Gadé sa ki adan

Ay adan lis a sé sijè-la

ISTWA A TOUT ON VI

Bèl éritaj krétyen la yo lésé ban mwen la pèwmèt-mwen fléri

Bèl éritaj krétyen la yo lésé ban mwen la pèwmèt-mwen fléri

ANMITAN lannuit, nou touvé-nou douvan on gwo flèv yo ka kriyé Nijè. I té ka fè apépré 1 kilomèt é dèmi lajè é i té ka désann fò toubònman. Nou té o Nijérya é péyi-la té an boulvès. Alò si nou té ka travèsé flèv-la, nou té ka riské dè pèd vi an nou. Men nou té oblijé pran risk-lasa, é nou travèsé flèv-la plizyè fwa. Kijan an touvé-mwen adan sitiyasyon-lasa ? Bon, ban’an palé-zòt dè fanmi an mwen.

Pap’an mwen, John Mills, pran batèm a Nouyòk Siti an 1913. I té ni 25 an. Sé frè Russell ki fè diskou a batèm a-y. Tibwen tan apré, Papa ay Trinidad, é sé la i mayé èvè on dénonmé Constance Farmer, on Étidyan a Labib ki té ka pòté bon mannèv an prédikasyon. Papa édé on zanmi a-y, William Brown, montré moun sa yo té ka kriyé « Photo-Drame de la Création ». Yo kontinyé fè sa jiskatan yo voyé fanmi Brown an Afrik dè Lwès an 1923. Pap’an mwen é manman-mwen, ki té ni lèspérans dè ay viv an syèl, rété a Trinidad.

PAPA É MANMAN TÉ ENMÉ-NOU

Papa é manman té ni 9 timoun. Yo kriyé prèmyé-la Rutherford. Yo ba-y menm non ki prézidan a Watch Tower Bible and Tract Society. Mwen an fèt lè 30 désanm 1922, é yo kriyé-mwen Woodworth, kon frè-la ki pibliyé L’âge d’or (kè yo ka kriyé Réveillez-vous ! aprézan). Fanmi an nou ba tout timoun a yo on bon édikasyon, men yo siwtou ankourajé-nou a ni òbjèktif èspirityèl. Pou fè on moun rézonné é fè-y aksèpté sa Labib ka di, kò a manman té bon toubònman. Papa té enmé rakonté-nou istwa ki an Bib-la, é pou fè-nou viv sa i té ka di, i té ka fè jès èvè tout kò a-y.

Yo pa fè tout sé éfò-lasa pou ayen. Pawmi senk gason a yo, ni twa ki fè Lékòl a Galaad. Pawmi sè an nou, ni twa ki rété pyonyé pannan onpakèt lanné a Trinidad é Tobago. Grasa ansègnman-la é ègzanp-la yo ban-nou la, sé konsi fanmi an nou té planté-nou « andidan kaz a Jéova ». Yo ankourajé-nou toubònman. Sa édé-nou fléri « an lakou a Bondyé an nou » (Sòm 92:13).

Onlè, sé akaz moun té ka pran dépa pou yo té ay préché. Sé la sé pyonyé-la té ka jwenn é byensouvan yo té ka palé dè frè George Young, on misyonè ki té sòti Kanada é ki té vin préché Trinidad. Papa é manman té enmé palé dè frè é sè Brown, ki té ka préché èvè yo avan, é ki té an Afrik dè Lwès a moman-lasa. Sé tousa ki ban-mwen anvi préché lè an té ni 10 an.

LÈ AN KOUMANSÉ

An tan-lasa, jounal an nou pa té ka pasé pa kat chimen. Yo té ka palé franchman dè fo-rèlijyon la, dè konmès a lajan ki té ka fèt, é dè sé nonm politik malonnèt la. Kifè an 1936, chèf a sé fo-rèlijyon la mandé gouvèwnè-la entèwdi piblikasyon a Lawatchtower. Nou séré sé piblikasyon-la nou té ni la, men nou kontinyé sèvi èvè yo jistan pa té ka rété ankò. Pou nou préché, nou maché an lari, nou défilé a bisiklèt, é nou sèvi èvè trak é èvè afich. Èvè on gwoup ki té a Tounapouna é ki té ka sèvi èvè on vwati a opawlè, nou rivé préché toupatou a Trinidad. Sa té entérésan toubònman ! An toujou té ka bengné adan on anbyans èspirityèl, é sé sa ki fè si an pran batèm a 16 an.

On gwoup frè é sè douvan on vwati a opawlè a Tounapouna.

Grasa sa fanmi an nou lésé ban nou, é tousa an viv lè an té jenn, a pa ti anvi an té anvi vin misyonè. An 1944, lè an ay Arouba pou préché èvè frè Edmund Cummings, an té anvi vin misyonè toujou. Nou té kontan toubònman dè vwè kè 10 moun té la pou Mémoryal-la an 1945 ! On lanné apré, té ja ni on lasanblé lokal asi lilèt-la.

Èvè Oris, vi an mwen vin pli bèl ankò.

Détwa tan aprésa, an préché ba on kolèg-travay non a-y sété Oris Williams. Oris fè tousa i té pé pou i té défann sa yo té aprann-li an légliz a-y. Men lèwvwè i étidyé Labib, i dékouvè ka Pawòl a Bondyé ka di vréman, é i pran batèm lè 5 janvyé 1947. Tan pasé, nou vin enmé-nou é nou mayé. I pran sèwvis pyonyé an novanm 1950. Èvè Oris, vi an mwen vin pli bèl ankò.

ON BÈL SÈWVIS TOUBÒNMAN O NIJÉRYA

An 1955, yo envité-nou pou 27èm klas a Lékòl a Galaad. Sété on gran lonnè. Pou nou té préparé-nou, ki Oris, ki mwen, nou kité travay-la nou té ni la, nou vann kaz an nou é dòt biten nou té ni, é nou pati, nou kité Arouba. Lè 29 juiyé 1956, nou rèsèvwa diplòm an nou é yo voyé-nou o Nijérya.

Èvè fanmi a Bétèl-la, a Lagòs, o Nijérya, an 1957.

On jou, Oris té ka sonjé épòk-lasa é i di : « Lèspri sen a Jéova pé édé on misyonè fè kò èvè onlo difikilté i ka jwenn. Mari an mwen té vréman anvi vin misyonè, men sa pa té an tèt an mwen ditou. An té pisimé ni on kaz é lévé timoun. Sé yenki lè an konprann kè préché bon nouvèl-la sé on travay ki pé pa atann, kè an koumansé fè-mwen ondòt lidé asi sa. È lè an rèsèvwa diplòm a Galaad an mwen, an té paré pou préché antankè misyonè. Lè nou baké abò bato-la yo té ka kriyé Queen Mary la, Worth Thornton, ki té ka travay ansanm èvè frè Knorr, vin swèté-nou “Bon voyage !” Aprésa, i èspliké-nou kè nou té kay sèvi adan on Bétèl. An di : “Pooo, pa di-mwen sa !” Men an abityé-mwen vit èvè Bétèl-la é an fin pa byen enmé la. Lè an té an Bétèl-la, yo té ka ban-mwen diféran biten a fè. Sa an pi aprésyé, sé lè an té ka akéyi moun ki té ka vin an Bétèl-la. An té enmé sé moun-la, épi sa té ka ban-mwen lokazyon rankontré sé frè Nijérya la. Lè yo té ka rivé, onlo adan yo té tou sal, yo té las, yo té swèf, é yo té fen. Sété tout plézi an mwen dè ba-yo sa yo té bizwen pou rafréchi-yo é pou mété-yo alèz a yo. Tousa sété on mannyè dè ba Jéova on sèwvis sakré. Sa té ka pwokiré-mwen onlo jwa é sa té ka rann tchè an mwen kontan. » Wi vréman, tousa yo ban-nou fè, kèlkèswa la yo voyé-nou, sa pèwmèt-nou fléri.

On jou, nou té adan on rèpa an fanmi, a Trinidad, an 1961, é frè Brown rakonté-nou déotwa biten èstraòwdinè ki té rivé-y lè i té an Afrik. Aprésa, an rakonté-yo kijan onlo moun ka aksèpté lavérité o Nijérya. Èvè onlo lanmou, Frè Brown pran-mwen an dé bra a-y é i di Papa : « Johnny, ou pa jen rivé ay an Afrik, men mi Woodworth fè-y ! » Pou réponn, papa di-mwen : « Kontinyé konsa, Worth ! Kontinyé ! » Difètkè sé ankourajman-lasa té ka vin dè dé mòso-fè ki té èspirityèl é ki té plen èkspéryans, sa ban-mwen lanvi préché afon, é plis ankò.

William « Brown Labib » é madanm a-y, Antonia, ankourajé-nou toubònman.

An 1962, yo ban-mwen on bèl privilèj : yo envité-mwen pou 37èm klas a Lékòl a Galaad, ki diré dis mwa. Frè Wilfred Gooch, ki té rèsponsab a filyal a Nijérya, asisté a 38èm klas-la é aprésa yo voyé-y an Anglètè. Sé konsa an vin rèsponsab a filyal a Nijérya. Menmjan ki frè Brown, an vwayajé onlo, é piti-a-piti an vin konnèt é an vin enmé sé frè é sè Nijérya la onlo menm. Sé vré kè yo pa ni onlo byen matéryèl kon adan sé péyi rich la, men magrésa yo ni lajwa é lakontantman. Sé on prèv kè pou vi a-w ni vréman on sans, ou pa bizwen ni onpakèt lajan oben onlo byen. Lè ou té ka pran tan réfléchi an ki sitiyasyon yo té yé, sa té èstraòwdinè dè vwè jan sé frè-la té byen pwòp é byen sapé lè yo té ka vin réinyon. Lè yo té ka vin adan sé gran lasanblé-la, onlo adan yo té ka vin abò kamiyon, oben adan bolekajas * (on èspès dè transpòw-an-komen yo ka fè anba la, é ki ka wouvè si koté). Byensouvan, asi sé kaw-lasa, té ka ni dé ti-pawòl byen entérésan. Pa ègzanp, mi yonn adan yo : « Toupiti gout-dlo ka fè on gran-manman loséan. »

Ti-pawòl-lasa pé pa pli vré ki sa ! Éfò a chakmoun ka konté ; nou fè tan nou osi. Lè 1974 rivé, Nijérya divini prèmyé péyi andéwò a Lézétazini ki té ka janmbé 100 000 pwoklamatè. Travay-la té ka fléri !

Toupannan aktivité-la té ka kontinyé fè douvan, antrè 1967 é 1970, té ni lagè o Nijérya. Pannan plizyè mwa, frè an nou ki té ka rété pa koté Biyafré owa flèv Nijè la pa té pé rantré an kontak èvè biwo a lafilyal ankò. Men fò-nou té ba-yo nouriti èspirityèl. Kon nou té ka di an koumansman a awtik-la, grasa lapriyè é konfyans nou té ni adan Jéova, nou rivé janmbé rivyè-la bon enpé fwa.

An ka sonjé byen sé vwayaj danjéré lasa asi flèv Nijè la. Nou té pé pran mò an nou akòz dè sé sòlda-la ki té paré a tiré fizi pou mwens tibiten, é akòz dè maladi. Pou travèsé anmitan pakèt sòlda a gouvènman-la, sa ja pa té fasil. Men biten-la té pli rèd ankò pou travèsé lè ou té ka touvé-w lòt koté-la, pa koté Biyafré, la péyi-la té bloké la. Onlè, anmitan lannuit, an travèsé Nijè-la abò on kannòt. An pati dépi Asaba pou rivé jiska Onitcha é an ay ankourajé sé ansyen-la ki té a Énougou. Pannan ondòt vwayaj, an ba sé ansyen-la fòs adan on vil yo ka kriyé Aba. Adan vil-lasa, sé moun-la pa té ni dwa limé limyè lèswa pou sé lènmi-la pa vwè-yo. Lè nou té a Pò Arkòwt, nou pòté mannèv pou bout réinyon-la èvè lapriyè, pas sòlda a léta rivé travèsé sé sòlda-la ki té ka défann Biyafré la, andéwò a vil-la.

Sé réinyon-lasa té enpòwtan menm, pas yo té ka fè sé frè-la sonjé kè Jéova té enmé-yo fò toubònman. Sé la osi yo té ka risivwè konsèy kè yo té byen bizwen pou yo pa pran pawti pou ponmoun é pou yo rété byen ini. Gè-lasa té rèd toubònman, men sé frè Nijérya la réyisi tchenbé. Adan péyi-lasa, on tribi té hay lòt. Men sé frè la aji èvè on lanmou ki té lontan pli fò ki henn-lasa é yo rivé tchenn bèl inité a yo. An té la owa yo pannan gwo éprèv-lasa : mi on bèl privilèj pou mwen, mi !

An 1969, frè Milton Henschel té ka prézidé on lasanblé entèwnasyonal, tèm a-y sété « Paix sur la terre », ki fèt o Yankee Stadium, a Nouyòk. An té asistan a-y é a pa tibwen biten an aprann ! Sété bon moman-la pou an té ni fòwmasyon-lasa, pas an 1970 té ni ondòt lasanblé entèwnasyonal « Les hommes de bonne volonté », ki fèt a Lagòs, o Nijérya. Lagè-la té sòti fin, é sé yenki grasa bénédisyon a Jéova kè nou rivé fè on bèl lasanblé konsa. Sété on biten moun poto’o jan vwè : té ni 121 128 moun la, é pwogram-la té ka déwoulé an 17 lang. Frè Knorr, frè Henschel é moun ki té sòti o Zétazini é an Anglètè, é ki té vini abò aviyon, asisté a yonn adan lé pli gran sérémoni a batèm ki fèt dépi Lapannkòt : 3 775 nouvo frè é sè ! An bay on pal pou òwganizé gran lasanblé-lasa. An pa’a kwè ni pondòt moman a vi an mwen an ja pòté mannèv konsa. Kantité pwoklamatè ki té ni a lè-lasa : a pa enki ògmanté i ògmanté, sé èsplozé i èsplozé !

Ni 121 128 moun ki sanblé pou lasanblé entèwnasyonal la « Les hommes de bonne volonté ». Yo té ka palé 17 lang diféran, é té ni on lang a péyi-la adan, yo ka kriyé Igbo.

An pasé pliski 30 lanné o Nijérya, é pannan tout tan-lasa, an té kontan toubònman sèvi tanzantan antankè rèsponsab a siwkonskripsyon é antankè rèsponsab a zòn adan Lwès a Lafrik. Lè sé misyonè-la té ka vwè on moun ka sousyé-y dè yo pèwsonèlman, é kè moun-lasa té ka ankourajé-yo, a pa ti kontan yo té ka kontan ! Sété on plézi pou mwen dè fè-yo santi kè nou pa té oubliyé-yo ! Travay-lasa fè-mwen konprann on biten : pou édé moun fléri é pou òwganizasyon a Jéova rété fò é ini, sa fondal dè montré chakmoun kè ou ka sousyé-w dè-y.

Si a pa té èd a Jéova, nou pa té’é jen rivé fasadé èvè tout difikilté ki té ni akòz dè lagè é akòz dè lamaladi. Pa té ni mwayen pa vwè jan Jéova té ka béni. Oris di konsa :

« Nou toulédé trapé malarya onpakèt fwa. Ni on fwa, Worth pèd konésans é i vin touvé-y lopital a Lagòs. Yo di-mwen i dwèt té kay mò, men érèzman a pa sa ki fèt ! Lè i wouvè zyé a-y, i palé dè Wayòm a Bondyé èvè enfirmyé-la ki té ka okipé dè-y la. Plita, an ay èvè Worth pou rann enfirmyé-lasa, Misyé Nwambiwe, on ti vizit pou entéré a-y pou Labib kontinyé grandi. I aksèpté lavérité é plita i jous vin ansyen a Aba. Mwen osi, an rivé édé onlo moun vin dé sèwvitè a Jéova ki fidèl, menm sa ki té fon adan rèlijyon mizilman la avan. Men on biten nou aprésyé toubònman, sé kè nou aprann konnèt moun Nijérya é kè nou vin enmé-yo, nou vin enmé kilti a yo, mès é labitid a yo, é lang a yo. »

Mi ondòt lèson nou rètyenn : Pou fléri lè yo ka voyé-nou adan on sèwvis lwen a péyi an nou, menmsi frè é sè an nou ni on kilti ki pa menm biten ki tan nou, fò-nou aprann enmé-yo.

YO KA VOYÉ-NOU DÒT KOTÉ

Apré sèwvis an nou an Bétèl-la o Nijérya, an 1987 yo voyé-nou antankè misyonè adan on bèl lilèt adan Karayib-la yo ka kriyé Sent-Lisi. Mannyè nou té ka sèvi Jéova a moman-lasa té vréman agréyab, men té ni difikilté osi kè nou potoko jen jwenn avan. Alòskè an Afrik onsèl nonm té ka mayé èvè onpakèt madanm, a Sent-Lisi, pwoblèm-la sété kè on misyé é on madanm té pé viv ansanm san yo mayé douvan lalwa. Puisans a Pawòl a Bondyé fè onlo moun ki té ka étidyé Labib èvè nou pòté chanjman ki té nésésè.

Nou viv 68 lanné ansanm é an té enmé Oris dè tout tchè.

Èvè laj-la, fòs an nou koumansé diminyé. An 2005, Komité santral la déplasé-nou, èvè onlo lanmou, adan syèj mondyal la a Brouklin, Nouyòk, o Zétazini. Pa ni on jou ka pasé san an di Jéova mèsi pou Oris. An 2015, gran lènmi-la, lanmò, chayé-y. An pa ni mo pou èspliké kijan i ka manké-mwen. Pa té ni mèyè zanmi ki-y, é sété on madanm plen lanmou, é ou pa té pé pa enmé-y. Nou viv 68 lanné ansanm é an té enmè-y dè tout tchè. Nou fin pa konprann kè pou on moun pé sa éré, ki an mayé a-y ki adan lasanblé-la, fò i ni rèspé pou séla ki ka dirijé la, fò i paré a padonné, fò i montré-y toupiti, é fò i manifèsté fwi a lèspri sen adan vi a-y.

Lè nou té ka santi nou té kay pèd kouraj oben lè on biten té ka désèvwa-nou, nou chèché èd a Jéova pou nou kontinyé adan sèwvis-la. Konm Jéova té ka kontinyé fòwmé-nou, nou rann-nou kont kè piti-a-piti biten-la té ka vin dè plizanpli bèl, é kè méyè-la té ka vin dèyè ! (Iz. 60:17 ; 2 Kor. 13:11).

A Trinidad é Tobago, Jéova béni travay a léparan é ta dòt moun ankò. Kifè, dapré dènyé rapò nou trapé, tin 9 892 moun ka adoré Jéova an péyi-la alè. A Arouba, ni bon enpé frè é sè ki pòté mannèv pou rann prémyè lasanblé lokal la, an té adan-y la, pli fò. Konnyéla ni 14 bèl lasanblé lokal ki ka pwogrésé asi lilèt-lasa. É o Nijérya ? Anba-la, kantité pwoklamatè ki ni an péyi la ògmanté, kifè alè sé on gwo lawmé, ki ni 381 398 pwoklamatè adan-y. A Sent-Lisi aprézan, ou ni 783 moun ki ka soutyenn Wayòm a Jéova.

Jòdijou, an ni pliski 90 lanné. Sòm 92:14 ka palé dè moun ki planté adan kaz a Jéova. I ka di : « Menm lè yo ké ja ni on bèl laj, yo ké kontinyé pòté fwi ; yo ké rété djòk é yo ké rété frèch. » An ni onlo rèkonésans, pas an pasé vi an mwen ka sèvi Jéova. Bèl éritaj krétyen la an risivwè la ankourajé-mwen a sèvi Jéova anplen. Èvè lanmou fidèl a-y, Jéova pèwmèt-mwen « fléri an lakou a Bondyé [an mwen] » (Sòm 92:13).

^ par. 18 Gadé Réveillez-vous ! a 8 maws 1972, paj 24 a 26.