1. Hazu ge ga Jéhovah bo ha weka ɔ nɛ hio dan ɔ na nde?

JÉHOVAH aye ape ti tene ye kue, anyama nga na azo aduti oko. E hinga ni ndali ti so lo leke akeke, anyama nga même azo nde nde. E oko oko kue e yeke nde nde. Ni la Jéhovah ahaka e lâ oko na amba ti e ape. Lo yeke bâ bê ti mo, zo ti yâ ni ti mo (1 Sam. 16:7). Lo hinga nga aye so mo peut ti sara nzoni, aye so mo peut ti sara nzoni ape nga fason so a bata na mo. Lo hunda nga na mo ape ti sara ye ahon ti so mo peut ti sara. A lingbi e mû tapande ti Jéhovah na lege so e bâ terê ti e wani tongana ti so lo bâ na e. Tongana e sara tongaso e yeke duti na “li so ayeke nzoni”, so ti tene e yeke pensé ape so e yeke kota mingi wala e yeke mbumbuse zo.—aRom. 12:3.

2. Hazu ge yo bo nɛ wala na mɔ weki tɛ ɔ nɛ hio dan ɔ?

² E peut ti manda ye na lege ti nzoni tapande ti amba ti e. Na tapande, e peut ti hinga mbeni ita so ahinga ti fa tënë nzoni mingi (aHéb. 13:7). E peut ti manda na mbage ti lo tongana nyen la e peut ti maï akode ti fango tënë ti e (aPhil. 3:17). Me kangbi ayeke na popo ti mungo tapande ti mbeni zo na hakango terê ti e na zo ni. Tongana e haka terê ti e na azo, a peut ti sara si e sara bê na terê ti ala, e découragé wala e bâ même so e yeke ye oko ape. Tongana ti so e bâ na yâ ti article so ahon, tongana e sara mandako na aita ti congrégation apeut nga ti buba songo ti e na Jéhovah. Tongaso na ndoye Jéhovah awa e, atene: “Zia zo oko oko atara kua ti lo ti bâ wala ayeke tongana nyen, tongaso si lo duti na ngia ndali ti kua ti lo wani, me na hakango terê ti lo na mbeni zo nde pëpe.”—aGal. 6:4.

3. Hio getemɔ ga mɛ dea mɔ nɛa zua ka dea nde mɛ nɛ tɔrtɛ?

 ³ Jéhovah aye si mo duti na ngia so mo yeke gue na li ni. Na tapande, tongana mo wara batême awe, mo peut ti duti na ngia so mo wara ni. Mo wani la mo mû lani desizion ti wara ni. Mo mû lani desizion ni ndali ti so mo ye Nzapa. Gbu li na ndö ti aye kue so mo sara na peko ti batême ti mo juska laso. Na tapande, eskê mo ye dikongo Bible nga na mandango ye mo wani mingi? Eskê atënë ti yâ ti sambela ti mo ayeke atënë so alondo na gbe ti bê ti mo? (Ps. 141:2). Eskê fadeso mo yeke na anzoni kode ti to nda ti lisoro na fango tënë, nga mo hinga ti sara kua nzoni na agbakuru ti e ti fango na tënë? Tongana mo yeke na sewa, eskê Jéhovah a-aidé mo ti duti nzoni koli ti wali, nzoni wali ti koli, nzoni babâ wala nzoni mama? Mo peut ti duti na ngia mingi so mo gue na li ni.

4. Getemɔ ga ɔ be zɔk ha zang article kɛ nde?

⁴ E peut ti aidé amba ti e ti duti na ngia so ala yeke gue na li ni. E lingbi nga ti aidé ala ti haka terê ti ala pëpe na amba ti ala. Na yâ ti article so, e yeke bâ tongana nyen la ababâ na amama apeut ti aidé amolenge ti ala, tongana nyen la azo so asara mariage awe apeut ti aidé mba nga tongana nyen la a-ancien nga na aita apeut ti aidé aita ti ala na yâ ti congrégation. Na nda ni, e yeke bâ ambeni mama-ndia ti Bible so apeut ti aidé e ti zia na gbele e ti sara ambeni ye so alingbi na ngangu ti e.

5. Mɔ nɛ ndang nɛ aÉphésien 6:⁠4, getemɔ ga yo nɛ dedea mɔ tɔ nde hio gdibafa nɛ hio gdinana ade na?

⁵ A yeke nzoni ababâ na amama asara hange si ala haka pëpe mbeni molenge ti ala na mbeni wala ala hunda pëpe na mbeni molenge ti ala ti sara ye so ahon ngangu ti lo. Tongana ala sara tongaso, ala peut ti découragé molenge ti ala. (Diko aÉphésien 6:4.) Mbeni ita-wali, so iri ti lo ayeke Sachiko, * atene: “Awafango mbeti na mbi aku ti tene mbi wara note ahon amba ti mbi ti klase. Na ndö ni, mama ti mbi aye lani ti tene mbi wara anzoni note, tongaso si wafango ye na mbi nga na babâ ti mbi so ayeke Témoin ape aduti na nzoni bango ndo na ndö ti awakua ti Jéhovah. Ti vrai ni, lo ye lani ti tene mbi sara faute oko ape na adevoir ti mbi, me mbi bâ lani so a yeke ngangu. Mbi hunzi ekole a sara angu mingi awe, me na ambeni ngoi mbi ngbâ ti bâ so peut-être bê ti Jéhovah anzere na mbi ape atâa so mbi sara ye kue so mbi peut ti sara.”

6. Getemɔ ga hio gdibafa nɛ hio gdinana lɛma yamba nɛ wal Psaume 131:​1, 2?

 ⁶ Mbeni kpengba ye so ababâ na amama alingbi ti manda ayeke na Psaume 131:1, 2. (Diko ni.) Gbia David atene so lo “sara pëpe nzara ti aye so ayeke kota mingi” wala aye so ahon ngangu ti lo. So lo sara terê ti lo kete nga lo bâ terê ti lo kete asara si ‘bê ti lo adë nga âme ti lo aduti kpô’. Nyen la ababâ na amama alingbi ti manda na lege ti atënë ti David so? Ti tene ababâ na amama asara terê ti ala kete, a lingbi ala sara aye so ahon ngangu ti ala ape nga ala hunda pëpe na amolenge ti ala ti sara ye so ahon ngangu ti ala. Na ngoi so ababâ na amama ayeke aidé molenge ti ala ti gi ti sara aye so lo peut ti sara, ala peut ti dë bê ti lo na lege so ala hinga aye so lo peut ti sara ni nzoni nga na ati so lo peut ti sara ni nzoni ape. Mbeni ita-wali, so iri ti lo ayeke Marina, atene: “Mama ti mbi ahaka mbi lâ oko ape na aita ti mbi ota wala na ambeni molenge nde. Lo fa na mbi so azo kue ayeke na akode nde nde nga so Jéhovah abâ e oko oko kue na nene ni mingi. Grâce na mama ti mbi, a yeke ngangu ti tene mbi haka terê ti mbi na azo.”

7-8. Mɛng ga ma wowi lɛma osa nde aba ko bɛa nɛ ziɔa?

⁷ A lingbi koli so ayeke Chrétien afa so lo bi bê na wali ti lo na mbeni lege so ayeke nde (1 Pi. 3:7). Na tapande, lo yeke sara ni na lege so lo yeke ne lo. Lo yeke hunda na lo ape ti sara mbeni ye so ahon ngangu ti lo. Lo yeke haka nga lo ape na ambeni wali nde. Tongana mbeni koli ahaka wali ti lo na ambeni wali, a yeke sara wali ni tongana nyen? Koli ti Ita Rosa so ayeke Témoin ape ayeke haka ka lo na ambeni wali. Asioni tënë so lo tene na Rosa asara si lo bâ so lo yeke sioni nga so azo aye lo ape. Lo tene: “Mbi bezoin ti tene a dabe ti mbi lakue so Jéhovah abâ mbi na nene ni.” Me koli so ayeke Chrétien ayeke ne wali ti lo. Lo hinga so aye so lo sara andu songo ti lo na wali ti lo nga na Jéhovah. *

⁸ Koli so ane wali ti lo ayeke sara nzoni tënë ti lo na azo, lo yeke tene na lo so lo ye lo nga so lo bâ lo na nene ni mingi (aProv. 31:28). A yeke aye so koli ti Katerina, so e sara tënë ti lo na yâ ti article so ahon, asara ti aidé Katerina ti hon ndö ti bibe so lo yeke na ni so lo bâ so lo yeke ye oko ape. Na ngoi so lo de lani kete, mama ti lo akasa lo nga fani mingi lo haka lo na ambeni molenge-wali, même na akamarade ti lo. Ye so asara si Katerina akomanse ti haka terê ti lo na ambeni zo na lo ngbâ lani ti sara ni même na peko ti so lo ga Témoin ti Jéhovah. Me koli ti lo so ayeke Chrétien a-aidé lo ti tiri na bibe so nga ti duti na nzoni bango ndo na ndö ti lo wani. Lo tene: “Lo ye mbi, lo yeke gonda mbi ndali ti anzoni ye so mbi yeke sara nga lo yeke sambela ndali ti mbi. Lo yeke dabe ti mbi nga na apendere sarango ye ti Jéhovah nga lo yeke aidé mbi ti leke asioni pensé so mbi yeke na ni.”

9-10. Mɛng ga hio-ancien ka pensé nɛ wi aidé ma gdia-bhoko mɔ weki tɛwa na nɛ hio wi nde?

⁹ Tongana nyen la a-ancien apeut ti aidé azo so ayeke na bibe ti hakango terê ti ala na amba ti ala? Bâ ye so asi na mbeni ita-wali, so iri ti lo ayeke Hanuni, so na kete ti lo a yeke ngangu ti tene a gonda lo. Lo tene: “Mbi yeke lani kamene mingi nga mbi bâ so tanga ti amolenge ayeke nzoni mingi ahon mbi. Mbi komanse ti haka terê ti mbi na amba ti mbi depuis so mbi de kete.” Même na peko ti so Hanuni aga na yâ ti tâ tënë, lo ngbâ lakue ti haka terê ti lo na azo. Ye so asara si lo bâ so lo yeke ye oko ape na yâ ti congrégation. Me laso, lo yeke mbeni  pionnier so ayeke na ngia. Nyen la a-aidé lani lo ti changé bango ndo ti lo?

¹⁰ Hanuni atene so a-ancien so apensé na zo la a-aidé lani lo. Ala fa so ala yeke na confiance na lo nga ala gonda lo ndali ti nzoni tapande ti lo. Lo tene: “Ade a ninga ape a-ancien ahunda na mbi ti kpengba ambeni ita-wali so abezoin mungo maboko. Akua so asara si mbi bâ so a yeke na bezoin ti mbi. Mbi dabe ti mbi na ngoi so a-ancien so apensé na zo akiri singila na mbi ndali ti so mbi kpengba ambeni ita-wali so ade maseka. Na pekoni, ala diko na mbi 1 aThessalonicien 1:2, 3. A nzere na mbi lani mingi. Singila mingi na anzoni berger so. Fadeso mbi bâ na nene ni place ti mbi na yâ ti bungbi ti Jéhovah.”

11. Mɛng ga ɔ peut mɔ haa kɔ ha hio gdia ka ɛ dea ngaymɔ nɛ mbua fin ka de tɛ mbua tikiring, tuka ɛngɛ ka ɛ osa ha Ésaïe 57:⁠15?

¹¹ Diko Ésaïe 57:15. Jéhovah apensé mingi na azo so a “sara ye ti ngangu na ala nga so asara terê ti ala kete”. E kue e lingbi ti mû maboko ti kpengba aita ti e so e ye ala mingi so, gï a-ancien la ayeke sara ni ape. Mbeni lege so e peut ti kpengba ala ayeke ti fa na ala so e pensé mingi na ala. Jéhovah aye ti tene e fa na ala so lo ye ala mingi (aProv. 19:17). E peut nga ti mû maboko na aita ti e na lege so e sara terê ti e kete nga e bâ terê ti e kete. E ye ti gboto lê na ndö ti e ape ndali ti so e ye pëpe ti tene amba ti e asara bê na terê ti e. Me, e ye ti sara kua na akode ti e nga na hingango ye ti e ti kpengba mba.—1 Pi. 4:10, 11.

12. Hazu ge ga hio gbele wi ngoya dungɔa apɛtɛ Jésus? (Zɔk foto mɔ couverture.)

¹² E peut ti hinga nzoni tongana nyen la e yeke sara ye na mbage ti amba ti e tongana e gbu li na ndö ti fason so Jésus asara ye lani na mbage ti adisciple ti lo. Na ngoi so Jésus ayeke lani na sese, lo yeke lani koli so ahon tanga ti azo kue. Me, lo ‘sara ye lani na ngangu pëpe nga lo sara terê ti lo kete’. (Mat. 11:28-30). Lo tene lâ oko ape so lo hinga ndo ahon azo kue nga lo hinga ye mingi. Lo tene lani atënë so akpengba ape ti fa ye na azo nga lo mû atapande so a yeke ngangu ape ti mä yâ ni nga so andu bê ti azo so asara terê ti ala kete (Luc 10:21). Nde na akota zo ti nzapa so ayeke azo ti baba, Jésus asara lâ oko ape si azo abâ so ala yeke ye oko ape na lê ti Nzapa (Jean 6:37). Me lo ne asenge zo.

13. Mɛng ga Jésus deamɔ nɛ dede sila fin nɛ ngoy nɛ hio disciple bɛa?

¹³ A bâ nzoni bê nga na ndoye ti Jésus na yâ ti fason so lo sara ye na adisciple ti lo. Lo hinga lani so akode ti ala nga na dutingo ti ala ayeke nde nde. Tongaso, ala kue apeut ti sara a-oko ye ape; nga aye ti peko ti kua ti fango tënë ti ala apeut ti duti oko ape. Me lo bâ lani na nene ni aye so ala oko oko kue asara na âme ti ala kue. Bango ndo ti Jésus so asigi polele na yâ ti parabole ti atalent. Na yâ ti parabole so, wa ti angbâa ni amû na ngbâa oko oko kua so “alingbi na ngangu ti lo”. Mbeni oko ti angbâa use so asara ngangu awara ye ahon mba ti lo. Wa ti angbâa ni atene oko tënë ti gonda ala use kue, lo tene: “So nzoni! Mo so mo yeke nzoni ngbâa nga mo yeke be-ta-zo!”—Mat. 25:14-23.

14. Mɛng ga ɔ lɛma deamɔ nɛ hio wi tuka ɛngɛ ka Jésus dea soeki?

¹⁴ Jésus asara ye na e lakue na nzoni bê nga na ndoye. Lo hinga so akode ti e nga na dutingo ti e ayeke nde nde, nga tongana e sara ye kue so e peut ti sara ayeke nzere na lo. A yeke nzoni e sara ye na azo tongana ti so Jésus asara. E ye lâ oko ape ti sara si mbeni mba ti e Chrétien abâ so lo yeke ye oko ape wala kamene asara lo ndali ti so lo lingbi pëpe ti sara aye mingi tongana ti so amba ti lo apeut ti sara. Me a yeke nzoni e gonda aita ti e lakue ndali ti so ala sara ye kue so ala peut ti sara ti voro Jéhovah.

15-16. Mɛng ga ma gdia bhoko zɔka dedemɔ nɛ wal ka wɛnɛ gdea songsi wa hio mɔ ka wɛnɛ ngoy mɔ hɔa yo?

¹⁵ Tongana e zia na gbele e aye ti sara na yâ ti kua ti Jéhovah, gigi ayeke nzere na e nga e yeke hinga ndani so e yeke na fini. Me kota ye ni ayeke ti zia na gbele e aye so alingbi na ngangu ti e nga na dutingo ti e, me pëpe a lingbi na ti amba ti e. Tongana e sara tongaso, peut-être vundu ayeke sara e nga e yeke découragé (Luc 14:28). Bâ tapande ti Midori, mbeni ita-wali so ayeke pionnier.

¹⁶ Na ngoi so Midori ade lani kete, babâ ti lo so ayeke Témoin ape azia lani kamene na lê ti lo na lege so lo yeke haka lo na aita ti lo nga na amba ti lo ti klase. Midori atene: “Mbi bâ lani so mbi yeke ye oko ape.” Me na ngoi so lo kono, lo komanse ti duti na nzoni bango ndo na ndö ti lo wani. Lo tene: “Mbi diko Bible lâ oko oko tongaso si mbi duti na siriri nga mbi bâ so Jéhovah aye mbi.” Na ndö ni, lo zia na gbele lo aye so lo peut ti sara, na lo sambela ti wara mungo maboko ti sara ni. Aye so lo peut ti sara ndali ti Jéhovah a-aidé lo ti duti na ngia.

17. Mɛng ga ɔ lɛma bhona soefɛt mɔ to ndɔ takaramɔ ka yo ha osa wal ha ɔ a tɛ nɛ mbombea? Hio mo gdonga nɛ ge nde?

¹⁷ Ti changé bango ndo ti e na ndö ti e wani ayeke mû ngoi. Ni la Jéhovah awa e, atene: “A yeke nzoni ala ngbâ lakue ti sara si bibe so ayeke fa lege na ala akiri fini ni.” (aÉph. 4:23, 24). Ti sara ni, a lingbi e sambela, e manda Bible nga e gbu li ti e na ndö ni. Tongaso, ngbâ ti sara aye so nga hunda Jéhovah ti mû na mo ngangu. Yingo vulu ti lo ayeke mû maboko na mo ti hon ndö ti bibe so mo yeke na ni ti haka terê ti mo na amba ti mo. Jéhovah ayeke aidé nga mo ti bâ wala mo yeke sara bê ti ye wala mo yeke zo ti baba, na lo yeke aidé mo ti zi ni hio na yâ ti bê ti mo.

18. Mɛng ga hio wen ka yo ha 2 Chronique 6:​29, 30 peut mɔ gasisi sila mɛ?

 ¹⁸ Diko 2 Chronique 6:29, 30. Jéhovah ahinga ye so ayeke na bê ti e. Lo hinga nga so e yeke tiri na bibe ti dunia so nga na awokongo ti e. Tongana Jéhovah abâ so e yeke tiri ngangu na aye so, lo yeke ye e mingi.

19. Gete exemple ga Jéhovah kuo mɔ osi zɔka mɔ bɛa hazu ɔ?

¹⁹ Ti tene Jéhovah afa tënë ti bê ti lo na ndö ti e, lo mû tapande ti ndoye so ayeke na popo ti mbeni mama na bébé ti lo (És. 49:15). Bâ tapande ti mbeni mama so iri ti lo ayeke Rachel. Lo tene: “Mbi dü molenge ti mbi Stephanie kozo si lango ti dungo lo alingbi. Na ngoi so mbi bâ lani lo pan, lo yeke lani kete mingi nga lo bezoin ti tene a bâ lege ti lo mingi. Me docteur amû lege na mbi ti yô lo lâ oko oko na ngoi so lo yeke na hôpital na yâ ti kozo nze ni. Na angoi ni so, mbi na bébé ti mbi e yeke lani nduru mingi na mba. Fadeso, lo yeke na ngu omene na lo yeke kete mingi ahon amba ti lo so ngu ti lo na ala oko. Me, mbi ye lo mingi ndali ti so a ngbâ lani kete lo kui nga ndali ti so lo sara si mbi yeke na ngia mingi.” Jéhovah nga aye e mingi tongaso tongana lo bâ so e yeke sara ngangu ti sara na lo na âme ti e kue, so e hinga ni a dë bê ti e mingi.

20. Ɛngɛ mɛ nɛ wan-tom bɛ Jéhovah, gete raison mɛ nɛ yo mɔ dung nɛ tortɛ?

²⁰ So mo yeke mbeni wakua ti Jéhovah, mo yeke mbeni membre ti sewa ti lo so lo bâ mo na nene ni mingi na mbeni zo tongana mo ayeke dä ape. Jéhovah agboto lani mo na mbage ti lo pëpe ndali ti so mo yeke nzoni ahon amba ti mo. Lo gboto lani mo na mbage ti lo ndali ti so lo bâ so mo sara terê ti mo kete, mo ye ti hinga ye na ndö ti lo nga mo yeke nduru ti sara achangement (Ps. 25:9). Hinga na bê ti mo kue so lo yeke na ngia tongana mo sara ye kue so mo peut ti sara ti voro lo. So mo yeke gbu ngangu nga mo yeke be-ta-zo afa so mo yeke na “bê so ayeke mbilimbili nga ayeke nzoni”. (Luc 8:15). Tongaso, ngbâ ti sara ye kue so mo peut ti sara ti voro Jéhovah. Na pekoni, mo yeke duti na nzoni raison ti duti na ngia “ndali ti kua ti [mo] wani”.