gigi ti mo. Mingi ni, amaseka ayeke gi bê ti ala na ndö ti nzoni fason so ala peut ti vivre na ni. Na mbage, awafango mbeti na ala nga na afami ti ala so ayeke aTémoin ti Jéhovah ape apeut ti pusu ala ti manda mbeti ayo tongaso si ala peut ti wara mbeni nzoni kua nga ti wara nginza mingi. Mandango mbeti ayo tongaso ayeke mû ngoi ti ala mingi. Me, ababâ na amama nga na akamarade ti amaseka so ayeke na yâ ti congrégation apeut ti wa ala ti mû fini ti ala ti sara na Jéhovah. Nyen la apeut ti aidé mbeni maseka so aye Jéhovah ti mû nzoni desizion? Tongana lo diko aÉphésien 5:15-17 nga lo gbu li na ndö ni ayeke aidé lo. (Diko ni.) Na peko ti so mbeni maseka adiko aversê so, lo peut ti hunda terê ti lo, lo tene: “Ye so bê ti Jéhovah aye ayeke nyen”? Desizion wa la ayeke nzere na lo? Desizion wa la ayeke aidé mbi ti sara kua nzoni na ngoi ti mbi? Girisa ape so “ngoi ni ayeke sioni” nga a yeke futi dunia ti Satan so fafadeso. A yeke duti na lege ti ndara ti mû fini ti e ti sara na aye so azia ngia na bê ti Jéhovah.

6. Gete desizion Marie ba soeki? Hazu ge yo nɛ ma desizion mɔ zeng ingɔmɔ?

⁶ Zia na kozo ndo aye so ayeke na lege ni. Na ambeni ngoi, ti sara kua nzoni na ngoi ti e ahunda ti tene e soro mbeni ye oko na popo ti aye use so ayeke sioni ape. E peut ti hinga ni na lege ti ye so asi na ngoi so Jésus ague ti bâ Marie na Marthe. Kite ayeke dä ape so terê ti Marthe anzere lani mingi ti yamba Jésus, a sara si lo tö gbâ ti kobe. Me Marie aduti na terê ti Jésus na lo yeke mä atënë so lo yeke tene. Ye so Marthe asara ayeke sioni ape, me Jésus atene, Marie ‘asoro tâ nzoni ye ni.’ (Luc 10:38-42, kete tënë na gbe ni.) Ambeni ngoi na pekoni, peut-être Marie agirisa kobe so lo te na ngoi ni so, me e peut ti duti sûr so lo girisa lâ oko ape aye so lo manda na mbage ti Jésus. Legeoko tongana ti so Marie aye lani mingi ngoi so lo duti na terê ti Jésus, e ye mingi ngoi so e mû ti voro Jéhovah. Tongana nyen la e peut ti sara kua na ngoi ni so nzoni?

7. Hazu ge yo nɛ gasamɔ pentɛ mɔ sombilimɔ, mɔ yambimɔ fin nɛ mɔ ba zu?

⁷ Hinga so sambela, mandango ye nga na gbungo li ayeke ambeni ye so e yeke sara ti voro na Nzapa. Na ngoi so e yeke sambela, e yeke sara lisoro na Babâ ti e ti yayu so aye e mingi (Ps. 5:7). Tongana e manda Bible, e yeke wara “hingango ye na ndö ti Nzapa” lo so ayeke na ndara ahon azo kue (aProv. 2:1-5). Tongana e gbu li mingi na ndö ti aye so e manda na ndö ti Jéhovah, e yeke gbu li na ndö ti apendere sarango ye ti lo nga e yeke dabe ti e na apendere ye so lo ye ti sara ndali ti e nga na azo kue. So ayeke tâ nzoni fason ti sara kua na ngoi ti e. Me nyen la apeut ti aidé e ti sara tongaso?

8. Getemɔ ɔ lɛma yamba nɛ wal fason ka Jésus dɛa nɛ tom bɛa ha zang kpengele bɛlɛ?

 ⁸ Tongana lege ayeke dä, soro mbeni ndo so ayeke kpô. Bâ tapande ti Jésus. Kozo ti tene Jésus akomanse kua ti lo ti fango tënë na ndö ti sese, lo sara lani lango 40 na yâ ti benyama (Luc 4:1, 2). Na ndo so ayeke kpô so, Jésus apeut ti sambela Jéhovah nga ti gbu li na ndö ti ye so Lo ye ti tene lo sara. So Jésus asara tongaso, kite ayeke dä ape so, a leke lo ndali ti atara so ayeke nduru ti si na lo. Ye ti nzoni wa la mo peut ti wara na lege ti tapande ti Jésus? Tongana mo yeke na yâ ti mbeni kota sewa, peut-être a yeke lakue la mo peut ti wara mbeni ndo so ayeke kpô na yanga-da ape. Tongana a yeke tongaso mo peut ti gi mbeni ndo so ayeke kpô na gigi. A yeke ye so Julie asara lani tongana lo ye ti mû ngoi ti sambela Jéhovah. Lo na koli ti lo alango na yâ ti mbeni da so akono ape na France nga a yeke ngangu ti tene lo duti lo oko nga ti tene mbeni ye akanga lege na lo ape. Julie atene: “Lâ oko oko mbi gue ti tambela na yâ ti mbeni parc. Tongaso, kâ mbi peut ti duti mbi oko, ye oko agboto lê ti mbi ape nga mbi peut biani ti sara tënë na Jéhovah.”

9. Ngase Jésus soeki nɛ mɔ pentɛ mɔ de, mɛng ga a osa nde rélation bɛa nɛ Jehovah nɛ gasamɔ pentɛ nde?

⁹ Jésus ayeke lani na aye mingi ti sara. Na ngoi ti kua ti lo ti fango tënë na sese, gbâ ti azo amû peko ti lo na ando so lo gue dä, na ala kue aye ti duti na terê ti lo. Mbeni lâ, ‘azo ti mbeni gbata kue abungbi terê ti ala tâ gï na mbeni yanga-da’ ti bâ lo. Atâa so kue, Jésus asara kue ti wara lakue ngoi ti sambela Jéhovah. Na yanga ti ndapre, Jésus ague na mbeni “ndo so azo ayeke dä pëpe” tongaso si lo peut ti wara ngoi lo oko ti sambela.—Marc 1:32-35.

10-11. Mɔ nɛ ndang nɛ Matthieu 26:​40, 41, gete mbɔla ka lɛma nɛ ngimɔa Jésus haa hio disciple bɛa ha zang fɔ Gethsémané? Getemɔa hɔ ha gdonga nde?

¹⁰ Na ndangba bï ti Jésus na ndö ti sese, so kua ti lo ti fango tënë ayeke gue ti hunzi, Jésus agi encore mbeni ndo so ayeke kpô so kâ lo peut ti gbu li nga ti sambela. Lo wara ndo ni na yaka ti Gethsémané (Mat. 26:36). Na ngoi ni so, Jésus amû wango so alingbi tâ na ngoi ni na ndö ti sambela na adisciple ti lo.

¹¹ Bâ ye so asi lani. Na ngoi so ala si lani na yaka ti Gethsémané, l’heure ahon mingi, peut-être bê ti bï ahon awe. Jésus ahunda na abazengele ti “lango pëpe” na lo gue ti sambela (Mat. 26:37-39). Me na ngoi so lo yeke sambela, ala lango. Na ngoi so Jésus aga awara ala na lango, lo kiri lo wa ala ti “lango pëpe na [ti] ngbâ ti sambela lakue”. (Diko Matthieu 26:40, 41.) Lo ga ti bâ so ala gi bê ti ala mingi nga ala fatigué. Jésus abâ mawa ti ala  na lo hinga so “mitele awoko.” Fani use kue so Jésus ague ti sambela, na ngoi so lo kiri lo wara adisciple ti lo angbâ ti lango ala yeke sambela ape.—Mat. 26:42-45.

12. Getemɔ ɔ lɛma dɛa ka hɔa hio ma ngimɔ ɔa kio sila ɔ pentɛ wala ɔ fatigué pentɛ nɛ ɔ lɛm sombilimɔ na nde?

¹² Soro nzoni ngoi. Peut-être na ambeni ngoi e gi bê ti e mingi wala e fatigué mingi na e peut ti sambela ape. Tongana ye so asi na mo, a si na mo mo oko ape. Nyen la mo peut ti sara? Ambeni ita so ayeke sambela ka Jéhovah na ngoi so ala gue ti lango abâ so a yeke nzoni ala mû ngoi ti sambela na ngoi so ala fatigué mingi ape kozo si l’heure ti lango alingbi. Ambeni abâ so fason so ala duti na ni ti sambela apeut ti sara si li ti ala angbâ na ndö ti sambela ni. Me ka tongana mo gi bê ti mo mingi wala mo découragé mingi na mo peut ti sambela ape? Fa na Jéhovah tënë ti bê ti mo. Mo peut ti hinga biani so Babâ ti e so ayeke sara nzoni bê na zo ayeke comprendre mo.—Ps. 139:4.

13. Mɛng ga hio mɔ tuka téléphone wala tablette lɛma dea nde zu mɛ abhɔn na ha zu hio mɔ ka mɛa dɛa mɔ gɔ nɛ Jéhovah?

¹³ Sara kue si mbeni ye agboto lê ti mo ape na ngoi so mo yeke manda ye. E yeke kpengba songo ti e na Jéhovah gï na lege ti sambela ape. Mandango Bible nga na guengo na abungbi apeut nga ti aidé e ti ga nduru mingi na Nzapa. Nyen la mo peut ti sara ti sara kua nzoni na ngoi so mo mû ti manda ye nga na ngoi so mo yeke na abungbi? Hunda terê ti mo: ‘Aye wa la ayeke gboto ka lê ti mbi na ngoi so mbi yeke na bungbi wala mbi yeke gi ti manda ye?’ Eskê azo ayeke iri mo wala ala yeke tokua message na mo na ndö ti téléphone ti mo wala na ndö ti aye tongana tablette wala ordinateur? Laso, azo milliard mingi ayeke sara kua na aye so. Ambeni wandara atene so tongana e gi ti zia li ti e na ndö ti mbeni ye si téléphone ayeke na terê ti e, a peut ti gboto lê ti e. Mbeni wandara atene: “Li ti mo ayeke pëpe na ndö ti aye so mo yeke sara, li ti mo ayeke na mbeni ndo nde.” Kozo ti tene akota bungbi akomanse, a yeke hunda ka na e ti zia téléphone wala tablette ti e na mbeni lege so agboto pëpe lê ti azo. Eskê e peut ti sara nga tongaso si téléphone wala tablette ti e agboto pëpe lê ti e nga abuba pëpe yâ ti ngoi so e yeke voro Jéhovah e oko?

14. Mɔ nɛ ndang nɛ aPhilippien 4:​6, 7, mɛng ga Jéhovah be haa kɔa ɔ mɔ gde zu ɔ ha zu mɔ ka ɔa dea?

 ¹⁴ Hunda Jéhovah ti aidé mo ti zia li ti mo na ndö ti ye so mo yeke sara. Tongana mo bâ so li ti mo ayeke na mbeni ndo nde na ngoi so mo yeke manda ye wala na ngoi so mo yeke na bungbi, hunda Jéhovah ti aidé mo. Tongana mo yeke gi bê ti mo, a peut ti duti ngangu ti tene mo zia ti pensé na ndö ti agingo bê ti mo ni nga ti zia li ti mo na ndö ti aye ti yingo, me a yeke kota ye ti tene mo sara ni. Sambela ti wara siriri so ayeke bata bê ti mo nga na “lege ti hingango ndo” ti mo.—Diko aPhilippien 4:6, 7.

15. Gete ma dedemɔ ɔ be kpaa ka ɔ kuo ngimɔ mɔ gɔ Jéhovah?

¹⁵ Tongana mo mû ngoi ti sara tënë na Jéhovah, ti mä lo nga ti gbu li na ndö ti lo, mo yeke wara nzoni dä mingi. Na lege wa? Kozoni, mo yeke mû anzoni desizion. Bible atene na e so “zo so atambela na azo ti ndara, lo yeke ga zo ti ndara”. (aProv. 13:20). Tongaso, tongana mo mû ngoi ti voro Jéhovah so ayeke na ndara ahon azo kue, mo yeke wara ndara mingi. Mo yeke hinga nzoni mingi tongana nyen ti zia ngia na bê ti Jéhovah nga tongana nyen ti kpe ti sara aye so azia vundu na bê ti lo.

16. Mɛng ga mɔ ku ngimɔ mɔ gɔ Jéhovah yo be de nde ɔ bhɔy zeng osamɔ bɔ?

¹⁶ Use ni, mo yeke ga mbeni nzoni wafango ye. Tongana e yeke manda Bible na mbeni zo, mbeni kota ye so e yeke gi ti sara ayeke ti aidé lo ti ga nduru na Jéhovah. Tongana e sara tënë mingi na Babâ ti e ti yayu nga e manda ye mingi na ndö ti lo, e yeke ye lo mingi nga e yeke hinga nzoni tongana nyen ti mû maboko na zo so e yeke manda Bible na lo ti ye lo. Gbu li na ndö ti tapande ti Jésus. Lo sara tënë na ndö ti Babâ ti lo na mbeni pendere fason so afa so lo ye lo, ye so a-aidé nga adisciple ti lo ti ye Jéhovah.—Jean 17:25, 26.

17. Hazu ge sombalamɔ fin nɛ yambamɔ be haa kɔa ɔ mɔ ngasisi mɛkaramɔ bɔ?

¹⁷ Ota ni, mabe ti mo ayeke kpengba mingi. Bâ ye so ayeke si tongana mo hunda na Nzapa ti fa lege na mo, ti dë bê ti mo wala ti aidé mo. Lakue tongana Jéhovah akiri tënë na asambela so, mabe so mo yeke na ni na lo ayeke kpengba (1 Jean 5:15). Mbeni ye nde wa la apeut ti kpengba mabe ti mo? Mandango ye mo wani. Girisa ape so “mabe aga na peko ti ye so zo amä.” (aRom. 10:17). Ye oko, ti kpengba mabe ti e ahunda ti sara aye mingi, me gï ti manda ye ape. Mbeni ye nde wa la e doit ti sara?

18. Ku ma exemple mɔ osi zugoto ɛngɛ ɔ lɛma ba zu ɔ.

¹⁸ E doit ti gbu li na ndö ti ye so e manda. Bâ  ye so asi na zo so asû Psaume chapitre 77. Lo gi lani bê ti lo ndali ti so lo bâ so lo na amba ti lo azo ti Israël anzere na lê ti Jéhovah ape. Agingo bê so asara si lo lango na bï ape (Versê 2-8). Nyen la lo sara lani? Lo tene na Jéhovah, lo tene: “Mbi yeke gbu li na ndö ti ye kue so mo sara, na mbi yeke gbu li na ndö ti asarango ye ti mo.” (Versê 12). Tâ tënë, zo ti sungo psaume so ahinga nzoni mingi aye so Jéhovah asara ndali ti azo ti Lo ândö, me lo ngbâ ti hunda terê ti lo, lo tene: “Ye ni Nzapa agirisa girisango ti sara nzoni bê na e? Wala ngonzo ti lo asara si lo zia lege ti sarango nzoni bê na e?” (Versê 9). Lo gbu li na ndö ti akusala ti Jéhovah nga na ndö ti nzoni bê so Jéhovah asara na ala ândö nga lo bâ mawa ti ala (Versê 11). Ye ti pekoni ayeke nyen? Zo ti sungo psaume ni ahinga na bê ti lo kue so Jéhovah adö azo ti lo azia ape (Versê 15). Legeoko nga, tongana mo gbu li na ndö ti aye so Jéhovah asara ndali ti azo ti lo nga ndali ti mo wani, mabe ti mo ayeke kpengba mingi.

19. Gete ma dedemɔ nɛtɛ ɔ be kpaa ka ɔ kuo ngimɔ mɔ gɔ Jéhovah?

¹⁹ Osio ni nga so ayeke kota mingi, mo yeke ye Jéhovah mingi. Nde na tanga ti asarango ye kue, ndoye ayeke pusu mo mingi ti mä yanga ti Jéhovah, ti sara asacrifice ti zia ngia na bê ti lo nga ti gbu ngangu na yâ ti atara kue (Mat. 22:37-39; 1 aCor. 13:4, 7; 1 Jean 5:3). Mbeni ye oko alingbi pëpe ti duti kota ye na lê ti e ahon kpengba songo ti ndoye so e yeke na ni na Jéhovah.—Ps. 63:1-8.

20. Getemɔ mɛ be de mɔ kpaa ngimɔ mo gɔ Jéhovah nde?

²⁰ Girisa ape so sambela, mandango ye nga na gbungo li ayeke ambeni ye so e yeke sara ti voro Jéhovah. Tongana ti so Jésus asara lani, gi ambeni ndo so ayeke kpô ti voro Jéhovah dä. Zi asenge senge ye so ayeke gboto lê ti mo. Hunda na Jéhovah ti aidé mo ti zia li ti mo na ndö ti aye so mo yeke sara ti voro lo. Tongana mo sara kua nzoni na ngoi ti mo laso, Jéhovah ayeke futa mo na fini ti lakue lakue na yâ ti fini dunia ti Nzapa.—Marc 4:24.